Kennedy

Có hai loại người sẽ trở thành luật sư biện hộ công: kẻ tin rằng mình có thể cứu thế giới, và kẻ đã biết quá rõ rằng mình không thể. Loại thứ nhất là mấy cô cậu sinh viên vừa tốt nghiệp trường luật hãy còn mơ mộng, tin tưởng rằng mình có thể tạo ra thay đổi. Loại thứ hai là những kẻ như chúng tôi, đã có kinh nghiệm làm việc trong hệ thống và biết vấn đề thật sự lớn hơn chúng tôi hay khách hàng mà chúng tôi đại diện rất nhiều. Khi trái tim rỉ máu đã chai sạn thành ra thực tế, những chiến thắng trở nên đơn lẻ, cá nhân: có thể tái hợp một người mẹ đã qua cải tạo với đứa con đang được bảo trợ tạm thời; cãi thắng kiến nghị để loại trừ bằng chứng về một thói nghiện cũ có thể gây bất lợi cho khách hàng hiện tại; xoay xở giải quyết được hàng trăm vụ kiện và biết ưu tiên những vụ cần nhiều hơn “cứ nhận tội đại cho rồi”. Trên thực tế, luật sư công giống Sisyphus hơn là Siêu nhân, có không ít người bị đè bẹp dưới sức nặng của vô số vụ kiện, giờ làm việc tồi và đồng lương còm cõi. Trong tình cảnh đó, chúng tôi mau chóng học được rằng nếu muốn giữ cho một phần cuộc sống của mình bất khả xầm phạm, chúng tôi không được mang công việc về nhà.

Đó là lý do tại sao, khi nằm mơ thấy Ruth Jefferson trong hai đêm liên tiếp, tôi biết mình đang gặp rắc rối to.

Trong giấc mơ đầu tiên, Ruth và tôi đang có một cuộc họp giữa luật sư với khách hàng. Tôi hỏi cô ấy những câu mà với khách hàng nào tôi cũng hỏi, thế nhưng khi Ruth mở miệng, cô ấy lại trả lời bằng một thứ ngôn ngữ tôi không hiểu chút nào. Thậm chí tôi còn chẳng nhận ra đó là tiếng gì nữa. Xấu hổ, tôi cứ phải yêu cầu cô nhắc lại. Cuối cùng Ruth há miệng và một đàn bướm xanh lam chấp chới tuôn ra.

Đêm thứ hai tôi mơ thấy Ruth mời mình sang nhà ăn tối. Bàn ăn thịnh soạn chưa từng thấy, đủ no bụng cả một đội bóng bầu dục, và món nào món nấy cũng hết sức ngon lành. Tôi uống một ly nước, ly nữa, rồi ly nữa, thế là bình nước cạn veo. Tôi hỏi xin thêm và trông Ruth có vẻ hết sức kinh hoàng. “Tôi tưởng cô biết rồi,” cô ấy nói, và khi nhìn lên tôi nhận ra chúng tôi đang bị nhốt trong buồng giam một nhà tù.

Tôi choàng dậy, khát khô cả cổ. Nghiêng người qua, tôi với lấy ly nước để trên tủ đầu giường và nốc ừng ực làn nước mát. Tôi nghe tay Micah choàng qua eo và kéo tôi lại sát anh. Anh hôn cổ tôi; bàn tay trượt lên chiếc áo ngủ tôi đang mặc.

“Anh sẽ làm gì nếu em vào tù?” tôi buột miệng hỏi.

Mắt Micah mở ra. “Anh khá chắc rằng vì em là vợ anh và đã qua mười tám tuổi nên chuyện này là hợp pháp.”

“Không.” Tôi lăn qua đối mặt chồng. “Lỡ như em làm gì đó... và bị kết tội?”

“Có vẻ hấp dẫn đấy,” Micah cười. “Luật sư trong nhà ngục. Được rồi, anh chơi với em. Em đã làm gì sai hả? Nói là cư xử không đứng đắn nơi công cộng đi. Xin em đấy.” Anh ghì tôi sát lại người anh, làm tôi đỏ bừng.

“Em nghiêm túc đấy. Violet phải thế nào? Anh sẽ giải thích với con bé ra sao?”

“K, đây là cách em báo cho anh biết cuối cùng em thật sự đã giết sếp em rồi à?”

“Chỉ là giả thuyết thôi.”

