- 14 -

Đi được gần nửa đường mà họ chưa nói với nhau một tiếng nào. Ông Tiến biết ông Hùng đang giận, đang bị tổn thương ghê gớm, nên cố suy nghĩ cách chuộc lỗi.

Nào phải ông không biết bạn mình vốn ghét nói dối. Cái tật hay xài "pháo cối" của ông, ngày xưa cứ bị ông Hùng chỉnh hoài mà chưa bỏ được.

Lần nầy ông nói dối chỉ do hảo ý. Bởi ông muốn ông Hùng hợp tác với mình, nên phải cố đánh bóng ngời cái tên của ổng cho bà Loan chói mắt. Ông Tiến biết tánh vợ quá mà!

Chiếc xe lao xuống dốc cầu cây cầu chữ Y một cái ào, ông Tiến mãi lo suy nghĩ nên không tránh kịp cục gạch rất to ai vứt giữa đường. Họ bị hất, tưng lên rồi rớt xuống, hai người cùng chới với, hai cái bàn tọa cùng ê, hai cái miệng cùng xuýt xoa một lượt.

Ông Hai bỗng đập vai bạn:

-Mầy dừng lại giùm tao một chút!

Ông Tiến hơi ngạc nhiên nhưng không dám hỏi mà tấp xe vô lề rồi thắng lại liền.

Ông Hai lật đật bước xuống xe, chạy ra giữa đường lượm cục gạch đem vô để sát lề đường.

Ông Tiến bỗng tìm ra đề tài để kết nối lại với bạn.

Ổng nói:

-Mầy làm tao nhớ tới ông nội của tao quá trời! Mầy giống ổng dữ quá!

Ông Hai phản đối:

-Tao đâu có giống ông Bảy chút xíu nào?

Ông Tiến giải thích:

-Không phải giống mặt mũi dáng vóc mà giống cái tánh, cái tình.

Ông Hai tò mò:

-Cái tánh gì? Cái tình gì? Đâu mầy nói thử tao nghe coi có trúng hông.

Ông Tiến đáp:

-Nội tao xuống sông tắm mà đạp trúng mảnh chai là phải lặn xuống lấy lên cho bằng được. Đi ngoài đường cũng thế. Y hệt như mầy vậy đó!

Ông Hai ngậm ngùi:

-Ông ngoại tao cũng vậy. Hồi đó tao ghét ngồi xe đạp chung với ngoại lắm! Chạy chừng một lát là ngoại thắng xe lại, bắt tao leo xuống lượm mấy cục đá nằm chình ình giữa đường đem để vô lề!

Ông Tiến hỏi ông Hai cái điều mà ổng thắc mắc từ lâu:

-Đáng lẽ càng văn minh, tiến bộ, con người ta càng tốt hơn mới phải, đằng nầy...

Ông Hai nói:

-Bây giờ ai cũng thích sống sao cho sướng, tận hưởng mọi tiện nghi có được trên cõi đời nầy mới vừa lòng. Điều đó đưa đến cái hậu quả là họ rất ích kỷ, chỉ lo chăm chút cho bản thân hay nhiều lắm là gia đình mình thôi, không chịu khó mó tay làm việc tốt cho người khác.

Ông Tiến đệm thêm:

-Đã vậy mà còn có một số người mang tư tưởng cong quẹo. Họ thấy ai làm những việc thiện nguyện, đã không tiếp tay thì thôi, còn xuyên tạc, chê bai đủ kiểu.

Ông Hai hỏi:

-Tại sao nước mình còn mang danh là xã hội chủ nghĩa, mà mấy cái công việc đơn giản nhứt như làm "sạch" xã hội thôi, lại bị lơ là dữ vậy mậy?

Ông Tiến sợ bạn làm mình mất tập trung cho xe chạy ra giữa đường, cái chỗ dễ bị khác xe tông và đầy nhóc ổ gà. Ổng bèn lái cặp sát lề, đưa cả hai về khu vực an toàn.

Ổng hỏi:

-Mầy bơi xuồng chắc đâu có bị dằn, bị xốc như thế nầy hén!

Ông Hai phản đối:

-Đừng có ham! Sóng nhồi thiếu điều lộn ruột chớ ở đó mà...

