Chương 3 -

Mẹ quen ba trong một tình cảnh ngặt nghèo. Phải nói là ba rất yêu mẹ, là người ơn lớn của đời mẹ, nhưng không hiểu sao mẹ cứ không thể yêu được ba. Có thể vì tính tình, sở thích của ba và mẹ khác nhau nhiều quá, nhưng cái chính vẫn là mẹ không thể nào quên được cậu Sơn, dù chỉ trong một ngày một giờ…

(Trích thư của bà Bạch Vân để lại cho con)

Trước đó một ngày, chiếc Ford Falcon đen bảng số công do ông Tư cầm lái chạy như điên trên đường về miền Tây. Sáng sớm ngày 29, so với Sài Gòn thì các trung tâm dân cư trên đường về các tỉnh đồng bằng còn khá trật tự, chưa hỗn loạn, các trụ sở chánh quyền và doanh trại quân đội vẫn được binh lính bảo vệ dày đặc, nhưng vẻ “chợ chiều” đã thấy rõ trong dòng người bồng bế nhau ngược xuôi vội vã trên đường với vẻ mặt đầy lo âu. Đổ ngược lên là những người gốc Sài Gòn làm việc ở đồng bằng. Chạy về hướng nam là người lục tỉnh muốn đoàn tụ gia đình trong cơn hồng thủy. Chỉ duy nhất chiếc xe chở gia đình Vân là có một mục đích khác.

Chiếc radio transitor National ba băng ông Thành cầm mở đài Sài Gòn suốt từ lúc lên xe cho thấy cuộc chiến đang kết thúc dần trong từng giờ. Biên Hòa vẫn cầm cự trong tuyệt vọng, trong khi một cánh quân giải phóng luồn xuống đánh nhau dữ dội với lực lượng bảo vệ cầu Rạch Chiếc vào Sài Gòn. Ông Thành cứ lắc đầu, chắc lưỡi, lảm nhảm từng lúc như người điên: “Sao vậy? Sao vậy? Trời ơi, sao không ai chặn tụi nó lại vậy? Lính biệt khu thủ đô đâu? Nhảy dù, biệt động, thủy quân lục chiến đâu hết rồi? Sao không phá cầu Đồng Nai? Sao không phá cầu Rạch Chiếc? Cầu Sài Gòn nữa, để làm gì vậy ông Minh? Rước tụi nó vô hả?...”.

Phà Mỹ Thuận kẹt cứng vì dành gần hết công suất cho việc đưa các đoàn côngvoa chở đầy lính hối hả qua sông Tiền lên tăng cường cho tuyến phòng thủ Long An. Nhờ là xe công vụ của thứ trưởng Bộ canh nông, chiếc Ford đen được phần nào ưu tiên, nhưng cũng chỉ qua được phà vào Vĩnh Long lúc hơn chín giờ sáng. Ông Thành đã bình tĩnh lại:

- Thấy chưa? Mặt trận miền Tây vẫn yên tĩnh! Có gì đâu nào? Tướng Nam với tướng Hưng trấn giữ vùng này thì còn lâu Việt Cộng mới chiếm được!

Chạy gần tới Bình Minh, ông Tư chợt thấy hai người lính địa phương quân cầm súng M.16 đứng giữa đường vẫy xe mình. Ông thận trọng cho xe chạy chậm lại. Nhìn thấy bộ tướng lảo đảo, áo phạch ngực và bộ mặt đỏ ké của hai người lính, ông Thành nói:

- Đừng có ngừng lại! Họ đang say rượu kìa!

Chiếc xe giảm số và ào lên lách qua hai người lính, vọt thẳng về phía trước.

Đó là hai người lính vừa xong cữ nhậu sáng sớm sau đêm trực gác và đang muốn quá giang xe về bắc Bình Minh. Thấy chiếc xe chẳng những không dừng lại mà còn suýt đâm vào mình, một trong hai người điên tiết chửi thề:

- Đ.M. mày, làm phách hả?

Anh ta hạ mũi súng xuống và lia luôn một loạt đạn theo chiếc xe. Tay lái ông Tư chợt đảo mạnh, phải cố hết sức mới kềm được chiếc Ford khỏi lao xuống ruộng. Ông la lớn:

- Bể bánh xe rồi!

Bị bể cả hai bánh sau, hai cái mâm sắt theo trớn lướt tới, cạ xuống đường chát chúa, tóe lửa. Ông Tư phải đạp hết thắng cho xe dừng lại. Từ xa, người lính vừa bắn nhìn theo cười ha hả:

- Đáng đời mày chưa con?

Người lính kia còn tỉnh táo hơn, kéo tay bạn:

- Chết rồi! Mày mới bắn một chiếc xe bảng số xanh! Chạy đi chứ không ông đại đội trưởng đi ra thấy là mình tiêu!

