Chương II

Trời đen kịt như mực. Trên con đường Trại Cau, một xe tay áo tơi cánh gà che kín, chạy vút về phía chùa Nền. Mưa rào rào, gió rít từng luồng dài, những lùm thông cộc cằn và xơ xác rung chuyển cuống cuồng với những tiếng kêu gào sắc như dao cạo nứa. Gần đến ngã tư, xe dừng phắt lại. Hữu ló đầu nhìn ra, gắt:

Ơ hay! Sao lại đỗ đây.

Người phu xe run lập cập, giơ cánh tay gạt nước mưa đẫm mặt, giọng nói hổn hển:

Thưa ông đến chợ Cột Đèn rồi!

Đồng hồ ở một nhà gần đấy vẳng ra hai tiếng ngân nga. Hữu kéo lại chiếc áo tây lất phất ướt trùm lên đầu Trung, rồi giục:

Không! Kéo vào Dư Hàng cơ, mau lên bác!

Thưa ông... ông... con chỉ dám kéo ông đến...

Hữu hụt:

Sợ gì mà sợ! Đứa nào dám động đến bác sẽ ăn năm bảy con "đòn" đây...

Người phu xe lại gạt nước mưa, đưa mắt nhìn lướt vào lối trong làng tối mịt mùng với những nóc nhà lá lù mù ẩn hiện. Ngay khi đó, ánh sáng của cái cột đèn vuông sơn hắc ín, sừng sững ngay giữa ngã tư chỗ tụ họp của cái chợ chiều lộ thiên mang cái tên đặc biệt kia, gió làm rung lên, lập loè rồi tắt hẳn. Có tiếng chẻ đóm chan chát và vo gạo rào rào ở một cầu rửa đâu đây. Bác kéo nhấc vội càng xe lên, gò người lại, cắm đầu chạy vừa thở hổn hển.

Càng vào quá trong, mắt người ta càng bị hoa lên vì bóng tối dày đặc. Đường hẹp, khúc khuỷu và mấp mô, xe lắc lư, chồm nhảy và nhiều lúc nhao hẳn đi. Người phu xe phải lúi húi từng bước. Lòng mắt y như đến nứt ra vì quắc lên nhìn, để phân biệt những ao lầy, ruộng lúa và dải đường lẫn lộn.

Thùng xe nhún nhảy, trục sắt ì ạch, cái khối đen lù lù và dáng người gù ghè này đến đâu cũng bị chó sủa ầm lên. Tiếng kêu inh ỏi vang ra rất xa, văng vẳng trong những đám nhà lá như cảnh nhà quê lúc có người lạ trốn tránh. Xe đỗ ngay giữa đường, trước một nóc lá lụp xụp, bên trong lấm tấm ánh đèn.

Trung thẫn thờ:

Nhà ai trong này hả anh Hữu?

Hữu cười cái giọng cười khàn khàn:

Không! Nhà ai đâu? Tiệm Vi Mụ đấy! Vào tiệm chứ bây giờ còn đi đâu?

Hữu vừa dứt lời, cánh cửa liếp ở sát hố đường rớt một tiếng dài. Một bóng đen chui ra. Xoẹt! Que diêm bật lửa vèo vèo chực tắt. Bàn tay rung rung nọ khum che và giơ soi gần mặt hai người trên xe bước xuống. Một giọng vui vẻ reo lên:

À! Cậu Hữu Caron thế mà mình tưởng "sếp" nào.

Hữu khà khà chào lại đoạn giơ vươn tay giật phắt cánh liếp, ngoái cổ nói:

Vào đây mà lấy tiền bác xe.

Trung thoáng có một sự ghê rợn. Anh xanh mắt trông với cái bóng người kia nhỏ dần, mất hút trong tiếng rì rầm một lùm chuối um tùm gần đấy! Trung rùng mình, bước vội mấy bước theo sau Hữu. Cánh liếp đóng lại, buông tay, Trung ngơ ngác nhìn.

