PHẦN THỨ HAI Chương I

Chúng tôi cứ cười rũ rượi đến hàng phút như một lũ dở người.

- Yên nào, yên nào, để tôi kể, – Aliôsa gào lên với chúng tôi bằng giọng sang sảng, – Mọi người cứ tưởng vẫn như mọi bận... tôi chỉ mang tới rặt chuyện vớ vẩn... Nhưng tôi sẽ kể cho các bạn nghe câu chuyện hấp dẫn nhất đây. Mà các bạn có chịu im cho một chút đâu!

Cậu ta đâm thèm kể quá mức. Nhìn sắc mặt thì biết cậu ta đang có những tin tức quan trọng. Nhưng bộ tịch trang trọng đầy vẻ tự mãn thơ ngây của cậu ta vì cái mớ tin tức quan trọng ấy liền khiến Natasha phá lên cười. Tôi bất giác cũng cười theo cô. Và thế là cậu ta càng giận dữ bao nhiêu chúng tôi càng cười khỏe bấy nhiêu. Sự cáu kỉnh và tiếp đó là tuyệt vọng y như trẻ con của Aliôsa rốt cuộc đã khiến chúng tôi, cũng tựa như anh chàng chuẩn úy của Gogol19, rằng anh tự hào vì anh giống như mọi người và không muốn khác với bất kỳ ai... Tóm lại anh bày tỏ với ông cụ tất cả những tư tưởng tiến bộ... Anh nói say sưa hấy dẫn, đến nỗi chính anh cũng ngạc nhiên vì mình. Cuối cùng, anh đã chứng minh cho ông cụ, từ phía quan điểm của ông cụ... Anh nói thẳng: chúng ta là những vị công tước như thế nào kia chứ? Chỉ có theo giòng họ mà thôi, còn bản chất thì chúng ta có gì là công tước? Điều thứ nhất: phải đặc biệt giàu có, thì chúng ta không có, mà giàu có là điều kiện cơ bản. Ngày nay chỉ có một vị công tước chân chính duy nhất – đó là Rốtsin20. Điều thứ hai: trên thế giới rộng lớn hôm nay tiếng tăm của chúng ta không còn nữa. Ông bác cuối cùng Xêmiôn Valkovsky chỉ được biết đến ở Maxcova và sống với ba trăm nông nô cuối cùng, và nếu bố không tự xoay xở lấy tiền thì con cháu có lẽ đã phải đi cày ruộng, như đã có những vị công tước phải như thế. Thế thì chúng ta còn vênh vang cái nỗi gì. Tóm lại, là anh đã trút hết những gì đang sôi sục trong lòng – tất cả, một cách say sưa và cởi mở, thậm chí còn hơn thế nữa. Ông cụ thậm chí cũng không bài bác lại, mà thoạt đầu chỉ trách anh tại sao lại rời bỏ nhà bá tước Nainxki, sau đó ông cụ bảo anh cần phải lấy lòng nữ công tước K., mẹ đỡ đầu của anh và nếu nữ công tước K. đón nhận anh thân mật thì có nghĩ là khắp nơi sẽ đón tiếp anh và con đường công danh đã được mở ra và cứ thế mà tiến tới! Tất cả những điều ấy đều bóng gió ám chỉ tới việc anh đến với em đây, Natasha ạ, và từ bỏ tất cả mọi người, mà có lẽ là do ảnh hưởng của em. Nhưng cho đến nay ông cụ chưa hề nói trực tiếp động đến em, thậm chí, rõ ràng là cụ còn tránh né. Cả hai bố con đều láu lỉnh chỉ đợi dịp để vồ nhau, và cả hai đều tin rằng mình sẽ là ca khúc khải hoàn.

- Tốt thôi, nhưng rốt cuộc thì ông cụ đã quyết định ra sao? Đấy mói là điều quan trọng. Còn anh thì ba hoa quá đấy, Aliôsa ạ...

