Chương 9

Nguyễn đã quyết định ở lại rừng.

Rừng là một khái niệm phiếm định. Có thể nó là nơi cây cối bạt ngàn. Có thể chỉ là một trảng trống, một vùng đồng bưng, một miền sông rạch chằng chịt hay đầm lầy cỏ lau, dừa nước.

Theo Việt cộng, ở miền Trung người ta gọi là "nhảy núi" vì địa hình ở đó nhiều núi. Nhìn đâu cũng thấy núi. Dù bạn đứng ở địa hình nào cũng thấy núi bao bọc chung quanh giống như bạn đang ở trong một thung lũng rộng. Núi ở miền Trung thường nổi lên cao, nhiều đá, hang hốc và thú dữ. Núi ở Miền Trung có cốt cách hùng vĩ uy nghi của Trường Sơn, của đại ngàn. ỞNambộ, những vùng rừng Củ Chi, Đồng Nai, Tây Ninh thì khác hơn: địa hình thấp, cây cối rậm rạp nhưng không cao. Chiến khu Đ ở Đồng Nai, Trung ương Cục MiềnNamở Củ Chi, Tây Ninh mang dấu tích bí ẩn của chiến tranh du kích.

Trong hai năm, Nguyễn trải qua nhiều căn cứ địa cách mạng với nhiều địa hình khác nhau, khi thì ngụp lặn trong sông nước Cửu Long, lúc vượt sông Sài Gòn về Mã Đà sơn cước, khi chém vè trong những rừng dừa nước bạt ngàn ở Long An hay những cánh đồng hoang vu Cần Giuộc…Có lúc in dấu chân trong những vườn cây trái trùng điệp của Long Khánh hay những hốc đá rêu mốc ở Thị Vãi, Đồng Nai…

Trong hai năm, Nguyễn trải qua buồn nhớ, khóc cười, no đói, rét mướt và nắng cháy. Bàn chân đầy những vết chai, da thịt đầy những trầy xướt của gai góc, muỗi mòng, nắng gió.

Nguyễn đã vượt qua tất cả nhưng không vượt qua được nỗi nhớ về một người con gái. Không bao giờ nguôi nhớ đến Oanh.

Hai năm ấy thật dài nhưng cũng thật ngắn cho một trận đánh có tính cách quyết định, quyết liệt, phủ đầu và kết thúc: đó là chiến dịch Hồ Chí Minh.

Giữa năm 1974 anh học Nghị quyết 1975 tại chiến khu Long Khánh. Nghị quyết này chỉ có yêu cầu rất khiêm tốn là "năm 1975 sẽ là năm củng cố các vùng đã được giải phóng". Không ai ngờ rằng chỉ mấy tháng sau đó cuộc chiến tranh gian khổ 20 năm lại kết thúc bằng trận mở màn thần kỳ ở Ban Mê Thuột.

Những quân cờ domino thi nhau ngã theo một vòng lượn đẹp mắt từ Tây nguyên xuống duyên hải chạy thẳng vào Nam Bộ.

Đơn vị Thành Đoàn của Nguyễn chủ yếu làm công tác phong trào ở các đô thị MiềnNamvì thế trong chiến dịch Hồ Chí Minh mọi người chỉ có nhiệm vụ đi theo đoàn quân giải phóng tiến về Sài Gòn, tiếp quản thành phố. Tuy không trực tiếp chiến đấu nhưng ai cũng được vũ trang và cũng chịu những tổn thất đáng kể, nhất là cánh quân tiến từ hướng Củ Chi.

Lúc ấy gần năm giờ sáng, trận đánh ác liệt của trung đoàn 48 vào căn cứ Đồng Dù đang rất căng thẳng. Đại đội 11 đã phá tung 5 lớp hàng rào bên ngoài nhưng xe tăng M41 của địch đã nương theo các tường thành dày của căn cứ, dùng hỏa lực rất mạnh ngăn chặn quyết liệt và hiệu quả.