Dưới nóc lá gần chạm đầu, như thắp trong sương mù những ngọn đèn vàng đục ánh sáng bị ngăn bởi những hình thù ngổn ngang, lố nhố.

Các thứ khói tỏa lên nồng khét với mùi hôi hám của đồ đạc và những cũ kỹ bẩn thỉu. Không hiểu người ta nói hay làm gì mà chỉ thấy tiếng rì rầm liên miên.

Hữu vỗ vai Trung:

Thôi, nằm tạm đây một lúc.

Trung chậm bước giữa hai dãy vừa giường cầu, ghế ngựa và phản gỗ kê liền nhau và sát vách. Hữu và Trung phải đứng lại mấy lần vì những ống chân khẳng khiu thò ra. Và Hữu băng băng đá những guốc dép bừa bãi. Phía trong cùng, một người gầy còm, đầu bù và quần áo rách mướp, chồm dậy. Hắn bỏ vội cái đóm ở bát điếu, bước sang giường bên châm lửa, ngoái lại mời Hữu và Trung:

Hai cậu nằm bên này kẻo bên kia mưa hắt.

Hữu cởi phắt áo ngoài, phủi nước mưa và chỉ cho Trung cái đinh đóng trên kèo nhà:

Anh treo quần áo.

Và ghé sát vào tai Trung, nói nhỏ, như đã đoán được Trung đương băn khoăn vì cái gì.

Ở đây, của anh em mình thì cho kẹo...

Trung chưa kịp nói, Hữu liền cười:

Mà thôi! Tốt hơn là để cả quần áo mà ngủ... không rét anh ạ.

Một giọng khàn khàn và chậm rãi trong chiếc màn nâu lùng thùng độc nhất của gian nhà đưa ra:

Đánh sỏi chứ, cậu Hữu?

Hữu nằm xuống giường một cách thư thái và lắc đầu vặn quần, gãi sồn sột.

À bác Vi, cho tôi "kẹo nụ" (1) nạm thầu ra đây. Đánh sỏi lách cách lắm!

Trung bất giác cũng ngả lưng bên này khay đèn vừa kéo cái gối gỗ giống hệt bàn học trò nhỏ xíu. Mặt gối đen sẫm nhờm nhớp, đưa lên mùi hôi chua. Trung không thể nhịn được phải nhăn mặt và khịt mũi. Hữu vội móc khăn tay lót gối cho Trung. Nhưng đặt mình xuống được ít phút, Trung giật mình, nhỏm dậy, đưa tay sờ lưng:

Hữu ạ, sao lắm rệp thế này?

Ngừng tay têm, Hữu đập đánh bốp con muỗi đốt ở gáy, cười nói:

Mới lần đầu tiên anh chưa quen đấy thôi. Nếu anh đã vào đây nhiều lần rồi, anh cũng không nghĩ gì đến muỗi, rệp nữa.

Trung yên lặng. Đã mấy bận Trung vào tiệm hút để xem người bạn nọ làm những trò gì. Các tiệm này ở trên phố, nhà gạch cao ráo, nên tuy chỗ nằm ngồi cũng chật hẹp, và đồ vật ngổn ngang, bẩn thỉu nhưng không đến nỗi gớm ghiếc như đây. Trung càng không thể sao hiểu được sự nghiện ngập quái gở này có những khoái lạc thế nào để những người cùng cực khổ sở thế kia phải đeo bám hơn cả vợ con?

Hữu vẫn têm. Mũi têm quấn chỉ đồng mềm mại lướt trên mặt tẩu bóng loáng, nhìn nghiêng nghiêng xuống ngọn lửa múp míp. Hữu đã ép mời Trung nhưng không được, sau những lần têm xong, Hữu cứ tự nhiên, thong thả kéo từng hơi dài. Đối diện Hữu, Trung luôn luôn cựa quậy. Có phen, không chịu được, Trung bò ngổm dậy đưa tay xoa trên mặt chiếc chiếu mà đến giờ Trung mới nhận ra là chiếu hoa cạp điều, không hiểu tại sao lại trải ở đây và tự đời nào. Thì sự bẩn thỉu càng tăng thêm ghê lợm. Sỏi - sáp bám đen ngòm các kẽ chiếu đã thành một lớp sơn nhờm nhớp. Có lẽ chưa một lần nó được giặt hay đem phơi, nhưng lại hàng ngày được lau chùi rất nhiều bởi những quần áo và da thịt còn hôi hám gấp mười nó.

