CHƯƠNG IV

NGÀY đám cưới ngột ngạt, trong nhà thờ nhỏ ở Saint-Claire tiếng rì rào của các bà át hẳn tiếng phong cầm đang hụt hơi và mùi các bà át hẳn mùi trầm hương, chính ngày đó Thérèse cảm thấy sự mê lầm. Nàng bước vào cái lồng giam như một con người mắc chứng mộng du, tới lúc cánh cửa sắt nặng nề đóng sập lại, cô gái đáng thương bất chợt hồi tỉnh. Không có gì thay đổi, nhưng nàng có cảm tưởng rằng từ nay sẽ không thể nào mê lầm một mình được nửa. Chìm sâu trong một gia đinh, từ nay nàng sẽ sống âm ỷ, khác nào một ngọn lửa ngầm cháy đang tràn lan trên bãi hoang, bừng đốt một cây thông, rồi một cây nữa, lần lần gây thành cả một rừng bó lửa. Trong đám đông kia chẳng một khuôn mặt nào Thérèse có thể thấy một sự nghỉ ngơi cho con mắt, ngoại trừ khuôn mặt của Anne; nhưng nỗi vui thơ ngây của cô gái ngăn cách cô ta với nàng: nỗi vui của Anne! Tưởng như cô ta không biết rằng ngay đêm nay hai người sẽ xa cách, không riêng trong không gian; mà còn bởi những gì Thérèse sắp sửa phải chịu - những gì thể xác thơ ngây của nàng sẽ phải chịu mà không sao cứu vãn. Anne đứng lại bên bờ của những con người nguyên vẹn; Thérèse sẽ lẩn vào đám đônng những cô gái đã hiến dâng. Thérèse nhớ lại lúc ở phòng thay áo, khi nàng cúi xuống hôn khuôn mặt bé nhỏ đang cười ngất ngẩng lên về phía nàng, bất chợt nàng nhận thấy sự trống rỗng ở chung quanh đó nàng đã tạo ra một bầu trời những nỗi đau mơ hồ và những niềm vui phảng phất; nàng khám phá ra, trong khoảng khắc một vài giạy; một sự chênh lệch vô cùng giữa những mãnh lực thầm kín của lòng nàng và khuôn mặt dễ thương dồi đầy phấn.

Rất lâu sau ngày đó, ở Saint-Claire cũng như ở B., mọi người hề nói chuyện tới đám cưới ở Gamache (hồi đó hơn một trăm tá điền và gia nhân được mời ăn uống dưới bóng những cây sồi) là không quên nhắc lại rằng ai cũng thấy cô dâu, “có lẽ cô ta không hoàn toàn đẹp nhưng thật là có duyên”, hôm đó xấu và còn khó coi nữa: “Cô ta không giống thật một chút nào, như là một người nào khác vậy...” Mọi người chỉ nhận ra nàng không giống với bề ngoài của nàng như thường nhật: họ đổ tại bộ áo trắng, tại trời nóng; họ đâu có nhận ra bộ mặt thật của nàng.

Chiều ngày đám cưới nửa quê, nửa tỉnh, những đoàn người, trong đó nổi bật những áo đẹp của các cô gái, đứng ra ngăn xe hơi của đôi tân hôn phải đi chậm lại, và họ hoan hô hai người. Trên đường đầy hoa dạ -hợp rụng, hai người vượt qua những cỗ xe ngựa ngất ngư do những người vui tính đã say rượu cầm cương. Nghĩ tới cái đêm sau đó, Thérèse lẩm bẩm: “Thật là ghê gớm...” rồi lại đổi ý: “Không đâu... cũng không đến nói ghê gớm quá...” Trong chuyến đi chơi các hồ bên Ý, nàng có đau đớn nhiều không? Không, không; nàng có một trò chơi tinh quái: không để lộ bản chất. Một người vị hôn phu dễ bị lừa lắm; nhưng một người chồng! Bất kỳ ai cũng có thể nói ra những lời dối trá; những dối trá của thể xác đòi hỏi một nghệ thuật khác. Vờ ham muốn, thích thú, mệt mỏi thích thú, không phải ai cũng dễ vờ được. Thérèse biết ép thể xác nàng giả bộ như vậy và nàng tìm thấy một cái thú chua chát. Thế giới xa lạ những cảm giác mà người đàn ông buộc nàng phải bước vào, trí tưởng tượng giúp nàng ý niệm rằng, không chừng cả với nàng, trong đó có thể có hạnh phúc- nhưng hạnh phúc nào? Cũng như trước một phong cảnh chìm dưới mưa ta có thể quan niệm được phong cảnh ấy như thế nào khi tạnh nắng, Thérèse tìm thấy khoái lạc theo kiểu đó.