Ông Tiến ngạc nhiên:

-Con kinh cạn xợt làm gì tàu lớn đi được mà có sóng to?

Ông Hai đáp:

-Mấy chiếc ghe chở cát gắn máy lớn lắm! Thêm mấy chiếc o bo phóng hà rầm nữa. Nước lớn là tụi nó chạy dập dìu, có lần tao xém bị lật xuồng đó mầy!

Ông Tiến nhìn xuống kinh. Nước đang ròng nên đen thui như nước màu kho cá.

Ổng rùng mình hỏi:

-Mầy có té xuống sông lần nào chưa?

Ông Hai cười đáp:

-Ngày nào mà tao không tắm sông!

Ông Tiến chỉ tay xuống nước hỏi:

-Tắm cái thứ nước nầy sao?

Ông Hai cười:

-Tắm lúc nước lớn, chớ ròng như vầy ai mà dám tắm. Lúc đó nước từ phía biển tràn vô, trong lắm, sạch lắm, tắm đã lắm mầy ơi!

Rồi ổng hỏi lại ông Tiến:

-Mầy có tắm sông lại lần nào chưa?

Ông Tiến lắc đầu, đáp:

-Cũng hơn hai chục năm, tao chưa có dịp lội sông.

Ông Hai gặng tiếp:

-Kể cả khi về quê mầy cũng không xuống sông tắm nữa sao?

Ông Tiến gật đầu. Ông Hai nói bằng giọng mơ màng:

-Có khi nào hai thằng mình về thăm quê cùng lúc, rồi lội đua với nhau như hồi xưa...

Ổng hỏi bạn mà nghe như hỏi mình nhiều hơn, cho nên ông Tiến không đáp mà hỏi lại:

-Nước dơ là do từ thượng nguồn đổ xuống hả?

Ông Hai thở dài:

-Không phải tại nguồn mà tại người. Bà con mình có thói quen đem rác liệng xuống sông cho gọn nên con sông mới càng ngày càng dơ như vậy đó!

Rồi ông nói tiếp:

-Thực ra cái việc vớt rác trên sông đâu thể giải quyết vấn đề. Tao muốn làm vậy để đánh động lương tâm bà con, để họ ngại không dám xả rác nữa.

Ông Tiến hỏi:

-Có đạt được mục tiêu chưa?

Ông Hai lắc đầu:

-Chỉ có hai nhà bên cạnh, với lác đác vài người trong xóm làm thôi!

Rồi ổng cười buồn:

-Vậy mà mới đây, có một bà làm tao chới với.

Ông Tiến hỏi:

-Bả làm sao mà mầy chới với?

Ông Hai giải thích:

-Tại bả tưởng tao vớt rác để kiếm sống nên nói: "Tui thương chú lắm! Bởi vậy không cho tụi nhỏ đem rác đổ vô xe mà thảy xuống sông cho chú vớt mấy cái bọc ni lông, với mấy món đồ nhựa lên bán". Tao nghe vậy thì hết hồn, bèn giải thích cho bả biết mục đích của mình là...

Ổng dừng ngang rồi hỏi ông Tiến:

-Đố mầy bả phản ứng ra sao?

Ông Tiến đáp:

-Chắc bả hối hận rồi xin lỗi mầy rối rít hả?

Ông Hai thở dài:

-Phải như vậy thì đâu có gì để nói! Đằng nầy bả hỏi tao là có khùng không mà bỏ công ra làm mấy cái chuyện ruồi bu, cho chướng con mắt thiên hạ.

Ông Tiến không nén nổi phải phì cười, ông giải thích:

-Nghĩ đến nét mặt chưng hửng của mầy tao buồn cười quá! Chắc mầy buồn lắm phải không?

Ông Hai nói:

-Buồn chớ sao không! Là người trong xóm nên tao biết, bả là người có học vấn tương đối khá. Từ ngày nghe tao nói vậy, bả ghét ra mặt liền.

Ông Tiến thở dài:

-Chắc bả cho là mầy lên mặt dạy đời.

Ông Hai nói:

-Tao sợ mọi người cũng hiểu lầm như bả nên tính làm một tấm bảng ghi mấy chữ thiệt to "xin đừng bỏ rác xuống sông". Mầy thấy có được hông?