- Có trời mà biết được ông ấy, hoàn toàn không thể biết được là ông cụ quyết định như thế nào, còn anh thì không ba hoa đâu, anh nói nghiêm chỉnh đấy: thậm chí ông cụ còn chưa quyết định, trước những lý lẽ của anh, ông cụ chỉ tủm tỉm cười nhưng nụ cười ấy dường như có cái gì thương hại cho anh. Anh cũng hiểu rằng như vậy là sỉ nhục, nhưng anh không lấy thế làm xấu hổ đâu. Còn anh, rõ ràng là hoàn toàn đồng ý với em, rồi chúng mình sẽ đến chơi nhà bá tước Nainxki, em chỉ xem thôi, còn ở đấy em đừng nói năng gì cả. Anh hiểu em, nhưng họ thì không hiểu đâu. Hình như đến cả ông cụ anh mà anh cũng không hiểu hết, họ giận gì ông cụ ấy. Nói chung độ này hình như thiên hạ không ưa ông cụ lắm! Thoạt đầu bá tước tiếp anh cực kỳ oai vệ và trịnh thượng, dường như ông ta đã quên mất rằng chính anh đã lớn lên trong nhà ông ấy, mãi ông ta mới nhớ ra, lạy chúa! Có gì đâu, chẳng qua ông ta giận anh đã xử sự không tử tế. Ở nhà ông ta thật chán kinh khủng – và thế là thôi anh không đến nữa. Ông ta tiếp bố anh hết sức khinh mạn, khinh mạn quá lắm, đến nỗi anh không hiểu ông cụ còn đến đấy làm gì. Anh vô cùng bất bình về những chuyện ấy. Ông bố khốn khổ của anh thiếu điều phải cuốn gối trước ông ta, anh hiểu ông cụ làm thế vì anh, nhưng anh thì không cần gì hết. Anh sẽ định sau đó sẽ nói hết tình cảm của mình với ông cụ, nhưng anh vẫn nén chịu. Mà để làm gì kia chứ! Anh tin rằng không thể xoay chuyển được ông cụ, mà chỉ chọc tức ông thêm, vả lại chẳng thế thì ông cụ cũng đã khổ lắm rồi. Được rồi, anh nghĩ bụng, mình phải láu lỉnh mới được, phải tỏ ra ranh ma hơn tất cả bọn họ và buộc cho lão bá tước phải phục mình – và thế nào kia? Mọi sự sẽ đạt đượ ngay lập tức, rồi đến một hôm tất cả sẽ xoay chuyển! Bá tước Nainxki bấy giờ sẽ không biết xếp anh đâu. Và tất cả là do chính anh lo liệu, một mình anh, nhờ cái ranh ma của riêng mình, rồi ông bố chỉ còn biết dang rộng cánh tay!...

- Thôi đi, Aliôsa, tốt hơn là anh hãy nói vào công việc đi! – Natasha sốt ruột kêu lên, – em cứ tưởng anh sẽ kể về công việc của chúng mình, té ra anh chỉ toàn mải kể chuyện anh đã nổi bật ở nhà bá tước Nainxki như thế nào. Ông bá tước của anh thì can hệ gì đến em?

- Can hệ gì! Ivan Petrovich, anh nghe đấy, can hệ gì? Đó chính là việc quan hệ nhất đất. Rồi tự em sẽ thấy, mọi chuyện cuối cùng sẽ rõ hết. Có điều hãy để anh kể tiếp... Và rốt cuộc (việc gì mà lại không nói thật thẳng thắn nhỉ?) đất em xem, Natasha, và cả anh nữa, Ivan Petrovich, tôi, có thể, thật ra đôi lúc cũng rất gàn dở, thậm chí có thể nói dối (đôi lúc cũng có thể thật) là ngu ngốc, thế thôi. Thế nhưng, xin cam đoan với các bạn là tôi đã tỏ ra khá tinh quái... và... cũng... tóm lại là còn khôn ngoan nữa, tôi nghĩ như thế, chắc chính các bạn cũng sẽ vui vẻ vì tôi không phải lúc nào cũng... khờ khạo...

- Ồ sao vậy anh Aliôsa, thôi đi! Con bồ câu bé bỏng của em!...