Trung, càng loay hoay trở chiều nằm, càng thấy rét. Chợt gió lùa vào rào rào, đưa vút cao ngọn đèn, làm cháy cả điếu thuốc Hữu đương kéo. Tức thì những tiếng "ồ" và "kìa" nhao lên với bao nhiêu con mắt quắc về phía cửa liếp hé mở. Một người trong bọn gắt ầm:

Gớm! Cô Đào! Khép cửa lại đi.

Trung nghển cổ, đưa mắt nhìn ra. Một ả ướt như chuột lội bước vào theo liền câu rủa xả:

Giời với đất oái oăm thật!...

Rồi vừa lảm nhảm, Đào vừa cởi áo ngoài ra vắt nước. Đến chiếc áo cánh cụt tay... Chẳng ai thèm để ý đến cô ta. Họ còn mải mê với ngọn đèn và thuốc phiện. Họ nghiêm trang nạo và hí hố hốc đánh sỏi.

Đến giường Hữu, Đào đẩy mạnh chân anh để lấy lối:

Rút vào tý anh cho em nhờ, không ướt hết anh bây giờ.

Hữu vội làm theo và cười nhìn Đào:

Kìa trần chiếc sơ mi thế kia mà chịu được rét à?

Đào đứng hẳn lên phản, rũ phành phạch quần áo, phơi căng trên sợi dây buộc nối hai cột nhà:

Mình chẳng chịu thì ai chịu cho. Vả lại rét quá thành ra cũng không thấy rét nữa.

Câu hỏi của Hữu trên kia thật do ở sự xúc động, nhưng Đào cho là nói mỉa mình. Hữu vội tìm câu khác để Đào khỏi nghĩ xa xôi:

Anh chị đi ngủ rồi hả em?

Đào bắt đầu khều ngọn đèn, nghiêng mặt nhìn như nhà họa sĩ ngắm nghía những nét bút tuyệt diệu của mình:

Chưa anh ạ, chị em còn đánh chắn và anh em chắc ở sòng cũng sắp về.

Còn em...

Hữu ngắt lại vì Trung ghé tai hỏi nhỏ:

Kìa! Sao anh chị cô ta lại để cô ta thế?

Hữu bật cười nhưng không dám cười to. Anh trả lời thầm:

Anh chị đây là ông chủ bà chủ, và cô ta là...

Chấm câu nói dở, Hữu nháy mắt và cười ngoắc miệng:

... gái ban đêm.

Trung thoáng nhớ đến cái bóng người đi ra lúc Trung thoạt bước chân đến đây:

Thế còn người ban nãy, làm gì mà đi ra lúc mưa rét?

Hữu lắc nhẹ đầu:

Ở đây nhiều cái khó hiểu lắm. Người ấy và tất cả mọi người còn nằm kia đều là... giai ban đêm.

Trung toan hỏi thêm nhưng phải vội đáp câu mời của Đào bên kia, thành ra quên bẵng mất. Cả Hữu và anh cùng nói:

Không dám! Mời cô xơi thuốc.

Chỗ Đào nằm sáng hẳn lên vì chỉ có mỗi mình Đào với ngọn đèn gọn gàng trong chiếc chụp được Đào lau sạch tuy nứt vì phải gắn bằng cánh kiến và giấy bản thành nhiều đường nhằng nhịt như một bản đồ cũ kỹ. Cái ánh vàng phớt trông hiền từ hẳn đi, tràn ngập cả mình Đào... tóc Đào xõa ra, lòa xòa cả vào khay đèn.

