XII. THAM LUẬN Ở HỘI NGHỊ TRÍ THỨC VIỆT NAM CHỐNG MỸ CỨU NƯỚC
4-1-1966 - 6-1-1966
Đã năm ngày bước sang năm 1966. Thành quả rực rỡ của những nền khoa học, văn học nghệ thuật chân chính phục vụ cho sự sống của con người đương rỏ mồ hôi trên trái đất, càng làm thương yêu thêm bao nhiêu nhân loại chúng ta và tin tưởng ở tiền đồ của nhân loại chúng ta. Cùng với những thành quả ấy, sự phát triển và thắng lợi của các dân tộc đấu tranh cách mạng quyết liệt tự giải phóng khỏi gông xiềng nô lệ và chấm dứt những cuộc bắn giết, tàn sát, phá hoại cực kỳ dã man, cực kỳ thâm độc của bọn thực dân và đế quốc đứng đầu là đế quốc hiếu chiến Mỹ, cũng làm cho nhân loại thêm vui mừng và tự hào ở sức sống của mình, ở nền văn hóa mà mình xây dựng và giữ gìn, với vầng chân lý từ bao ngàn năm ngày càng chói sáng vì được gội bằng máu của mình.
Chưa bao giờ chúng tôi, những người viết văn, lại cảm thấy công việc chúng tôi được có ý nghĩa như ngày nay: chúng tôi đương sống và viết.
Sau chín năm kháng chiến trường kỳ gian khổ và sau hơn sáu mươi năm đấu tranh cách mạng, miền Bắc Việt Nam chịu thương chịu khó tiến bước kiến thiết đất nước bị tàn phá đã được mười năm. Và cũng mười một năm, miền Nam Việt Nam lại phải đổ máu để chống một chế độ tàn bạo có một không hai trong lịch sử và chống một cuộc xâm lược cũng tàn bạo có một không hai trong lịch sử. Mười một năm ghi tiếp vào hơn bốn ngàn năm mở mang của một đất nước trải ra hơn hai ngàn cây số trên bờ Thái Bình Dương sóng gió, với từng tấc, từng tấc núi sông mà con cháu của nó đều phải ấp mặt xuống hôn và thấy môi mình thơm ngọt vô cùng, huyết mạch trong mình dào dạt vô cùng, và khi ngẩng mặt lên, thấy ánh sáng trời mây và cây cỏ sao mà bao la lồng lộng, tươi thắm ngạt ngào.
Mười năm để ghi tiếp vào hơn bốn ngàn năm lịch sử chiến đấu của một dân tộc với từng trang từng trang mà con cháu của nó mỗi khi mở ra lại thấy trái tim mình nức nở, tinh thần chí khí mình như được chắp bằng cánh lửa, và một vang động thần kỳ cuốn bốc mình đi.
Phải! Khi mồ hôi chúng tôi rỏ giọt và trí tuệ chúng tôi được kết lại thành hoa trái và ánh sáng cho đời sống, thì có một phút một giây nào chúng tôi không nghĩ đến những thành quả và chiến thắng của nhân loại lao động cần cù hy sinh chiến đấu đã là cả một nguồn thương yêu tin tưởng tự hào cho chúng tôi, cũng như nghĩ đến vận mệnh thiêng liêng cùng hạnh phúc tương lai quý báu rực rỡ của nhân loại chính có vận mệnh, hạnh phúc, tương lai của chúng ta nằm trong đó.
Cũng như, ơi Tổ quốc Việt Nam yêu dấu, có một phút một giây nào mà những ngòi bút chúng tôi đã được làm những ngòi bút tin yêu của con người, chúng tôi lại quên nghĩ đến nguồn thương yêu, tin tưởng tự hào mà Tổ quốc đã ban cho chúng tôi, và sự nghiệp vĩ đại của dân tộc đã cho chúng tôi thừa hưởng.
Cũng như có một phút một giây nào chúng tôi dám quên không nhớ rằng tất cả sức nặng của những dòng chữ mà chúng tôi viết nên được trên mặt đất này cùng với những trang sách tươi thắm mà chúng tôi có thể đóng góp để sống cùng với núi sông, với dân tộc, với nhân loại, đều nhờ có máu của cha ông trước đây đã đổ ra cho sự sống còn và nền độc lập của dân tộc, của Tổ quốc, và máu của nhân dân đương kháng chiến, cũng đổ ra vì sự sống còn và nền độc lập của dân tộc, của Tổ quốc...