Natasha không thể chịu nổi khi có người cho là Aliôsa không thông minh. Đã bao nhiêu lần cô giận dỗi với tôi đến không thèm nói một lời, nếu chẳng may tôi có thêm ý tứ mà vạch cho Aliôsa thấy cậu ta đã làm một điều gì đó ngu ngốc. Đấy là chỗ đau trong tim cô. Cô không sao chịu nổi sự xúc phạm đến Aliôsa, tức là mặc nhiên cô đã tự thú nhận với mình sự non kém của cậu ta. Nhưng cô tuyệt đối không hở ra nửa lời vì sợ không muốn xúc phạm đến tính tự ái của cậu ta. Những lúc như vậy cậu ta tỏ ra đặc biệt tinh tường và luôn đón ngay ra những tình cảm giấu kín của cô. Natasha biết vậy và rất buồn, liền xoay ra phỉnh nịnh và âu yếm cậu. Chính vì vậy mà những lời vừa rồi của cậu ta làm cô rất khổ sở...

- Thôi, anh Aliôsa, anh chỉ nhẹ dạ thôi, còn anh không hoàn toàn như thế đâu, – cô nói thêm, – tại sao anh lại cứ tự hạ nhục mình thế?

- Ồ, được, được, nhưng cứ để anh nói hết đã. Sau cuộc đón tiếp ở nhà bá tước, bố anh liền trút hết bực dọc lên anh. Ồ, hãy gượm đã, anh nghĩ thế. Sau đó, bọn anh đến nhà bà công tước. Từ lâu anh đã nghe nói bà này đã lẫn cẫn vì già nua, thậm chí còn điếc lác, bà ta chỉ say mê mỗi con chó con. Bên cạnh bà ta lúc nào cũng có hàng đàn, hàng lũ, nhưng bà ta chẳng thèm ngó ngàng tới. Mặc tất cả những điều ấy, bà ta vẫn có ảnh hưởng rất lớn trong giới thượng lưu, đến mức chính bá tước Nainxki, một con người xuất chúng21 cũng phải tán tỉnh22 bà ta. Vì thế, tôi đặt ra cả một kế hoạch cho những hành động lâu dài của mình, các bạn nghĩ xem, tôi dựa vào đâu để đặt ra kế hoạch nào? Dựa vào việc tất cả lũ chó đều rất mến tôi, ôi lạy chúa! Tôi đã nhận thấy như vậy. Có lẽ ở tôi có một sức hấp dẫn nào đó, hoặc giả do chính tôi cũng rất yêu súc vật, tôi cũng chẳng rõ nữa, có điều là lũ chó rất thích tôi, thế thôi! Nhân tiện nói về sức hấp dẫn ấy, Natasha ạ, anh còn chưa kể cho em là gần đây bọn anh rất hay gọi đến các vị thần mà anh là một người gọi, thú vị vô cùng, Ivan Petrovich ạ, thậm chí tôi còn rất đỗi sửng sốt. Tôi gọi Giuyn Xêda.

- Ôi lạy chúa! Anh gọi Giuyn Xêda làm gì thế? – Natasha cười rũ rượi kêu lên. – Thế còn chưa đủ hay sao?

- Ồ, tại sao... đúng là anh có... Nhưng tại sao anh lại không có quyền gọi Giuyn Xêda? Ông ta thì làm sao? Thật chết cười!

- Tất nhiên là chẳng làm sao... con bồ câu bé bỏng của em ạ! Thế Giuyn Xêda nói gì với anh?

- Chả nói gì hết. Anh chỉ ngồi giữ chặt cây bút chì, còn thì cây bút chì tự nó chạy trên giấy và viết ra lời23. Như thế người ta nói là Giuyn Xêda viết đấy. Anh không tin điều ấy đâu

- Nhưng nó viết cái gì cơ?

- Một chữ gì giông giống như chữ “ôbinôcni”24, tương tự như trong chuyện Gôgô ấy...nói chung là chết cười!

- Thôi, anh kể tiếp chuyện về bà công tước đi!