Không còn gì bệ rạc và quái gở hơn một người đàn bà nằm hút thuốc phiện. Từ chỗ lộng lẫy đến nhớp nhúa, chẳng thể có một sự tha thứ dù người ấy là nghiện hay hút chơi hay trong những cảnh mà những ai kia lấy làm thi vị.

Mưa gió vẫn đập rào rào trên mái nhà. Nền đất ẩm thấp sũng nước hơn. Tiệm Vi Mụ đã trở nên một ao tù chứa những người và vật mệt mỏi dưới cái nóc lá dột lung tung... Phụt... Phụt... mấy ngọn đèn kế tiếp tắt. Những bộ xương lủng củng lại bị cuộc sống xua đuổi ra ngoài sương gió.

Lúc này Trung thấy một cách thấm thía sự lạnh lẽo chìm đắm của cái hạng người không gia đình, không căn bản sống, ngoi ngóp trong bóng tối và tội ác. Anh lo sợ nghe trống ngực anh đập không đều và dồn dập, như chính anh sắp ra đi với những con người lẩn lút kia. Trung nhắc thầm câu nói của Hữu ban nãy:

Đấy là hạng giai ban đêm!...

Từng tiếng một trên đây rơi và ngân vang trong tâm trí Trung, xa vắng và lạnh lùng mênh mông. Trung thiêm thiếp và cảm giác rõ ràng cổ nghẹn và tức như bị một bàn tay dữ tợn bóp chặt. Sự rì rầm lắng dần. Trong tầm đó nổi lên nhiều tiếng ngáy hổn hển của những lồng ngực rã rời. Dọc tẩu và xe lọ kêu vo vo đã lại đầy những cái gì gắng gượng của sự hấp hối.

Chợt một giọng nhẹ nhẹ cất lên, buồn rượi:... Nhà quê, em bước chân ra, Quản bao lìa cửa lìa nhà mà đi! Một là hàn vi cơ cực Hai là vì, em ấm cật, ngay xương... Ba, a... là...

Tiếng "là" hạ thấp rồi ngân dài một cách giấu giếm và như nức nở. Ngay lúc đó, tiếng reo của một bộ xe lọ cũng vừa tắt. Yên lặng dâng cao lên. Vài cái ngáp phào ra. Sự ngao ngán quằn quại trong không khí. Mấy hình thù gầy rạc vội nhắm mắt lại, che tay lên.

... Ba là thèm miếng cao lương, Bốn là tính khí ham đường nguyệt hoa; Năm là...

Đào từ từ ngồi dậy, hai tay run run quấn lại mớ tóc vừa giũ ra phơi. Mắt Đào rưng rưng và lấp lánh. Đào đã khúc qua những câu hát trong đó tất cả sự chua xót của tâm hồn Đào tràn ra bằng một giọng nghề nghiệp. Đào kéo điếu lại rồi đơm một mồi thuốc to, kéo một hơi rất dài rồi nằm vật ra chiếu. Lồng ngực Đào phập phồng như tim phổi đương vật lộn dữ dội với thứ khói cay xé kia để tống nó ra ngoài. Chân tay mỏi dần, vật đi vật lại, co lên, đập xuống. Gân cổ vươn ra, rung rung.

Ngọn đèn lụi dần dưới một đốm lửa đỏ tươi, dầu trong phao đã gần cạn hết, Đào nhẹ trở mình, cất tiếng:... Năm là vắng đường cày cấy, Sáu nữa là em ruồng rẫy chồng con, Bảy a... à... là...

Dưới làn không khí âm u, không còn một tiếng động gì ngoài tiếng ngáy ngủ hổn hển. Âm thanh của giọng hát thê thảm cũng tắt hẳn. Trung rợn tóc gáy, mồ hôi toát ra, trong người đau đớn như bị cào xé. Từ thuở bé đến giờ, lần này Trung mới được nghe ngay bên tai một giọng và những câu hát quái gở đến như thế. Nó đầm đìa những cái gì như là nước mắt và máu, và sự nghẹn ngào; nó xoắn lấy tim phổi người ta và phun ra những mờ tối.

