- 5 -

Đêm đầu tiên, Hợi phải ngủ một mình ở trong gian nhà gác, chẳng những Hợi cảm thấy một cô quạnh giá lòng, nàng lại còn thấy sợ là khác. Nàng sợ đủ thứ, sợ ma, sợ trộm, sợ tiếng chuột chạy, sợ cái đêm tối, sợ tất cả. Nàng sợ chỉ vì nàng có một mình.

Nàng thấy mình cô đơn trước ngày mai, trước mọi sự bất ngờ.

Khi cánh cửa đóng lại phân cách nàng với tất cả mọi người, nàng đã thấy sởn gai ốc. Mà đến khi ngọn đèn tắt đi, nàng thấy rùng mình. Nàng lại vội vàng đánh diêm, thắp đèn. Nhìn chung quanh, thấy mọi vật vẫn y nguyên, nàng bỗng cười mình rồi tự nhủ: « Nếu cứ thế này thì sống thế nào. Mà mình thì còn phải sống ở đây, năm muời năm, một đời».

Ấy thế rồi cái ý nghĩ cục máu ở trong bụng nàng rồi đây chỉ trông cậy vào có một mình nàng bỗng làm cho nàng bạo dạn lên một chút. Nàng đi khắp gian buồng một lượt, rồi mình tự bảo mình:

– Nào có cái gì mà phải sợ.

Nàng soát lại then cửa, nhòm ra bên ngoài rồi lấy tay rung rung những chấn song cửa sổ:

– Ồ chắc như thế này, sợ gì.

Nàng lại ra giường, đặt con dao díp, mở sẵn ở gần mình, rồi tắt đèn. Nhưng đèn vừa tắt, cái đêm tối kéo đến vây bọc, nàng đã thấy lòng hóp lại và chân tay run lên.

Tinh thần nàng vẫn tỉnh, vẫn mắng mình là sợ hãi một cách vô lý, nhưng xác thịt nó cứ thế.

Nàng lại phải nhỏm dậy đốt đèn, lần này thì nàng không dám tắt nữa, nàng vặn nho nhỏ. Có ánh sáng, da thịt nàng không run nữa, nàng tự nhủ:« Mai phải mua cái đèn Hoa Kỳ cho nó đỡ tốn dầu, chứ cái đèn này thì dù nhỏ thế kia, một đêm cũng mất đến mấy xu ». Nàng cần phải tiết kiệm. Mua đồ đạc, bát đĩa, các thứ đã mất gần ba chục rồi. Lại còn ăn từ nay cho đến khi đẻ, lại lúc đẻ, bao nhiêu thứ tiền. Nhưng cho dù tiết kiệm đến thế nào thì rồi có ngày số tiền đem đi cũng phải hết. Phải tìm một việc buôn bán gì, hay phải kiếm đâu ra một công việc làm. Nàng tính kỹ lưỡng, nếu sau này có con, bỏn xẻn chỉ hai mươi đồng là dư dật, còn bây giờ thì nàng không mượn người ở, dưa muối qua loa, tháng chỉ bảy tám đồng.

Nàng từ chối không lại ăn cơm nhà Chử, vì nàng xét thấy, ít ra một tháng cũng phải trả mười đồng. Ở đây, nàng cho thằng nhỏ dưới nhà một tháng năm hào, nó gánh nước cho nàng, còn mọi việc, nàng đều tự làm lấy.

Nàng dự tính từ nay cho đến khi đẻ rồi cứng cáp, nàng cũng phải tiêu hết một trăm, cũng còn hơn ba trăm. Nếu kiếm được một chỗ làm công hay một việc buôn bán gì thì số hơn ba trăm ấy để phòng khi ốm khi đau. Tương lai cũng có thể vững vàng. Nhưng buôn gì, xin việc gì bây giờ? Cứ ngồi không ăn thì núi cũng phải lở.

Cái lo về ngày mai xoáy xuống lòng nàng như một lưỡi khoan. Một khi nàng đã không thể về nhà thì sự kiếm kế mưu sinh đối với nàng là một vấn đề sống chết. Nàng nghĩ đến sự tử tế của vợ chồng Chử. Nàng định bụng sáng mai sang hỏi kế hai người.