Thấy hai người lính vác súng bỏ chạy, ông Tư mới dám mở cửa xe bước xuống. Trong xe chỉ có một chiếc bánh dự phòng, ông phải đón xe đò chạy tới bến phà mua thêm một chiếc nữa, để gia đình ông Thành ngồi lại chờ đợi miệt mài. Ráp xong hai cái bánh xe chạy tới bắc Bình Minh thì phà đã ngừng hoạt động, chỉ dành cho xe quân sự, do ông tướng tư lệnh Quân đoàn 4 và Vùng 4 chiến thuật vừa ban hành lệnh giới nghiêm 24/24 ở Cần Thơ. Ông Thành phải xuống xuất trình giấy công vụ, xin được nói chuyện với văn phòng tư lệnh, mất một lúc lâu mới liên lạc được. Mãi đến mười giờ tối ngày 29-4, nhà Vân mới qua được phà vào Cần Thơ, mọi người cùng mệt lử nhưng bà Thành vẫn quyết định cho xe chạy thẳng tới bộ tư lệnh Vùng 4 Sông Ngòi gần bến Ninh Kiều. Từ xa, nhìn thấy cánh cổng của khu căn cứ hải quân mở toang, bà Thành buột miệng kêu trời. Xe chạy thẳng vào doanh trại, đến sát bến tàu vẫn không thấy một bóng người. Quang cảnh bừa bãi trong sân cho thấy nơi đây vừa diễn ra một cuộc tháo chạy khá gấp rút và lực lượng dân chúng đến thu dọn của cải cũng đã làm xong nhiệm vụ, chỉ còn lại ba món đồ phế thải sứt tay gãy gọng và những tờ giấy bay tung tóe trắng xóa. Vài chiếc tàu cũ kỹ còn nằm lại, có lẽ vì đã hư hỏng. Gió thổi lồng lộng trên bến cảng quân sự, làm lá cờ vàng ba sọc đỏ trên đầu cột cờ giữa sân tung bay phần phật trong đêm, một hình ảnh thật trái khoáy vào giờ phút này. Bà Thành thất vọng ngồi phệt xuống mặt sân:

- Thằng Sáu đi rồi! Nó không chịu đợi mình!

Họ đâu biết là hồi sáng, khi chiếc xe của họ bị bắn bể bánh lúc chỉ còn cách bến phà khoảng năm cây số, trung tá hải quân Đỗ Cầm đã tiếc nuối cho chiếc thiết giáp đĩnh của mình rời bến sau cùng để theo đoàn tàu tiến ra cửa Định An, lòng trách ông bà Thành không chịu đi ngay từ đêm qua. Dự đoán của ông Cầm đã đúng. Từ bảy giờ sáng, theo quyết định của cố vấn Mỹ, đô đốc Chung Tấn Cang, tư lệnh hải quân, đã điện quân lệnh mật từ Sài Gòn đến tất cả các giang đoàn, hải đoàn ở các vùng duyên hải và sông ngòi còn lại phải đưa tất cả chiếc tàu còn sử dụng được ra biển Đông để bảo vệ chúng khỏi rơi vào tay Việt Cộng và chờ xem tình hình diễn biến ra sao. Miền Nam thất trận thì họ sẽ đi thẳng về căn cứ hải quân Subic của Mỹ ở Phi Luật Tân. Mỗi chiếc tàu được phép chở tối đa thân nhân của sĩ quan và thủy thủ đoàn trong khả năng có thể. Nếu từ đêm qua ông bà Thành đi ngay theo lời dặn của ông Cầm thì họ đã đến kịp. Ông Cầm cứ hối tiếc nghĩ vậy trong suốt cuộc đời còn lại của mình chứ làm sao biết bà chị của ông quả đã cố gắng hết sức mình nhưng ở đây chính là chuyện số phận...

Ông Tư rụt rè hỏi:

- Bây giờ phải làm sao, thưa ông bà?

Ông bà Thành nhìn nhau, rã rời. Mọi hi vọng đã sụp đổ tan tành. Cuối cùng, ông Thành nói:

- Hay mình về lại Sài Gòn?

Vân thoáng mừng rỡ liếc mẹ. Cô đã quá mệt nhưng nếu bảo lên xe để về lại Sài Gòn ngay bây giờ thì cô vẫn chịu. Nhưng bà Thành quát ngay:

- Ông điên hả? Tụi nó sẽ bắn ông ngay tức thì và bắt con Vân lấy mấy thằng phế binh Việt Cộng, ông chịu không?

