- V -

ÔNG Ký ạ, tôi định bàn với ông tổ chức một gia đình lễ bái. Chúng tôi thì đã quen đi rồi, nhưng còn bên ông tôi xem chừng như bà và các em yếu đuối dễ bị sa ngã lắm. Gia đình lễ bái sẽ giúp đỡ bà và các em trên đường đạo lý của Chúa.

Một buổi chiều, ông mục sư bảo ông Ký Thảo như vậy. Và cố nhiên là ông Ký gật đầu biểu đồng tình ngay. Ông mục sư lại tiếp:

- Kể ra thì nhà nào riêng nhà ấy. Tự ông phải tổ chức lấy gia đình lễ bái, nhưng xem chừng như ông nói thì khó mà bà nghe theo. Vậy, nhân tiện có gia đình ông Thắng ở dưới kia thì ba gia đình chúng ta họp lại đọc Kinh thánh rồi cầu nguyên.

Ở cái khu nhà ‘‘ Hội tin lành’’ ấy lúc bấy giờ có ba gia đình: gia đình ông mục sư gồm có hai vợ chồng và một đứa con ở trên gác, gia đình ông Ký có vợ chồng ông Ký và năm đứa con ở cái nhà bốn gian và gia đình ông Thắng làm thấy giảng phụ giúp ông mục sư có hai vợ chồng và một bà cụ mẹ.

Họp nhau lại, đọc Kinh thánh và cầu nguyện trong trí tưởng ông Ký và ông mục sư thì việc đó đẹp đẽ và ích lợi chừng nào. Cả hai người đều biết rằng có một người không thích là bà Ký. Người đàn bà ấy cả tâm trí đã bị phong tục và lễ nghi tổ truyền xâm chiếm, không phải một lúc đã gột sạch được.

- Chỉ nhờ quyền phép Chúa.

Ông mục sư đã nhiều lần nói vậy. Nhưng quyền phép của Chúa cũng phải có tay người góp vào, cái ấy đã đành. Lập một gia đình lễ bái cũng tức như nuôi nấng cho cái cây đạo lý còn non nớt trong gia đình ông Ký được vững vàng.

Nhiều lúc, ông Ký đã phác họa trong trí một cảnh gia đình hòa thuận, vui vẻ trong đấng Christ. Những buổi tối mùa đông lạnh, cả nhà họp nhau lại đọc Kinh thánh và cầu nguyện, cầu nguyện cho những người thân yêu mình, cả những người thù nghịch mình. Giữ lấy một tấm lòng thanh sạch, một tâm hồn bình tĩnh mà sống yêu đời, yêu người... Cái gia đình sẽ lớn lên như một cái cây, ngày một thêm cành thêm nhánh ông Ký sẽ có thêm vài đứa con nữa, mà không phải lo đói. Chúa đã phán rằng:

Các con chớ lo đồ ăn, đồ mặc. Thằng Đức, đứa con lớn của ông, sẽ lớn lên, đi làm, cưới một người vợ cũng trong Chúa, rồi thằng Tề, thằng Vượng cũng như thế. Bấy giờ ông bà Ký đã già, bao nhiêu phiền bực vì con đã hết, ông sẽ học Kinh thánh, ông sẽ vào trường Kinh thánh ở Tourane để học đi giảng đạo. Gia đình về sau của ông sẽ ở bên một giảng đường, tất cả các con ông đấy, đứa nào tiện ở với ông thì ở. Hạnh phúc biết chừng nào, con trai ông kéo đàn violon, con dâu ông đánh đàn harmonium để hát Thơ Thánh, còn ông sẽ giảng thuyết đạo Chúa. Mỗi người trong gia đình ông sẽ là một ngọn nến trong đêm tối mù đặc của thế gian.

Bao nhiêu dự định về tương lai đã khác hẳn với ngày bắt đầu lên Bắc giang. Trước kia, có lẽ vì sống từ nhỏ thiếu thốn nhiều về vật chất quá nên ông chỉ ước ao sao cho vật chất được đầy đủ. Đến lúc này, nghĩ lại, ông cho rằng như thế là lầm, lầm nhiều lắm.

