- VII -

THẾ là tạm xong, thế là tạm yên cái việc lập lại cái gia đình. Từ đây trở đi, họ sẽ sống một cuộc đời mới có trật tự quy củ. Như vậy mới mong tiến lên được. Họ nhìn ngày mai như nhìn màu hồng ở phương đông lúc trời bình minh. Phải, ngày mai

sẽ hồng sẽ đẹp. Và cái ngày mai nó đến với họ một cách chắc chắn chứ không phải chỉ là một cái bóng mộng cho người ta theo giõi trọn đời.

Ông ký Thảo bắt đầu thấy trong lòng vui vui. Hai vợ chồng quen nhau gần nhau như hai vợ chồng mới cưới. Ấy như vậy đó, tuy đã bốn con nhưng họ đối với nhau vẫn bỡ ngỡ thế nào ấy! Bây giờ, mỗi ngày, lúc buổi chiều, sau khi ăn cơm, hai vợ chồng đã có những câu truyện dài. Họ đã kể cho nhau những việc bông lông gia đinh người khác.

- Thầy nó ạ, hôm qua tôi sang chơi bên bà Thừa gặp cả ông Tú Hàng và cụ Đám ở Cốc. Gớm, bên ấy sao nhiều khách đến thế! Hết đám này về lại đám khác đến. Không biết lương ông ấy đủ làm sao được.

- Ông Thu sắp sửa lấy vợ hai đấy, u nó ạ. Bà cụ nóng ruột, muốn sớm có cháu bế

- Cái cô giáo Tám dạy chúng nó đến bây giờ cũng chưa có chồng nhỉ.

Họ không xưng nhau là ‘‘mình’’ hay là ‘‘nhà’’ cũng không là ‘‘cậu’’ ‘‘mợ ’’; Họ xưng nhau là ‘‘thầy nó, u nó’’ hay ‘‘thầy mày, u mày’’ như ở nhà quê. Truyện, bốn đứa con rồi còn gì.

Thế rồi những ngày theo những ngày, êm đềm và lặng lẽ. Mỗi người có một việc, một bổn phận; làm trọn tức là sống đấy.

Cha có phận cha, đi làm, cuối tháng lĩnh lương nuôi gia đinh, ngoài ra trông nom giáo dục cho mấy đứa con. Mẹ có phận mẹ, trông coi việc nhà, săn sóc làm sao cho giường chiếu sạch sẽ, mâm cơm ngon lành. Con có phận con, ăn ngủ cho có điều độ, đi học cho chuyên cần. Bây giờ họ còn nghèo, họ sống theo cảnh nghèo. Ông ký Thảo nhớ rằng mình là ông ký nhà Băng, khổ lương ít nên những khoảng chi tiêu đều phải cẩn thận. Mỗi ngày bốn buổi ra sở, ngày nắng đi bộ đã đành, nhưng ngày mưa nếu không to lắm thì cũng đừng đi xe. Tiền thợ giặt cũng hà tiện chứ, có đưa thì đưa quần ngoài và áo dài thôi, còn đã có thằng nhỏ nó giặt. Bà ký Thảo nhớ rằng mình là vợ một ông ký nhà Băng khổ, lương ít: số lương chồng đưa hàng tháng chỉ có như vậy thôi, liệu tiêu thế nào cho đủ thì tiêu. Cái chữ ‘‘đủ’’ mới thật là khó. Đã đành rằng tiêu cho vừa số tiền nhưng cũng phải xê dịch thế nào để bữa cơm trông nó đừng cơ cực quá.

Được một đứa ở lại chẳng biết làm gì cả. Việc nào cũng đến tay bà ký. Kể từ việc đi chợ, thằng bé Háu ấy có đi cũng chỉ là mua mấy xu rau. Nhưng cũng phải có nó để nó bế thằng bé con. Hai vợ chồng đã bàn nhau: hay là mượn một đứa nó lớn một tí để dễ sai bảo. Nhưng điều dự định không bao giờ thực hành được. Mượn một đứa khác, ở nhà quê, đứa nào làm được nó không đi, còn đều một ‘‘duộc’’ cả. Mượn ở đây càng khổ nữa. Kiếm sao được cái đứa có cốt cách, gốc gác hẳn hoi! Lại còn vấn đề tiền công hiện thời, mỗi năm ngoài cơm ăn áo mặc, bà ký chỉ phải đưa cho bà Khóa có sáu đồng bạc. Mượn một đứa khác ít nhất cũng mười hai đồng hay hơn nữa.

- Rồi mình nói với bà ấy làm sao?

Ông ký cười sòa khi nghe vợ hỏi câu ấy. Bà ký lại nhắc lại:

- Ừ bây giờ cho nó về thì chẳng có gì là khó cả. Đưa nó ra tầu thủy, cho nó mấy hào là xong, nhưng mình biết nói với bà ấy thế nào?

- Thì mình bảo rằng vì nó không biết làm gì, chúng tôi không dùng được chứ sao.

Bà ký cau mày khẽ lắc đầu:

- Thầy mày đến buồn cười. Lúc nó lên, tôi đã bảo trước... Mấy lại bà ấy cũng bảo: Cháu nó chưa biết gì cả, dì liệu bảo ban nó hộ. Ở nhà khác thì cháu chưa ở được đâu, nhưng thôi chỗ dì cháu thì dì liệu đấy.