Mười giờ, cơm nước xong, nàng khóa cửa cẩn thận rồi sang. Chử lúc ấy đi vắng, có một mình vợ ở nhà. Sau khi nghe Hợi giải bầy tâm sự thì vợ Chử nói ngay:

– Cô – lúc này vợ chồng Chử đã gọi Hợi bằng cô – chân tiểu thư, không xốc vác gồng gánh được, vài bốn trăm bạc thì buôn gì. Thà cứ để đấy mà tiêu dần, chứ lờ ngờ trở ra buôn bán thì lại hết ngay.

– Nhưng bà tính ăn hết rồi thì lấy đâu mà ăn nữa! Sau này có cháu, lại còn phải nuôi cháu. Tôi thì chẳng còn có chỗ nào nhờ cậy được nữa rồi!

Vợ Chử nghĩ đi nghĩ lại chẳng còn có cách gì, liền nói liều:

– Thì cô hãy cứ yên tâm chờ cho đến khi mẹ tròn con vuông cứng cáp, rồi lúc ấy ta sẽ tính. Còn vài tháng nữa thôi. Chưa sinh nở thì chưa tính cách gì được.

Chử hớn hở ở ngoài bước vào:

– Có thế chứ, tìm được việc làm rồi. Tháng sáu chục. Ba bốn chục thì thà chết đói không thèm làm.

Vợ Chử vỗ vào con:

– Thế thì may, chứ cũng sắp hết tiền rồi đấy.

Quay nhìn Hợi:

– Cứ vợ chồng tôi thì chả lo, chỉ lo có trẻ.

Chử treo mũ lên mắc:

– Sở này có nhiều việc, cô cứ yên tâm, rồi tôi sẽ xin việc cho cô. Sức học của cô có thể làm thư ký được. Thư ký nhà buôn, có cần chữ mấy đâu. Đỗ Cơ-thủy, thế là thừa đủ rồi. Nhưng cô không biết đánh máy chữ, nếu biết đánh máy chữ thì có thể lương cao.

– Học có thể được không?

– Có thể lắm. À, để tôi mượn của một người bạn cho cô một cái máy cũ để cô tập, tập trong vài bốn tháng, đánh thạo, nếu gặp việc có thể được bốn năm chục.

– Em chỉ cần được một tháng hai chục thôi.

– Nếu thế thì xin làm chân bán hàng cũng được.

– Có chỗ nào ông làm ơn xin hộ.

Chử vội gạt đi:

– Cô cứ chịu khó học đánh máy chữ vài bốn tháng. Sau khi cô sinh nở rồi, tôi sẽ kiếm việc ba bốn năm chục cho cô, chứ bán hàng thì suốt đời hai chục, lên đến hai mươi nhăm là cùng. Được, cô đừng lo, cô gặp vợ chồng tôi thì vợ chồng tôi xin hết sức giúp cô. Ngày mai tôi mới phải đi làm, để chiều tôi đi lấy máy chữ về cho cô.

★

Sự dùng thì giờ trong một ngày của Hợi đầy đủ đến nỗi nàng cảm thấy như là sung sướng. Mỗi việc đều có một cái nghĩa, không bao giờ nàng thấy buồn.

Sáng, nàng dậy từ mờ mờ đất, quét dọn nhà cửa, rồi tập đánh máy cho tới chín giờ. Lúc ấy, nàng mới đi chợ về thổi cơm. Mười một giờ cơm nước đã xong, nàng lại đánh máy chữ, đánh cho tới khuya mới thôi. Lúc nào mỏi tay lắm, nàng liền dở ra khâu áo cho con. Tuy cần phải tiết kiệm, nhưng quần áo và cái giường của con, nàng không sẻn. Nàng muốn rằng con nàng sẽ không thiếu thốn một tí gì.

Vì chăm chỉ như thế, nên chỉ trong hai tháng, nàng đánh máy đã thạo. Chử liền tìm việc về nhà cho nàng đánh thuê. Thành ra một ngày, nàng cũng kiếm được dăm bẩy hào, đồng bạc. Sau khi nhận được chục bạc tiền công đầu tiên, nàng mừng hớn hở:

– Thật là một sự may mắn cho tôi và cho cháu mà gặp được ông bà.