“Vậy thì chúng ta có thể tạm gác câu hỏi ở đó và trở lại sau mười lăm phút nữa không?” Mắt anh tối lại, và anh hôn tôi.

Trong lúc Micah cạo mặt, tôi cố cài tóc lại thành búi. “Hôm nay em phải tới tòa à?” anh hỏi.

Gương mặt anh vẫn còn ửng đỏ; tôi cũng vậy. “Chiều nay. Làm sao anh biết?”

“Không tới tòa thì em đâu có cắm kim lên đầu.”

“Mấy thứ này gọi là kẹp tăm, và em chỉ cố gắng để trông có vẻ chuyên nghiệp thôi.”

“Em quá quyến rũ để mà ra dáng chuyên nghiệp.”

Tôi bật cười. “Hãy hy vọng là khách hàng của em không nghĩ vậy.” Tôi ghim chặt một lọn tóc cứ bướng bỉnh xổ ra và tựa hông lên bồn rửa mặt. “Em đang định đề nghị Harry giao cho em một vụ trọng án.”

“Ý hay đấy,” Micah đáp với chút mỉa mai. “Ý anh là, vì em đã có năm trăm vụ kiện còn bỏ ngỏ, dĩ nhiên là em nên nhận thêm một vụ cần nhiều thời gian và sức lực hơn.”

Chồng tôi nói đúng. Làm luật sư công nghĩa là số vụ kiện tôi phải gánh xấp xỉ gấp mười lần con số mà Hiệp hội Luật sư Hoa Kỳ khuyến nghị, và trung bình, tôi có ít hơn một giờ để chuẩn bị cho mỗi vụ trước khi đem ra xử trước tòa. Trong thời gian làm việc, hầu như tôi luôn bỏ bữa trưa và bỏ cả chuyện đi vệ sinh.

“Khả năng là ông ta không cho em nhận vụ đó đâu, nếu điều đó làm anh thấy vui hơn.”

Lưỡi dao cạo của Micah va lạch cạch vào bồn sứ. hồi chúng tôi mới cưới, tôi thường mơ màng nhìn mấy cọng râu cụt ngủn khô queo dưới đáy bồn, nghĩ rằng tôi có thể từ đó đọc ra tương lai vợ chồng tôi như cách các nhà tiên tri đọc lá trà. “Tham vọng đột xuất này có liên quan gì tới câu hỏi đi tù ban nãy của em không?”

“Có lẽ?” tôi thú nhận.

“Hừm, thế thì anh thà là em nhận cãi cho gã còn hơn theo gã vô đằng sau song sắt.”

“Đó là một phụ nữ,” tôi sửa lại. “Ruth Jefferson. Cô y tá đó. Em không làm sao quên được chuyện của cô ấy.”

Ngay cả khi một khách hàng đã làm chuyện gì đó trái pháp luật, tôi vẫn có thể tìm thấy sự cảm thông. Tôi có thể thừa nhận rằng một lựa chọn sai lầm đã được đưa ra, nhưng vẫn tin vào công lý, miễn là tất cả mọi người đều có quyền sử dụng hệ thống một cách công bằng - đó chính là lý do tôi làm việc của tôi.

Thế nhưng trong chuyện của Ruth, tôi cảm thấy có cái gì đó không ăn khớp.

Bất thình lình, Violet xộc vào. Micah vội thắt chặt cái khăn quấn quanh hông còn tôi cột lại dây áo choàng tắm. “Bố mẹ ơi,” con bé khoe, “Hôm nay con mặc đồ giống Minnie nè.”

Con gái tôi đang ôm cô chuột Minnie nhồi bông và đúng thật, nó đang mặc một chiếc váy chấm bi, mang giày vàng, một chiếc áo bikini đỏ và đôi găng tay uống trà màu trắng lấy từ hộp đồ hóa trang. Tôi nhìn con bé, chẳng biết giải thích sao cho nó hiểu rằng không được mặc bikini tới trường.

“Minnie là một người phụ nữ sa ngã,” Micah chỉ ra. “Ý anh là, đã bảy mươi năm rồi. Mickey hẳn phải trao nhẫn cho cô chuột rồi chứ.”

“Người phụ nữ sa ngã là sao ạ?” Violet hỏi.

Tôi hôn Micah. “Em sẽ giết anh,” tôi vui vẻ nói.

