- VII - -

NHƯ hầu hết các cửa hàng tạp hóa khác, cửa hàng của bà ký Thảo có một cái tủ kính ngăn lối vào nhà trong, giáp tường phía dọc một cái giá bằng gỗ và một cái phản trên để những cái quả sơn đỏ. Đồ hàng toàn nhừng thứ lụn vụn từ cái kim, sợi chỉ, tập giấy, cái bút chì, thước kẻ, ô mai, lọ kẹo, măng, miến, gạo, đỗ...

Thêm vào những thứ ấy là bao muối, thùng dầu tây để ở phía trong. Bà ký còn tính buôn thêm nước mắm và nếu có. Thế thì làm tương bán.

Công việc chẳng có gì là vất vả. Cất hàng thì chì mất công từ đấy ra phố khách. Bán hàng thì nếu bà ký bận việc gì ở trong, thằng Háu trông nhà ở ngoài bán cũng được. Tiền bỏ vào cái hộp gỗ, tối mới đếm lại. Chẳng có sổ sách gì cả. Mà bà ký cũng chưa biên sổ được. Ngày nhỏ ở nhà quê, lúc còn ở nhà cha mẹ, bà không được đi học. Thân phụ bà không cho các con gái học chữ Nho, cũng không cho học chữ Tây. Vì để làm gì cơ chứ. Ở một gia đình làm ruộng cần lao, chữ nghĩa thực là thừa. Bổn phận người đàn bà là nuôi con, chồng bảo gì nghe nấy. - Biết chữ chỉ để mà viết thư cho trai.

Bà ký cũng chịu phận dốt nát như mấy chị em khác, mãi sau lúc các con lớn lên đi học, bà mới nghe chúng học nhớ được vần rồi dần dần đọc được chậm chậm. Nhưng bà vẫn chưa viết được. Ông ký nhiều lần vẫn bảo dạy vợ viết và tính toán cho đủ biên chép nhưng bà ký không muốn. Bà không thể nào ngồi bên chồng, biết rằng ngượng như vậy là vô lý và vẫn không làm sao tránh được.

- Thôi thầy mầy cứ để mặc tôi, tôi bảo thằng Đức nó bảo tôi cũng được.

Nghe vợ nói, ông ký chỉ cười:

- Ừ thì đấy, u mày bảo nó dạy.

Một thằng bé mười một tuổi, học lớp nhì dưới còn biết dạy ra làm sao, thành ra đến mấy tháng rồi, bà ký vẫn chưa viết được. Nhưng mà về sau buôn bán to thế nào, chứ lúc này thì chưa cần vội. Bà cứ nhẩm trong miệng cũng ra. Làm gì chẳng nhớ hết, có bao nhiêu đâu.

Cửa hàng không có tên. Những khách quen cứ gọi giản tiện là hàng nhà bà ký. Quanh quẩn có mấy người cùng phố, ngại không muốn đi xa. Người đầu tiên là anh Văn, con bà cụ Ấm, sang mua mấy cái kẹo chanh.

- Tôi sang mở hàng cho bà ký đây. Tôi tốt vía lắm cơ, bà ạ. Hàng bà rồi tha hồ mà đắt khách.

Cậu bé mười bốn tuổi mà đã biết tán như người lớn. Bà ký mỉm cười hơi tin tin.

- Ừ, có anh Văn mở hàng cho, có lẽ khá đấy.

Luôn mấy ngày liền, người lại mua cũng khá. Bà ký thấy vui vui, một buổi tối đã khoe với chồng:

- Thầy nó ạ, có lẽ mình may ra rồi cũng khá đấy. Hàng hóa mấy hôm nay xem chừng cũng bán được.

Ông ký sẽ nhếch miệng:

- Làm ăn nó cũng khó, u mày còn phải học chán. Môn bài sắp phải lấy, không có họ phạt đấy. Liệu lãi có đủ tiền môn bài không?

Cái việc lấy môn bài giao cho thằng Đức. Không cũng chẳng có ai khác. Ông ký không có thì giờ. Bà ký bận, mà không bận thì bà cũng không dám đến chỗ lạ Tòa Sứ, Kho Bạc, sở Cẩm chẳng hạn. Đơn đã có ông ký làm.

Xong xuôi mọi việc mất một tuần lễ.

Và đến ngày thứ tám là xảy ra chuyện bất hòa. Nói đến duyên cớ thì thật là buồn cười. Tất cả chỉ ở một câu nói của ông ký:

- U mày liệu mỗi ngày lãi có được ba hào không?

- Thày mày đến hay, buôn bán cũng phải đợi lâu lâu một chút, một vài tháng đã chứ. Chưa chi đã lời với lãi.

- Làm ăn mà không tính được thế thì hỏng. Đi buôn mà lại không tính lãi trước. U mày chẳng biết cái gì cả.

