Hiệp Và Trinh

Bắc Bẩu, ngày 13-6 -40.

Minh,

Minh muốn biết cuộc tình duyên giữa Hiệp và Trinh, thì đây, Minh đọc ba bức thư của Hiệp mà tôi chép lại và nghe tôi kể.

***

Bức thư này Hiệp gửi cho thầy đẻ Hiệp.

Hòn gai ngày 17-4-38

Thưa thầy đẻ,

Lần cuối cùng con Hiệp của thầy đẻ kính gửi bức thư này sau bao ngày tháng suy xét và đau khổ biết là nhường nào. Giờ đây, trước tấm lòng tha thiết của thầy đẻ đối với con, con chỉ cầu mong thêm một lần nữa, thầy đẻ chịu nhìn nhận đến con, đến cuộc tương lai của con mà thầy đẻ rắp tâm chờ đợi.

Điều này chắc thầy đẻ không cần phải nghe con nói thêm cũng thừa rõ là cuộc nhân duyên của con với Trinh, đã làm thầy đẻ phải lo lắng và phiền muộn. Con viết thế, vì không như thầy đẻ tưởng, con rất thấm thía và chua xót thấy đẻ phải qua bao nỗi khó khăn trong sự dàn xếp vớ, bà Cả, người bạn già của đẻ. Đẻ ơi! Người bạn già này của đẻ, con không dám có một chút gì là oán trách bà đâu! Bao giờ cũng như bao giờ, con vẫn quý mến bà, hơn nữa bền chặt biết ơn bà vì mọi niềm bà đối với con càng ngày càng thêm nồng nàn như chính đẻ ruột thịt của con vậy.

Nhưng! Khốn nạn thay! Con không thể nào bầu bạn gắn bó với cô Thi, con bà được. Như thế cả thầy đẻ và bà Cả nếu thương Thi và con, thì nên tránh cho chúng con những giày vò, nghiến đứt làm tan nát cả đời người vì cuộc tình duyên không thể sao hòa hợp dưới một mái nhà khó thở. Vậy bà cả và thầy đẻ nên bình tĩnh lại mà nghĩ tình cho con. Và trên đây cùng dưới này đây, những dòng chữ con viết ra là những dòng chữ mà con chỉ biết vâng theo sự thành thực, sự tin tưởng đến có thể chết vì nó được.

Nếu thầy đẻ cứ khăng khăng một mực buộc con lại với con gái người bạn già của đẻ thì dù bằng những dây nào mềm dịu hay rắn siết đến đâu cũng phải đứt tung ra bởi sự giẫy giụa và giắng xé mất thôi! Vì con thấy con không thể sao yêu được Thi trong khi con đã đặt vào Trinh cả một lòng và một đời của con. Trinh cũng thế, Trinh cũng chỉ biết con là một người yêu, không! hơn nữa, một người chồng của Trinh cùng nhau cho đến phút cuối cùng để làm việc và gây dựng hạnh phúc gia đình. Thầy đẻ còn mong những gì thiết thực hơn thế nữa? Và ngoài những điều thiết thực này thì tất cả những gì là cao xa và thiêng liêng của thầy đẻ ước vọng kia, con không thể sao nhận được.

Trinh! Đau đớn vô cùng cho Trinh và con là thầy đẻ không chịu đến với Trinh và gần Trinh. Như thể thầy đẻ hiểu Trinh sao được và hiểu cả gia đình Trinh sao được? Như thế dù con có giãi bầy bằng cách nào nữa, thầy đẻ cũng vẫn cho là con mù quáng, mê muội. Khốn nạn! Khốn nạn khôn chữ tả cho chúng con! Đâu phải mới ít lâu nay con yêu đương Trinh mà tô điểm những tốt đẹp cho Trinh? Và đâu phải vì thế mà Trinh bịt mắt con, khiên con lao đầu vào những lầm lạc, những cái chết. Về phần riêng Trinh thì thế, còn về gia đình Trinh, nếu thầy đẻ hoài nghi về ghê tởm những sự quái gở đã tạo nên một đứa con gái hư hỏng và phá hoại, thì con xin thầy đẻ về tỉnh Nam Định, điều tra cái gia thế của ông bà thân sinh thì rõ. Tuy vì sự thăng trầm, trong đời gia đình Trinh bây giờ sa sút, nhưng nếu thầy đẻ so sánh tiền chìm của nổi của thầy đẻ thì mấy tòa nhà gạch và bao nhiêu tiếng tăm buôn bán... nền nếp.... Của ông bà thân Trinh chẳng nhường kém chút nào? Mà có xa xôi gì đâu? Mới cách đây chừng mười năm thôi.