Mà tới được quãng ấy vất vả. Nói chi xa xôi là Thiên Đường. Bao nhiêu là ma quỷ cám dỗ. Khởi đầu từ trong lòng bà Ký.

Từ thủa nhỏ đến nay, ông Ký Thảo chưa tin ai. Là con thứ năm, ông thiếu hẳn mất tình yêu thương của cha mẹ. Cụ cử, vì giận mấy người con lớn hư hỏng, thành ra khó tính, khó nết, có lẽ chưa một lần ông Ký được cha nói bằng một giọng hiền từ:

‘‘Con ơi, như thế này là phải, như thế này là không phải...’’

Các anh ông không có ai làm gương cho con được một điều gì, đối với ông Cả, ông Hai, ông Ba và ông Tư, cái ông Phán đã chơi bời đến mất việc, ông chẳng bao giờ nể phục cả, còn nói chi đến chuyện nghe lời. Rồi các bạn, ông Ký tự nghĩ rằng mình chưa có một người bạn thực.

Chỉ một ông mục sư này, phải, chỉ có một ông mục sư này đi ông Ký gật đầu và lắng tai. Ấy là một người bạn, có lẽ, một người anh, một người anh tinh thần trong đấng Christ.

Việc lập gia đình lễ bái lại phải đến bà mục sư nói với bà Ký. Và bà Ký đã có một câu từ chối dường như là sắp sẵn:

- Nhưng thưa bà tôi còn con cháu bé, buổi tối phải tôi bế tôi ru mới ngủ.

- Thì bà cứ thử để Háu nó ẵm xem nào, không, thể nào bà cũng phải nghe tôi không có tôi không bằng lòng đâu.

Bà mục sư mỉm cười nhìn bà Ký bằng con mắt bè bạn, thân mến hết sức:

- Bà chỉ hay tìm cờ chối. Lập gia đình lễ bái thì được phước chứ. Mỗi tối độ nửa giờ đồng hồ thôi chứ lâu gì.

- Bà Ký vẫn chưa tỏ vẻ thuận nhưng bà cũng không ra ý cưỡng. Trong thâm tâm bà thì cái việc ấy đến là phiền. Họp mấy nhà lại, hát ỏm cả lên, hàng xóm người ta cười cho. Người đàn bà ấy vẫn còn sợ tiếng xôn xao của những người sống chung quanh.

Buổi tối đầu tiên họp ở nhà ông mục sư. Bà mục sư đã phải rủ bà Ký bế con sang chơi từ chập tối. con bé Ân Điển được bốn tháng mà trông đã bụ bẫm lắm. Nó nhìn ánh đèn điện sáng nói chuyện u ơ đến hay.

- Thì bà cứ để em ở đây cũng được chứ gì. Lúc nào cầu nguyện thì gọi thằng Háu nó sang nó bế về.

Nghe câu ấy bà Ký chẳng còn chối vào đâu được nữa.

Chừng bảy giờ rưỡi thì ông Ký và mấy đứa con lớn sang, hai vợ chồng ông Thắng và bà cụ mẹ cũng theo gót. Ghế ngồi không đủ thì trải chiếu xuống đất, trông lại có vẻ đông đúc hơn những buổi tối giảng cho người ngoại đạo về mùa đông.

Ông mục sư mỉm cười, ông Ký mỉm cười, hai người nhìn nhau rồi nhìn mấy đứa trẻ ngồi ngay ngắn ngoan ngoãn. Hy vọng nhiều lắm!

Mở hộp đàn, vặn căng chiếc archet, so lại bốn giây violon rồi lên tiếng:

- Bây giờ xin hát bài 153.

Dưới bóng Chúa Hiển Vinh, chỗ ấy rất vui tình.

Giờ mà tôi dựa nương cánh Chúa Vĩnh Sanh.