“À,” ông xã tôi đáp lại. “Thì ra vì vậy mà em bị đi tù.”

Ở văn phòng, chúng tôi có một cái TV - cái màn hình bé xíu nằm giữa máy pha cà phê và đồ khui hộp. Đó là một vật dụng cần thiết cho công việc, vì thỉnh thoảng khách hàng của chúng tôi cũng được đưa lên báo đài. Nhưng vào buổi sáng, trước khi mở phiên tòa, TV thường mở về kênh có chương trình Chào Buổi Sáng. Ed bị ám ảnh với tủ đồ của Lara Spencer, còn với tôi, George Stephanopoulos là sự cân bằng hoàn hảo giữa tố chất phóng viên mạnh miệng và vẻ đẹp hút mắt. Chúng tôi ngồi qua hết cái phần nêu những cuộc thăm dò ý kiến so sánh các ứng viên tổng thống với nhau, trong khi Howard pha một bình cà phê mới và Ed kể lại chuyện đi ăn tối với bố mẹ vợ. Người mẹ vẫn còn gọi Ed bằng tên thằng cha bồ cũ của vợ anh, mặc dù họ đã cưới nhau được chín năm rồi. “Lần này,” Ed kể, “bà ấy hỏi tôi dùng bao nhiêu giấy vệ sinh.”

“Anh nói gì với bà ấy?”

“Vừa đủ,” Ed đáp lại.

“Sao bà ấy lại muốn biết mấy chuyện như vậy?”

“Bà ấy nói họ đang cố cắt giảm,” Ed trả lời. “Rằng họ đang sống dựa vào nguồn thu nhập cố định. Mà cô phải hiểu cho, một tháng có bốn dịp cuối tuần thì họ tới khu nghỉ dưỡng casino Foxwoods hết ba dịp rồi, thế mà giờ chúng tôi lại phải tiết kiệm giấy Charmin sao?”

“Ha, đúng là chuyện tào lao,” tôi nói, nhăn răng cười.

“Thấy tôi vừa làm gì chứ?”

Robin Roberts đang phỏng vấn một người đàn ông trung niên tóc đỏ đẫy đà có bài thơ được chọn vào một hợp tuyển thi ca giá trị - nhưng chỉ sau khi ông ta dùng một bút danh Nhật Bản để gửi nó đi. “Bài thơ bị từ chối ba mươi lăm lần,” người này kể. “Vậy nên tôi nghĩ có lẽ nó sẽ được chú ý hơn nếu tên tôi...”

“Màu sắc hơn?” Robert gợi ý.

Ed khịt mũi. “Ngày nay chẳng có tin gì nóng cả.”

Đằng sau tôi, Howard đánh rơi cái muỗng. Nó rơi vào bồn rửa nghe lạch cạch.

“Mà tại sao lại có cái trò này vậy?” Ed hỏi.

“Tại vì đó là một lời nói dối,” tôi đáp. “Gã kia là một nhân viên giải quyết bồi thường người da trắng muốn bắt quàng nền văn hóa khác để được mười lăm phút nổi tiếng.”

“Nếu chỉ cần có thế, chẳng phải năm nào cũng sẽ có hàng trăm bài thơ của các tác giả Nhật được xuất bản sao? Rõ là cái ông ta viết ra phải rất hay. Tại sao không ai nói về chuyện đó?”

Harry Blatt, sếp của tôi, xông vào phòng nghỉ, áo khoác như một cơn lốc quấn lùng nhùng quanh chân. “Tôi ghét mưa,” ông lớn tiếng thông báo cho cả phòng. “Sao tôi không chuyển tới sống ở Arizona cơ chứ?” Với lời chào đó, ông chộp lấy cà phê và nhốt mình trong văn phòng.

Tôi đi theo sếp, khẽ khàng gõ lên cánh cửa đóng kín.

Harry vẫn đang treo chiếc áo khoác ướt sũng lên trong khi tôi bước vào. “Có chuyện gì à?” ông hỏi.

“Ông có nhớ cái vụ mà tôi luận tội không - vụ của Ruth Jefferson ấy?”

“Mại dâm hả?”

“Không, cô ấy là y tá của bệnh viện Mercy West Haven. Tôi có thể nhận vụ đó không?”

Ông ngồi xuống sau bàn. “Phải rồi. Vụ thằng bé chết.”