Ông Tiến bác ra:

-Coi chừng họ lại đọc thành "xin bỏ rác xuống sông" là chết mồ!

Rồi ổng nói giỡn:

-Hay là để tao tài trợ cho mầy một cái ô bẹt lưa. Mầy vừa làm vừa kêu gọi bà con đừng xả rác xuống sông. Chịu khó giải thích cho họ hiểu.

Không ngờ ông Hai vỗ đùi đánh đét một cái rồi nói:

-Cách đó coi bộ được đó mầy!

Ông Tiến quay lại nhìn, thấy gương mặt của ông bạn mình rất đổi nghiêm trang, không biết thưởng thức câu đùa của mình, không cười chút nào thì lắc đầu ngán ngẩm.

Ổng nói thầm đủ cho mình nghe:

-Coi bộ thằng nầy nó "cuồng tín" dữ lắm rồi!

Ông Hai lẩm bẩm:

-Sao bấy lâu nay mình không nghĩ ra cách nầy ta?

Ông Tiến hỏi:

-Mầy tính làm thiệt hả?

Ông Hai đáp:

-Thiệt chớ!

Ông Tiến chắc lưỡi:

-Trời đất ơi! Tao chỉ nói chơi thôi!

Ông Hai cho là ông Tiến tưởng mình trông đợi sự tài trợ của ổng, nên nói liền:

-Mầy đừng lo. Tao có đủ tiền sắm mấy món đó mà.

Ông Tiến nói:

-Tao không có lo chuyện đó. Cái chuyện mua loa, mua bình điện cho mầy, nhỏ như con kiến. Tao dư sức! Chỉ bởi làm như vậy coi kỳ lắm!

Ông Hai hỏi:

-Kỳ cái chỗ nào?

Ông Tiến đáp:

-Kỳ thì kỳ chớ biết chỗ nào mà nói.

Rồi ổng khuyên:

-Bỏ cái việc nầy đi, giúp tao điều hành mấy cái lớp. Tụi mình chia lợi nhuận ra xài, lúc đó mầy muốn làm cái gì mà không được: Cúng chùa, tặng tiền cho mấy tổ chức từ thiện...

Ông Hai lắc đầu:

-Tao không tin mấy chỗ đó họ sử dụng tiền theo đúng mục đích như tao mong đợi...

Ông Tiến hỏi:

-Tại sao mầy nói vậy?

Ông Hai trả lời:

-Tao nghi ngờ lắm! Cho dù tao là phật tử, có quy y, có pháp danh hẳn hoi, vậy mà mầy biết không, gần mười năm nay, tao không đặt chưn vô chùa.

Ông Tiến hỏi tiếp:

-Sao vậy?

Ông Hai đáp:

-Tao thấy càng vô chùa tao càng xa đạo nên thôi.

Ông Tiến lại hỏi tiếp nữa:

-Sao vậy?

Ông Hai đáp:

-Thì thấy nhiều chuyện chướng mắt, cái tâm sân nó nổi lên. Thà ở nhà đọc sách, đọc kinh mà khỏe, mà vui, mà thấy niềm tin không bị sứt mẻ.

Ông Tiến hỏi tiếp:

-Điều gì làm cho mầy chướng mắt?

Ông Hai thở dài:

-Nhiều thứ lắm! Như việc mỗi bàn thờ đều có cái thùng phước điền đặt ngay phía trước. Như việc vừa bước chưn vào chùa là thấy một cái bàn với mấy vị sư ngồi trực, kêu gọi phật tử quyên tiền xây chùa, chẳng hạn. Như việc ngoài cửa chùa, mấy người bán chim để phóng sanh ngồi nhan nhản.

Ông Tiến nói:

-Họ tạo điều kiện cho phật tử làm việc tốt thì có gì mà xấu.

Ông Hai lắc đầu:

-Theo tao, ngày xưa đức Phật Thích Ca đi chưn đất, ngồi dưới gốc cây để giảng đạo. Ngài khuyên chúng ta buông bỏ rốt ráo những cám dỗ như mê đắm về vật chất và tinh thần. Các đệ tử của ngài thuở đó, có ai sở hữu món gì đắt giá đâu. Họ chỉ chăm chú việc tu thân và hành thiện mà thôi. Họ không hề mang ý tưởng tích lũy của cải. Bây giờ hình như hầu hết đều làm ngược lại.

