Sau Cơn Giông Tố

Có lẽ vì tên anh là Thường nên sự sống anh tầm thường quá với một cái xe đã cũ và một con ngựa đã già, anh làm nghề chở hàng hóa và hành khách đường Hải Phòng - Đồ Sơn.

Sáng sớm, lúc mặt trời chưa mọc người ta đã thấy tiếng vó ngựa lọc cọc với tiếng hòm xe xóc xách trên cái trục đã mòn. Mãi tới khi ở phương tây ánh nắng mờ mịt trong sương lam, thứ tiếng ấy mới mất đi, và, quãng đường nối cái thành phố nhiều ống khói mằn mặn đùa bỡn trong những chòm thông kia lại trở nên hoang vắng, tối tăm lạ thường.

Xe của Thường phải qua những làng xóm nào, dừng ở những chợ nào, đến đâu đón được nhiều khách, nhận được nhiều hàng, Thường có thể nhắm mắt lại đánh xe đi mà không lầm. Đường lối Thường đã thuộc làu, cả con ngựa già cao lớn, lông màu nâu sẫm, đuôi dài óng ánh cũng thuộc đường như thế.

Không như những bạn đánh xe khác chỉ thích chở cá lậu đêm về Hải Phòng và biệt đãi những cô hàng hoa tươi trẻ, những bọn học sinh nhí nhảnh nhân ngày nghỉ rủ nhau đi tắm biển, Thường chẳng kén chọn một thứ hàng hóa, một loại hành khách nào. Thường thản nhiên trước mọi cảnh vật: cảnh trời rực rỡ của buổi chiều hè êm ả, cảnh ủ dột âm u ngày cuối đông mưa phùn mà những luồng gió bắc cuồn cuộn như chực cuốn đi cả những làng xóm, rồi cảnh những cánh đồng xanh rờn hay vàng rực làm nổi bật chân trời xanh ngắt.

... Tất cả đều không thể nào làm sáng lên cặp mắt Thường lờ đờ, mệt mỏi.

Đã bao lâu rồi Thường sống cái cuộc đời tẻ nhạt như thế? Năm năm? Mười năm? Hay mười lăm năm?

Lâu rồi! Đúng mười ba năm đã qua? Trên gương mặt đen sạm có cái miệng rộng, lưỡng quyền cao, cặp mày đen rậm và vầng trán bóng này người ta chỉ thấy vẻ bình tĩnh, âm thầm của cả một tâm hồn không say mê, không ham muốn, không giận hờn.

Thế đấy, sau cơn giông tố ghê gớm, thường là mặt biển lại trở lại phẳng lặng với một tiếng rì rào mơ hồ cũng như vòm trời mở rộng trên làn nước mông mênh lại trở nên bao la, quang đãng, với những cánh chim lặng bơi trên các từng mây.

Đời Thường, một anh đánh xe ngựa, đã trải qua một cơn bão táp mà mọi vật ở chung quanh đã tan tác như cát bụi tung lên trước làn gió lốc rồi lặng cả lại ở một nơi âm thầm kín đáo.

Cơn bão táp ấy nổ ra cách đây hơn mười bốn năm vào một đêm khuya.

Cả một bình hoa bằng pha lê chiếm gần hết cái bàn tròn phủ lụa màu rêu lao xuống nền lát đá hoa.

Một tiếng động dữ dội nữa nổi lên. Những vụn sứ tóe ra như những đốm lửa ở miếng sắt đặt trước ngọn đèn sì. Trên mặt bàn mất nốt cái đĩa cổ có thể đựng được một rổ bày đủ các thứ hoa.

- Phá! Phá hết!

- Thì cứ phá, ai ngăn!

Tiếng gầm thét vang lên:

- Được, cứ đứng đấy, mở to mắt ra! - Xoảng... xoảng... xoảng...

Độc bình, chậu hoa, đôn sứ, tấm gương treo sáng chói khung gỗ mun táo tàu, cái tủ con gỗ lát hoa, chiếc bàn con chạm trổ tinh vi... tất cả lần lượt văng ra ngoài sân, tung vào góc nhà, đổ sập trên những mảnh pha lê, những mảnh sứ vỡ vụn.

- Đập nữa đi, nữa đi! Kia còn đôi song bình, đồng hồ treo, bát đĩa cổ kia kìa!...