Ông ký cười:

- Thôi cái ấy tùy u mày, tôi không biết, thế thì để nó lại, nhưng như thế thì mình vẫn bấn.

Sau cái việc bàn tính ấy, thằng Háu vẫn ở. Rồi cũng xong...

Ngày nào cũng vậy, mỗi buổi sáng còn tinh sương, bà ký đã đặt con trở dậy xuống bếp. Công việc đặt một nồi cháo cũng chẳng khó khăn gì nhưng bà muốn tự tay làm lấy. Thằng bé ở lúc ấy để cho nó quét cửa quét nhà và gánh nước.

Lúc ông ký ra sở, các con ra trường rồi, thu dọn được bữa ăn sáng xong lại phải sửa soạn bữa ăn trưa. Rồi khi bữa ăn trưa xong là buổi chiều quá nửa...

Cứ như thế, cứ như thế ngày này theo ngày khác chẳng mấy lúc được rảnh rang. Bà ký lắm lúc muốn ra chơi ngoài bà cụ Ấm, nói chuyện với bà Thu, hay sang bên bà Thừa Minh. Nhưng công việc nhà bận bịu, con lại nhỏ nên cũng thôi.

Bà Thừa nhiều lần sang chơi đã trách đùa:

- Gớm bà ký thì có việc gì mà chẳng thấy sang chơi.

Cả bà cụ Ấm mỗi lần gặp ông ký cũng bảo:

- Ông được bà vợ chăm chỉ, quí hóa quá. Chẳng đi đến đâu, chỉ ở nhà trông nom con thôi. Tôi hẹn mấy lần vẫn chưa thấy bà ấy ra. Nhưng mà cũng phải giao thiệp với người này người kia đi thì vừa. Rồi có tính buôn bán gì không?

- Thưa cụ, u cháu con mọn, đợi về sau thư thả chút nào đã ạ.

- Ông ạ, nghĩa là chỗ thân tình ông với cậu Thu nó thì tôi mới nói, ông cũng liệu mướn vú đi nó chăm bẵm cho con để bà ấy thư thả chút ít mà tập buôn bán chứ. Nhà đông trẻ, lương lại ít, phải kiếm chứ cần kiệm thế nào thì cũng thiếu.

Hai vợ chồng lại bàn nhau và sau cùng bà ký nói:

- Lẽ đành như thế, nhưng thầy nó tính lại xem. Con nó còn nhỏ, tôi chẳng dám giao con cho ai đâu. Đầy tớ nó trông sao kỹ bằng mình; Lời lãi đâu không biết, liệu có đủ tiền thuốc không. Số lương của thầy mày đưa ăn tiêu vừa đủ. Của tôi có ít nhiều sắm sửa đồ dùng trong nhà còn thừa cũng phải phòng khi ốm đau. Đá cũng còn có lúc đổ mồ hơi nữa là. Còn mẫu ruộng và cho đất của ông cho chẳng lẽ bán đi. Bán thì dễ nhưng tậu thì khó lắm, thầy nó ạ

Ông ký chưa kịp trả lời, bà ký lại tiếp:

-Thôi bây giờ mình hãy gắng chịu kham khổ một chút vậy, Thầy mầy đưa được bao nhiêu, tôi liệu xê dịch cho đủ. Con nó lớn lên, mình yên trí mới nghĩ đến làm ăn được.

Một kỳ lĩnh lương qua. Rồi hai kỳ lĩnh lương qua. Hai mươi lăm đồng bạc chia ra làm bao nhiêu món, nào tiền gạo, tiền củi, tiền nhà, tiền nước mắm, xà phòng, lại tiền học cho con. Ông bà ký Thảo ngồi tính với nhau cả buổi tối. Giá cái khoản thu nặng thêm được một chút nữa, nhưng cái khoản chi nó tạp quá, từng xu, từng hào góp lại mà gần hết số lương. Vỏn vẹn còn có một đồng, bốn hào, năm xu

và một trinh lẻ.

Ông ký cười xòa:

- Vẫn còn thừa được thế là khá đấy. Chỉ sợ nó lại hụt quá thì thật nguy.

Bà ký nói đùa:

- Bây giờ giá có ai mời đi tổ tôm thì cũng đến cáo thoát nhỉ.

Ông ký trầm ngâm:

- Ngày rầy còn nóng, nhưng đến mùa rét, làm thế nào may được cái áo ‘‘ba-đờ-suy’’. Ngày mùa, công việc bận phải đi làm đêm là thường.

- Công việc vất vả thế mà họ không cho thêm lương nhỉ?

- Như thế này lương cũng gấp đôi lương hương sư rồi, còn làm là tốt, chỉ sợ cái sở này nó lại bỏ đi mất thôi.

Bà ký cười, hỏi chồng:

- Thầy nó tính thử xem bây giờ nếu không làm đây nữa thì làm gì?

- Thì mình lại về làm hương sư. Còn u mày lại về quê. Ruộng hết rồi thì ta xoay ra buôn bán, làm hàng sáo chẳng hạn thế nào chẳng đủ ăn.

Im lặng một tí, ông ký lại tiếp:

- Ở đây chỉ lợi được cái lũ trẻ được học.