Toán quân của Nguyễn đi vòng ngoài, cố vượt qua phòng tuyến nhưng đại liên trên các mô đất bắn rất rát. Tiếp theo là cối 81 ly băm nát một vùng địa hình lởm chởm.

Dứt pháo, một du kích vừa chỗi dậy, băng qua mô đất phía trước thì bị mảnh cối chém trúng trái lựu đạn đeo ở thắt lưng, nổ tung. Thi thể người du kích bắn ra từng mảnh. Trái cối tiếp theo rơi gần sát chỗ núp của Nguyễn, anh gần như bị chôn trong đất cát và khói bụi, nhìn xuống, thấy bàn chân tả tơi, đẫm máu. Nguyễn ngất đi. Lúc ấy là 7 giờ 30 phút sáng ngày 29 tháng 4 năm 1975. Anh không hề biết rằng trung đoàn 320 đã san bằng căn cứ Đồng Dù.

Nguyễn tỉnh dậy trên chiếc băng ca và thấy mặt trời tháng Tư chói lòa trên đường phố náo nhiệt và hỗn độn.

°

Lúc anh nằm điều trị ở bệnh viện thì Trần là người đầu tiên đến thăm.

Hồi đó Trần đi đứng không đến nỗi khó khăn như bây giờ. Anh cưỡi cái xe đạp mini, đi từ cơ quan lên tới bệnh viện.

Nguyễn thức dậy. Thoạt tiên anh không nhận ra Trần. Anh thấy một người nhỏ nhắn, tóc cắt cao, mặc chiếc sơ mi dài tay rộng thùng thình đang đứng bên giường mình và đang mỉm cười. Người ấy đưa tay nắm lấy bàn tay Nguyễn và hỏi:

- Biết ai đây không?

Nguyễn nghe giọng nói có vẻ quen nhưng không biết ai. Anh đang cầm một bàn tay tàn tật, anh không nhìn nó, nhưng anh biết những ngón tay của nó bị thu ngắn lại, lệch qua một bên và phồng to lên chỗ khớp xương, thu nhỏ lại ở các đầu móng tay. Cuối cùng anh nhận ra Trần nhờ cái miệng cười. Anh lật ngửa bàn tay của bạn ra, vén ống tay áo lên rờ rẫm lên lớp da sần sùi, lên từng khớp xương đã hóa đá.

- Bịnh gì vậy?

- Mới đầu chỉ là bệnh thấp khớp. Ở trong rừng chỉ uống cortisone, và hậu quả là như thế đấy. Còn mày, bị thương ở đâu vậy?

- Ngay chỗ sân Dù, qua khỏi sông Rạch Tra một đoạn. Tụi nó phục kích trên bờ đất.

- Bị mìn hả?

- Không. Cối 81 ly.

Trần lấy tay sờ lên chỗ băng bột rồi lần xuống cổ chân, chỗ bàn chân bị cưa lìa ra, đầu anh cúi xuống gần sát chân Nguyễn. Nguyễn nhìn thấy lại những sợi tóc mọc lưa thưa trên đầu bạn và cả những nốt mẩn đỏ dưới chân tóc.