Bernard, người có con mắt sa mạc, lúc nào cũng băn khoăn tại sao số ghi trên những bức hoa không phù hợp với số ghi trong cuốn chỉ nam Bedeker, mãn nguyện vì đã mất rất ít thì giờ để xem đủ những gì đáng xem, thật là một anh chàng ngây ngốc! Bernard lao đầu vào thú vui không khác nào những con heo tơ rất dễ thương, mà ta thấy tức cười khi ngó chúng qua những song sắt, khi chúng húc vào thùng cám (Thérèse nghĩ: “Chính ta là thùng cám”). Bernard có một vẻ vội vã, tíu tít, nghiêm trọng; Bernard mẫu mực lắm. Đôi khi Thérèse kinh ngạc đánh bạo hỏi: “Làm thế thật tình anh có thấy là phải không?” Chàng cười, nói cho nàng yên lòng. Bernard học ở đâu cái lối xếp loại những gì liên quan tới xác thịt -phân biệt những lối vuốt ve của người quân tử và của kẻ bạo dâm? Không hề bao giờ phải lưỡng lự. Một đêm, tại Paris, khi trên đường về hai người ghé lại, Bernard nghênh ngang bỏ về không coi nốt màn ca vũ vì thấy cảnh tượng gai mắt quá: “Thế mà để cho người ngoại quốc coi những cảnh đó! Thật là sĩ nhục! Thiên hạ xét đoán người mình qua những cảnh đó chứ đâu!” Thérèse thán phục rằng con người trinh khiết đó lại cũng là người mà không đầy một giờ sau nàng sẽ phải chịu đựng những sáng kiến công phu trong bóng tối!

“Tội nghiệp cho Bernard - không đến nỗi tệ hơn. một người khác! Nhưng ham muốn, đã biến đổi con người lại gần ta thành một quái vật khác hẳn. Không có gì ngăn cách người đồng lõa với ta bằng lúc y nổi cơn khùng: luôn luôn ta thấy Beranrd vùi đầu vào thú vui - còn ta, ta làm như đã chết, tưởng như người điên, người động kinh ấy, chỉ một cử chỉ nhỏ cũng có thể bóp cổ ta chết. Rất thường khi đạt tới bờ khoái lạc, chợt Bernard cảm thấy trơ trọi; cơn hì hục nhạt nhẽo vụt đứt quãng. Bernard quay trở lại và tìm thấy ra như trôi giạt vào bãi biển, hàm răng cắn chặt, lạnh lẽo.”

Có mỗi một bức thư của Anne: cô bé vốn không thích viết - nhưng, nhờ phép lạ, không một hàng nào Thérèse không thấy thú: một lá thư diễn tả không phải những tình cảm thật của ta mà những gì ta cảm thấy viết ra để người đọc thư thấy sung sướng. Anne phàn nàn không thể sang chơi bên ấp Vilméja từ ngày cậu con trai nhà Azévédo trở về; từ xa cô nàng đã nhìn thấy chiếc ghế dài của cậu ta ở giữa đám lá đuôi chồn; cô nàng vốn ghê sợ những người lao.

