Chương XIV

Tôi tới được chỗ Natasha thì đã muộn, mãi tận mười giờ. Lúc bấy giờ cô ngụ ở Phôntanca, cạnh cầu Xêmênôpxki trong một ngôi chung cư bẩn thỉu của thương nhân Côlôtuskin, tận trên tầng bố. Dạo đầu, lúc mới trốn khỏi nhà, cô và Aliôsa sống trong một căn hộ tuyệt đẹp, không rộng nhưng xinh xắn và đầy đủ tiện nghi, trên gác ba ở khu Lilaynaia. Nhưng chẳng mấy chốc, vốn liếng của chàng công tước trẻ tuổi đã cạn. Cậu ta không làm thầy dạy nhạc và bắt đầu nợ nần như chúa chổm. Cậu ta vung tiền ra để trang hoàng nhà cửa, mua quà tặng Natasha, trong khi cô ra sức chống lại thói ăn tiêu bốc trời của cậu ta, trách móc cậu ta và đôi khi còn khóc lóc. Với trái tim đa cảm và mẫn tuệ, có khi Aliôsa bỏ ra hàng tuần để thích thú nghĩ ra những món quà tặng Natasha và hình dung cảnh cô nhận quà ra sao, cậu làm những việc ấy vui như những ngày hội thực sự và thường xúc động tâm sự trước với tôi về những chờ đợi, ấp ủ của mình, và cậu đã thất vọng buồn chán đến nỗi đâm ra tiếc trước những lời ỉ eo và những giọt nước mắt của cô, dần dà về sau, những món quà đó trở thành nguyên nhân của những lời trách móc, những chuyện buồn phiền xích mích giữa hai người. Ngoài ra Aliôsa cũng tiêu pha nhiều món khác lén lút Natasha, cậu vào hùa với bạn bè, phản bội cô và chạy theo hết cô Giôdephin này đến cô Mina khác, song lẽ vẫn cứ yêu Natasha tha thiết. Cậu yêu cô ta với một sự day dứt trong lòng, lắm lúc cậu ta mặt mũi âu sầu, phiền muộn,tìm đến tâm sự với tôi rằng cậu tự thấy không bằng cái móng tay của Natasha, rằng cậu thô kệch và nóng nảy, không thể hiểu nổi cô và không xứng đáng với tình yêu của cô. Cậu ta đã phần nào đúng, giữa hai người hoàn toàn không bằng vai phải lứa. Trước cô ta cậu luôn luôn cảm thấy mình là trẻ con và sự thật cô ta cũng luôn xem cậu như là trẻ con. Cậu ta khóc lóc thú nhận với tôi việc quan hệ với cô Giôdephin, nhưng lại cầu khẩn tôi đừng nói cho Natasha hay, và sau tất cả câu chuyện cởi mở ấy, cậu ta ngại ngùng và lo lắng rủ tôi cùng đi đến chỗ Natasha (cậu ta đinh ninh với tôi rằng sau việc làm lỗi lầm của mình cậu ngại gặp cô ta và tin rằng tôi có thể giữ kín mọi chuyện), tuy nhiên thoạt trông thấy anh chàng là Natasha đã biết hết hết mọi chuyện. Cô ta rất ghen, ấy vậy mà tôi không hiểu bằng cách nào mà bao giờ cô cũng tha thứ cho cái tính nông nổi của cậu ta. Sự việc thường là thế này: Aliôsa cùng tôi bước vào, cậu ta rụt rè lên tiếng với cô, rồi lại rụt rè và dịu dàng nhìn vào mắt cô. Cô ta lập tức đoán ra ngay là anh chàng lại phạm lỗi, nhưng cô không thể hiện ra nét mặt, không bao giờ nói trước về chuyện ấy và cũng không hề tò mò dò hỏi, ngược lại, cô lại càng âu yếm cậu ta, lại càng dịu dàng và vui vẻ hơn, – và đấy không phải là trò đùa cợt hoặc thủ đoạn tinh quái của cô. Hoàn toàn không phải, mà bởi con người tuyệt vời luôn tìm thấy hạnh phúc bất tận trong việc bao dung và tha thứ, dường như chính trong hành động tha thứ ấy cô đã rực sáng lên một vẻ đẹp tinh tế, đặc biệt. Sự thật thì lúc ấy sự việc chỉ liên quan đến một mình cô Giôdephin. Nhìn thấy vẻ dịu dàng và bao dung tha thứ của cô, Aliôsa không còn nén nổi, liền lập tức tự thú nhận hết mọi chuyện, không đợi phải hỏi, để làm dịu bớt con tim và “trở lại như cũ” như cậu ta nói. Được tha thứ, cậu ta cảm động sung sướng, thậm chí đôi lúc còn khóc lên vì vui mừng và xúc động, cậu ôm choàng lấy cô hôn. Đoạn cậu ta đã lập tức vui vẻ được ngay bằng tất cả sự hồn nhiên con trẻ, cậu bắt đầu kể lại mọi chi tiết câu chuyện của mình với Giôdephin, cậu cười như phá, chúc tụng và tán dương Natasha hết lời và buổi tối kết thúc thật hạnh phúc vui vẻ. Sau khi đã tiêu nhẵn túi, cậu ta bắt đầu bán hết đồ đạc. Theo yêu cầu của Natasha, họ đã tìm được một căn hộ nhỏ và rẻ tiền ở khi Phôntanca. Họ vẫn tiếp tục bán nốt đồ đạc. Natasha thậm chí còn bán cả những chiếc áo dài của mình và bắt đầu đi tìm việc làm. Khi Aliôsa biết điều này, cậu ta đã tuyệt vọng tới tột đỉnh, tự nguyền rủa mình, tự chửi bới khinh miệt mình, nhưng mọi việc vẫn chẳng thay đổi được chút gì. Đến lúc này thì họ đã tiêu sạch đến đồng xu cuối cùng, chỉ còn có cách đi làm việc nhưng tiền công trả cho công việc thì lại chẳng thấm tháp gì.