- Ồ, em chỉ toàn ngắt lời anh. Bọn anh đi tới nhà bà công tước, và anh chỉ chơi đùa với con Mimi. Mimi là một con chó nhỏ già mom, xấu xí, hết sức kinh tởm, lại còn ngang bướng và hay cắn. Bà công tước mê nó như điên, rất nâng niu, chiều chuộng, thậm chí coi nó như bạn đồng niên của bà ta vậy. Thế là anh bắt đầu cho con Mimi ăn kẹo và trong khoảng mười phút anh đã dạy cho nó biết chìa chân ra, một việc mà trước nay cả đời chưa ai làm nổi. Bà bá tước xúc động đến phát khóc vì sung sướng: “Mimi! Mimi! Mimi dơ chân ra nào!”. Có ai đó cũng chạy lại: “Mimi, đưa chân ra nào! Thế là cậu con đỡ đầu đã dạy được rồi đấy!”. Bá tước Mainxki bước vào: “Mimi đưa chân ra nào!”. Ông ta nhìn anh cảm động xuýt ứa nước mắt. bà cụ tốt bụng tuyệt vời, anh thậm chí đâm ra thương bà ta. Không thể nhỡ thời cơ, anh lại tiếp tục phỉnh nịnh bà ta luôn. Trên hộp thuốc lá của bà cụ có tấm chân dụng từ lúc bà còn là cô vợ chưa cưới, cách đây sáu mươi năm. Lừa lúc bà cụ đánh rơi hộp thuốc, anh liền nhặt lên và làm như không biết, thốt lên: Bức hình tuyệt đẹp!25 Đúng là một nhan sắc lý tưởng. Thế là bà cụ cảm động quá đỗi, liền hỏi han anh hết chuyện nọ đến chuyện kia, nào là học ở đâu, thường lui tới nhà ai, nào là anh có mái tóc thật dễ thương và cứ thế, cứ thế. Anh cũng vậy: cứ pha trò cho bà ấy cười, kể cho bà ấy nghe những chuyện om sòm tai tiếng. Bà cụ thích như vậy mà, bà ấy cứ dứ ngón tay dọa anh và cười ngặt ngẽo: lúc chia tay, bà cụ hôn anh, làm dấu thánh cho anh và yêu cầu anh hàng ngày đến nhà mua vui cho bà khuây khỏa. Ông bá tước thì cứ xiết chặt tay anh, mắt nhìn anh đầy âu yếm. Còn ông bố anh mặc dù là người hết sức tốt bụng, hết sức chân thành và cao thượng, ấy thế mà, các bạn có tin hay không thì tùy, ông cụ đã xuýt phát khóc vì sung sướng khi hai chúng tôi ngồi vào xe, ông cứ ôm lấy tôi, chân tình cởi mở, để mặc cho đầu óc kín đáo mơ đến những bước đường danh vọng, những mối quan hệ, tiền bạc và hôn nhân, và những thứ gì gì nữa mà tôi chẳng hiểu mấy. Chính lúc đó ông ấy cho tôi tiền... Đấy là vào hôm qua. Ngày mai tôi lại phải đến nhà bà công tước. Tuy vậy, bố tôi là người rất cao thượng, xin các bạn đừng nghĩ xấu, và dù ông ấy chia rẽ anh với em. Natasha ạ, nhưng đấy là vì ông ấy mù quáng, ông ấy mê mấy triệu bạc của nhà Katerina mà em không có đấy thôi, mà ông ấy cũng chỉ muốn những thứ ấy cho một mình anh, và ông ấy chỉ vì chưa hiểu hết em mà đối xử không công bằng với em. Có ông bố nào không muốn cho con mình hạnh phúc? Mà ông cụ cũng chẳng có lỗi gì khi quen tính hạnh phúc bằng những triệu bạc. Tất cả họ đều thế cả. Phải nhìn ông cụ với cách nhìn như vậy, không hề khác được, – và sẽ thấy ngay là ông cụ đã hành động đúng. Anh phải vội vã đến với em là để làm cho em tin điều ấy. Natasha ạ, vì anh biết em thành kiến với ông cụ, dĩ nhiên là em không có lỗi trong việc này. Anh không bắt lỗi em...

- Chuyện anh chỉ có thế thôi ư? Anh đã mưu cầu công danh ở nhà bà công tước như thế nào? Chỉ toàn nhờ trò láu cá ư? – Natasha hỏi.

- Đâu có! Em nói gì thế? Đấy mới chỉ là khúc dạo đầu... Anh kể chuyện về bà công tước, em hiểu chứ, là để nói rằng qua bà ta, anh đã nắm được ông cụ trong tay, còn phần chính của câu chuyện thì vẫn chưa bắt đầu cơ mà.

- Ồ, thế thì anh kể ngay đi!