Thérèse thường đọc lại những trang thư đó và không mong thư khác, Bởi thế, giờ thư đến (buổi sáng sau cái đêm xem ca vũ bỏ về) nàng ngạc nhiên thấy nét chữ của Anne de la Trave trên ba bao thư. Nhiêu “trạm đợi” đã gửi theo cho họ tới Paris cả một bó thư, vì hai người đã bỏ qua nhiều chặng không ghé lại: Bernard bảo: “Tại vội tìm lại tổ ấm”; - nhưng thật ra hai người nhận thấy không thể nào cứ riêng có hai người mãi: Bernard còm cõi đi vì xa những cây súng săn, xa đàn chó, xa cái quán quen thuộc nơi ly Picon grenadine có một hương vị không đâu thấy; với lại người đàn bà này lạnh lùng quá, hay nhạo báng quá, chẳng bao giờ tỏ lộ sự sướng khoái của mình, lại không thích nói những chuyện thú vị!...

Về phần Thérèse, nàng ao ước trở về Saint-Claire khác nào một kẻ bị đầy chán ngán nơi tạm giam, háo hức muốn biết rõ chốn hoang đảo mà mình sẽ kéo dài nốt cuộc đời. Thérèse đọc kỹ ngày tháng in trên mỗi phong trong số ba phong thư: nàng vừa mở bao thư xa ngày nhất chợt Bernard la lên những lời mà nàng không hiểu nghĩa, vì cửa sổ mở và xe buýt đang sang số ở góc đường. Bernard ngừng cạo râu để đọc một bức thư của mẹ. Thérèse còn nhớ lại cái áo lót bằng vảỉ thưa, hai cánh tay để trần chắc nịch; làn da mai mái và bất chợt sắc đỏ máu của cái cổ và gương mặt. Buổi sáng tháng bảy đó, trời đã nồng nực; mặt trời bị ám khói càng làm bẩn thêm những mặt tiền nhà trơ trẽn trước cửa. Bernard lại gần Thérèse; chàng la lên: “Con bé ghê gớm quá! Này, cô bạn Anne của mình quá lắm. Ai có dè đâu cô em gái tôi …”

Thấy Thérèse ngơ ngác không hiểu:

“Mình có tin rằng nó mê thằng con nhà Azévédo không? Thật vậy đấy: cái thằng ho lao mà họ mới xây thêm phòng tại Vilméja cho ở... Đúng thế: coi bộ nhất định rồi... Nó bảo nó sẽ đợi cho tới khi nó đến tuổi trưởng thành... Má viết thư bảo má muốn điên đầu. Mong rằng gia đình Deguilhem không hay biết chi hết! Thằng nhỏ Deguilhem cốcó thể không đi hỏi nữa. Mình có nhận được thư của nó không? Thử xem nào... Mình bóc thư của nó ra xem nào.

- Em muốn đọc có thứ tự. Với lại, em không thể cho mình coi đâu.”

Bernard hiểu như vậy lắm; cái gì nàng cũng làm cho khó khăn. Điều cần thiết là nàng làm sao kéo được con bé lại:

“Ba má trông cậy ở mình: mình có thể bảo nó được... đúng thế... đúng thế!... Ba má trông cậy ở mình đấy. ”

Trong khi nàng mặc áo. Bernard đi gửi một bức điện tín và giữ hai chỗ trên chuyến xe lửa tốc hành đi miền Nam. Nàng có thể bắt đầu xếp hòm rương:

“Mình còn đợi gì mà chưa đọc thư của con bé?

- Đợi mình đi khỏi đã.”