Thưa với thầy đẻ như thế không phải con tham những cái đó của Trinh mà cốt để thầy đẻ rõ một gia đình có căn bản làm ăn trong sạch và những gia truyền giáo dục đứng đắn, thì người con gái của nó ít ra cũng có vài đức tính mà có lẽ cả thầy đẻ và con, hay người nào đó, đều ưa mến đó là sự hiền từ và chịu khó. Vậy thầy đẻ còn lo ngại gì nữa? Và con, con vẫn không thể sao không thưa thêm với thầy đẻ rằng dù sao con cũng lấy Trinh làm vợ thì mới sống được, ngoài ra, khốn nạn và vô phúc cho một người đàn bà nào làm vợ con thì cả con và người đó chỉ đau khổ, chán nản suốt đời thôi!

Thầy đẻ nên vui lòng thu xếp cho con đi, nếu không, con phải xin phép thầy đẻ, con tự liệu lấy, lúc đó, con đành đau đớn mang cái tiếng bất hiếu trước cả những thành kiến tàn nhẫn và ích kỷ của một số người chung quanh. Nhưng sau khi đọc xong bức thư này, thầy đẻ lại không nhận lời con? Không! Không! Con vẫn còn tin rằng thầy đẻ bằng lòng cho chúng con lấy nhau, sau đó, thầy đẻ mới rõ sự keo sơn giữa Trinh và con, và nếu có vì sự gay go của cuộc sống, chúng con phải điêu đứng khôn cực chừng nào nữa, chúng con vẫn tươi cười gắn bó với nhau cho tới lúc chết.-Vâng! Cho tới lúc chết, không một nửa nhời hối hận.

Thầy và đẻ của con! Con xin phép cho Trinh thêm lời với con kính thăm thầy đẻ trong khi dừng viết thư này.

Hiệp, kính thư

***

Bức thư này Hiệp gửi cho anh cô Trinh

Hòn Gai, ngày 20 -8-38.

Anh Hưng,

Đẻ tôi đã ra rồi. Bà ra để trả lời bức thư tôi gửi đã bốn tháng nay, khoảng thời gian mà lòng mong mỏi của tôi đã tê dại đi vì nung nấu. Hưng thân mến và tin cậy của Hiệp và Trinh, đến đây là tôi tới tận cùng sự quyết liệt với gia đình; vì đẻ tôi đã trở về một cách buồn thảm với những ý định khăng khăng của bà là tôi phải lấy Thi, trông nom nhà cửa hàng họ cho bà, nếu không thì mẹ không nhìn con và con không có mẹ.

Mau đưa đây, anh Hưng! Bàn tay giúp đỡ của anh! Hiệp giờ này chỉ còn biết làm theo lý trí để tìm thấy một ý nghĩa của đời mình. Hiệp không còn nhận gì của thầy đẻ Hiệp nữa mà sẽ cùng Trinh với hai bàn tay trắng sống với nhau trong tình thương yêu cho tới phút cuối cùng, bất chấp mọi nỗi gay go cản trở. Hiệp thấy nghẹn ngào vì đau khổ và lo sợ lắm, nhưng Hiệp phải đứng thẳng, phải thắng.