Bà ký bực mình cãi lại:

- Ừ thì tôi chẳng biết gì cả. Thầy mày biết, thầy mầy giỏi sao thầy mầy không làm đi. Thế cho nên ở với thầy mầy tôi có muốn làm gì đâu.

Ông ký nhại:

- Ở với thầy mầy tôi có muốn làm cái gì đâu! Thế sao trước kia ở một mình u mày không làm. Người ta cho là không mất cả vốn ấy à?

- Chả nhẽ có bà cụ ấm, bà cụ tử tế, bà cụ lại giúp, chứ không cớ sự này là tôi cứ vứt ra cả đấy.

Lòng tự ái của cả hai vợ chồng đều bị thương tổn. Mấy đứa trẻ nhìn cha mẹ, không hiểu tại sao lại có chuyện cãi nhau như thế. Thằng Đức len lén dắt em ra ngoài cửa chơi. Nó không biết làm gì, nói gì.

Chuyện này qua, hai hôm sau lại một chuyện khác xảy tới. Giá có ai ở ngoài chứng kiến thì tha hồ mà cười. Cũng lại những duyên cớ vẩn vơ như lần trước và do cái tính hơi gàn của ông ký. Buổi trưa đi làm về, ông ký lén lấy mấy cái kẹo và mấy con chỉ bỏ vào một chỗ. Lúc ấy bà ký đương ghế cơm ở trong bếp, mấy đứa con chơi với nhau ở ngoài cửa, nên không ai thấy.

Đến chiêu tối, lúc đương ăn, ông ký mới đủng đỉnh hỏi vợ:

- U mày có mất cái gì không?

Bà ký không để ý đến chuyện mất kẹo, mất chỉ nên càng ngạc nhiên hơn. Bà cứ ngẩn người ra nhìn chồng không hiểu:

- Thầy mầy bảo còn có gì mà mất.

Ông ký vẫn đủng đỉnh, nhưng giọng nói gay gắt:

- Còn có gì mà mất. U mày thì có lúc mất cả cái áo mặc ở người cũng không biết. Hừ! Còn có gì mà mất! Còn có gì mà mất.

Bà ký lặng im. Ông ký chề môi nói tiếp:

- Chưa, chưa đến lúc khá được. Làm chưa được! Vô ý đến thế thì thôi. Người làm ăn không có ai người ta như thế. Gọi là một hòn ngói người ta cũng nhớ. U mày có biết bà cụ Ấm, bà cụ thế nào không?

Không biết nguyên do ra làm sao, bà ký im nhưng đến khi biết rõ việc mất kẹo và chỉ, không chịu kém, bà cũng cãi lại:

- Tôi tưởng mất cái gì to tát, chứ mấy cái kẹo, mấy con chỉ, thầy mầy lấy giấu đi thì ai biết.

- Làm ăn thì phải biết chứ, ngu như con chó ấy.

Ông ký nóng nói một câu quá nặng. May cả hai vợ chồng không nói to, chứ không hàng phố họ đổ lại xem thi thật ê.

- Vâng, tôi ngu, còn thầy mầy khôn. Thầy mầy khôn lắm, tôi, tôi chỉ ngu thôi.

- Thế ngộ bây giờ trẻ con chúng nó lấy cứ mỗi ngày mấy cái thôi, thằng Háu nó bán nó không bỏ tiền vào hộp thì u mày làm thế nào?

- Thế thầy mầy bảo tôi cả ngày cứ ngồi kè kè ở đây hay sao. Cũng phải chạy ra chạy vào xem nó làm ăn ra sao chứ. Lãi đâu chẳng biết nó thổi cơm sống cho mà ăn, nó bỏ tro vào thức ăn mà không biết thì lại thấy.

- Người ta nói cái từ trưa đến giờ mà không biết…

- Chẳng lẽ mỗi lúc lại đổ kẹo ra mà đếm hay soát lại từng cái kim, con chỉ.

- Ấy thế, làm ăn người ta phải cẩn thận như thế.

Bà ký nghe chồng nói mà bực cả mình. Sao lại có người gàn đến thế. Bà làm cái gì cứ mặc bà làm thì lại dễ chịu. Đàn ông dính vào đâu là phiền đấy. Càng cãi với chồng thì lại càng phải nghe những câu nói tức anh ách.

-Thôi tôi chẳng nói với thầy mầy nữa!

Bà ký nói xong đi ra ngoài cửa. Thế là kết liễu cuộc cãi vã. Đêm hôm ấy, bà vắt tay lên trán ngẫm nghĩ:

- Ở với thầy nó bực cả mình, hay là ta về nhà quê!

Nói đến về nhà quê, bà ký vừa buồn cười vừa tức. Về quê lại cũng như ngày xưa! Mà cũng không ai để bà về.

- Bốn con rồi, có phải trẻ con đâu mà mỗi lúc lại bế con về!

Vừa tự trách xong, bà lại buột thốt ra câu:

- Nhưng thầy nó mà cứ thế thì bực không chịu được!