Lâu sau khi Bernard đã khép cửa lại ở sau lưng, Thérèse còn nằm đó hút thuốc, hai mắt nhìn những chữ vàng lớn đã xạm đen gắn ở bao lơn nhà trước cửa; rồi nàng xé phong thư thứ nhất. Không, không; không phải con bé ngây ngô đáng yêu đó, không phải cô bé học sinh trường nữ tu, đầu óc nông nổi đã tạo ra những lời nóng hổi đó. Trong trái tim khô khan ấy - vì con bé có một trái tim khô khan: họa chăng họa chăng Thérèse mới hiểu rõ!

- Không thể nảy ra được bài nhã ca này, một tiếng than dài thỏa mãn của một người đàn bà say mê, một thể xác sung sướng muốn chết, ngay từ cuộc đụng chạm đầu tiên:

... Khi gặp chàng, em không thể tin rằng chàng như vậy; chàng chơi đuổi theo con chó miệng la lớn. Làm sao em tưởng tượng ra được đó là một người đau nặng…chàng có đau ốm gì đâu: thì ra chàng phải đề phòng, vì những tai nạn đã xảy ra trong gia đình. Chàng cũng không mảnh mai -thật ra có gầy gò, và ưa được nưng niu, chiều chuộng… Chị không nhận ra em nữa; chính em, chạy đi lấy áo choàng cho chàng, mỗi khi tắt nắng…

Nếu ngay giây phút đó Bernard trở về phòng, chàng sẽ nhận ra người đàn bà ngồi trên giường đó không phải là vợ chàng, mà là một con người xa lạ, một nhân vật từ đâu tới, không tên. Nàng liệng mẩu thuốc lá, xé phong thư thứ hai:

... Em sẽ đợi lúc thuận tiện; không một sự cản trở nào làm cho em sợ; tâm tình của em không cảm thấy sợ cản trở nữa. Nhà giữ em ở Saint-Claire, nhưng Argelouse đâu có xa xôi đến độ Jean với em không thể gặp được nhau. Chắc chị còn nhớ cái chòi săn chim cu? Chính chị thân yêu của em đã chọn hộ cho em từ trước những nơi mà nay em được hưởng những phút sung sướng như vậy…Ồ! chị đừng nghĩ rằng chúng em làm chuyện chi bậy bạ nhé. Chàng là người thanh nhã lắm! Chị không thể có một ý niệm nào về một chàng trai như vậy. Chàng đã học nhiều, đọc nhiều như chị; nhưng nơi một người con trai em không thấy khó chịu, không bao giờ em nghĩ tới chuyện trêu chọc chàng. Em ao ước có cách nào để em cũng thông thái như chị!

Chị thân yêu của em, hạnh phúc của chị đang có như thế nào, em chưa biết, nhưng chỉ mới lại gần mà em đã thấy sao thích thú đến thế? Khi ở trong chòi săn chim cu, nơi mà chị vẫn muốn chúng mình đem đồ ăn chiều tới đó, em đã ở bên chàng, em cảm thấy hạnh phúc ở trong em, khác nào một đồ vật mà em có thể đưa tay ra mó thấy. Em tự nhủ còn có một nỗi vui khác xa hơn nỗi vui đó; rồi khi Jean ra về, gương mặt tái xanh, hồi tưởng lại những ve vuốt, hay mong chờ những gì sẽ tới ngày hôm sau, em trở nên cương quyết trước những lời than van, những lời năn nỉ, những lời sỉ mắng của những người đáng thương không biết chi hết…Chưa bao giờ được biết chi hết…

Chị thân yêu của em, hãy tha thứ cho em: em nói tới hạnh phúc của em như là chính chị không được biết tới; thật ra so với chị em mới chỉ là kẻ vừa tập sự: bởi thế em tin chắc rằng chị sẽ đứng về phía chúng em chống lại những người làm em đau khổ…

Thérèse xé bao thư thứ ba; vỏn vẹn có mấy hàng viết vội:

