Chương 3

Tiếng gõ cửa khiến Dư Vĩ giật mình tỉnh giấc. Hóa ra là Tiếu Nhân. Dư Vĩ nói mãi đến trưa anh mới ngủ, để anh ngủ thêm một lát. Tiếu Nhân để Dư Vĩ ngủ tiếp, còn mình thì ngồi cầm tiểu thuyết của Lâm Phong ở đầu giường lên đọc. Hơn một tiếng sau, Dư Vĩ mới tỉnh giấc. Thấy Dư Vĩ đã tỉnh, Tiếu Nhân liền hỏi:

“Đây là cái gì vậy?”

Dư Vĩ nhìn sang thì thấy cuốn tiểu thuyết của Lâm Phong, anh nói:

“Tiểu thuyết của Lâm Phong.” “Tiểu thuyết gì vậy?”

“Sao thế?”

“Viết những cái gì đấy? Khó chịu quá!” “Khó chịu sao vẫn đọc?”

“Chính vì khó chịu mới phải đọc!” Tiếu Nhân dẩu môi nũng nịu.

“Đây mới là tâm lý thực của con người!”

“Chẳng ra cái gì! Toàn thứ ba lăng nhăng. Anh xem, những chuyện mình nói sáng hôm qua đều được cậu ta viết trong này.”

Nghe thấy vậy, Dư Vĩ vội cầm lấy xem, hóa ra trong phần sau của tiểu thuyết, Lâm Phong chủ yếu miêu tả sự biến đổi tâm lý giới tính của nhân vật. Anh vẫn chưa đọc đến đoạn này. Càng ngày anh càng cảm thấy cuốn tiểu thuyết viết dưới dạng nhật ký này có giá trị rất lớn, đặc biệt là giá trị nghiên cứu trên phương diện tâm lý học.

Dư Vĩ và Tiếu Nhân cùng đi ăn cơm. Trên đường về, họ lại thảo luận về cuốn tiểu thuyết của Lâm Phong. Hai bên có nhiều ý kiến bất đồng. Một mặt, họ có quan điểm khác nhau về đạo đức và các chứng bệnh tâm lý; mặt khác, quan niệm của họ về tiểu thuyết và tác gia cũng rất khác nhau.

Kể từ hôm xảy ra chuyện đó, Tiếu Nhân không muốn tiếp tục sống trong ký túc nữa, cô đòi về nhà ở. Khoảng mười một giờ đêm, Dư Vĩ đưa cô về nhà; bố Tiếu Nhân đang trên đường đi dạo về. Ông có một thói quen: mười giờ tối đi dạo, lúc đó đường vắng người. Quay về bắt đầu ngồi vào bàn viết, viết đến năm giờ sáng mới bắt đầu đi nghỉ. Đây là thói quen từ thời còn trẻ của ông, sau này muốn đổi thành chín giờ tối đi ngủ, năm giờ sáng dậy, nhưng thấy không tài nào ngủ được vào chín giờ tối, vì thế cũng không thể dậy được vào năm giờ sáng. Thấy Dư Vĩ chuần bị về, ông giữ Dư Vĩ ở lại nhà ngủ. Nhưng Dư Vĩ kiên quyết nói phải về.

Sáng hôm sau, Dư Vĩ vừa cầm tiểu thuyết của Lâm Phong lên đọc, Tiếu Nhân lại gọi điện, nói mẹ cô muốn mời anh đến ăn trưa. Cả nhà Tiếu Nhân đều rất hài lòng về anh tiến sĩ Tây này, đặc biệt là ông nhà văn già. Mặc dù vừa gặp hai người đã cãi nhau, nhưng ông cho rằng thanh niên mà dám bảo vệ lập trường, quan điểm của mình như vậy là rất hiếm có.

Dư Vĩ tỏ ra do dự; trong điện thoại, Tiếu Nhân có phần không vui. Dư Vĩ đành phải nhận lời. Cô còn nói cô đã kể cho bố mình nghe về cuốn tiểu thuyết của Lâm Phong và những chuyện xảy ra ở trường trong thời gian gần đây, bố cô rất có hứng thú với vấn đề này, muốn xem cuốn tiểu thuyết viết dưới dạng nhật ký của Lâm Phong. Nghe thấy vậy, Dư Vĩ rất băn khoăn. Hôm qua quên dặn Tiếu Nhân rằng anh đã hứa với Lâm Phong, ngoài mình ra sẽ không cho người khác đọc, giờ biết làm thế nào? Dư Vĩ đành nói, đợi anh đọc xong rồi anh sẽ đưa cho bố Tiếu Nhân đọc, vì Lâm Phong đang chờ xin ý kiến của anh. Dư Vĩ đã nói rõ lí do với Tiếu Nhân qua điện thoại. Tiếu Nhân cũng đành phải nói với bố như vậy. Nhưng Tiếu Nhân muốn Dư Vĩ đến nhà cô sớm một chút để đi chợ cùng cô. Dư Vĩ thầm than thân trách phận nhưng vẫn phải nhận lời.

Dư Vĩ bắt xe đến nhà Tiếu Nhân. Bố cô đã dậy từ lâu; hóa ra tối qua ông đi ngủ sớm. Tiếu Nhân gọi Dư Vĩ đi chợ cùng mình, nhưng nhà văn già không cho anh đi. Mẹ Tiếu Nhân cũng không đồng ý cho Dư Vĩ đi chợ, và thế là hai người đàn ông lại bắt đầu tranh luận.