- Ngày hôm nay anh còn gặp một chuyện kỳ lạ quá đỗi và cho đến bây giờ vẫn còn chưa hết kinh ngạc, – Aliôsa lại tiếp tục. – Cần thông báo với các bạn là chuyện cưới xin của chúng tôi tuy đã được bố tôi và bà bá tước xác định, nhưng cho đến nay về mặt chính thức thì vẫ chưa có quyết định nào, cho nên nếu bây giờ tôi và cô ta có thôi nhau thì cũng không hề có tiếng tăm gì. Chỉ có mỗi mình bá tước Nainxki biết, nhưng ông ấy thì đã được xem như là người thân và người đỡ đầu rồi. Trong hai tuần vừa rồi, mặc dù anh gặp Cachia26 luôn nhưng cho đến tận hôm nay anh và cô ta cũng chưa bao giờ đả động một lời nào đến chuyện tương lai, tức là về chuyện cưới xin... và cả tình yêu nữa. Ngoài ra, trước hết phải tranh thủ được sự đồng ý của bà công tước K., người mà chỗ anh người ta đang mong đợi một sự bảo trợ đầy quyền lực và những trận mưa vàng. Bà ta phán gì là cả thiên hạ nói theo như vậy, bà ta có những mối quan hệ như thế... Mà mọi người thì đang khăng khăng muốn anh phải vào đời, phải xuất hiện trong giới thượng lưu. Đặc biệt, bà bá tước, mẹ ghẻ của Cachia lại càng nằng nặc đòi cho được những mệnh lệnh ấy. Số là, vì tất cả những mưu mô của bà ta ở ngoại quốc nên bà công tước vẫn không thèm tiếp bà ta, mà bà công tước không tiếp thì chắc chắn chẳng ai chịu tiếp cả, và cuộc hôn nhân giữa anh và Cachia sẽ là một dịp tốt cho bà ta. Chính vì vậy, bà bá tước trước đây vẫn phản đối cuộc hôn nhân thì nay lại tỏ ra hết sức vui mừng trước những thành công của anh ở nhà bà công tước, nhưng điều ấy cũng chỉ là một mặt, cái chính là thế này: anh đã bết Katerina Fiodorovna từ hồi năm ngoái, nhưng dạo ấy anh còn bé và chẳng thể hiểu được gì hết, và do vậy cũng chẳng nhận thấy gì ở cô ta...

- Chẳng qua là dạo ấy anh còn yêu em hơn, – Natasha ngắt lời, – vì vậy mà anh không nhận thấy gì, còn bây giờ...

- Đừng nói nữa, Natasha, – Aliôsa nóng nảy kêu lên, – em hoàn toàn sai lầm và hạ nhục anh đấy!... Anh cũng không buồn cãi lại em đâu, hãy nghe anh nói tiếp và em sẽ thấy hết... Ôi, giá như em được biết Cachia! Giá như em biết rằng cô ta là một tâm hồn dịu dàng, trong trắng và đôn hậu biết mấy! Nhưng em cố gắng nghe đến cùng rồi sẽ biết! Hai tuần trước, khi gia đình họ trở về, bố anh dẫn anh đến chỗ Cachia, và anh bắt đầu chăm chú quan sát cô ta. Anh nhận thấy cô ta cũng nhìn anh. Điều ấy khiến cho anh hết sức tò mò. Anh còn chưa nói rằng anh đã chó một chủ định riêng muốn tìm hiểu cô ta một cách kỹ càng hơn, cái ý định đã nẩy sinh ra từ lúc anh nhận được bức thư của ông cụ đã khiến anh sửng sốt. Anh sẽ không nói thêm gì, không tán tụng cô ấy, mà chỉ nói gọn một lời: cô ta là một con người nổi bật rực rỡ so với những người xung quanh. Đấy là một bản chất độc đáo, một tâm hồn mạnh mẽ và chân thật, mạnh mẽ bởi sự trong trắng và chân thực, đến nỗi trước cô ta anh chỉ còn là một cậu bé, một đứa em của cô ta, mặc dù cô ta vẻn vẹn mới có mười bảy tuổi. Anh còn nhận thấy một điều: trong lòng cô ta có nhiều nỗi sầu muộn, tựa như một niềm u ẩn, cô ta rất ít nói, ở trong nhà lúc nào cũng im lặng, dường như cô luôn sợ hãi... Hình như cô mải nghĩ ngời điều gì. Cô ta có vẻ sợ bố anh. Cô ta không yêu bà dì ghẻ – anh đoán như vậy. Việc bà bá tước, chắc vì một mục đích nào đó, khoe rằng cô con gái riêng rất yêu bà ta, là không đúng sự thật, Cachia chỉ vâng lời bà ta một cách ngoan ngoãn và thỏa thuận với bà ta về mỗi việc này thôi. Bốn hôm trước đây, sau khi đã quan sát tất cả, anh quyết định thực hiện dự tính của mình và tối nay anh đã thực hiện. Đấy là: kể tất cả với Cachia, thú thật với cô ta mọi chuyện, lôi kéo cô ta đứng về phía chúng mình và khi ấy mọi việc sẽ xong ngay...