Chị yêu, hãy về đây; mọi người đang chia rẽ chúng em, em bị cầm giữ riết. Họ cho rằng chị sẽ đứng về phía họ. Em có nói với họ rằng em sẽ để tùy chị xét đoán. Em sẽ giải thích với chị hết: chàng đâu có bệnh… Em rất sung sướng và em đang đau khổ vì chàng và em yêu sự đau khổ của chàng như một dấu hiệu của tình yêu của chàng đối với em …

Thérèse không đọc thêm nữa. Khi nhét lá thư vào trong bao, nàng thấy có một tấm hình mà ban đầu nàng không để ý. Tới bên cửa sổ, nàng ngắm gương mặt đó; một chàng trai mà cái đầu, vì mái tóc rậm quá, tưởng như to tướng. Nhìn tấm hình, Thérèse nhận ra nơi nào: cái mô đất mà Jean Azévédo đứng trên vươn mình lên như David (phía sau là cái truông có những con cừu đang gặm cỏ) Anh chàng tay khoác áo; chiếc sơ-mi có vẻ trễ tràng đôi chút …“chàng bảo rằng chỉ nên vuốt ve đến đó….” Thérèse ngẩng mặt lên và lấy làm ngạc nhiên vì nét mặt của mình trong gương. Nàng phải cố gắng mới hết mím môi, nuốt nước miếng. Nàng lấy cồn thơm xát mạnh hai bên thái dương, trên trán. “Nó được biết cái vui ấy.. thế còn ta? Còn ta? Tại sao không có ta có ta?” Tấm hình còn để trên bàn; kề bên một cây kim lấp lánh…

“Ta đã làm thế. Chính ta đã làm thế...” Trên xe lửa lắc lư, lao nhanh xuống dốc, Thérèse nhắc lại:

“Hai năm trước, trong căn phòng trọ, ta đã cầm cây kim, chọc thủng tấm hình anh chàng đúng giữa tim - không phải ta hăm hở làm vậy, nhưng chậm rãi, khác nào một cử chỉ thường tình - trong phòng tắm, ta đã liệng tấm hình bị chọc thủng và ta kéo nước cho trôi đi.”

Khi Bernard trở về, chàng lấy làm thán phục thấy nàng có vẻ nghiêm nghị, như một người suy nghĩ lung, và đã có sẵn một định kiến. Nhưng, nàng hút nhiều thuốc quá là lầm: nàng tự đầu độc mình! Cứ nghe Thérèse thì không nên cho câu chuyện phù khí bất thường của một cô gái nhỏ là quan trọng. Nàng sẽ cố gắng nói cho cô bé hiểu... Bernard ước ao rằng Thérèse sẽ nói cho chàng yên bụng - Trong lòng chàng khoan khoái vì vé xe luợt về đã nằm trong túi; nhất là chàng lại lấy làm hãnh diện vì gia đình đã thấy cần tới vợ chàng. Chàng bảo Thérèse mặc dầu phải trả giá nào hai người cũng đi ăn bữa trưa cuối cùng trong cuộc hành trình này tại một quán ăn ở Rừng [restaurant du Bois]. Trên taxi chàng nói về những dự định khi mở mùa săn; chàng háo hức muốn thử tài con chó săn mà Balion mới luyện cho chàng. Bà mẹ viết thư báo tin con ngựa Iht thọt chân nhờ chữa bằng mũi đốt.... Quán ăn còn vắng khách, bàn ăn bầy la liệt khiến hai người cảm thấy ngỡ ngàng. Thérèse còn nhớ cái mùi đặc biệt: hương phong – lữ-Thảo trộn lẫn với mùi nước muối. Bernard chưa bao giờ uống rượu chát sản xuất ở vùng thung lũng sông Rhin: “Gớm họ chẳng cho không đâu.” Nhưng không phải ngày nào cũng khao như vậy. Vóc ngang của Bernard che khuất giang phòng trước mặt Thérèse. Phía sau những tấm kính lớn, những xe hơi lặng lẽ lướt tới rồi ngừng lại. Nàng trông thấy ở gần bên tai Bernard những thớ thịt - mà nàng biết là những thái dương cân nhục- đang mấp máy. Liền sau mấy hớp rượu đầu, Bernard mặt đã đỏ nhừ: đúng là một gã nhà quê đẹp trai mà từ mấy tuần nay chỉ thiếu nơi đồng rộng để tiêu tan số lượng thực phẩm và rượ uống hằng ngày. Nàng không ghét Bernard nhưng mong mỏi biết chừng nào được có một mình để nghĩ tới nỗi đau của nàng, để tìm coi nàng đau nơi đâu! Nàng chỉ ao ước không có Bernard ở đó; để nàng có thể khỏi phải cố gắng ăn, cố gắng cười; để nàng khỏi phải tạo cho mình một gương mặt, nén bớt ngọn lửa nơi khóe mắt, để tâm trí nàng được tự do ôm ấp mối thất vọng mơ hồ: một người trốn khỏi nơi hoang đảo mà mình tưởng rằng người đó sẽ sống với mình trọn kiếp; người đó vuôt qua cái hố sâu nó ngăn cách mình với mọi người và đứng vào phía họ -tóm lại một người rời khỏi được tinh cầu này …Nhưng không đâu: có bao giờ một người có thể dời đổi được tinh cầu? Anne bao giờ cũng thuộc về thế giới những -con người bình dị; đó chỉ là cái bóng ma mà xưa kia Thérèse ngồi nhìn khuôn mặt suy ngủ gối trên đùi nàng, những ngày hè cô quạnh: con người đích thật của Anne de la Trave, nàng chưa hề biết: con người nay đi gặp Jean Azévédo trong một cái chòi bắn chim cu bỏ hoang ở giữa Saint-Claire và Argelouse.