Khi sếp không nói gì thêm, tôi vấp váp tìm cách lấp đầy khoảng lặng. “Tôi đã hành nghề năm năm, à, gần được năm năm rồi. Và tôi cảm thấy rất gắn bó với vụ này. Tôi muốn có cơ hội thử sức.”

“Đó là một vụ giết người,” Harry nói gọn.

“Tôi biết. Nhưng tôi thật sự, thật sự nghĩ rằng mình là luật sư phù hợp cho vụ kiện này,” tôi khăng khăng. “Và sớm hay muộn gì sếp cũng phải giao cho tôi một vụ trọng tội thôi.” Tôi mỉm cười. “Nên tôi nghĩ rằng cứ làm sớm thì hơn.”

Harry ậm ừ. Thế thì tốt hơn một tiêng không. “Hừm, cũng tốt khi có một luật sư khác chuyên những vụ lớn. Nhưng vì cô còn non, tôi sẽ để Ed làm luật sư hỗ trợ cô.”

Tôi thà là có một người Neanderthal ngồi cạnh mình tại bàn biện hộ còn hơn.

Ồ, khoan đã.

“Tôi có thể tự làm một mình,” tôi nói với Harry. Chỉ đến khi ông ấy gật đầu, tôi mới nhận ra mình đang nín thở.

Tôi đếm số giờ làm việc và số vụ luận tội còn phải ì ạch vượt qua trước khi được tự do lái xe đến nhà tù nữ. Trong lúc ngồi giữa dòng xe, tôi soát lại trong đầu những gì định nói để Ruth tin tưởng mà phó thác cho tôi làm luật sư biện hộ của cô ấy. Có thể tôi chưa từng nhận vụ giết người nào, nhưng tôi đã cãi hàng tá phiên xử bán ma túy, tấn công và bạo lực gia đình. “Đây không phải lần đầu tiên tôi lên vũ đài,” tôi nói to trước cái gương chiếu hậu, rồi đảo mắt, tự cảm thấy mình ngớ ngẩn.

“Được đại diện cho cô là niềm vinh hạnh của tôi.”

Không được. Nghe như một tay chuyên gia truyền thông giới thiệu mình với Meryl Streep vậy.

Tôi hít một hơi thật sâu. “Xin chào,” tôi thử lại. “Tôi là Kennedy.”

Mười phút sau, tôi đậu xe, nhún vai khoác lên người vẻ tự tin giả tạo rồi sải bước vào trong tòa nhà. Một cảnh sát có cái bụng như mang bầu mười tháng dò xét tôi từ đầu tới chân. “Hết giờ thăm phạm nhân rồi,” ông ta nói.

“Tôi đến để gặp khách hàng. Ruth Jefferson?”

Tay cảnh sát rà trên máy tính. “Hừm, cô xui rồi.”

“Tại sao vậy?”

“Cô ta đã rời khỏi đây hai hôm trước,” ông ta thông báo.

Hai má tôi nóng bừng. Tôi chỉ có thể tưởng tượng trông mình ngu ngốc ra sao, đến tình trạng khách hàng mà cũng không nắm được. “Đúng thế! Dĩ nhiên rồi!” Tôi giả vờ như mình biết tỏng từ đầu, chẳng qua là muốn thử ông ta thôi.

Khi cánh cửa nhà tù đóng lại sau lưng, tôi vẫn còn nghe tay cảnh sát cười hinh hích.

Hai ngày sau khi tôi gửi một lá thư trang trọng đến nhà của Ruth - địa chỉ lấy từ thông tin bảo lãnh - cô ấy tìm đến văn phòng. Tôi đang tới chỗ máy photocopy thì cửa mở ra và Ruth bước vào, ngập ngừng và lo lắng, chừng như đang nghĩ đây không thể là nơi cô ấy muốn tìm. Chỉ có những vật dụng thiết yếu với cả đống thùng, hàng chồng giấy, chỗ chúng tôi không giống một văn phòng luật sư đang hoạt động mà trông như một công ty mới mở, đồ đạc còn lung tung chưa đâu vào đâu, hoặc là sắp đóng cửa rồi.

“Ruth! Chào cô!” Tôi chìa tay ra. “Kennedy McQuarrie,” tôi nói.

“Tôi vẫn nhớ.”

Ruth cao hơn tôi và đứng với tư thế vô cùng đĩnh đạc. Tôi nghĩ, một cách lơ đãng, rằng mẹ tôi sẽ ấn tượng lắm khi thấy thế.