Trung vội trở mình, úp mặt vào bức vách. Một dòng nước âm ấm ở khóe mắt chảy xuống thái dương, ngấm vào tai và cả tới cổ. Trung chợt hổ thẹn và cho mình vô nghĩa lý với những giọt lệ bỗng dưng và dễ dàng này. Thân thế Trung có dính líu gì đến những câu ấy đâu? Và Đào có phải là thân mến quen biết với Trung đâu?

Trung thoắt nhớ đến Tấm - người con gái trước kia nhà Trung dạm cho Trung - Trung tự hỏi:

Không biết ngày nay Tấm có thay đổi khác nhiều không?

Lòng Trung lại rưng rưng muốn khóc và, lần lượt, bao nhiêu hình ảnh của cái đêm trước khi lìa bỏ quê hương lại xuất hiện. Dưới ánh trăng xanh biêng biếc sáng, mình Trung lủi thủi bước thong thả trên những bóng lá xanh nhợt rung rinh ngả trên đường đất nâu bạc gồ ghề. Mùi hoa cau hiền lành thoang thoảng. Tiếng sáo diều mơ hồ. Thỉnh thoảng gió cuồn cuộn lồng lên, dào dạt lướt những lớp sóng lấp lánh như thiếc trên đồng lúa, tỏa rộng mùi thóc tám thơm ấm và ngọt.

Trống ngực Trung chợt đập thình thình. Đằng sau anh, tiếng kẽo kẹt của quang gánh mỗi giây một rõ. Trung chưa kịp xoay lại nhìn thì có tiếng gọi khẽ như e lệ sợ hãi lắm:

Anh Trung!

Tấm dừng lại, nhẹ để đòn gánh lên miệng hai nồi nước có hai cái lá khoai xanh mượt óng ánh những hạt trăng linh động. Hai tay đưa lên thái dương, Tấm vuốt mềm những sợi tóc lòa xòa trước gió.

Trung luống cuống:

Kìa Tấm! Tấm gánh nước khuya thế?

Chính Trung cũng không hiểu khuya như thế là mấy giờ, vì dưới vành trăng vằng vặc giữa một đỉnh trời bao la dịu dàng, mây trắng xốp như tuyết, lúc đó chỉ có hai người ở một lối đi sạch sẽ tiện nhất chung của xóm. Trung hỏi và thấy tim mọng lên:

Chắc Tấm cố ý gặp mình?

Buông xong câu hỏi thầm này, hai dải khăn sô bỗng phớt rũ đằng trước. Trung rùng mình tưởng như linh hồn mẹ hiện lên, nhắc anh không thể đứng tình tự với một người con gái trong khi trên đầu tang tóc. Trung định chào Tấm rồi đi nhưng thoáng thấy có thể có một sự tha thứ cho mình vì Tấm sắp là vợ Trung, mọi người trong làng đều rõ như thế chứ hai người không phải là trai gái đĩ thừa.

Một lúc lâu, Tấm ngập ngừng:

Mai anh ra tỉnh đấy à?

Vâng, tôi định sang chào ông bà và Tấm bên ấy, nhưng vì việc nhà bừa bộn quá nên phải gửi lời bác Phú.

Trung nói dối. Thật ra vì nhút nhát dễ e thẹn nên Trung dù nung nấu và xót xa muốn gặp mặt Tấm mà không dám! Nói dứt câu trên này, mắt Trung ngước lên lướt ngay phải mắt Tấm long lanh chằm chặp nhìn mình. Tấm như cố nhận ra để mà thương xót cái vẻ ngây thơ của một tuổi sớm mồ côi và lâm vào cảnh cùng cực. Tấm hơn Trung những hai tuổi. Cha mẹ Tấm có nhà ngói cây mít. Nhưng, em trai Tấm đần độn quá, đi học bảy tám năm ròng mà quốc ngữ viết vẫn không thông, trái lại, Trung vừa sáng sủa vừa nổi tiếng học giỏi nhất huyện. Thì, khốn nạn cho Trung, Trung phải thôi học ngay năm lớp nhất và sau đó thì mẹ chết nốt, bơ vơ không biết trông cậy vào ai và vào đâu để làm ăn.