Anh Hưng! Cả Hiệp và Trinh, trong gần hai năm quen biết nhau đây, chúng tôi thế nào anh đã rõ. Hai tuổi trẻ, hai con tim, càng ngày càng thắt lại với nhau, hun đốt thêm cho nhau những ngọn lửa sôi nổi của thiết tha và tin tưởng. Nếu chúng tôi kẻ nào cũng dưới cái tuổi hăm mốt, hăm hai, chúng tôi sẽ không dám thốt ra những lời này đâu. Tính gộp lại, chúng tôi được đúng bốn chín năm rồi. A! Bốn mươi chín năm! Chả nhẽ chúng tôi không rút ra trong đó một chút gì của sự sáng suốt và vững chãi, sau bao nhiêu phen bâng khuâng và choáng váng chạy theo những cái viển vông, phù phiếm mà những lúc bắt hụt và chợt tỉnh, đã tê tái, đã phải khóc, đã phải có những lời thề hằn học với mình.

Chúng tôi đã đến độ không lấy nhau không được rồi! Mà anh Hưng, trong cái độ đó chúng tôi rất ghê sợ gớm ghiếc là phải lìa bỏ nhau hay chết vì không gần nhau! Nhưng, anh Hưng, về phần Hiệp, Hiệp nhất định làm và tin chắc như thế rồi, song còn Trinh, khốn nạn cho Trinh, Trinh được anh ủng hộ thì lại không được mẹ bằng lòng.

Mẹ ơi! Sao mẹ lại nghĩ đến đẻ con, đau đớn và căm tức vì sự kiêu căng, ruồng rẫy của đẻ con, mà cũng lại quyết liệt không nhận cuộc hôn nhân của chúng con mà mẹ cho rằng nếu mẹ nhúng tay vào tức là cúi đầu và hạ mình như một kẻ hèn yếu vậy? Mẹ ơi! Mẹ hãy bình tĩnh lại cho chúng con được sung sướng nào! Mẹ hãy nhận lấy cái điều mà chúng con thấy hợp lý này, là hạnh phúc của chúng con. Sự gây dựng cốt yếu cho chúng con tha thiết và tin tưởng với nhau, chứ không phải cốt yếu ở tiền của của cha mẹ đem trói hai con người lại, mặt ngoảnh đi hai nơi, lòng mệt mỏi và u ám?

Mẹ đã trải bao năm trong sự đau khổ, mẹ đã thấm thía biết thế nào là đau khổ, chả nhẽ mẹ lại đang tâm để một đứa con đẻ đứt ruột của mẹ và một kẻ chân thành hết lòng với mẹ, đau khổ nữa sao? Mẹ sống với những ý nghĩ của đời mẹ, với sự trong sạch và vui tươi, với những kẻ thân mến của mẹ cũng thiết tha sống như mẹ, vậy mẹ còn phí sức hay căm giận làm gì những sự mù quáng kia? Không! Nghìn lần không! Con xin mẹ không nên nghĩ đến đẻ con với những kẻ vô lý như đẻ con, mà để chúng con, Trinh và Hiệp của mẹ phải một lần xa lìa và tan nát. Chỉ một lần xa lìa và tan nát!

Anh Hưng! Anh là một người mẹ tin và nghe hơn hết, hơn nữa, anh còn là một người duy nhất thương yêu của mẹ, anh nên mau đưa bàn tay giúp đỡ chúng tôi. Đâu phải là sự hấp tấp, dễ dàng? Chúng tôi đã yêu thương nhau sắp được hai năm rồi! Và chúng tôi sắp tới năm mươi tuổi đầu trong cuộc sống.

Lúc này đây, chỉ thiếu một chút là tôi không còn thấy gì nữa, muốn gì nữa. Vì lòng thầy đẻ tôi mở ra cho tôi đến đây là khóa lại, duy chỉ còn lại vài người nữa cho tôi tìm sự êm dịu và kích thích để sống mà thôi. Mà nếu lại không được nữa thì trên đường đời, Hiệp còn cam đảm và sức đâu để cất bước, và vượt qua những hố sâu thăm thẳm của sự sa ngã?