Ông Tiến hỏi:

-Ngược lại cái chỗ nào?

Ông Hai nói:

-Họ mê danh, mê lợi thấy mà sợ! Đua nhau chạy theo hình thức tới tối tăm mặt mũi. Chẳng còn thì giờ đâu mà tu sửa bản thân chớ nói gì tới chuyện răn dạy phật tử.

Ông nói tiếp bằng giọng bùi ngùi:

-Mầy có biết không? Cái chùa mà hồi trước tao rất thích nên tới hoài đó rất là đẹp! Nó nhỏ thôi, nằm giữa một khu vườn đầy màu xanh. Nó đang chắc, đang tốt... Chưa hư một tấm ngói, chưa bể một viên gạch vậy mà họ hô hào phật tử đóng góp xây cái mới. Họ nói là việc xây chùa là đệ nhứt công đức. Bà con, giàu cúng lớn, nghèo cúng nhỏ, tin tưởng rằng việc quyên tiền cho chùa cũng giống như gieo vài hột lúa trên ruộng, mai mốt thu lại cả thúng nên đóng góp ào ào. Họ nỡ đem đập bỏ rồi xây một lên cái to đùng để lấy le với thiên hạ. Tao nghĩ phải chi họ để số tiền đó mà cất mấy dãy nhà cho những người công nhân nghèo đang không có chỗ ở còn có ích hơn, còn được phước hơn.

Ông Tiến nói:

-Tao coi kinh cũng lấy làm hồ nghi cái chỗ nầy lắm! Phật vốn không ưa chuộng hư danh, lẽ nào khuyên người ta nên xây chùa cho thiệt to, thiệt đẹp.

Ông Hai nói:

-Tao nghĩ chắc Phật chỉ khuyên nên trùng tu những ngôi chùa đổ nát mà thôi. Thế nhưng mấy vị sau nầy lợi dụng câu đó để lập danh, làm theo thị hiếu của họ, hoặc kiếm chác bỏ túi làm việc riêng. Mầy không biết chớ họ mà càng đập, càng xây càng đẻ ra tiền. Không phải là tiền do họ làm ra, nên đâu thèm tiếc xót.

Dừng lại một lát để lấy hơi, ổng tiếp:

-Ngoài đời cũng vậy! Mầy có thấy là hể mấy ông dám đốc người ta làm nào mà gần về hưu, cũng cho đập bỏ, xây lại cái cơ sở mà mình sắp bàn giao, lấy lý do là phải trao lại cho người kế nhiệm một di sản đàng hoàng coi mới được. Nghe rất hợp tình, hợp lý, thực ra họ làm thế để chấm mút cho riêng mình đó thôi.

Ông Hai lại dừng lại, thở dài rồi nói thêm:

-Cái ông dám...kế tiếp cũng đâu có vừa. Ổng vừa lên nhậm chức là đập bỏ hết cái cơ ngơi mới toanh đó, cho xây lại theo ý mình, mục đích cũng y chang. Cho nên mấy lúc sau nầy người ta đập và xây tràn lan, đẻ ra một đống rác xà bần, có nhiều thứ không tái chế, không tiêu hủy được còn hoài hoài. Thấy mà bắt rầu.

Ông Tiến phản đối:

-Tao thì mừng vì thấy nước mình giàu lên, bộ mặt xã hội ngày một khang trang. Mầy nhớ không? Ngày xưa cả làng mình, ai mà mua được chiếc xe Hon Đa, vừa chạy về nhà, dựng trước cửa là bà con kéo tới ngồi xem, coi đó như một sự kiện hi hữu. Còn bây giờ xe gắn máy đầy trời, ai cũng có khả năng sắm nổi.

Ông Hai thở dài:

-Mầy thì mừng còn tao thì lo. Tao nghe nói những nước thực sự giàu người ta đang hô hào đi bộ với đi xe đạp kia kìa. Theo tao, cái giàu không phải ở những tòa nhà cao ngất che mất bầu trời, những chiếc xe chạy vù vù xịt khói...Mà chính là mức trong lành trong không khí. Cái sạch, cái đẹp của môi trường và thiên nhiên được bảo tồn nguyên vẹn.