Kìa, nồi nước Tấm để nghiêng chảy ra ngoài hết mất.

Tấm vội cúi, xúc lại quang gánh. Làm xong việc này, Tấm càng thấy bẽn lẽn, người nóng rực lên, má bừng bừng như lửa đốt. Mắt Tấm sáng hơn, duyên tứ xuất hiện nồng nàn. Mọi ngày, Tấm vẫn có tiếng là làm dáng và chua ngoa nhất làng, nhưng giờ đứng trước mặt Trung, không hiểu tại sao Tấm không một tý dầu thơm ở đầu ngôi, tý hồng ở môi và Tấm e dè và sợ sệt đến nỗi nói cũng phải cố gắng.

Tấm chợt phào tiếng và vẫn câu hỏi trên:

Mai anh ra Hải Phòng?

Vâng, mai tôi ra sớm.

Thế sao anh không...

Tấm ngừng bặt và không thể sao cất tiếng được nữa. Vành trăng vừa lúc lộ ra khỏi dải mây trắng, giội tràn đầy ánh sáng biếc ngời xuống cảnh vật. Chỗ Tấm và Trung đứng, cái gì cũng rõ. Má Tấm mượt và hồng thêm. Tuyết trăng thoa mịn lên da Tấm, làm tình tứ bội phần hai vệt đen cong cong và lấp lánh của đôi mày xẻ công phu.

Tấm vội quay mặt đi để tránh ánh trăng. Thì hai vai lẳn thịt của Tấm dưới lần lụa mỡ gà bỗng đầm đìa trăng sáng. Cả mớ tóc còn đượm hương bồ kết và chanh, vấn bay bướm, giấu không kín ở gần gáy trắng muốt vài bông hoa nhài thơm thoang thoảng. Tấm thở ra nhẹ và dài rồi nói tiếp:

... Sao anh không để xong "bốn chín ngày" bà rồi hãy ra Phòng?

Trung rứt đánh phụt một cái lá râm bụt:

Đến hôm ấy về cũng được.

Cũng được... thế nào mà chả cũng được?!

Dứt lời Tấm cúi gầm mặt, Trung vùng bật tiếng:

Không! "Bốn chín ngày" cũng chưa chắc tôi về. Chuyến này tôi muốn ra lần hồi ngoài tỉnh hẳn dăm ba năm, hay đến bao giờ làm ăn nên rồi mới về.

Tấm thở hổn hển:

Thế anh nhất định? Ờ... việc gì mà anh cần phải thế?

Trung đã bối rối quá, mắt chớp luôn luôn... Bỗng những nhịp cười giòn tan trào lên sau bụi tre đầu ngõ, qua một giọng hát lanh lảnh ý nghĩa xa xôi. Tấm vội nhắc đòn gánh lên vai, lật đật và nghẹn ngào:

Thôi anh chịu khó mà tập tành cho chúng thành nghề! Thỉnh thoảng về chơi anh nhé?

Rồi Tấm mím chặt môi, nuốt nước bọt ừng ực, quẩy gánh đi. Tấm còn quay lại nhìn Trung hai lần nữa. Mắt Tấm không thể ngừng những ngấn nước lấp lánh. Và Trung không thể sao đừng được, thẫn thờ nhìn theo hai nồi nước nhún nhảy. Nước không sánh ra ngoài, tuy những óng ánh của những hạt nước vẫn chạy trên mặt lá sen xanh mượt.

Tiếng kĩu kịt đã mất hẳn sau một lũy tre cao vút nhưng Trung vẫn còn nghe thấy Tấm gọi với chị em, giọng trong và vang:

Đợi tao cùng về với chúng mày ơi.

Trung đã nhắc đi nhắc lại trong tâm tưởng không biết bao nhiêu lần câu gọi và tiếng nói yêu dấu nghe lần cuối cùng kia. Nó xa xôi... bao nhiêu thấm thía xa xôi... cho tới ngày nay, mỗi lần anh thấy người con gái nhà quê nào gồng gánh đều phải bùi ngùi tê tái.