Chử vội nói ngay:

– Sao cô nói thế. Ở đời, người ta giúp nhau. Cô cứ vững dạ, lúc sinh nở xong, tôi có thể kiếm cho cô ngay ở sở tôi một việc làm có thể được bốn chục.

– Cám ơn ông. Khi tôi sinh nở, trăm sự lại phải nhờ bà.

– Được rồi, được rồi. Nhưng cô định nuôi vú cho cháu hay cho bú lấy, hay cho ăn sữa bò.

– Tôi định nuôi lấy, vì sữa mẹ bao giờ cũng tốt.

– Đành thế. Nhưng cô không thể như nhà tôi, bảo chỉ ở nhà trông con, cô còn phải đi làm. Nuôi vú thì khó chọn được người có sữa tốt, và một khi trẻ đã mến, nó làm mặt, làm mũi khó chịu lắm. Bây giờ, cô cứ mượn một u già, rồi cho cháu ăn sữa bò là ổn.

– Vâng, nhưng ít ra sau khi đẻ vài ba tháng, tôi mới có thể đi làm được, chờ đến lúc ấy, nếu thế nào tôi sẽ liệu.

– Cũng chỉ còn độ hơn tháng nữa, cô nằm chỗ. Vậy cũng cần mướn u già ngay đi cho nó quen việc. Và cô cũng nên lâu lâu đi chơi đi chiếc cho nó giải trí, chứ cứ cả ngày ngồi trước cái máy thì cũng hại cho sức khỏe, hại đến cái thai là khác. Người ta cũng không nên cố lắm. Cần phải biết giữ gìn sức khỏe. Cô bây giờ chỉ có một thân một mình, nhỡ một cái.

Câu ấy là cho Hợi hoảng sợ. Phải, nàng chỉ có một thân, một mình. Một thân, một mình để chống cho cho đứa con sắp ra đời. Nàng thấy rằng cái nhiệm vụ của nàng còn dài, nàng cần phải dè dặt sức khỏe. Nàng tưởng tượng chẳng may bây giờ nàng ốm, nàng thấy như sắp phát điên vì sợ hãi.

Từ đấy, nàng không dám làm việc quá sức nữa. Nàng tự phác một cái chương trình làm việc trong đó nàng dành hai giờ buổi chiều để đi chơi giải trí.

★

Hôm ấy, vợ Chử đưa nàng lại nhà cô đỡ thăm, rồi nhân thể, cả hai đều lên phố để mua những thứ thuốc cần dùng. Hợi đã phòng bị đủ cả, thật là không còn thiếu một tí gì. Mua bán xong, hai người vừa ở hiệu thuốc ra thì Hợi thấy một cái xe vút đi qua, mà người ngồi trên xe hình như là người hàng xóm nhà mình. Chẳng nói, chẳng rằng, nàng vội vàng kéo vợ Chử lên xe bảo kéo mau về ấp.

– Ấy tôi còn phải ra chợ Đồng Xuân mua ít thứ.

– Thôi để lần khác, bà ạ.

Quay lại nhìn thấy mặt Hợi tái nhợt, vợ Chử hỏi ngay:

– Cô làm sao thế?

– Tôi chẳng làm sao cả.

– Sao cô lại run thế?

– Trong người tôi thấy ơn ớn.

– Thôi thế cô về trước đi, tôi còn cần phải lên chợ Đồng Xuân.

Hợi ngồi xe lấy một bàn tay che lên mặt mà còn sợ người ta nhận biết mình. Ở bất cứ người đi đường nào, nàng cũng như thấy bóng dáng của người nhà mình. Cô đỡ bảo nàng chỉ còn chừng nửa tháng nữa thì đẻ, nếu cha mẹ nàng biết nàng ở đây lên bắt về.

Nàng giục giã anh xe kéo mau mau. Anh xe đã chạy hết hơi, thấy nàng cứ thúc mãi bèn phát gắt:

– Chạy thế này chứ còn chạy thế nào nữa!

Nghe cái giọng gắt của anh xe, nàng mới biết mình kỳ quái. Xe đỗ, nàng còn quay lại xem có ai đuổi theo không, mới dám vào nhà.

U già ở dưới bếp lên trông thấy nàng cũng hỏi ngay:

– Mợ làm sao mà mặt tái mét đi như thế kia?

– Tôi thấy trong người khó ở.