Ngần ấy giọng hát của ngần ấy người hòa nhau trong căn phòng có trần nghe át cả tiếng đàn. Bà mục sư vừa hát vừa lấy tay lay bà Ký để bảo:

- Bà hát đi, bà hát đi chứ.

Hát tất cả ba bài, xong mới đọc một đoạn Kinh thánh. Đọc xong, ông mục sư dẫn giải qua loa độ mươi phút, rồi mọi người quỳ xuống cầu nguyện. Chỉ có các người lớn, mỗi người cầu mấy câu, thì giờ dồn lại không đến hai mươi phút, thế mà lúc mọi người trở dậy thì lũ trẻ đã ngủ say. Cả thằng Đức đã mười ba tuổi mà còn quỳ vào chiếc pan ngáy о о.

Buổi tối thứ hai họp ở nhà ông bà Ký. Lần này thì bà mục sư lại dắt đứa con nhỏ sang chơi với bà Ký ngay từ lúc ăn cơm chiều xong. Buổi tối thứ ba họp ở nhà ông Thắng rồi buổi tối thứ tư lại họp ở nhà ông mục sư. Lần nào thì bà mục sư cũng phải kéo bà Ký đi. Một tuần lễ có bảy ngày trừ một buổi tối thứ tư là buổi cầu nguyện chung cho tất cả các tín đồ, còn sáu ngày kia chia làm ba thì mỗi tuần, mỗi nhà có hai lần họp để cầu nguyện.

Cứ như thế qua mấy tháng.

Ông Ký lấy thế làm vui, nhưng bà Ký vẫn hơi có vẻ rầu rĩ. Tâm trạng người đàn bà thực là éo le đến điều. Phải tinh ý lắm mới nhận thấy, nhưng ông Ký vô tâm chẳng hiểu gì cả. Ông cứ lấy hiện tại làm sung sướng. Như thế này thêm một ngày, gia đình ông một tiến lên theo cái nẻo hạnh phúc trong đấng Christ, tự ông lấy làm mãn nguyện rồi. Ông Ký không hề thấy, cũng không hề ngờ rằng vẫn có một sức phá hoại ngấm ngầm.

Một buổi sáng, ông Ký vừa sắp ra sở để làm việc thì ông mục sư xuống để nói mấy câu vắn tắt:

- Độ trưa nay chúng tôi phải đi, ông ạ. Cả nhà tôi và cháu nữa. Ông tôi mệt nặng. Tôi vừа được giây thép. Chúng tôi phải về Hà nội để kịp đáp chuyến tàu tốc hành vào Huế chiều nay.

Ông Ký chưa kịp nói gì thì ông mục sư lại tiếp:

- Ông bà ở nhà nhớ cầu nguyện cho chúrg tôi, ông bà cũng đừng bỏ trễ nhé.

Ông bà mục sư đi về quê lần ấy cũng đến mười hôm. Đến lúc họ ra thì gia đình lễ bái đã tan rồi, người tinh một chút là đoán trước được ngay.

Buổi tối đầu tiên, là lúc ông bà mục sư đi vắng, còn đủ cả gia đình ông Ký và ông Thắng, nhưng buổi tối thứ hai trở đi, bớt mất một, bà Ký kêu nhức đầu. Đến buổi tối thứ tư, ông Thắng bị cảm nữa, bà Thắng và bà cụ mẹ không lên. Ông Ký còn gượng gọi mấy đứa con ra hát một bài rồi một mình ông cầu nguyện. Bài hát chỉ có mấy cha con hát thôi, nghe nó tẻ lạ. Đoạn Kinh thárh, thằng Đức đọc vội cho chóng xong để đi ngủ. Ông Ký sẽ lắc đầu.

Từ buổi tối hôm sau, thôi họp gia đình lễ bái.

Ông Ký Thảo vẫn muốn lập lại, ông mục sư cũng muốn lập lại. Nhưng cố nhiên là không được. Сái việc làm lại vẫn khó lắm.