Ông Tiến lại hỏi:

-Còn cái chuyện phóng sanh? Tao thấy tốt quá sao mầy cũng chê, cũng thấy chướng?

Ông Hai giải thích:

-Tao hỏi mầy nghen. Nếu như mầy đang ở nước mình, đang làm ăn ngon lành rồi bị người ta bắt, nhốt vô trong xe, chở qua Lào đem bỏ mầy có vui không?

Ông Tiến nói:

-Vui sao nổi. Nhưng còn được sống thì còn có cơ hội làm lại rồi tìm đường quay về nước.

Ông Hai thở dài:

-Tao thấy họ thả ra mấy con chim ra, có con bay hết muốn nổi. Có con chết liền tại chỗ. Có con bay chưa xa là bị bắt trở lại, bị nhốt rồi đem bán tiếp. Vậy thì cái việc phóng sanh đó nhân đạo ở cái chỗ nào?

Ông Tiến lắc đầu:

-Thôi, tao không dám bàn về ba cái chuyện cao xa đó. Chỉ khuyên mầy là nếu có tiền thì ráng sắm thêm mấy bộ đồ mặc bên trong, bên ngoài, chớ đừng mua loa, mua liếc gì hết! Tao như mầy là bỏ quách cái nghề nầy chớ ở đó mà khuếch trương, đầu tư thêm cho mệt.

Ông Hai có vẻ phật ý nên hỏi:

-Mầy thử nêu một lý do đi! Nếu thấy hợp lý là tao bỏ cái nghề nầy, đi theo mầy một cái rụp liền.

Ông Tiến suy nghĩ hồi lâu, rồi nói:

-Chuyện đó kỳ cục lắm! Mầy thấy không? Ngoài mầy ra đâu có ai thèm làm.

Ông Hai bác lại liền:

-Thiếu gì việc tốt mà đâu ai thèm nhúc nhích một ngón tay. Ngược lại cả đống việc xấu họ hùa nhau làm, ngày càng nhiều hơn mới chết!

Ông Tiến hỏi:

-Việc gì xấu mà hùa nhau làm đâu? Mầy chỉ cho tao coi!

Ông Hai nói:

-Thì việc bán, hút, chích xì ke ma túy đó! Việc cướp bóc ngày càng rùng rợn đó! Việc dụ dỗ mấy đứa con gái khờ dại đem bán vô mấy cái động mãi dâm đó!

Ông Tiến nói:

-Theo tao thì việc đầu tiên là tu thân, tề gia rồi mới tới trị quốc, bình thiên hạ được. Tu ở đây là tu bổ, giúp mình phát triển về mọi mặt kể cả tinh thần lẫn vật chất. Mầy ráng kiếm cho thật nhiều tiền đi để có thể giúp được cho nhiều người hơn. Chớ như bây giờ thì cho dù có muốn cũng đâu thể giúp được ai.

Ông Hai hỏi:

-Sao mầy dám khẳng định là những người nghèo thì không có khả năng đó!

Ông Tiến nói:

-Họ không giúp cho chính bản thân nổi thì còn giúp cho ai nữa chớ?

Ông Hai đáp:

-Không phải có tiền mới làm phước, mới giúp được người khác đâu, mầy nghĩ vậy là sai lầm rồi! Lòng tốt của người ta nằm trong cái tâm chớ đâu có nằm trong cái túi.

Ổng chợt nhớ đến cô gái có nốt ruồi trên chót mũi, muốn kể cho bạn nghe nhưng lại thôi.

Ông Tiến hỏi tiếp:

-Mầy có thấy những nhà hảo tâm nổi tiếng nhứt thế giới, đa số là các doanh nhân thành đạt hay không? Nước trong ao có dư mới chảy tràn ra ngoài được.

Ông Hai nói:

-Cái quan trọng là người ta có cho nó tràn ra không hay đắp cái bờ kiên cố để ngăn lại. Bởi hầu như ai ai cũng dừng lại ở mức tề gia. Mấy chuyện lợi ích chung họ đâu có rảnh mà nghĩ tới. Nếu có rảnh cũng lờ đi, không muốn bỏ công, bỏ sức vào. Tự nhủ "mình là dân quèn, ba cái thứ đó để cho mấy ông nhà nước lo". Nhà nước thì mắc lo mấy món khác, thế là...