Mà nàng khó ở thật. Nàng thấy lành lạnh ở hai bên lưng và choáng váng cả đầu. U già bảo nàng đi nằm, rồi lấy dầu xoa khắp cả mình mẩy cho nàng:

– Mợ phải cảm đấy. Mợ phải coi chừng, ngày sinh tháng đẻ sắp đến nơi rồi.

Buổi chiều hôm ấy, nàng thấy không muốn ăn cơm, và đến đêm thì sốt.

Tuy da thịt nóng rừng rực, nhưng bụng nàng vẫn tỉnh. Vì tỉnh nên nàng lo.

Mối lo của nàng thì thực là phức tạp. Nàng lo đủ mọi thứ. Nhưng cái mà nàng lo nhất là nếu có người nhà biết đến tìm nàng về.

Nàng nghĩ đến cha mẹ, nàng nghĩ đến các em, nàng nghĩ luôn đến cái dư luận của tỉnh Thái-bình sau khi nàng đi. Chỗ nào, nàng cũng thấy những đau đớn.

Nàng chỉ lo Yến bị cha mẹ nàng tra khảo, phun ra chỗ ở của nàng, mặc dầu nàng đã bắt Yến thề độc. Lúc ấy, nàng lại mừng rằng đã không lại ở những chỗ quen mà Yến đã giới thiệu cho nàng.

Nàng tin rằng thế nào cha mẹ nàng cũng cho người về lùng tìm nàng một cách ráo riết tại Hà-nội. Đành rằng bây giờ nàng cứ ở chúi trong nhà, nhưng một mai đây, nàng phải đi làm thì còn sao mà trốn được.

Vì cứ nghĩ miên man như thế mà cả đêm nàng không ngủ, rồi cơn sốt lại cứ tăng lên.

★

Trưa hôm sau, vợ Chử sang thăm nàng. Sờ lên trán thấy nóng giãy, vợ Chử vội vàng bảo:

– Người có chửa mà sốt là lôi thôi lắm. Phải gọi đốc-tờ mới được.

Nghe nói đến đốc-tờ, Hợi nghĩ ngay đến sự tốn tiền:

– Tôi thấy trong người cũng không mệt lắm, tưởng chẳng cần phải gọi. Gọi bây giờ ít gì tiền công, tiền thuốc các thứ cũng tốn đến chục bạc.

– Ồ, tùy từng cái mà tiếc. Ốm đau thì không thể tiếc được. Để mệt nặng thì sau này lại tốn tiền hơn mà đằng nào cũng vẫn phải chữa. Cô phải nghe tôi.

Hai người đương bàn tán thì Chử sang. Chử sang đây lần này là lần đầu. Nghe tin Hợi mệt thì mới sang, còn trước kia có việc gì muốn nói với Hợi đều sai vợ đi. Thoạt vào, Chử nói ngay:

– A, nhà cửa bầy biện trông có vẻ đấy. Không có gì thế mà trông cũng hay hay. Nào sốt siếc ra làm sao, xoàng thôi đấy chứ?

Vợ Chử trả lời ngay:

– Sốt thì chả sao, nhưng chỉ lo có chửa mà sốt. Tôi bảo cô ấy đi mời đốc-tờ, nhưng cô ấy lại tiếc tiền.

Chử đang nhìn mấy bức ảnh treo ở trên tường quay lại:

– Thế thì tôi đã có cách. Mình cứ ngồi đây với cô ấy nhé.

Chừng một giờ sau, Chử dắt Khả lại, rồi bảo với Hợi:

– Anh Khả học năm thứ tư trường Thuốc, có thể xem cho cô được. Sau này, cô đẻ rồi anh ấy sẽ tiêm cho cô, cũng như anh ấy đã tiêm cho nhà tôi, đỡ tốn bao nhiêu là tiền.

Hợi lắc đầu ngay:

– Thôi tôi chả dám phiền ông ấy như thế.

Chử nói ngay:

– Anh ấy cũng như tôi, có gì mà phiền.

Hợi rất không muốn, nhưng vì nể vợ chồng Chử quá, không biết làm thế nào, đành phải để cho Khả xem.