⚝ ❖ ⚝
Phải! Với nguồn thương yêu, tin tưởng và tự hào về những thành quả và chiến thắng của nhân loại lao động cần cù, hy sinh chiến đấu ấy, và cũng với nguồn thương yêu, tin tưởng và tự hào về một đất nước và dân tộc có hơn bốn ngàn năm lịch sử cũng lao động cần cù và chiến đấu anh dũng hy sinh, những ngòi bút chúng tôi đương sống và viết về công cuộc xây dựng đất nước xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc Việt Nam, về trận đấu tranh cách mạng của miền Nam Việt Nam để giải phóng một nửa phần Tổ quốc. Chúng tôi đương sống và viết về sự nghiệp kháng chiến chống Mỹ cứu nước của ba mươi mốt triệu nhân dân quyết bảo vệ những thành quả cách mạng của dân tộc mình, bảo vệ nền văn hóa và đạo nghĩa của dân tộc mình, và cũng để bảo vệ chung cho cả những thành quả của lịch sử nhân loại.
Chúng tôi đương được sống và viết trên một đất nước mà một nửa phần thân thể đương bị từng phút từng giờ chảy máu vì sự bắn giết xâu xé của một bọn mà không thể có chữ gì khác hơn để gọi chúng là quân ăn thịt người. Tên chúng là đế quốc Mỹ và bọn tay sai ngụy quyền miền Nam. Những nanh vuốt của chúng mang những tên Hạm đội Bảy, máy bay chiến lược B.52, sư đoàn cơ động tinh nhuệ X, V, v.v... ngày đêm đi săn đuổi nhân dân Việt Nam. Những nanh vuốt còn tẩm cả chất hóa học. Tuy vậy, sự sống ở đây vẫn chỉ càng ngày tươi rói thêm, nảy nở mạnh mẽ rực rỡ hơn, với sức chiến đấu của những con người nhất định bẻ gẫy gông xiềng nô lệ, nhất định dập tắt những cảnh khói lửa tàn phá tan hoang, xây dựng nên một đời sống mới. Nhất định mình là kẻ chiến thắng và quân thù phải là kẻ chịu sự tiêu diệt.
Chúng tôi đương được sống và viết trên một đất nước mà, để có những trường học, vườn trẻ cho con cháu, những bệnh viện, an dưỡng đường cho các người bệnh phong, lao, già lão tàn tật, những nhà nghỉ mát cho công nhân viên cán bộ, những khu đại học cho các con em nhân dân lao động và cả cán bộ, bộ đội theo học, những nhà máy, những đập nước, cầu cống, bến cảng, nhà hát, câu lạc bộ, v.v... thì nhân dân đã phải nhịn ăn bớt mặc, nâng niu chắt chiu từng viên gạch ngói, từng cân sắt thép, xi măng, và làm việc chẳng quản mưa nắng, ngày đêm.
Chính trên mặt đất được xây dựng thật là bằng mồ hôi nước mắt của những con người chịu thương chịu khó, vô cùng yêu quý hòa bình ấy, lại đương phải chịu đựng những trận bắn phá kẻ cướp với các loại máy bay mới nhất mang những tên Con ma, Thần sấm, Giặc nhà trời biểu diễn với các thứ kiểu bom đạn giội bừa xuống những công trình thành phố xóm làng kia, làm chết cả những trẻ em đương ngâm nga đọc bài, cả những người bệnh nặng được chăm nom sắp sửa lành mạnh, cả những ông già nghỉ ngơi đương vót tre đan lát, cả những sản phụ trên bàn đẻ, cả những người mẹ công nhân thợ dệt đương làm việc nuôi nấng bố mẹ chồng già yếu và đàn con thơ cho chồng đi bộ đội, cả những nông dân mải miết cày ruộng và cả những trẻ chăn trâu... Những tên chỉ huy các trận bắn phá tàn sát đó, từ ở những cái ổ Nhà Trắng và Lầu Năm góc, bên phía Thái Bình Dương có hẳn một bức tượng Thần Tự do đứng trên bờ trông ra biển xanh kia, gọi đó là những trận leo thang! Chao ôi! Chữ với nghĩa dùng cũng kha khá là giỏi, là có sáng tạo. Nhưng nếu như trong từ điển quân sự chính trị Huê Kỳ có thiếu, thì còn những chữ sau đây: đào tường, khoét ngạch, chui giậu, và bật hồng phá cổng, v.v... để gọi tên thêm cho những chiến lược, sách lược tuyệt vời của các tướng quốc và tướng cướp Hoa Kỳ ta thêm bội phần mỹ lệ.