Anh Hưng! Thư của anh sẽ là tất cả vàng ngọc trên thế gian này cho Hiệp cũng không bằng đó. Tôi chờ nó như người sắp chết khát chờ nước, sắp nghẹt thở gọi khí trời. Thư anh! A mai hay kia hay lại bốn tháng nữa Hiệp mới nhận được? Hay là lại cái tin quái gở như trên kia? Không! Không! Anh Hưng! Lẽ nào lại khốn nạn, cực khổ cho Hiệp và Trinh đến thế nữa được!

Cám ơn và bắt tay Hưng chặt chẽ

Hiệp

***

Đây bức thư thứ ba, bức thư Hiệp gửi cho tôi:

Haiphong, ngày 15-10 -38

Anh Xuân,

Anh đừng biên thư ra Hòngai cho tôi nữa. Tôi không làm ở đây đã hai tháng và hiện giờ đương cố tìm việc ở Hải Phòng. Sốt ruột và chán nản đến phải cào xé thịt ra mất, những ngày nhàn rỗi và chờ đợi, chầu chực công việc này! Nếu sang tháng vẫn chưa được, có lẽ tôi phải lên Hà Nội hay vào Sài Gòn. Tôi mong vào làm Saigon hơn cả, vì tôi đã ở đây năm hai mươi tuổi, sống bẩy tháng cái cảnh đi ăn tiệm, ngủ ghế bố, phởn phơ, khoan khoái lắm. Nhưng Xuân cứ viết cho tôi, và tôi hễ tới đâu là lập tức cho Xuân biết địa chỉ.

Xuân! Xuân nên viết dài và chăm viết cho tôi. Tôi chỉ biết nói rằng không gì làm tôi sung sướng bằng được viết cho Xuân và được nhìn, được nghe một người bạn như Xuân từ xa đến với tôi với những sự thân mến và vong kỷ. Xuân ạ, Trinh cũng muốn viết nhiều cho Xuân đấy. Trinh bảo tôi nếu tôi xa Trinh thì không phải tôi mà là Xuân để Trinh giãi bầy mọi nỗi u uẩn của Trinh. Chắc Xuân sẵn sàng, vì một người niềm nở và dễ cảm như Xuân sao lại không gần gụi chúng tôi hơn nữa, sát cánh thêm với chúng tôi nữa trong cái lúc đau khổ nghẹn ngào này?

Xuân! Xuân nên bớt phần tôi để viết cho Trinh thì hơn. Trinh phải cần nhiều gấp mấy tôi, những giảng giải, khuyến khích, an ủi và nâng đỡ. Đau đớn và chua xót! Sao không riêng mình tôi chịu đựng tất cả mọi nỗi khốn cực để Trinh khỏi phải quằn quại, quằn quại nhầu nát, mòn mỏi cả người chứ không như tôi còn có thể lấy lý trí mà đàn áp nổi những nghiến đứt của lòng?

Trinh đương đợi Xuân đấy! Xuân nên viết ngay đi. Và đây, thay Trinh, tôi cám ơn Xuân bằng cả một lòng biết ơn đẫm máu của tôi.

Bắt tay Xuân rất chặt: Hiệp

***

... Minh, sau này tôi không nhận được gì của Hiệp nữa. Tôi đã viết thư hỏi Trinh nhưng chính Trinh cũng không được biết một chút nhỏ về Hiệp. Rồi cả Trinh cũng thôi viết cho tôi say ngày Trinh đi lấy chồng từ bấy đến nay.