Không như buổi tranh luận đầu tiên, trong cuộc nói chuyện lần này, cả hai đều tỏ ra giữ ý và nhân nhượng. Thoạt tiên họ đàm đạo rất lâu về tiểu thuyết và tác gia hiện nay, sau đó nhắc đến cuốn tiểu thuyết viết dưới dạng nhật ký của Lâm Phong. Dư Vĩ định khuyên ông bố vợ tương lai, còn ông lại muốn giáo huấn cậu con rể.

Không ngờ vừa nhắc đến tiểu thuyết của Lâm Phong, nhà văn già lại càng cao hứng. Đầu tiên, ông chê loại tiểu thuyết này cố ý dùng tình dục để thu hút độc giả, sau đó ông lại lớn tiếng mạt sát các tác gia và tác phẩm dựa vào các chi tiết miêu tả tình dục để thỏa mãn một bộ phận độc giả có tố chất kém. Dư Vĩ nói với ông, tiểu thuyết của Lâm Phong không phải như vậy. Dường như nhà văn già đã mất khả năng kiềm chế, ông không thèm để ý đến lời Dư Vĩ nữa.

Ông già đỏ mặt tía tai, bực bội châm một điếu thuốc nói: “Tóm lại, xã hội đang tụt lùi vì đạo đức xuống cấp.”

Dư Vĩ không đồng ý:

“Còn cháu lại thấy xã hội đang tiến bộ. Hồi cháu học đại học, hầu như mọi người suốt ngày chỉ nói về chính trị; lên thạc sĩ, rất nhiều người bắt đầu nói về kinh tế; đến khi cháu từ nước ngoài trở về, số người nói chuyện về văn hóa, đời sống lại nhiều lên, hầu như mọi người không nói chuyện chính trị, cũng không nói về kinh tế nữa. Cháu cho rằng đây là một tín hiệu đáng mừng, mọi người đã có được môi trường sống thoải mái hơn, có quyền diễn ngôn tự do hơn. Rất nhiều lĩnh vực bị cấm đoán trước đây thì giờ đã không còn nữa. Nếu nói trước kia mọi người không có cơ hội và quyền lợi để quan tâm chính mình, thì bây giờ đã có rồi.”

Lúc này hai mẹ con Tiếu Nhân vui vẻ trở về, thấy họ lại cãi nhau đỏ mặt tía tai, mẹ Tiếu Nhân liền khuyên Dư Vĩ:

“Dư Vĩ, cháu đừng tranh cãi với ông ấy. Ông ấy thích giáo huấn người khác, đầu óc chỉ toàn đạo đức với trách nhiệm. Cô thường hỏi ông ấy không thấy mệt sao, việc gì phải như thế? Rất nhiều chuyện ông không thể làm được mà cứ tự dồn lên vai mình đủ thứ trách nhiệm, nhưng dồn rồi có gánh vác được đâu. Bây giờ còn ai thèm để ý đến cái kiểu đó nữa.”

Bố Tiếu Nhân gắt:

“Thôi, nấu cơm đi. Bà thì biết gì! Chính vì xã hội thiếu những người có tinh thần trách nhiệm nên mới ra nông nỗi này. Chính vì có quá nhiều những người như bà nên đạo đức mới ngày càng xuống cấp; mọi người mới nhìn nhiều thành quen như vậy.”

Mẹ Tiếu Nhân không giận mà cười bảo Dư Vĩ: “Cháu xem, tính khí ông ấy như vậy đó, cứ như cô làm cho xã hội xuống cấp không bằng. Tôi thèm vào tranh cãi với ông.” Dư Vĩ cười nói:

“Cô nói cũng có cái đúng. Xét từ góc độ tâm lý học, con người đều bình đẳng như nhau. Một người, cho dù ở địa vị xã hội nào, cho dù anh ta có kiến thức hay không, chỉ cần tâm lý anh ta lành mạnh thì anh ta sẽ là người khỏe khoắn. Có tinh thần chính nghĩa mạnh mẽ thì mới gánh vác được những trách nhiệm quan trọng; nhưng nếu tâm lý của anh ta có vấn đề thì anh ta vẫn là người có bệnh. Một khi anh ta có bệnh thì tinh thần trách nhiệm, tinh thần chính nghĩa v.v... ở con người anh ta đều trở thành các triệu chứng của bệnh tật; như thế thì phải từ bỏ những cái đó cho thật thích hợp.”

“Như vậy cô là người khỏe mạnh còn ông ấy là người có bệnh?” Mẹ Tiếu Nhân cười to; lần đầu tiên bà cảm thấy đã tìm được cơ sở lí luận cho cuộc sống của mình và cơ sở lí luận để thuyết phục chồng.

“Tôi có bệnh?” Bố Tiếu Nhân hơi choáng, “Sự phê phán và trách nhiệm của tôi đối với xã hội đã khiến tôi mắc bệnh về tâm lý?”

“Không, không, chú, ý cháu là, nếu những người được trọng vọng như chú mà có tâm lý không lành mạnh thì sẽ dẫn đến việc anh ta không thể hòa hợp với xã hội và những người xung quanh, khiến cho tâm hồn anh ta đau khổ, thể xác và tinh thần bị tổn thương quá lớn; khi đó thì đúng là anh ta đã mắc bệnh.”

Tiếu Nhân cũng cười.

Ai mà ngờ kết quả của cuộc thảo luận hôm ấy lại là: Nhà văn già mắc chứng bệnh về tâm lý. Trước khi ra về, ông bảo Dư Vĩ:

“Cháu nói xã hội đang tiến bộ cũng có cái đúng của nó.”