Chịu khó mà tập tành... thỉnh thoảng về chơi anh nhé?...

Về! Trời! Chưa lần nào Trung trở về. Đã lâu lắm, đã bao nhiêu năm rồi, Trung không trông nhìn những cảnh vật in sâu với những hình ảnh tình tứ vào lòng Trung kia. Trung càng ngày càng thấy không thể sao có can đảm bước chân dù chỉ đến đầu con đê tít ngoài đầu làng. Ý định này càng rắn chắc hơn khi Trung tưởng đến một ông cụ già gầy trơ xương, nói như vặt từng miếng thịt người nghe ra và hễ ra khỏi nhà là không sao rời cái khăn thắt, cái áo the và cái quạt nhài bạc dù trời rét cắt ruột: ông Chánh Tuất, bố Tấm.

Thỉnh thoảng một người chú họ ở trong quê ra bảo ông Chánh nhắn Trung về cho ông nói chuyện nhưng Trung vẫn đinh ninh rằng không có tiền để cheo cưới thì không thể nào lấy Tấm được. Tang mẹ, Trung hết đã lâu, và ông Chánh vẫn bảo anh cứ yên chí và chịu khó làm ăn, ông sẽ cho không Tấm, nhưng tới ngày nay bao nhiêu tâm trí và cố gắng của Trung chỉ để vào sự sống, vật lộn mà sống. Dần anh quên bẵng cái nơi chôn rau cắt rốn và có mồ mả cha mẹ và bao người ruột thịt không ai thăm viếng kia giờ có lẽ đã nén xuống bằng mặt đất hay hoàn toàn lẫn với đất rồi.

Và trong lòng Trung cũng đã vùi dập hẳn hình ảnh Tấm, người vợ mà Trung không hy vọng gì có ngay từ khi mẹ anh bắt đầu tắt thở. Nếu Trung không chợt nghe tiếng Đào hát thì bao giờ Trung cũng đinh ninh Tấm đã trở nên một người mẹ và giây phút khuya vắng và lạnh này, chắc đương cho con bú. Người lấy Tấm phải có ruộng vườn nhà cửa và ăn trên ngồi trốc ở làng. Như thế bố mẹ Tấm đã vui lòng hả hê, không phải bợn chút lo sợ con gái phải khổ sở vì cảnh dâu con ở một gia đình túng thiếu.

Nhìn Đào lạnh lùng, mệt mỏi bên khay đèn, Trung lại nhớ rành mạch những vẻ mặt và dáng điệu nhí nhảnh của Tấm. Trung gai cả người, tim nhói buốt, thầm nghĩ: "Liệu Tấm có thể dại dột và liều lĩnh như một người con gái Hàng Đào không?"

Trung vẫn không thể hiểu được tại sao Đào đến nỗi sa ngã và rạc rời như thế? Và tại làm sao Đào còn biết hát thế kia mà vẫn phải sống sự sống ê chề tối tăm ấy?

Trung bỗng giật mình, Hữu gí đầu dọc tẩu vào má Trung, đẩy nhẹ:

Anh Trung! Này anh Trung! Giờ thì phải hút đi.

Trung thần mặt ra, lộ rõ vẻ băn khoăn vì nể và sợ. Hữu, giọng năn nỉ:

Hút đi! Hút đi vài điếu! Ai lại cứ để mình tôi hút mãi?! Vả lại hút chơi vài điếu thì nghiện thế nào được?!

Trung cười nhăn nhó:

Vâng! Cảm ơn anh! Để bận sau tôi hút, giờ hãy còn say rượu, trong người còn choáng váng lắm.

Dưới đây là đoạn văn đã được sửa chính tả:

⚝ ♪ ⚝

Hữu nói như reo lên:

- Ồ! Say! Nếu thế thì hay lắm. Anh thử hút hai điếu là cùng sẽ thấy giã rượu ngay.