Ngay từ những ngày đầu sống chung, Aliôsa đã tranh cãi kịch liệt với bố về việc ấy. Những tính toán lúc này của ông công tước định cưới cô Katerina Phêđêrôpna Philimônôva, con gái riêng của bà bá tước cho con trai vẫn còn trong dự định, nhưng ông ta đang phấn đấu bằng được để thực hiện dự định, ông dẫn Aliôsa đến thăm vợ chưa cưới, bắt cậu phải cố gắng chinh phục bằng được cô ta, ông khuất phục cậu ta cả bằng lý lẽ lẫn thái độ nghiêm khắc, nhưng công việc vẫn mắc míu về phía bà bá tước. Lúc này, ông bố tạm thời nhắm mắt làm ngơ trước quan hệ giữa cậu con trai và Natasha, ông chờ đợi ở thời gian, bởi vì biết rõ tính nông nổi, nhẹ dạ của Aliôsa, ông hi vọng tình yêu của cậu ta chẳng mấy chốc mà ra mây khói. Về chuyện cưới Natasha cho con, thì đến tận phút cuối này ông ta đã hầu như không thèm quan tâm đến. Còn đối với đôi tình nhân thì sự thể là họ làm ngơ về việc làm lành bề ngoài với ông bố và nói chung là việc xoay chuyển tình hình. Vả lại, Natasha rõ ràng là chẳng muốn nhắc đến chuyện ấy nữa. Aliôsa kể riêng với tôi hình như ông bố cậu lại có vẻ tỏ ra vui mừng vì tất cả những chuyện này, vì đây là dịp để hạ nhục Ikhmenev. Bên ngoài ông vẫn tiếp tục tỏ ra bất bình với con trai: ông cắt giảm nguồn chi phí vốn đã ít ỏi cho con (ông vốn hết sức bủn xỉn với cậu ta) và dọa sẽ cắt tất cả, nhưng rồi chẳng mấy chốc ông đã bỏ sang Balan với bà bá tước bấy giờ đang có công chuyện ở đấy và vẫn tiếp tục phấn đấu không mệt mỏi cho dự định cầu hôn của mình. Thật ra, Aliôsa còn quá non nớt để cưới vợ, nhưng cô vợ chưa cưới thì lại quá giàu có và không thể nào lại để tuột mất một đám như thế. Cuối cùng, ông công tước cũng đạt được mục đích. Chúng tôi nghe đồn rằng cuối cùng việc cầu hôn cũng được chấp thuận. Vào lúc tôi viết những dòng này thì ông công tước vừa trở về Pêteburg. Ông tiếp con rất âu yếm, nhưng mối quan hệ bền chặt của cậu ta với Natasha đã khiến ông ngạc nhiên tức giận. Ông bắt đầu băn khoăn, lo sợ. Ông nghiêm khắc và dứt khoát bắt cậu ta cắt đứt ngay. Nhưng rồi ông nhanh chóng tìm ra một biện pháp hiệu nghiệm hơn nhiều, tức là dẫn Aliôsa đến chơi nhà bà bá tước. Cô con gái riêng của bà ta khá xinh đẹp, gần như còn là một cô bé con, nhưng có một tấm lòng hiếm thấy; một tâm hồn trong trắng, thanh cao, vui tươi, thông minh và hiền dịu. Ông ta tính rằng thời gian nửa năm qua dù sao cũng đã làm được việc của nó, đối với con ông, Natasha bây giờ không còn nét hấp dẫn của sư mới mẻ và lúc này con ông sẽ nhìn cô vợ tương lai bằng một cặp mắt khác với cách đây nửa năm. Ông ta đoán chỉ đúng một phần… Aliôsa quả thật mê ngay. Cần nói thêm là ông bố bỗng bắt đầu âu yếm cậu con một cách khác thường (tuy vậy vẫn không cho cậu ta tiền). Aliôsa cảm thấy đằng sau sự âu yếm ấy ẩn giấu một quyết định khăng khăng bất di bất dịch, và tỏ ra buồn rầu, – mặt khác, cậu ta cũng rất buồn nếu hàng ngày không được gặp mặt Katerina Fiodorovna. Tôi biết rằng đã năm ngày nay cậu ta không ngó ngàng đến Natasha. Từ nhà Ikhmenev đi đến chỗ Natasha, tôi thắc thỏm dự đoán không biết cô ấy muốn nói điều gì với mình? Từ xa, tối đã nhận thấy ánh sáng trên cửa sổ buồng cô. Chúng tôi đã có một quy ước với nhau từ lâu rằng, nếu cô ấy đốt một ngọn nến trên cửa sổ thì có nghĩa là cô rất, rất cần gặp tôi, và lúc ấy nếu tôi có dịp đi qua gần đấy (điều này xảy ra hầu như hàng ngày) thì phải hiểu rằng họ đang đợi tôi và cô rất cần đến tôi. Suốt thời gian gần đây, cô luôn luôn đốt nến ở đấy…