Mọi người cùng im lặng, lòng nặng trĩu. Bà Thành ngẫm nghĩ một chút rồi ngập ngừng:

- Tôi còn vài người bà con ở Bạc Liêu…

Nhưng rồi bà lại im lặng vì nhớ cha mẹ và chính mình đã đối xử quá tệ với những người bà con ấy. Khi cha mẹ bà quyết định bỏ Bạc Liêu để lên Đà Lạt làm đồn điền, họ đã bán hết ruộng đất mà không chia cho người bà con nào. Cha mẹ mất, còn mấy mẫu ruộng hương hỏa có phần mộ ông bà dưới Bạc Liêu, bà về cho hốt cốt rồi bán nốt. Coi như bà ôm hết tiền bỏ xứ ra đi, còn mặt mũi nào về?

Ông Tư chợt lên tiếng:

- Thôi khuya rồi, ông bà về tạm nhà tôi ở Hiệp Hưng đi. Nhà rộng, chỉ có vợ tôi với bà già ở đó thôi. Có gì sáng mai coi tình hình thế nào thì mình tính tiếp…

Được dành cho cả một chái nhà với bộ ván rộng, mùng chiếu để dành còn mới tinh, sạch sẽ, nhưng cả nhà Vân đã trải qua một đêm trằn trọc không sao ngủ được. Bản tin cuối ngày của đài BBC[21] cho biết suốt buổi chiều cho đến tận giờ phút ấy, tổng thống Ford đã mở một cuộc rút lui bằng trực thăng vận lớn nhất trong lịch sử chiến tranh thế giới để đưa bằng hết những người Mỹ cuối cùng còn lại ở Việt Nam ra hạm đội 7 ngoài khơi biển Đông, trong khi quân giải phóng đã vào Biên Hòa ở hướng Bắc và chiếm căn cứ Đồng Dù ở hướng Tây. Các dàn đại bác tầm xa và hỏa tiễn của họ đang sẵn sàng trút cơn sấm sét cuối cùng vào Sài Gòn…

Sáng sớm, bà Tư bắt gà nấu cháo mời ông bà Thành và Vân ra ăn, nhưng hầu như không ai nuốt nổi. Không khí làng quê thật tĩnh lặng, một sự tĩnh lặng trong chờ đợi đáng sợ. Bản tin sáng sớm của đài VOA[22]cho hay người Mỹ đã hoàn tất cuộc tháo chạy trực thăng vận trước khi trời sáng và Sài Gòn đang thở những hơi thoi thóp cuối cùng khi xích sắt của các binh đoàn xe tăng quân giải phóng rầm rập lăn tới từ năm hướng.

Ông Tư hỏi:

- Thưa ông bà, vậy chắc mình không về lại Sài Gòn?

- Còn về gì nữa? - Ông Thành thở dài.

Bà Tư sốt sắng:

- Ông bà và cô ở tạm đây luôn đi. Vài bữa nữa coi sao…

Chẳng cần phải đợi bao lâu, gần đến giữa trưa là chiếc radio trong tay ông Thành chợt run lên bần bật với lời tuyên bố đầu hàng và kêu gọi binh sĩ buông súng của ông tổng thống vừa nhậm chức chưa được hai ngày. Chiếc đài rơi phịch xuống đất. Ông Thành đưa hai tay lên ôm đầu. Tất cả đã sụp đổ!

Ông Tư ái ngại nhìn ông bà chủ. Chỉ trong một ngày đêm, mái tóc ông Thành đã bạc hơn nửa! Đang từ đỉnh cao quyền quý, trong chớp nhoáng họ đã rơi xuống tận cùng của sự hoảng loạn, tuyệt vọng, trước bao nguy cơ không tên đang chờ đợi. Nhìn vẻ cuống cuồng, suy sụp của ông bà Thành, ông Tư thở dài:

- Chắc ông bà phải ở lại đây một thời gian rồi! Tôi có ý này, xin trình bày với ông bà. Tôi và ông cùng họ Lê, tên thật của tôi là Lê Văn Đảnh, thứ tư trong gia đình…