- Sao! Anh kể gì, thú nhận cái gì? – Natasha lo lắng hỏi.

- Tất cả, tất cả mọi điều, – Aliôsa đáp, – và cảm ơn đức chúa đã phù cho anh cái sáng kiến ấy, nhưng hãy nghe anh nói đã nào! Bốn hôm trước anh đã quyết định như thế này: rời xa các bạn và tự mình kết thúc tất cả. Ở bên cạnh các bạn tôi luôn luôn dao động, tôi cứ nghe theo các bạn và chẳng bao giờ dám quyết định. Phải một mình thôi, tự mình đặt mình vào hoàn cảnh, từng phút từng giây phải khẳng định mình, phải kết thúc và tôi cần kết thúc, tôi đã liều mạng và – đã hoàn thành! Tôi dự tính quay về với các bạn với một quyết định và tôi đã quay về với một quyết định!

- Thế nào, thế nào? Sự việc ra sao? Anh kể nhanh lên!

- Rất đơn giản! Anh tới thẳng trước cô ta, chân thành và mạnh bạo... Nhưng trước hết tôi phải kể cho các bạn một chi tiết trước khi xảy ra sự kiện đã khiến tôi vô cùng kinh ngạc. Trước lúc tôi ra đi, bố tôi có nhận được một bức thư, ông cụ lẩm bẩm một mình, lơ đãng đi đi lại lại trong phòng, lúc lúc lại thốt lên những tiếng gì đó, sau hết ông cụ phá lên cười, tây vẫn nắm chặt lá thư. Anh đâm sợ không dám vào, cứ chần chừ chờ mãi rồi mới bước vào. Ông cụ tỏ ra rất vui vì một cớ gì đó, ông bắt đầu trò chuyện với tôi bằng mọt giọng là lạ, đoạn ông đột ngột dừng lời và bảo tôi chuẩn bị để đi ngay, mặc dù bấy giờ còn rất sớm. Hôm nay, ngoài chúng tôi ra ở nhà họ không còn ai khác, nên em cho rằng tối nay ở đấy tiếp tân là sai đấy, Natasha ạ. Người ta nói nhầm với em...

- Thôi, anh đừng nói chuyện đâu đâu nữa Aliôsa, anh hãy kể xem anh đã nói tất cả với Cachia như thế nào đi!

- Rất may là anh và cô ta được ngồi một mình với nhau suốt hai tiếng. Anh đã giãi bày thẳng với cô ấy rằng, mặc dầu mọi người muốn se duyên cho chúng ta, nhưng cuộc hôn nhân ấy không thể thành đâu, rằng anh hết sức quý mến cô ấy và chỉ mình cô ấy là có thể cứu được anh. Và thế là anh tiết lộ hết mọi chuyện với cô ấy. Em cứ tưởng tượng xem, cô ấy hoàn toàn chẳng biết một chút gì về anh với em, về câu chuyện của chúng mình, Natasha ạ! Nếu như em nhìn thấy cô ấy xúc động như thế nào, thoạt đầu cô ấy run sợ nữa. Cô ấy tái xanh tái xám. Anh kể cho cô ta tất cả câu chuyện của chúng ta, chuyện em đã vì anh mà bỏ cả gia đình, chuyện chúng mình sống chung với nhau và bây giờ chúng mình đang khốn đốn, sợ hãi đủ đường và phải tìm đến với cô ấy (anh cũng nhân danh em mà nói đấy, Natasha ạ), mong cô ấy đứng về phía chúng mình, nói thẳng với bà dì ghẻ rằng cô ấy không muốn lấy anh, rằng chỉ có thế mới cứu được chúng mình và chúng mình không còn biết hi vọng ở đâu nữa. Cô ấy nghe anh kể với thái độ tò mò và thiện cảm. Đôi mắt cô lúc ấy mới thật kỳ lạ! Dường như tất cả tâm hồn cô ấy đều tụ vào đôi mắt. Cô ấy có một đôi mắt xanh biếc. Cô ấy cảm ơn anh vì đã không nghi ngờ cô ấy và hứa sẽ giúp đỡ chúng ta bằng tất cả sức mình. Sau đó, cô ấy cứ hỏi về em, cô ấy còn yêu cầu chuyển lời đến em rằng cô ấy yêu em như người chị ruột và cũng mong em yêu cô ấy như vậy, và khi biết rằng đã năm ngày nay anh không gặp em thì lập tức cô ấy bắt anh phải đến ngay với em...

