TẠP HÓA

Xóm tôi chưa tới một trăm nóc nhà nhưng có đến ba cái tiệm tạp hóa: Một cái ở phía trên, đầu xóm, của cô bảy Sậm; Một cái của bà Dục [người Hoa] ở phía dưới, cuối xóm; Và của má tôi nằm ngay giữa xóm.

Còn nhớ hồi đó má hay than:

-Cái nghề bán tạp hóa nầy khổ như làm làm dâu trăm họ.

Má than như vậy cũng có lý do. Thứ nhất, giờ giấc không ổn định, có khi nửa đêm cả mấy má con tôi đều giật mình hoảng hốt bởi tiếng đập cửa ầm ầm cùng tiếng gọi giựt ngược:

-Cô Năm ơi! Cô Năm ơi! Bán thuốc.

Cứu bịnh như chửa lửa. Bởi vậy má tôi không kịp xỏ dép, bới đầu, cứ đi chân đất với cái mái tóc xổ tung dài phết gót mà chạy vội ra mở cửa liền. Vậy mà đôi lần còn bị rầy là để kêu hồ hơ hồ giựt mới chịu ra bán.

Thứ nhì là cái khổ phải đổi cái món hàng vừa bán. Có nhiều cô, bác mua hàng xong, xách về xong rồi mang trả lại lấy thứ khác. Chưa về tới nhà lại quày quả trở lại đổi lấy cái thứ vừa mới trả. Thế là phải cân đong lại ba hồi mười chập mới xong.

Cái thứ ba là bán chịu. Hồi đó, tết gần tới là má sai tôi cầm cuốn sổ đi từng nhà để đòi tiền. Tôi sợ cái công việc nầy hạng nhứt. Bởi mấy cô bác hay quên nên khi nghe số nợ đều cự:

-Tao đâu có mua chịu nhiều dữ vậy, coi lại coi có ghi lộn hông đó?

Má chỉ khổ có bao nhiêu đó thôi! Tôi còn khổ hơn má một bậc vì hay bị đòn bởi mê chơi bỏ tiệm.

Hồi đó mấy đứa bạn hay phân bì:

-Mầy sướng thấy bà cố! Nhà mầy bán bánh mặc sức mà ăn.

Tụi nó nói thế, bởi mê cái kệ chứa đầy nhóc bánh, được má tôi đặt ngay trước mặt tiền để dụ mấy đứa con nít. Trên những cái kệ được nối lại như những bậc thang, là mấy cái thùng thiếc có lấp kiếng một mặt. Bên trong có chứa nào là cốm, kẹo đậu phọng, kẹo bánh tráng, bánh men, bánh gai, bánh bía, bánh quai chèo, bánh tai heo, bánh in nhưn đậu xanh còn gọi là bánh in Cao Lãnh...

Tôi là chúa ăn vụng, ăn nhiều quá rồi đâm ngán hết muốn ăn nữa. Cho nên cái niềm vui đó chỉ nhất thời thôi, còn cái khổ thì kéo dài đăng đẳng. Tôi rất mê đọc sách, hễ cầm cuốn sách lên là ai hỏi mua món gì tôi cũng trả lời "hết rồi", bị mét má hoài nên cứ bị đòn liên tục!

Hồi đó mấy chị tôi khi về thăm nhà, mỗi lần thay tôi bán hàng hay ngớ người với những câu:

-Bán cho tui một viên "ỉa nâu".

Hay:

-Bán hai viên "ho xanh".

Hoặc:

-Bán một chai "ông già chống gậy"

Mấy chỉ chạy kiếm tôi tở mở để lấy đúng thuốc mà bán, bởi tôi đã quá quen với cách gọi tượng hình của những cái tên thuốc. Cô bác quê tôi không hề gọi thuốc bằng cái tên chính thức của nó mà gọi theo hình dáng, màu sắc hoặc nhãn hiệu của nó mà thôi. Thí dụ như cái ống thuốc "Bạc hà thủy" thì gọi là "hai đầu nhọn", "Lục thần thủy" thì gọi là "đầu bằng đít nhọn". Viên thuốc nhức đầu Kalmin thì gọi là "Ổ nhền nhện", thuốc trị đau nhức thì gọi là "hột dưa"...v...v...

Tôi có một con bạn tánh hết sức ma lanh tên " Út một". Một hôm nó lại tiệm tôi mua giấm và kẹo (mấy đứa con gái trong xóm tôi rất mê cái loại kẹo đủ các màu xanh, vàng, đỏ... có gắn chiếc cà rá bằng nhựa cùng màu, một đồng mười cục). Nó lựa năm cục kẹo đủ năm màu, bóc giấy bọc hai cục màu vàng và màu đỏ bỏ vô miệng. Lấy hai chiếc cà rá cùng màu đeo vô hai ngón tay, trong khi chờ tôi đong cho nó nửa lít giấm. Một lát sau dì tư Thợn, má nó, đi như chạy lại nhà mắng vốn má tôi:

-Cô Năm ơi! Cô bán cái thứ giấm gì mà lạt nhách như nước lạnh vậy!

Má tôi lật đật nếm thử rồi kêu tôi lại hỏi, tôi nói:

-Hồi nãy con đong cho nó có nửa chai mà!

Thế là nó bị phát hiện là ăn bớt tiền và đổ nước lạnh vô giấm. Tang chứng còn rành rành với cái lưỡi đỏ lòm và hai chiếc cà rá trên tay. Má nó lập tức cầm cái quai (lỗ tai) của nó, lôi xềnh xệch về nhà rồi cho nó ăn đòn nhừ tử.

Khi lớn hơn một chút má hay sai tôi đạp xe ra chợ Vàm để "bổ đồ" cho má. Tôi hay nhín tiền mua cho mình một cuốn truyện. Về gần tới nhà tôi dừng xe giắt cuốn truyện vô lưng quần để giấu má. Có mấy lần bị má phát hiện nhưng không đánh, chỉ rầy dằn mặt mà thôi! Hình như cái gì mà dính với chữ nghĩa thì má tôi nể lắm!

Bây giờ nhớ lại tôi thấy có tội với má nhiều quá! Chợt thèm được cúi cho má đánh đòn biết bao. Thèm nhìn cái cách má lắc đầu, nhún vai trề môi nhìn tôi mà nói lửng " vô phương...". Má chưa bao giờ nói trọn cái câu với hàm ý là tôi không còn thuốc chữa đó. Ngay từ thuở ấy tôi đã làm cho má thất vọng mất rồi!

Ước gì má vẫn còn sống, tôi sẽ...