“Cô đã nhận được thư,” tôi nói ra cái chuyện hiển nhiên. “Tôi rất vui vì cô đã tới, bởi vì chúng ta có rất nhiều việc cần trao đổi.” Tôi nhìn quanh, không biết để Ruth ngồi ở đâu. Cái bàn có vách ngăn thì chỉ vừa đủ chỗ cho mỗi mình tôi. Phòng nghỉ thì xuề xòa quá. Có văn phòng của Harry, nhưng ông ấy đang ở trong rồi. Ed đang dùng phòng tiếp khách duy nhất để lấy lời khai. “Cô muốn đi ăn không? Có cửa hàng Panera ngay góc phố. Cô có ăn...”

“Đồ ăn không hả?” cô ấy điền vào. “Có.”

Tôi trả tiền món xúp và xà lách cho cô ấy, rồi chọn một gian ở phía sau. Chúng tôi nói về cơn mưa, rằng chúng tôi cần nó, và khi nào thì trời mới tạnh. “Mời cô,” tôi nói, phác tay về mấy món ăn. “Cứ tự nhiên.”

Tôi cầm cái sandwich của mình lên và cắn một miếng trong lúc Ruth cúi đầu lẩm nhẩm, “Thưa Chúa, chúng con cảm ơn người vì thức ăn của chúng con, nuôi dưỡng nhục thể chúng con vì Chúa.”

Miệng tôi vẫn còn đầy nhóc khi tôi nói Amen.

“Vậy ra cô có đi nhà thờ,” tôi nói thêm, sau khi đã nuốt.

Ruth ngước lên nhìn tôi. “Có vấn đề gì với chuyện đó sao?”

“Không có gì. Còn tốt nữa, vì đó là một tình tiết có thể giúp cho cô.”

Lần đầu tiên, tôi thật sự nhìn kỹ Ruth. Cũng phải thôi, vì lần gặp gỡ trước đây là khi cô ấy quấn tóc lại và chỉ mặc mỗi cái đầm ngủ trên người. Lúc này, Ruth ăn vận kín đáo với áo kẻ sọc và váy màu xanh thủy thủ, với đôi giày da đế bệt bóng loáng có một chỗ nhỏ bị cà ngay gót. Tóc cô thẳng, búi lại ở cổ. Màu da cô sáng hơn tôi nhớ, hơi giống màu cà phê sữa mẹ từng cho tôi uống hồi còn nhỏ.

Sự căng thẳng biểu hiện ở mỗi người mỗi khác. Tôi sẽ nói nhiều lên. Micah trở nên trầm tư. Mẹ tôi tỏ ra hợm hĩnh. Và Ruth, theo tôi thấy, hóa ra cứng đờ. Đó là cái tôi cần lưu vào hồ sơ, bởi vì các thành viên ban hội thẩm có thể cho đó là biểu hiện giận dữ hay kiêu ngạo.

“Tôi biết là không dễ,” tôi nói, thấp giọng lại để người ngoài không nghe, “nhưng tôi cần cô một trăm phần trăm thành thật với tôi. Mặc dù tôi là người lạ. Ý tôi là, hy vọng điều đó sẽ sớm thay đổi thôi. Thế nhưng điều quan trọng là cô hiểu rằng những gì cô nói với tôi sẽ không bị đem ra dùng để chống lại cô. Thông tin giữa luật sư và khách hàng sẽ được bảo mật hoàn toàn.”

Ruth cẩn thận đặt nĩa xuống và gật đầu. “Tôi hiểu.”

Tôi rút ra một cuốn sổ nhỏ từ trong ví. “Vậy, trước hết, cô thích cách gọi người đa đen, người Mỹ gốc Phi hay người da màu hơn?”

Ruth nhìn tôi. “Người da màu,” cô ấy đáp sau một lúc im lặng.

Tôi ghi lại. Gạch chân nó. “Tôi chỉ muốn cô được thoải mái. Nói thẳng thì, tôi còn chẳng thấy màu gì cả. Ý tôi là, chủng tộc gì thì cũng là loài người mà, chẳng phải sao?”

Ruth mím môi thật chặt.

Tôi hắng giọng, phá vỡ sự im lặng. “Nhắc lại cho tôi nhớ cô đã học ở đâu ấy nhỉ?”