Natasha thực sự xúc động.

- Ấy thế mà trước đây anh lại còn có thể kể những công trạng của mình ở cái nhà bà công tước điếc lác đâu đâu ấy! Ôi, Aliôsa, anh Aliôsa! – Cô ta kêu lên và nhìn cậu ta trách móc. – Thế còn Cachia thì sao? Cô ấy có thoải mái vui vẻ khi để anh đi không?

- Có chứ, cô ấy vui vì đã làm được một việc cao thượng và cô ấy còn khóc nữa. Bởi vì, thật ra thì cô ấy cũng yêu anh, Natasha ạ! Cô ấy thú thật là đã bắt đầu yêu anh, rằng cô ấy không hề để ý đến mọi người và từ lâu đã thích anh, cô ấy có biệt nhãn đói với anh đặc biệt vì tất cả mọi người xung quanh đều giảo quyệt và dối trá, chỉ có anh đã tỏ ra với cô ấy là một con người trung thực và chân thành. Cô ấy đứng lên và nói:’Thôi, cầu chúa phù hộ cho anh, Alexey Petrovich, còn tôi thì nghĩ rằng...”. Cô ấy không nói hết lời, òa lền khóc và bỏ đi. Chúng tôi đã quyết định là ngay ngày mai cô ấy sẽ nói với bà dì ghẻ là không muốn kết hôn với anh, còn anh thì cũng ngày mai là phải nói tất cả với bố anh, nói một cách thẳng thừng và mạnh bạo. Cô ấy trách anh tại sao không nói với cô ấy từ trước. “Một con người chính trực thì không sợ bất cứ gì!”. Cô ấy thật là một cô gái cao thượng. Cô ấy cũng không ưa bố anh, cô ấy nói rằng ông cụ quỷ quyệt và chỉ hám tiền. Anh bào chữa cho ông cụ thì cô ấy không tin anh. Nếu ngày mai câu chuyện với ông cụ mà không xong (chính cô ấy cũng tin chắc là không xong) thì cô ấy cũng tán thành để anh tìm đến với mẹ đỡ đầu là bà công tước K. lúc ấy thì không còn ai dám chống lại nữa. Anh và cô ấy đã hứa xem nhau như anh em. Ồ, nếu em biết được chuyện đời cô ấy, chuyện cô ấy khổ sở và chán ghét cuộc sống với bà dì ghẻ và nói chung là tất cả hoàn cảnh của cô ấy... Cô ấy không thổ lộ trực tiếp, đúng ra là cô ấy sợ anh, nhưng chỉ vài lời là anh cũng đoán ra được. Natasha, con bồ câu bé bỏng của anh! Giá như cô ta được nhìn thấy em, cô ấy sẽ ngắm nghía em phải biết! Cô ấy có một trái tim đôn hậu vô cùng! Ở bên cô ấy dễ chịu hết sức! Em và cô ấy sinh ra để làm chị em và cả hai sẽ phải yêu nhau. Anh luô luôn nghĩ như vậy. Và quả thật: giá như anh dẫn được cả hai người tới bên nhau, anh sẽ đứng cạnh và chiêm ngưỡng cả hai. Đừng nghĩ xấu, Nataseixca nhé, hãy cho phép anh nói về cô ấy. Chính anh rất muốn nói chuyện về cô ấy với em và nói chuyện em với cô ấy. Bởi em biết rằng anh yêu em hơn tất cả, hơn cả cô ấy... Em là tất cả của anh!