Lúc ấy hình như họ muốn ôm lấy nhau, nhưng họ già rồi, họ đều là những người lính tàn tật. Nhưng chính trong lúc ấy họ thấy gần nhau hơn bao giờ hết, họ tưởng như cái thời sinh viên dễ thương ấy mới chỉ ngày hôm qua đây thôi, họ mới ngồi chung với nhau một mâm cơm ở nhà ăn đại học xá Minh Mạng với tô canh rau muống nấu tôm khô, dĩa cá kèo chiên và những trái chuối già… Nguyễn để cho giọt nước mắt của mình chảy ra dễ dàng, rớt xuống vai áo bạn. Những giọt nước mắt ấy không làm Trần bất ngờ, anh đón nhận hơi ấm của nó và cảm thấy nó loang ra trên thớ vải, thấm vào da thịt mình. Rồi anh chợt đứng dậy, hơi mất thăng bằng một chút và khập khiểng đi lại phía cửa sổ, che mặt vì ánh nắng ngoài sân chói chang quá. Những bệnh nhân mặc đồng phục trắng của bệnh viện ngồi nghỉ dưới những bóng cây, họ phanh ngực áo lặng ngắm bầu trời trong xanh trên cao. Trần quay lại, lấy trái xoài chín cầm trên tay. Anh lục trong giỏ lát của mình lấy con dao. Với những ngón tay cứng đờ và biến dạng như rễ cây si anh bắt đầu gọt vỏ trái xoài.

- Hồi tao sang Trung Quốc trị bệnh nghe nói chuyện kết nạp đảng của mày gặp trục trặc gì đó phải không?

- Thực ra là tao không quan tâm đến chuyện đó lắm. Không bài bác nhưng cũng không mặn mà gì. Lúc đó có người gợi ý, tao nói: vô đảng hay không vô đảng thì có khác gì nhau. Cũng là đánh Mỹ thôi. Người đó nói: khác lắm chớ. Vì nó chứng tỏ quyết tâm, dâng hiến, quên mình. Tao hỏi: sao thấy người ta tranh nhau vào đảng vậy? Thậm chí còn nịnh bợ, ganh ghét nhau. Tôi thấy kỳ quá. Người nọ không nói nữa. Mấy tháng sau lại ngỏ lời. Giống như tán gái. Tao thấy cũng động lòng. Tao chịu. Đến chừng đưa ra họp thì thằng Bá, mày còn nhớ thằng Bá không?

- Nhớ. Nó là đồng hương của mày phải không? Nhưng nó đã nói gì?

- Nó nói: "Dòng họ đồng chí Nguyễn rất phong kiến. Ông cố nội là tổng đốc Bình Định, làm quan dưới triều Hàm Nghi. Ông cố ngoại là quan Án sát Thừa Thiên. Cha là địa chủ, rất phong lưu, có nhiều vợ, từng bị Việt Minh đấu tố. Lại còn có ông anh họ làm quận trưởng từ thời ông Diệm đến thời ông Thiệu tại tỉnh Khánh Hòa." Trời ơi, gia phả của tao mà nó biết còn rành hơn tao.

Trần hỏi:

- Vậy mày nói sao?

- Tao nói: "Chuyện gia phả thì tôi có nghe cha tôi nói một vài lần, lâu lắm, chỉ nhớ mơ hồ, không ngờ mình lại thuộc dòng dõi quý tộc như thế." Lúc đó tao nói thật lòng nhưng nghe có vẻ khiêu khích. Đám đông tỏ ra khó chịu. Còn tao thì thấy khoái chí. Thế mới điên chứ! Tao xuất luôn chiêu thứ hai: "Sao các đồng chí im lặng vậy? Anh Năm đã tán tỉnh tôi mấy tháng liền tôi mới chịu vô ngồi đây đó nha!"

- Vậy thì tụi nó không kết nạp mày là phải rồi.

- Vô tư. Mày có nhớ câu nói của Rambert không? C’est stupide, docteur, vous comprenez, je n’ai pas été mis au monde pour faire des rapports. Mais peut-être ai-je été mis au monde pour coucher avec une femme, cela n’est il pas dans l’ordre? Tao mạn phép dịch trại ra một chút: "Tôi sinh ra đời không phải để làm đảng viên cộng sản nhưng có lẽ để ngủ với một người đàn bà, đó chẳng phải là đạo lý sao?"

Trần giơ cả hai tay lên:

- Tao đầu hàng. Nhưng mày nên nhớ rằng làm việc trong guồng máy này mà không phải đảng viên sẽ khó cho mày lắm đấy.