“Trường Đại học tiểu bang New York ở Plattsburgh, rồi học y ở Yale.”

“Ấn tượng lắm,” tôi thì thầm, hí hoáy viết lại.

“Cô McQuarrie,” Ruth nói.

“Kennedy,”

“Kennedy... tôi không thể trở lại nhà ngục.” Ruth nhìn vào mắt tôi, và trong một khoảnh khắc, tôi có thể nhìn thấu vào tim cô ấy. “Tôi còn con trai tôi, và chẳng có người nào khác có thể nuôi dạy nó thành người đàn ông mà tôi biết nó sẽ trở thành.”

“Tôi biết. Nghe này, tôi sẽ cố gắng hết sức. Tôi có nhiều kinh nghiệm về những vụ liên quan tới người như cô.”

Cái mặt nạ lại đóng băng nét mặt cô lần nữa. “Người như tôi?”

“Những người bị cáo buộc phạm tội nghiêm trọng,” tôi giải thích.

“Nhưng tôi đâu có làm gì.”

“Tôi tin cô. Tuy nhiên, chúng ta vẫn phải thuyết phục ban hội thẩm. Vì vậy chúng ta phải trở lại những thông tin cơ bản nhất để tìm hiểu tại sao cô bị kết án.”

“Tôi nghĩ chuyện đó quá rõ ràng mà,” Ruth nói nhỏ. “Người cha của đứa bé đó không muốn tôi lại gần con trai hắn ta.”

“Cái tay thượng tôn da trắng ấy hả? Hắn ta không liên quan gì tới vụ của cô hết.”

Ruth chớp mắt. “Sao lại thế được? Tôi không hiểu.”

“Anh ta không phải người kết tội cô. Mấy chuyện đó chẳng ảnh hưởng gì.”

Cô ấy nhìn tôi như thể tôi điên. “Nhưng tôi là y tá da màu duy nhất ở khoa sản.”

“Với tiểu bang, chuyện cô da đen, da trắng, xanh lam hay xanh lục chẳng có ý nghĩa gì. Với họ, cô có nghĩa vụ chăm sóc một đứa trẻ sơ sinh thuộc phần cô phụ trách. Chỉ vì cấp trên bảo không được đụng vào đứa trẻ không có nghĩa là cô được miễn trách nhiệm để cứ đứng đó mà chẳng làm gì.” Tôi nghiêng người về phía trước. “Tiểu bang thậm chí không cần định rõ đó là giết người cấp độ gì. Họ có thể cãi nhiều giả thuyết - những giả thuyết đối lập. Giống như bắn cá trong xô ấy - họ bắn trúng con nào thì cô cũng gặp rắc rối to. Nếu bên công tố chứng minh hành động có ác ý vì cô quá tức giận khi bị gạt khỏi ca của đứa bé, và ám chỉ rằng cô có dự định để bé chết, bồi thẩm đoàn có thể kết tội giết người. Ngay cả khi chúng ta nói với ban hội thẩm rằng đó là tai nạn, vậy là cô cũng thừa nhận đã vi phạm nghĩa vụ chăm sóc bệnh nhân và phạm tội do bất cẩn với thái độ coi thường và thiếu quan tâm tới an toàn của đứa bé - thế chẳng khác nào cô tự tay dâng lên cho họ lời nhận tội cẩu thả gây chết người. Trong cả hai trường hợp, cô đều phải vào tù. Và trong cả hai trường hợp, màu da cô là gì cũng không quan trọng.”

Ruth hít vào một hơi. “Cô thật sự tin rằng nếu tôi là người da trắng, giờ tôi vẫn phải ngồi đây với cô à?”

Chẳng có cách nào để nhìn một vụ án mà về cốt lõi, có một y tá là người da màu duy nhất ở khoa, một người cha thượng tôn da trắng, một quyết định mang tính tự động từ phía bệnh viện... mà không cho rằng chủng tộc là một yếu tố quyết định.

Nhưng.

Bất cứ luật sư công nào bảo bạn rằng công lý mù lòa thì cũng là nói dối trắng trợn. Hãy xem những bản tin pháp đình có liên quan tới chủng tộc thì biết, sờ sờ ra trước mắt là cách các luật sư, thẩm phán và bồi thẩm đoàn cứ cố khẳng định rằng chủng tộc không phải vấn đề, mặc dù rõ ràng là thế. Bất cứ luật sư công nào cũng sẽ cho bạn biết rằng, mặc dù phần lớn khách hàng của chúng tôi là người da màu, chúng ta không thể ra con bài chủng tộc trong phiên xử.