Mặc dầu bầy lũ binh tướng kia càng ngày càng mở rộng những trận bắn phá điên cuồng, toàn thể nhân dân Việt Nam hơn bao giờ hết, càng bình tĩnh, càng quyết tâm đẩy mạnh cuộc kháng chiến trường kỳ. Từng trăm từng trăm máy bay các loại các kiểu của chúng tối tân đã bị lưới đạn của quân dân miền Bắc bắn hạ tan tành, và, lúc nhúc những phi công của chúng đương làm những tờ khai tố cáo bọn trùm sỏ đẩy họ đi làm những công việc liều lĩnh, tàn bạo ô nhục vô cùng ấy, và đương ăn năn sám hối, mong mỏi được nhân dân Việt Nam giáo dục cho trở lại được làm người lương thiện, lao động tốt, được phóng thích về với gia đình, đất nước quê hương...
Chính những cha, chồng, con, em của những con người bị bọn trùm ăn cướp ngụ ở Nhà Trắng và Lầu Năm góc kia bắn giết là những người chân chính nhất đương ở các bệ súng, các mâm pháo và luôn luôn trong tay cầm súng các cỡ. Đó là những bộ đội, dân quân tự vệ vừa chiến đấu vừa ca hát, vừa sản xuất, họ đã mở ra các lưới đạn trừng phạt khủng khiếp bọn giặc để giữ vững đời sống. Cho những trẻ em vẫn đi học. Cho những guồng sợi vẫn quay đều, những đập nước vẫn dạt dào, những tầng lò vẫn nhả khói. Cho những bản dân ca vẫn thánh thót trên các sân khấu với các màn ca múa cổ truyền, những tiếng trẻ sơ sinh vẫn làm nở những nụ cười mẹ hiền âu yếm, những buổi liên hoan và phát bằng cho các bác sĩ y khoa, kiến trúc sư, cao đẳng mỹ thuật, âm nhạc... vẫn tưng bừng với những thanh niên ưu tú. Cho những ruộng đồng vẫn xanh tươi và vùng trời xanh bao la vẫn soi xuống những công trường và bến sông đường lớn mở mang vận chuyển dồn dập không ngừng.
Trong lửa đạn ở các hỏa tuyến, trên các mặt trận ở rừng sâu, bờ biển, hải đảo, từ mũi Cà Mau lên triền Trường Sơn đến Tây Nguyên hay biên giới Việt - Lào, từ đồng bằng sông Cửu Long ra sông Lam, sông Hồng... những bài thơ, truyện ngắn, bút ký, ký sự, tranh vẽ, bản nhạc, kịch, độc tấu, sách, báo, v.v... đã tích cực theo sát từng chiến công của quân đội, từng thành tích sản xuất của nhân dân mà sáng tác, biểu diễn, triển lãm, xuất bản, phát thanh, quay phim, chiếu phim...
Những tài năng, những lớp nghệ sĩ trẻ, những giá trị xuất sắc, những công trình đặc biệt đã nảy sinh, tôi luyện phát triển, đánh dấu thêm một bước tiến của phong trào văn nghệ, hứa hẹn, thêm sự đóng góp tươi thắm cho nền văn hóa dân tộc, đồng thời cũng để đóng góp vào nền văn hóa chung của thế giới.
Chính trong cuộc chiến đấu sinh tử để giải phóng đất nước và giữ vững những thành quả của cách mạng, của kháng chiến và của công cuộc kiến thiết Tổ quốc này, những ngòi bút chúng tôi đã lớn mạnh càng lớn mạnh thêm, càng thấy dạt dào sức sống và lẽ sống của mình. Và càng thấy một sự cổ vũ ngày càng rộng lớn đối với sự nghiệp đấu tranh cách mạng của dân tộc mà chúng tôi được tận tụy phục vụ.
Đó là sự cổ vũ của nhân dân thế giới cùng với các bạn trí thức và văn nghệ chân chính các nước, vì tôn trọng sự sống của con người và nền độc lập thống nhất thiêng liêng của các dân tộc, đã làm nổi lên cả một phong trào ủng hộ cuộc kháng chiến của nhân dân Việt Nam.
Một cuộc kháng chiến vô cùng anh dũng.
Một cuộc kháng chiến thần thánh.