“Mình sao vậy? Chẳng ăn uống gì cả? Không nên bỏ lại cbo họ: phải trả đắt như thế bỏ lại thậl uổng. Trời nóng quá ư? Mình có thể bị ngất đi không? Hay là mình thấy khó chịu trong người... mau mắn quá hả? ”

Nàng mỉm cười; riêng có cái miệng nàng mỉm cười. Nàng đáp rằng đang nghĩ tới cái vụ phiêu lưu của Anne (nàng cần phải nhắc tới Anne). Khi Bernard trả lời rằng rất yên tâm vì đã có nàng lo tới, nàng hỏi tại sao cha mẹ chàng lại phản đối vụ hôn nhân đó. Chàng tưởng nàng có ý chế nhạo mình, van nàng đừng chớm có những ý tươ“ng ngang chướng.

“Trước hết, mình thừa biết rằng họ là người Do-thái: má biết rõ ông nội của anh chàng Azévédo, ông ta từ chối không chịu nhận lễ rửa tội.”

Nhưng Thérèse cho rằng lâu đời nhất ở Bordeaux là những dòng họ Do Thái gốc Bồ Đào

“Gia đình Azévédo đã khá giả lắm trong khi ông cha chúng mình còn là những người chăn cừu khốn khổ bị bệnh sốt cơn hành hạ tại vùng đồng lầy.

- Ồ, Thérèse, mình đừng lý sự chỉ vì thích lý sự; bọn Do-thái đều tồi hết... với lại, đó là một gia đình đang xuống - ho lao đến tận xương tủy, ai còn lạ gì.”

Nàng châm một điếu thuốc, cử chỉ đó bao giờ cũng làm cho Bernard khó chịu:

‘‘Mình thử nhắc lại cho em nghe ông của mình, ông cố nội của mình chết vì bệnh gì? Khi cưới em, có phải mình cũng băn khoăn không hiểu má em chết vì bệnh gì không? Mình có tin rằng tổ tiên chúng mình không có những người ho lao và giang mai đủ đầu độc cả bàn dân thiên hạ hay sao?

- Thérèse, mình quá trớn đấy, nghe tôi đi; dù muốn bông đùa hay muốn chọc tức tôi, mình cũng không được nói động tới gia đình.”