- Này song bình, này đồng hồ!

Ầm ầm, loảng xoảng... Rồi đến những tiếng cười gằn.

- Vú em ơi, mau lên mở cửa buồng ngủ cho "cậu" mày sang.

Nghe tiếng "cậu" nói một cách sõng sượt, khiêu khích, mỉa mai, hai con mắt người đàn ông quắc lên, chiếu thẳng vào cái gương mặt trái xoan hồng hồng vẫn giữ vẻ tươi cười.

- Con đĩ, con đĩ, không phải thách.

Cái giọng nói mọi ngày vẫn dịu dàng êm ái bỗng rít lên:

- À... thằng đểu! Mày có câm ngay cái miệng chó má ấy đi không?

Chát! Bốp! Huỵch!... huỵch...!

- Ối giời ơi, nó đánh chết tôi, nó giết chết tôi rồi... Ối trời ơi!

Cánh cửa bên trái mở toang, một người đàn bà ăn vận lôi thôi chạy xổ ra, ôm chầm lấy người đàn ông. Phích! Một cái đá làm mụ nọ ngã giúi vào cái bàn lộn ngược. Nhưng mụ vội bò ngỏm dậy, lăn xả vào gỡ tóc cho người đàn bà, vừa kêu thét ầm ĩ.

Tài xế, bồi, bếp, và người làm vườn kéo cả lên buồng khách. Chỉ có anh tài xế dám xông vào gỡ cho bà chủ.

Dù cơn giận điên cuồng đã tăng thêm sức khoẻ cho người đàn ông, nhưng hắn ta cũng bị hai bàn tay cứng như sắt của người tài xế khóa chặt lấy, đẩy hắn ra khỏi buồng.

⚝ ❖ ⚝

Một tuần lễ sau, trong tòa nhà lộng lẫy xây trên một khu đất um tùm cây cối, bao quát cả một cánh đồng mông mênh, người ta không còn nghe tiếng trẻ khóc trong những đêm im vắng.

Cái chết đã làm im lặng mãi mãi một đứa trẻ mới bập bẹ gọi ba ba... ba ba. Và cái chết của cái hình hài do khí huyết của cặp vợ chồng ấy tạo nên đã như một lưỡi dao sắc cắt đứt sợi dây thân ái, trước đây bền chặt ràng buộc lấy hai người, nhưng sau cứ dần dần mềm ải.

Cho kẻ hầu đầy tớ đi khỏi, người đàn ông yên lặng xách một va li nặng ra ga đón chuyến tàu Lao Kay - Hà Nội. Người đàn bà cũng yên lặng xếp quần áo và tư trang vào một va li còn to hơn va li của chồng, đoạn trao chìa khoá cho người bõ già đứng khoanh tay bên cửa buồng.

Đồn điền đã bán đứt! Nhà cửa và đồ đạc bị tịch biên hết. Con chết. Vợ chồng mỗi người một ngả, quyết lìa mặt nhau cho đến ngày trọn đời! Cái hạnh phúc xây dựng nên bằng bao nhiêu năm cực nhục, đau khổ và hy sinh ngày nay bỗng tan như cát bụi trong giông tố.

Họ chỉ có thể sống với nhau đến giờ phút ấy, bởi vì đến giờ phút ấy họ cùng thấm thía nhận ra rằng còn ở bên nhau giờ nào, phút nào, họ còn làm khổ nhau giờ ấy, phút ấy. Một giây phút nhìn nhau, một lời nói với nhau, một cái hôn lên trán đứa con ngây thơ của nhau, họ đều coi như những mũi dao khoáy sâu vào lòng họ. Phải rút nó ra! Vứt nó đi! Không thì chết! Họ đã thoả mãn rồi!

Người đàn bà về Thanh Hóa ở với người dì góa chồng. Không bị ai ngăn cấm, tha hồ cờ bạc, ăn thua thật to, bạc trăm là ít. Mất bao nhiêu cũng được, miễn là đánh sướng tay, cho bõ lúc còn ở với chồng không được mặc sức tiêu pha.

Người đàn ông về Hà Nội, cái quê hương náo nhiệt, xa xỉ của anh. Anh miệt mài hết đêm này sang đêm khác trong những nhà chơi đắt tiền.