Bởi vì nhắc tới chủng tộc trong phòng xử án là tự sát. Bạn không biết bồi thẩm đoàn đang nghĩ gì. Bạn cũng không thể biết chắc thẩm phán tin vào điều gì nữa. Trên thực tế, khi một vụ kiện có cốt lõi là sự việc mang động cơ chủng tộc thì gọi trắng ra bản chất của nó là cách dễ nhất để thua. Thay vì vậy, bạn cần tìm cái gì đó để bồi thẩm đoàn vin vào. Một mẩu bằng chứng có thể cho thấy khách hàng của mình vô tội, để cho mười hai người đàn ông cùng phụ nữ kia về nhà và tiếp tục giả vờ rằng thế giới chúng ta sống rất công bằng.

“Không,” tôi thú nhận. “Tôi tin rằng đề cập đến chuyện đó trước tòa thì quá mạo hiểm.” Tôi nghiêng người về phía trước. “Tôi không nói rằng cô không bị phân biệt chủng tộc, Ruth à. Tôi chỉ muốn nói đây không phải chỗ, cũng không phải lúc để đối phó với nó.”

“Thế thì khi nào mới phải?” cô ấy hỏi, giọng gay gắt. “Nếu vấn đề chủng tộc không bao giờ được đề cập trước tòa thì làm sao có gì thay đổi được đây?”

Tôi không có câu trả lời cho câu hỏi đó. Bánh răng của hệ thống pháp luật quay rất chậm; nhưng ơn trời, trong bộ máy vẫn còn chút dầu cho công lý cá nhân, thứ này ném giấy bạc cho các nạn nhân để loại bỏ những cái đáng hổ thẹn. “Cô đâm đơn kiện dân sự. Tôi không thể làm chuyện đó cho cô, nhưng có thể gọi hỏi vòng vòng và tìm cho cô ai đó chuyên về phân biệt chủng tộc trong tuyển dụng lao động.”

“Nhưng tôi không có tiền thuê luật sư...”

“Họ sẽ tiếp nhận vụ của cô theo dạng trả phí phụ thuộc. Họ sẽ được một phần ba số tiền cô thắng về cho mình,” tôi giải thích. “Nói thật nhé, với mẩu giấy ghi chú đó, tôi nghĩ cô có thể được bồi thường thiệt hại cho số tiền lương cô mất, cũng như bồi thường trừng phạt vì quyết định ngu ngốc mà cấp trên đã đưa ra.”

Ruth há hốc mồm. “Ý cô là tôi sẽ được tiền sao?”

“Tôi sẽ không ngạc nhiên nếu cô được vài triệu,” tôi thừa nhận.

Ruth Jefferson nghẹn lời.

“Cô có 180 ngày để đâm đơn khiếu nại gửi cho ủy ban Cơ hội Làm việc Bình đẳng.”

“Rồi sao nữa?”

“Rồi ủy ban sẽ ngâm cái đơn đó cho đến lúc vụ xử hình sự kết thúc.”

“Vì sao vậy?”

“Bởi vì khi nguyên đơn bị phán quyết có tội, điều đó sẽ có ảnh hưởng rất lớn,” tôi nói thẳng. “Nó sẽ thay đổi cách luật sư dân sự chuẩn bị những lời phàn nàn chống lại cô. Phát hiện có tội sẽ được dùng làm bằng chứng, gây bất lợi cho vụ kiện dân sự của cô.”

Ruth tỏ ra nghĩ ngợi. “Đó là lý do vì sao cô không muốn khơi lên vấn đề phân biệt đối xử trong phiên tòa này,” Ruth nói. “Để cái phán quyết có tội đó không xảy ra.” Cô ấy khoanh tay đặt trên đùi, im lặng. Cô lắc đầu một lần, rồi nhắm mắt lại.

“Người ta đã không cho cô làm việc của mình,” tôi nhẹ nhàng nói. “Đừng ngăn tôi làm việc của tôi.”

Ruth hít một hơi thật sâu, mở mắt ra và nhìn thẳng vào mắt tôi. “Được rồi,” cô ấy nói. “Cô muốn biết những gì?”