Bernard vênh váo, ra vẻ giận - vì muốn kẻ cả và không muốn làm trò cười cho Thérèse. Nhưng nàng cứ nói:

“Gia đình của chúng ta khiến cho em phải tức cười vì sự thận trọng như chuột chù! một mặt tỏ ra ghê tởm những hà tỳ bên ngoài nhìn thấy, mặt khác lại thản nhiên trước những di truyền nhiều gấp bội nhưng được ẩn che... Chính mình cũng nói tới chuyện bệnh kín, phải không? Truy nguyên ra có phải những căn bệnh nguy hại ghê gớm cho giống nòi nhất chính là những bệnh kín đó không?

Gia đình của chúng ta không hề nghĩ tới chuyện đó, trong khi biết đồng tình che giấu, vùi dập những rác rưới xấu xa: nếu không có bọn gia nhân lẻo mép thì ai mà biết đến. May là còn có bọn gia nhân...

- Tôi không nói với mình nữa: mỗi khi mình cao hứng, tốt nhất là đợi cho mình dẹp xuống đã. Đối với tôi, cái hại chỉ nửa chừng: tôi biết là mình nói đùa. Nhưng mình phải biết về nhà đùa như vậy không được đâu. Nói đến gia đình thì không bao giờ đem chuyện đùa vào được.”

Gia đình!... Thérèse bỏ mặc cho điếu thuốc cháy rụi; nàng đăm chiêu nhìn cái lồng giam với những chấn song sống không đếm xuể. Cái lồng giam chung quanh đầy những tai mắt, nàng ngồi bó gối bên trong, đợi chết.

“Ồ kìa, Thérèse, mình đừng làm bộ mặt như vậy: nếu mình thấy...”

Nàng mỉm cười, đổi lại bộ mặt:

“Em đùa đấy... Mình ngu quá, mình ơi.”

Nhưng trong xe taxi, khi Bernard kề gần bên nàng, bàn tay nàng đẩy chàng ra, từ chối.

Đêm cuối cùng trước khi trở về xứ, hai người đi nằm từ lúc chín giờ. Thérèse uống một viên thuốc nhưng đợi mãi giấc ngủ vẫn chưa tới. Lát sau, tâm trí nàng sắp hôn mê thì Bernard bỗng lẩm bẩm lời gì nàng không hiểu rồi quay người lại: khi đó nàng cảm thấy kề bên mình cái thể xác to lớn nóng hổi; nàng đẩy ra để khỏi chịu hơi lửa đốt, rồi quay mình nằm mãi tận mép giường; nhưng vài phút sau, Bernard lại lăn tới bên nàng chừng như xác thịt chàng vẫn tỉnh trong khi tâm linh đã ngủ quên. Trong giấc ngủ thể xác vẫn quờ quạng đi tìm con mồi quen thuộc. Một lần nữa nàng tàn nhẫn đẩy mạnh chàng ra, nhưng chàng vẫn không tỉnh... Hừ! Nếu có thể chỉ cần đẩy chàng một lần vĩnh viễn! đẩy chàng lao ra khỏi giường, rơi vào bóng tối.

Trong đêm Paris những còi xe hơi đối đáp như ở Argelouse hết chó lại tới gà đua nhau lên tiếng trong những đêm trăng. Từ đường phố không một chút hơi mát bốc lên. Thérèse thắp một ngọn đèn rồi, một tay chống cằm, nhìn người đàn ông nằm im bên cạnh - người đàn ông hai mươi bảy tuổi: y đạp tung chăn; không nghe thấy nhịp thở của y, mái tóc rối che cả vừng trán còn thanh cao, hai bên thái dương không một vết nhăn. Chàng Adam trần truồng, trơ trọi, ngủ ngon lành như trong một giấc thiên thu. Người vợ kéo mền đắp lên mình chồng, rồi trở dậy kiếm lá thư đang đọc dở, đưa tới bên ngọn đèn:

... Nếu chàng bảo em hãy đi theo chàng, em sẽ rời bỏ hết không luyến tiếc. Chúng em ngừng lại ở bên lề, cái lề gần kề sát sự mơn trớn cuối cùng, ngừng lại vì ý chí, chớ không phải vì em kháng cự- đúng hơn là chúng đã cản trở em, còn em thi ao ước đi tới những địa đầu xa xôi mà chàng bảo rằng chỉ mời tới gần đã thấy vượt hẳn mọi thú vui khác; theo lời chàng, bao giờ cũng nên ngừng lại ở phía bên này; chàng thấy kiêu hãnh có thể ngưng lại ở mọi trên cái dốc mà chàng bảo rằng đã lăn trên đó mọi người khác đều xuống sâu mãi, không sao cưỡnq được...

Thérèse mở cánh cửa sổ, xé vụn những lá thư, cúi mình trên cái vực thẳm tường đá mà trong lúc gần sáng chỉ vang lên tiếng một chiếc xe bò độc nhất. Những mảnh giấy thả bay, đáp xuống bao lơn những gác dưới. Cái mùi thảo mộc mà thiếu phụ ngửi thấy, đồng quê nào đã gửi tới nơi sa mạc những mặt đường tráng nhựa này? Nàng tưởng tượng thân thể nàng nát bấy nằm dưới mặt đường sẽ làm thành một cái vết như thế nào - và chung quanh, những viên cảnh sát, những người qua đường chạy lao xao... Thérèse ơi, có nhiều tưởng tượng quá, làm sao tự tử được. Với lại thật tình nàng không muốn chết; một công việc cần kíp đang chờ đợi nàng, không phải là rửa hờn, không, phải là chuốc hận: chính bởi con bé ngu ngốc kia, ở Saint-Claire, nó tin rằng có hạnh phúc, cần phải cho nó biết, cũng như Thérèse, hạnh phúc không thể có. Nếu hai người không có điều gì giống nhau, ít nhất họ cũng giống nhau ở một điểm; buồn nản, không một công việc lớn lao, không một bổn phận cao cả, chỉ biết có những thói quen tầm thường hằng ngày - một nỗi cô đơn vô vọng. Trời hừng đông trên những mái nhà; nàng quay vào giường với người đàn ông đang ngủ; nhưng nàng vừa đặt mình xuống bên người y, lập tức y đã sát lại đến gần.

Nàng trở dậy tỉnh táo, biết điều. Tại sao nàng phải tìm đâu xa? Gia đình chàng cầu cứu tới nàng, nàng sẽ hành động đúng như gia đình chàng đòi hỏi; làm vậy nàng tin chắc rằng không sai đường. Thérèse đồng ý với Bernard mỗi khi chàng nhắc đi nhắc lại nếu Anne bỏ lỡ đám Deguilhem là cả một tai nạn. Gia đình Deguilhem không cùng một hạng với họ: ông nội của cậu trai làm nghề chăn cừu… Thật vậy, nhưng họ có rừng thông đẹp nhất vùng; với lại Annne không giàu có gì: gia tài của cha chỉ có ít vườn nho ở dưới thung lũng, gần Langon- cứ cách một năm lại bị ngập nước một lần. Không vì lẽ gì mà Annne bỏ lỡ đám con trai nhà Deguilhem. Mùi sô cô la ở trong phòng làm cho Thérèse muốn ớn; sự khó chịu thoáng qua đó còn xác định những triệu chứng khác: nàng đã có mang rồi đó. Bernard nói – ‘‘Tốt nhất là thấy khó chịu ngay từ đầu, sau đó sẽ quên đi.” Và chàng nhìn bằng cặp mắt tôn kính người đàn bà có đèo trong bụng chủ nhân ông duy nhất của những cánh rừng thông cây nhiều không đếm xuể.