Bạc! Bạc! Tiếng bạc xoang xoảng... mùi giấy bạc thơm phức... Tất cả được vung vãi ra cho những xác thịt ấm áp, những bàn ăn la liệt sơn hào hải vị, những khay đèn trị giá tới bạc nghìn mà nằm bên nó, hưởng thú say sưa của nhà phiến, là những kẻ quan sang, giàu có.

Hai năm ròng, những tiếng tiền xoang xoảng trong chiếc bát và chiếc đĩa sắt, những cơn say đắm bên làn khói thuốc phiện uỷ mị, những đêm mệt mỏi rã rời bên những xác thịt nõn nà, ngào ngạt... tất cả đã cướp hết tiền và thì giờ của cặp vợ chồng kia.

Và cướp đi cả một vài phút giây hồi tưởng của họ nữa!

Họ quên, quên hẳn, rằng đã có một lần có hai vợ chồng anh ký khổ lìa bỏ quê hương theo bọn phu đi Nam Kỳ kiếm ăn. Hơn bốn năm, cặp vợ chồng ấy hết lòng thương yêu nhau, ra công làm lụng và ky cóp dành dụm. Mặc dù bị sự đau ốm rút bớt khí lực, cặp vợ chồng ấy vẫn cố gắng làm ăn, để rồi có được một món tiền hơn trăm bạc. Đem món tiền ấy cho vay, buôn bán, gọi họ, cầm mua đồ vật, chả mấy chốc họ đã có bạc ngàn. Rồi họ về Bắc, với đứa con đầu lòng mới sinh và hơn ba ngàn bạc, cùng nhiều đồ vàng bạc. Họ có ý định mở đồn điền cho cấy dẽ để an nhàn hưởng sự sung sướng.

Trong cảnh giàu sang họ bắt đầu đua đòi ăn chơi. Không ai cấm được ai! Vì ai cũng có quyền dùng đồng tiền mình kiếm ra. Tình thương yêu và sự hoà thuận dần dần phai nhạt, rồi một ngày kia mất hẳn, cũng như cảnh đời êm ấm đã bao đêm làm hai người phải thao thức.

⚝ ❖ ⚝

Vắt! Vắt!

Tiếng dây da quật vào càng xe.

Con ngựa nâu sẫm gõ móng cồm cộp xuống mặt đường và hếch mõm lên thở phì phì. Miệng nó sùi bọt, mắt ướt át, lờ đờ.

- Vắt... vắt...vắt... Jocky... Jocky... đi... đi...

Con ngựa vươn cao cổ lên và rít mấy tiếng. Đoạn nó du mình về một bên làm cái xe nghiêng hẳn đi. Thường phải nhảy vội xuống, cầm sợi dây da kéo mặt nó áp vào mặt mình. Anh vuốt xuôi sống mũi nó đang thở phì phì.

- Jocky... Jocky... Ngoan...

Thường xách một thùng nước đến. Con ngựa xục ngay mõm vào, lỗ mũi đen nhánh của nó lấp lánh luôn. Thùng nước vợi, Thường tháo giành cỏ dưới gầm xe bưng ra trước mõm Jocky. Nhìn hàm răng trắng hếu nhai soàn soạt những ngọn cỏ xanh, Thường càng lờ đờ. Anh luôn tay vuốt ve nó, se sẽ nói:

- Jocky... Jocky...

Giọng nói ngọt ngào, êm đềm quá khiến người ta tưởng đến khi xưa. Thường vẫn vuốt ve và nói nựng đứa con đầu lòng ngồi trên đùi mẹ nó, uể oải nuốt những thìa sữa "con chim".

Mặt trời đã nổi hẳn trên một nền mây xanh biếc, mấp mé bên một rặng đồi óng ả như bọc bằng nhung lam. Gió chiều vu vu đùa bỡn trên những chùm xoan lơ thơ. Ở chân trời xa xa, người ta thấy sương bạc trải rộng ra.

- Vắt, vắt!

Bánh xe rít lên một tiếng. Con ngựa vươn cổ lên, rồi bốn vó lướt nhanh trên mặt đường nhựa không còn in bóng xoan lưa thưa. Chuyến xe cuối cùng về Đồ Sơn.

1938