Natasha lặng lẽ nhìn cậu ta, âu yếm nhưng cũng gợn buồn. Mỗi lời của cậu ta vừa như âu yếm vừa như dày vò cô.

- Và từ lâu, từ cách đây hai tuần, anh đã nhận định về Cachia, – cậu ta nói tiếp, – tối nào anh cũng tới chỗ họ. Trở về nhà anh lại suy nghĩ, suy nghĩ về cả hai, so sánh thầm hai người với nhau.

- Thế trong chúng em ai hơn? – Natasha mỉm cười hỏi.

- Em khác, cô ấy khác. Nhưng em bao giờ cũng hơn. Mỗi khi nói chuyện với cô ấy anh luôn luôn cảm thấy mình thốt lên, thông minh hơn và có cái gì cao thượng hơn. Nhưng ngày mai, ngày mai mọi việc sẽ được quyết định!

- Thế anh có tiếc cô ấy không? Vì cô ta yêu anh, chính anh có nói rằng anh cũng nhận thấy thế kia mà?

- Tiếc, Natasha ạ. Nhưng cả ba chúng mình sẽ yêu nhau và khi đó...

- Và khi đó thì vĩnh biệt! – Natasha khẽ lẩm bẩm như tự nói với mình. Aliôsa ngơ ngác nhìn cô.

Câu chuyện của chúng tôi đột ngột bị cắt đứt một cách hết sức bất ngờ. Phía bếp, lúc bấy giờ dùng làm buồng ngoài, có tiếng động nhẹ, như có ai vừa bước vào. Một phút sau, Mavra ra mở cửa và chị ta kín đáo gật đầu ra hiệu gọi cậu ta. Tất cả chúng tôi cùng quay về phía chị ta.

- Có lẽ người ta đang hỏi cậu ở ngoài kia đấy, – chị ta nói vẻ bí mật.

- Ai có thể hỏi tôi lúc này nhỉ? – Aliôsa lẩm bẩm và ngơ ngác nhìn chúng tôi. – Để tôi ra xem.

Một người hầu mặc đồng phục, đầy tớ của ông công tước, bố cậu ta, đang đứng trong bếp. Té ra là ông công tước trên đường về nhà, đã bảo xe ngựa dừng lại trước nhà Natasha và cho người hầu lên xem có Aliôsa ở đây chăng? Người hầu nói xong điều ấy liền đi ra.

- Thật kỳ lạ! Điều này chưa bao giờ xảy ra, – Aliôsa nói, và nhìn chúng tôi bối rối, – có việc gì thế nhỉ?

Natasha cũng hoang mang nhìn cậu ta. Đột nhiên Mavra lại mở cửa.

- Chính ông công tước đang đến đây đấy! – Chị ta nói thì thầm rút nhanh và lập tức biến mất.

Natasha sợ thất sắc và bật dậy khỏi ghế. Bất chợt mắt cô rực sáng. Cô phải bám nhẹ vào bàn và hồi hộp nhìn ra cửa, nơi người khách không mời sẽ phải bước vào.

- Natasha đừng sợ, có anh bên em! Anh sẽ không cho phép ai xúc phạm đến em đâu, – Aliôsa thì thầm, bối rối nhưng không mất tinh thần.

Cánh cửa mở toang và trên ngưỡng cửa đích thân công tước Valkovsky xuât hiện, theo một cung cách riêng của ông ta.

[←19]

Tiếng Pháp trong nguyên bản

[←20]

Nhà triệu phú, (tư bản ngân hàng) người Pháp (N. D.).

[←21]

Tiếng Pháp trong nguyên bản: le superbe (N. D.).

[←22]

Tiếng Pháp trong nguyên bản: antichambre – nghĩa đen là phòng ngoài (phòng treo áo) trong văn cảnh này có nghĩa là tán tỉnh (N. D.)

[←23]

Tương tự như cách cầu hồn của ta.

[←24]

Từ gốc của động từ ôbmôcnuch: nhúng ướt ngâm (N. D.)

[←25]

Tiếng Pháp trong nguyên bản.

[←26]

Tức Catêrina (N.D.)