Trung sượng sùng và hồi hộp vì sau câu đó, Hữu đã gí dọc tẩu vào miệng Trung. Trung như người mất trí, bâng khuâng nhắp môi vào và hớp mạnh một hơi. Hữu cười và giục:

- Được đấy! Được đấy! Kéo, kéo khỏe đi, điếu thuốc to và têm chặt, ngon lắm đấy.

... Sù... sù... sù... pập, điếu thuốc dứt, Hữu nhấc dọc lên, với lấy quai ấm nước, hất hàm hỏi:

- Anh hãm nước?

Trung lắc đầu, thở mạnh ra một làn khói đặc. Rồi điếu nữa, điếu nữa và điếu nữa... Trung cồn cào cả dạ dày và đầu óc, duỗi dài chân tay mặc cho rệp đốt, muỗi cắn. Không khí tối mờ và âm u, nặng nề hơn. Thêm nhiều tiếng ngáy dội lên. Bên kia Đào trở mình làm chuyển giường ken két. Nàng vừa ho khóc khóc vừa nắm tay day day và đấm ngực.

Trung đã lại rợn cả người, vội nhắm mắt lại.

⚝ ♪ ⚝

... Ngoài kia, trời tang tảng sáng. Thứ ánh xanh mờ thấp thoáng qua những khe liếp. Trung càng trằn trọc, mắt khô rốc và óc như đặc lại. Đầu anh nặng trĩu, mình mẩy, chân tay như sắp long ra. Mỏi mệt nhưng không nằm được, Trung đành ngồi dậy, tựa lưng vào cánh liếp.

Gà đã gáy đổ dồn với chó sủa inh ỏi, những bước chân dồn dập trong sương mù tỏa thấp. Tiếng người lào rào. Trung thấy cháy và đắng cả cổ họng và miệng lưỡi. Anh đưa tay quờ quạng, cầm ấm bình dốc ngược lên. Nước không còn đủ một hớp. Cái khát càng ngùn ngụt. Và Trung lại thèm cồn cào thêm hút một điếu thuốc lào. Nhưng diêm hết và không một bàn đèn nào còn lửa. Trung đã bỏ mồi thuốc vào nõ điếu rồi mà không dám đứng lên. Đằng đầu cái giường buông màn kia, có cây đèn hoa kỳ riêng của bác Vi Mụ mà Trung không dám châm. Ngọn đèn vặn nhỏ quá, xanh lè và hấp hối như thức trên một cỗ săng.

Ánh sáng bên ngoài mỗi phút chui vào nhà một nhiều và rõ. Những lỗ thưa lấm tấm xanh đục. Những miếng vách lở to hút lấy từng khoảng sáng mờ mờ. Trung thở dài, đưa mắt nhìn quanh tiệm. Trung có cảm tưởng chỉ còn mình anh sống sót trong lớp người bị đè bẹp ở cái hầm tối đầy hơi độc này. Còn Hữu, Đào và tất cả những thân thể co quắp ngổn ngang kia đã là những thây chết vất bừa bãi.

Rùng cả mình, Trung kéo áo dạ, khoác vội lên vai, lục sục tìm giày. Chụp mũ lên đầu xong, Trung ra lay cái thân hình gầy còm và bù tóc lên đèn cho Hữu lúc thoạt vào.

- Bác Nuôi để cho anh Hữu anh ấy ngủ nhé. Tiền thuốc anh ấy đưa tôi trả cả đây.

Nuôi đếm tiền xong, vừa duỗi mắt vừa lố nhố:

- Thế cậu Hữu không đi làm à?

Trung bước gấp ra nói với lại:

- Không! Anh ấy đã bảo tôi cứ mặc anh ấy ngủ. Và này tôi dặn, lúc nào anh ấy dậy hỏi tôi thì bảo tôi có lời chào và phải về quê chuyến ô tô sớm nhé.

Cánh liếp vừa đóng sập lại, Trung đi như chạy. Giữa những bước chân tấp nập của các phu phen thuyền thợ trên dải đường lầy lội, Trung mờ man như bị lôi kéo.