XIII. MỘT HÌNH ẢNH VÀ TÊN TUỔI
Những tiếng hát ru đã nuôi nấng tâm hồn và tuổi thơ tôi. Tuổi thơ và tâm hồn tôi lại còn được nuôi nấng bằng bao nhiêu hình ảnh của những trời mây sông nước lồng lộng cùng với những anh hùng, liệt sĩ, chiến sĩ anh dũng hy sinh, anh dũng chiến thắng, mà tên và tuổi đã thành sử xanh, hay chỉ là những tên và tuổi rất xa lạ, trí tưởng tượng măng sữa của tôi đã chiêu gợi, phác họa ra rất là đặc biệt.
Trong những hình ảnh và tên tuổi tươi sáng, chói rọi kỳ diệu này có một người: Nguyễn Ái Quốc.
Nguyễn Ái Quốc, người đã đến giữa tuổi thơ tôi.
Tuổi thơ tôi, một đứa bé bơ vơ của một dân mất nước, một đôi mắt nhìn đâu cũng thấy những áp bức bất công, một đôi tai nghe đâu cũng thấy tiếng thở than rên xiết, một da thịt từng phút, từng phút thấy không phải chỉ có roi vọt quất lên người mình, mà quất lên tất cả những người nghèo khổ ở chung quanh mình, làm mình thấy đau, còn đau hơn chính mình bị đánh, một não cân bị ngột ngạt vô cùng vì cái bầu không khí đen tối hầm hập đè lên đầu mình, một trái tim luôn luôn như bị xẻo...
... Tôi lớn lên phải làm việc để sống. Phải sống để làm người. Phải làm người thật là người. Và để thật được làm người thì phải có một xã hội chân chính, một chế độ chân chính, một đời sống chân chính. Nhất là tôi làm công việc viết văn, làm nghề viết văn, làm một người viết văn.
Tôi đã tìm Cách mạng, tìm Đảng, đi theo Cách mạng, đi theo Đảng.
Đảng đã lãnh đạo và tổ chức những con người Việt Nam bị hút gần hết khí lực và bị lăng nhục đến mức tận cùng, những vong quốc nô của một đất nước có hơn bốn ngàn năm lịch sử ấy vùng lên tự giải phóng, kéo sập cả một nhà tù và đập tan những gông xiềng định ngàn đời giam trói.
Khởi nghĩa tháng Tám 1945 thành công.
Ngày 2 tháng 9, năm 1945 tuyên ngôn độc lập, nước Việt Nam dân chủ cộng hòa ra đời.
Từ đấy tôi mới được thật có Tổ quốc để sống và yêu thương.
Rồi kháng chiến chống Pháp, kháng chiến chống Mỹ. Tôi càng thấy yêu thương thêm dân tộc, yêu thương thêm đất nước, và càng biết căm giận quân thù dã man tàn bạo, và cũng thấy càng phải làm việc nhiều nữa, viết tốt hơn nữa để phục vụ.
Và thêm mỗi ngày được làm việc, được viết, là thêm một ngày tin tưởng và tự hào vì được sống trên một đất nước, trong lòng một dân tộc, trong đội ngũ một Đảng có một Người mãi mãi tiêu biểu cho một đạo đức, một ý chí, một tinh thần, một sức mạnh của sự thuyết phục chân chính: HỒ CHÍ MINH. HỒ CHÍ MINH: gương mẫu của tình yêu nước chân chính, yêu thương dân tộc, yêu thương con người, yêu thương nhân loại chân chính.
Chín giờ bốn mươi bảy phút ngày mồng ba tháng chín năm một ngàn chín trăm sáu mươi chín không thể nào quên được kia, HỒ CHỦ TỊCH đã nhắm mắt.
Mờ sáng đang mưa, bầu trời mây đen và gió lạnh vần vụ. Trên sân một tầng gác cao, tôi đã bàng hoàng chạy ra nghe nhạc hiệu quốc ca bất thường nổi lên. Không đợi báo tin, cả người tôi đã tê lặng. Phải! Hồ Chủ tịch đã nhắm mắt. Phải! Nguyễn Ái Quốc hình tượng và sức mạnh kỳ diệu của tâm hồn và tư tưởng của tôi cho đến năm 1945 tôi mới được thấy mặt Người kia, nay Người vừa nhắm mắt.
Phải! Hồ Chủ tịch đã nhắm mắt, nhưng sao tôi vẫn thấy y nguyên Người ở trước mặt tôi, ung dung kiên quyết và lồng lộng giữa trời mây đất nước tôi đang thở hít không khí, ánh sáng mà làm việc. Nghĩa là Người vẫn sống, sống mãi mãi như bao hình ảnh và tên tuổi mà trí tưởng, lòng kính yêu và biết ơn của những con người lao khổ của lịch sử và của nhân loại đã ấp ủ, giữ gìn đời đời...