Khả xem ngực, xem mạch cho nàng, xem mắt, xem lưỡi rồi bảo:

– Không sao, chỉ cảm xoàng thôi. Bà cứ nằm yên nghỉ ít ngày thì rồi tự nhiên khắc khỏi. Đây tôi cho một cái đơn, bà mua uống mỗi ngày ba lượt thì vài hôm tự khắc khỏi. Rồi mỗi ngày tôi sẽ lại thăm bà một lần.

Hợi nói ngay:

– Vâng, xin ông cho tôi cái đơn, còn sự thăm hàng ngày tôi thì không dám phiền ông.

Chử nhìn nét mặt băn khoăn của Hợi hiểu ngay:

– Thôi thế cũng được. Anh cứ viết đơn đi, còn bệnh tình thế nào, rồi nhà tôi nói với tôi, tôi sẽ nói với anh. Cô ấy muốn tránh những tiếng tăm, kể cũng phải.

Hợi vội vàng nói ngay:

– Không phải thế, nhưng quả tình rằng tôi không dám phiền.

★

Ba hôm sau, cơn sốt đi, nhờ về thuốc cũng có mà nhờ về chỗ Hợi nghĩ lại, nhủ mình không nên lo những cái không đáng lo cũng có. Nàng đinh ninh rằng dù cha mẹ có biết chỗ nàng ở, lên đây gọi về, nàng cũng không về. Nghĩ đến đứa con, nàng thấy đủ can đảm để đối đầu.

Bây giờ, nàng chỉ cần xếp đặt mọi việc để trong khi đẻ có thể nằm yên tịnh dưỡng cho mau lấy lại sức khỏe để chóng có thể đi làm. Cái đó là việc cần nhất; còn mọi việc khác, nàng cho là những vấn đề phụ.

Biết vợ chồng Chử là người tử tế, trước ngày đẻ, nàng đem tiền và đồ vàng lại gửi. Vợ chồng Chử dảy nảy không chịu nhận:

– Nhà tôi trống trải lắm. Nhỡ một cái.

Hợi phải khẩn khoản:

– Thôi bây giờ, tôi đã gặp ông bà thì ông bà cũng nên thương tôi như em út. Trong khi sinh nở…u già thì biết thế nào mà tin nó được.

– Nhưng ở đây cửa ngõ cũng sơ sài.

Chử thấy Hợi khẩn thiết, liền bảo vợ:

– Thôi mình cứ giữ hộ cô ấy, bất quá mười hôm cô ấy về thôi mà. Trộm nào có thể vào được cái nhà này. Kể tiền cô ấy thì để ở nhà không tiện, mà đem đi nằm nhà đẻ cũng không tiện. Cô ấy chỉ có ngần ấy, nhỡ u già nó thừa lúc cô ấy đẻ mê man mà cuỗm đi thì thật khốn đốn.

– Vâng, tôi cũng ngại thế, và ở nhà đẻ, tôi xem ra kẻ ra người vào cũng nhiều lắm. Thôi ông bà cứ nghĩ thương tôi là hết.

Vợ Chử mở cái gói ra kiểm thì thấy có ba đôi vòng, một chuỗi hạt vàng, ba cái nhẫn với ba trăm bạc.

– Tôi nhờ ông, thành ra đánh máy cũng kiếm được gần trăm bạc nên sống được mấy tháng đấy, cho nên tiền ăn, tiền nhà, tiền may mặc không phải tiêu vào đến vốn.

– Cô cứ yên chí cho chóng cứng cáp, thế nào tôi cũng kiếm được việc cho cô. Đánh máy khá như thế, cô có thể hi vọng được tháng ít ra là bốn chục. Giá cô giỏi chữ một ít nữa, có thể tự mình thảo thư từ thì còn hi vọng nhiều hơn nữa. Ấy tôi cũng chỉ đánh máy như cô mà tôi vào đâu cũng tiền công cao là vì tôi có thể trông nom tất cả thư từ, chủ chỉ có việc ký. Trước kia, nhà tôi nghèo, cũng chỉ học được đến cái bằng Cơ-thủy, rồi tôi phá ngang. Nhưng tôi chịu khó xem sách, thành ra dần dần nó cứ vỡ thêm ra. Cô muốn sau này có tương lai thì sau đây đi làm, cô nên xem sách thêm vào.

Vâng, tôi sẽ xin nghe ông. Vả sau này nếu tôi chẳng xem sách cũng chẳng còn có việc gì làm.