Cuộc đấu tranh cách mạng của dân tộc Việt Nam anh hùng ấy đã thành hẳn một vấn đề của lương tâm, của công lý, của đạo nghĩa mà tất cả những ai là kẻ thấy trái tim mình đau thắt, mặt mình tím lại, tâm trí và trí tuệ mình cháy bỏng lên vì sự tàn sát và phá hoại dã man của bọn xâm lược, đều thấy mình phải có thái độ. Nghĩa là phải đứng về phía những con người mà mình yêu quý, tôn trọng, lên tiếng tố cáo cái bọn gây nên những tội ác kia, níu quặt cánh tay sát nhân và cướp phá của chúng lại, và, hơn nữa, nếu cần đến thì bằng chính máu thịt của mình đem ra bảo vệ cho chính nghĩa.
Vì thế những đuốc lửa ngùn ngụt ngay trên đất Mỹ cùng với những đuốc lửa của nhân dân nhiều nước ở khắp thế giới đã kéo đi phản đối cuộc chiến tranh xâm lược bẩn thỉu sẽ còn được tiếp thêm, sẽ còn bốc cháy lan rộng nữa.
Và trong làn lửa phản đối ấy đã có những người Mỹ chân chính nhất hi sinh cả tính mệnh. Toàn thế giới đã phải suy nghĩ về nghĩa cử cao cả của Hen-ga Hec-zơ,
No-man Mô-ri-sơn, Rô-giơ La-poc-tơ và Xi-lin Jan Cao Ky.
Kính chào Pơ-rô-mê-tê đã đem lửa về cho nhân loại.
Kính viếng những Hen-ga Hec-zơ, No-man Mô-ri-sơn, Rô-giơ La-poc-tơ và Xi-lin Jan Cao Ky, những người đã làm cho nhân loại bớt xấu hổ với Pơ-rô-mê-tê, những người đã rửa bớt sỉ nhục cho nhân dân Mỹ, cái sỉ nhục gây nên bởi bọn đế quốc Mỹ lái súng xâm lược.
Hỡi những mặt đất nơi đã cháy lửa tự thiêu của Hen-ga Hec-zơ, Rô-giơ La-poc-tơ, No-man Mô-ri-sơn, và Xi-lin Jan Cao Ky vẫn còn giữ đượm những hơi nóng và tro than đấy chứ, để cho chúng tôi một ngày tới đây sẽ đến cúi xuống hôn và càng tin yêu, tự hào thêm về con người, về chân lý, chính nghĩa và sự sống mà con người quyết tâm bảo vệ!
Để chúng tôi thấy sự sống thật của đất nước Mỹ, thật của con người Mỹ và của nền văn hóa Mỹ chân chính mà chúng tôi chính cũng đương vì nó mà chiến đấu, giữ cho nó không bị cái bọn ăn thịt người và cướp phá ở Lầu Năm góc và Nhà Trắng kia bủa vây trong cái màn đen tối của sự lừa dối, của diệt vong...
⚝ ❖ ⚝
Cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước của dân tộc Việt Nam đương chói lọi trên mặt đất. Vượt qua muôn ngàn gian khổ gây nên bởi một bọn xâm lược dã man, tàn bạo có một không hai trong lịch sử, cuộc đấu tranh võ trang cách mạng để giải phóng đất nước, và cuộc kiến thiết Tổ quốc xã hội chủ nghĩa vô cùng anh dũng ấy, ngày càng được sự cổ vũ, ủng hộ của nhân dân thế giới và của các giới trí thức, văn nghệ khoa học các nước.
Trong cuộc kháng chiến thần thánh ấy của dân tộc, trí tuệ, tư tưởng và tài năng của anh em văn nghệ sĩ Việt Nam ngày càng lớn mạnh, khai hoa, kết trái, tươi tốt, rực rỡ. Ngọn lửa của ý chí phấn đấu, của lòng tin và cũng là ngọn lửa của căm thù cũng ngày càng bốc cháy trong tâm hồn chúng tôi, trên đầu ngòi bút chúng tôi. Ngọn lửa được truyền từ bốn ngàn năm lịch sử của một dân tộc anh hùng, của một nền văn hóa vừa lâu đời vừa tươi trẻ tràn đầy sức sống ấy, nhất định sẽ càng ngày càng tỏa sáng thêm, chói lọi trên con đường sáng tạo và hoạt động văn học nghệ thuật của chúng tôi. Chúng tôi càng phục vụ đắc lực hơn nữa sự nghiệp kháng chiến, chống Mỹ cứu nước và sự nghiệp kiến thiết Tổ quốc xã hội chủ nghĩa, nhất định sẽ chiến thắng dù phải đương đầu với một kẻ thù tột cùng hung hãn, tàn bạo, liều lĩnh và gây nên chừng nào khó khăn chăng nữa.
Đây là ý nguyện duy nhất, lẽ sống duy nhất của chúng tôi.
Và cũng là lời thề của chúng tôi.