Ý của ông Tư là ông vốn có một đứa em trai đã được mẹ ông cho hẳn một cô chị hiếm muộn ở Sài Gòn đem về nuôi từ năm mới lên hai tuổi. Đứa em ấy tên Lê Văn Thảnh, trạc tuổi ông Thành, giấy tờ khai sinh mẹ ông Tư vẫn còn giữ đây. Cô chị ấy - mà ông Tư gọi là dì Ba Bảnh - sau theo chồng chuyển lên làm công tác dinh điền ở Pleiku. Dĩ nhiên Lê Văn Thảnh phải đi theo. Năm tháng qua nhanh, Lê Văn Thảnh lớn lên, vào Sài Gòn học đại học và quay về trên ấy làm giáo sư Anh văn. Ông lập gia đình, có đứa con gái vào Sài Gòn đi học rồi ra làm sở Mỹ, lấy luôn chồng Mỹ… Chuyện không có gì đáng hãnh diện khiến ông Thảnh giấu kín mọi người quen ở Pleiku, nhưng cũng chính nhờ đứa con gái đó mà vợ chồng ông đã được kín đáo đón vào sân bay Quân đoàn 2 theo đoàn cố vấn Mỹ bay vào Sài Gòn rồi vô tòa đại sứ chạy thoát. Chuyện đó ở Pleiku còn khó ai biết chứ đừng nói dưới Hiệp Hưng này. Chỉ riêng ông Tư biết được nhờ ông Thảnh còn kịp tới từ giã để đưa ông hết số tiền còn lại gởi về cho cha mẹ ruột, mà ông Thảnh chỉ mới biết khi mẹ nuôi ông chết hồi trước Tết trăn trối lại. Hồi ông vào Sài Gòn học sư phạm, ông Tư đã lên đó làm tài xế, nên dì Ba Bảnh có giới thiệu hai anh em quen nhau. Trước giờ ông Thảnh cứ tưởng Tư Đảnh là em bạn dì của mình, không ngờ lại chính là anh ruột. Từ khi lên Pleiku năm mới sáu tuổi, ông Thảnh không hề về thăm quê vì quá xa xôi lại cứ đinh ninh dì là mẹ ruột, hàng xóm chung quanh đây bảo đảm không ai còn nhớ. Thôi thì ông Thành cứ nhận là Lê Văn Thảnh, thứ năm, tức Năm Thảnh, tên thường gọi sau khi về ở với cha mẹ nuôi là Thành, làm thầy giáo ở tuốt Pleiku, trên đường chạy loạn về Sài Gòn đã bị mất hết giấy tờ…

Không còn chiếc phao nào khác, ông bà Thành đành chấp nhận giải pháp ấy. Ông Tư tỉnh táo bàn:

- Bây giờ không thể để chiếc xe bảng số xanh này ở đây được nữa rồi! Để tôi đưa ra quốc lộ bỏ nó ở đó. Còn ông bà và cô nên thay quần áo cho giống người dân bình thường thôi. Xin ông bà cứ chịu khó ở đây, có gì ăn nấy. Tôi có ông anh bà con đi theo du kích mười mấy hai chục năm rồi, thắng trận rồi thế nào ông ta cũng về đây nắm chính quyền. Ông ta không biết mặt thằng Năm, chỉ biết chuyện nó được cho làm con dì Ba vậy thôi. Ba má nuôi thằng Năm cũng chết hết rồi. Để tôi nói bà già cứ nhận ông là nó, ở tạm qua ngày…

Ngẫm nghĩ thêm một chút, ông Tư nói tiếp:

- Của cải riêng ông bà cứ cất kỹ, đừng lộ ra làm gì. Phụng Hiệp này là ngã bảy giao thông đường thủy, ghe tàu rất nhiều, từ đây ra cửa biển Trần Đề chỉ khoảng 90 cây số. Chuyện giả mạo này chắc không giấu được lâu. Từ từ rồi ông bà tìm đường đi sau…

Từ hướng Cần Thơ, tiếng súng vẫn rộ lên trong suốt buổi chiều ngày hôm ấy, rồi càng lúc càng thưa dần và tắt hẳn vào giữa khuya - hai trong những tiếng súng cuối cùng ấy là của hai ông tướng cầm đầu Quân đoàn 4 tự kết liễu đời mình - cũng là chấm dứt hẳn chút hy vọng mong manh cuối cùng của ông Thành vào sự kháng cự của miền Tây bất chấp lệnh đầu hàng từ Sài Gòn. Gia đình ông bà Thành lại thêm một đêm trằn trọc tới sáng. Riêng với Vân thì hiện lên đậm nét giữa những nỗi lo âu còn rất mơ hồ vẫn là gương mặt của Sơn đang chịu cảnh giam cầm trong ngục tối. Không biết vào những giờ phút cuối cùng của Sài Gòn, đã có chuyện không hay nào xảy ra với anh? Vân biết thiếu tá Nâu đã bỏ chạy trước nhà mình mấy ngày, vậy có còn ai trong nha cảnh sát biết rõ đầu đuôi câu chuyện để quan tâm đến Sơn? Trước giờ sụp đổ, liệu bọn cai tù có điên cuồng thủ tiêu những người tù chính trị? Sơn bây giờ đang làm gì, ở đâu?...

Chú thich1

[21] British Brosdcasting Corporation: Công ty truyền thông của nước Anh.

[22] Voice of America: Đài tiếng nói Hoa Kỳ.