Vị hôn phu của Trinh này bằng tuổi Trinh, khỏe mạnh và lanh lẹn lắm. Rõ là một trai trẻ yêu đời và sốc vác. Y làm việc ngay tại Haiphong cho một hãng ôtô. Đám cưới tôi không được dự, nhưng nghe nói vui lắm, vì toàn là thanh niên họp mặt trong cái bữa tiệc vì tiếng cười nói giòn tan gấp nghìn tiếng pháo. Mẹ Thiện-tên chồng Trinh-vừa ngỏ lời thì mẹ Trinh nhận ngay. Thiện cũng bồ côi cha và không có một tấc đất, một đồng vốn. Chính mẹ Trinh phải bỏ thêm ra hơn trăm bạc để mua phụ bánh chè, trầu cau và làm tiệc, vì bà không đòi của nhà Thiện một đồng nào ngoài những đồ dẫn lễ tùy ý mẹ Thiện sắm sửa.

Nhưng một buổi chiều tôi đã gặp Hiệp. Tôi đã giật mình vì Hiệp trỏ một người đàn bà da nâu xạm, mắt sếch, đã đứng tuổi, giới thiệu:

- Đây nhà tôi.

Và một đứa bé đương đùa với con chó xồm lông:

- Đây cháu lớn của chúng tôi. Còn cháu bé hãy còn ngủ trong nôi kia kìa.

Tôi cúi đầu chào vợ Hiệp. Vợ Hiệp tươi cười đáp lại rồi tức tốc ra chợ gần đấy mua thêm thức ăn làm cơm vì tuy lúc đó Hiệp về tầu chiều nhưng trời còn sáng lắm. Tôi được biết Hiệp làm thư ký cho xưởng máy gần đấy, còn vợ HIệp là một chị cu ly cùng sở Hiệp. Chị bị chồng bỏ, và thằng bé lớn kia chị nhất quyết giữ nó bên mình. Đã hơn ba tháng, vợ Hiệp phải nghỉ nhà vì đẻ đứa con gái đầu tiên với Hiệp.

Khi bắt tay từ giã nhau, Hiệp đã nhìn thẳng vào mắt tôi, cười một nụ cười mở rộng như không bao giờ hết trên gương mặt nâu giòn và sáng:

- Có dịp vào Vinh lần nữa, anh nên ghé chơi với chúng tôi ít ngày. Hay tiện ra anh muốn làm ở đây với tôi cũng được. Lương sáu hào một ngày thôi, nhưng miễn là mình có sống để đợi một việc khác, một ngày khác. Và tôi xin lỗi anh cùng tất cả những bạn quen vì sự sao lãng thư từ của tôi. Vả lại-Hiệp cất tiếng cười giòn một lúc mới nói tiếp-cũng chẳng có gì đáng để viết cho chúng bạn nhất là cho Xuân, ngoài sự kiếm sống, ngoài những rung động mới lạ với cuộc sống mà tôi chưa súc cảm chín chắn nên không dám cầm bút.

Hiệp lắc rất mạnh tay tôi làm lồng ngực thây lẩy hai... của Hiệp rung lên sau lần áo cụt tay mỏng:

- Xuân ra Bắc được mạnh khỏe nhé! Phải mạnh khỏe hơn tôi đây này. Xuân trông có phải người tôi dạo này nở nang, và chắc chắn khác hẳn đi phải không?-Hiệp ngừng nói, trỏ ra dòng sông lộng gió cách nhà Hiệp không xa lắm.-Ngoài giờ ngồi bàn giấy là tôi xuống xưởng thợ tập quai búa và học tiện sắt, rồi sáng và chiều ra sông kia tập thể thao và tắm rửa với thằng cháu lớn.

Nói đoạn, Hiệp vẫy thằng bé tóc húi ngắn, ăn cơm xong là lại quần nghịch với con chó xồm mập mạp:

- Nhân! Con bắt tay bác đi. Bác sắp ra tầu rồi đấy!

Thằng bé liền giơ vội tay ra. Tôi đã run run nắm lấy bàn tay tý síu ấy, lòng nhủ lòng: "Con bắt tay bác đi!" Và tôi chợt tưởng đến nếu Trinh và Hiệp lấy nhau và đứa bé này là con của hai người.