Chương IV

Tất cả chúng tôi ngồi lặng im đến mấy phút. Natasha ngồi đăm chiêu, rầu rĩ và chết lặng. Đột nhiên tất cả nghị lực của cô bay đâu mất cả. Mắt cô vẫn nhìn thẳng tới trước nhưng không trông thấy gì, y như người mất hồn, và cô vẫn xiết chặt tay Aliôsa trong tay mình. Anh chàng vẫn lặng lẽ khóc khổ khóc sở, thỉnh thoảng lại tò mò sợ hãi đưa mắt nhìn cô.

Cuối cùng, cậu ta bắt đầu rụt rè an ủi cô, van xin cô đừng giận và tự nhận lỗi về mình. Rõ ràng là cậu rất muốn bào chữa cho bố và đó là vướng mắc nặng nề trong tim cậu ta. Cậu ta đã vài lần đả động đến việc này nhưng không dám bày tỏ rõ ràng, bởi vì sợ lại chọc tức cơn giận của Natasha. Cậu ta thề thốt với cô một tình yêu thủy chung, bền vững và hăng hái bào chữa cho mối quan hệ với Cachia, luôn mồm nhắc đi nhắc lại rằng cậu chỉ yêu Cachia như yêu một cô em gái, một cô em gái tốt bụng, đáng yêu, hoàn toàn không thể bỏ mặc, vì nếu thế thì cậu ta thậm chí quá thô bạo và tàn nhẫn. Cậu ta cam đoan với Natasha rằng nếu cô được biết Cachia, thì hai người sẽ lập tức kết thân với nhau, sẽ không bao giờ rời nhau và lúc ấy sẽ không còn một sự hiểu nhầm nào nữa. Ý nghĩ này làm cho cậu ta hết sức thích thú. Quả thật anh chàng tội nghiệp không hề nói dối. Cậu ta không hiểu được nỗi lo âu của Natasha, và nói chung là chẳng hiểu gì những điều cô vừa nói với bố cậu. Cậu ta chỉ biết rằng họ bất hòa với nhau và điều ấy hết sức đè nặng lên trái tim cậu.

– Anh buộc tội em vì ông cụ ư? – Natasha hỏi.

– Làm sao anh có thể buộc tội? – Cậu ta đáp, giọng chua chát, – khi mà chính anh có lỗi và là nguyên nhân của tất cả mọi chuyện? Chính anh đã làm cho em tức giận, và trong cơn giận, em đã đổ lỗi cho ông cụ, bởi vì em muốn bào chữa cho anh, em luôn luôn bào chữa cho anh, mà anh thì không xứng đáng được như vậy. Cần phải tìm cho ra người có lỗi, và thế là em đã nghĩ cho ông cụ. Mà ông cụ, thì quả thật, quả thật là không hề có lỗi! – Aliôsa sôi nổi kêu lên. – Và ông cụ đã đến đây vì thế ư? Ông cụ chờ đợi điều ấy sao!

Nhưng chợt nhìn thấy Natasha đang nhìn mình buồn bã và trách móc, cậu ta liền tỏ ra sợ sệt.

– Thôi, anh sẽ không thế, không thế nữa đâu, hãy tha lỗi cho anh, – cậu ta nói, – chính anh đã gây ra tất cả!

– Đúng, anh Aliôsa ạ, – cô buồn rầu nói tiếp. – Bây giờ ông ấy đã xen vào giữa chúng mình và phá vỡ tất cả thế giới riêng của chúng mình, phá vỡ vĩnh viễn. Anh vẫn luôn luôn tin ở em hơn tất cả trên đời, từ bây giờ ông ấy đã rót vào tim anh một sự ngờ vực chống lại em, một sự nghi kỵ và anh buộc tội em, ông ấy đã lấy mất nơi em một nửa trái tim anh. Một con mèo đen đã chạy qua giữa chúng ta.

– Đừng nói thế, Natasha. Tại sao em lại nói “con mèo đen” – Cậu ta rầu rĩ thổ lộ.

– Ông ta dùng cái lòng tốt ngụy tạo, cái vẻ độ lượng giả dối để huyễn hoặc anh, – Natasha nói tiếp, – và từ nay ông ta sẽ càng ngày càng kích động anh để chống lại em.

– Anh thề với em là sẽ không có chuyện ấy! – Aliôsa vẫn hết sức sôi nổi, kêu lên. – Ông cụ quả đã tức giận khi nói rằng “đã vội vàng”, – rồi chính em sẽ thấy, vài ngày nữa thôi, ông cụ sẽ tỉnh ngộ ra, và nếu ông cụ tức giận đến mức thật sự không muốn cho chúng mình kết hôn, thì anh xin thề với em, anh sẽ không tuân lời ông ấy nữa đâu. Có thể anh sẽ đủ sức làm việc ấy… Và em có biết là ai sẽ giúp chúng mình không? – Cậu ta đột nhiên kêu lên, xúc động vì ý kiến của mình, – chính Cachia sẽ giúp đỡ chúng mình! Và rồi em sẽ thấy con người ấy tuyệt vời đến đâu! Em sẽ thấy là cô ấy có ưa làm tình địch của em và chia rẽ chúng mình hay không! Và vừa rồi em đã sai lầm biết bao khi nói rằng anh chỉ là loại người cưới xong là hết yêu ngay! Anh thật đau lòng khi nghe em nói như vậy! Không, anh không phải là người như thế, dù anh có thương đến Cachia chơi…

– Thôi, anh Aliôsa, anh cứ đến với cô ấy nếu muốn. Vừa rồi em không hề nói đến điều ấy. Anh không hiểu hết. Anh cứ sống hạnh phúc với ai mà anh muốn. Em không thể đòi hỏi hơn ở trái tim anh những gì mà nó có thể dành cho em…

Mavra bước vào.

– Thế nào, đưa trà lên chứ? Buồn cười thật, ấm Xamôva sôi suốt hai tiếng đồng hồ, mười một giờ rồi.

Chị ta hỏi một cách thô lỗ và giận dữ. Rõ ràng chị ta không kiềm chế nổi và đang giận Natasha. Sự thể là suốt mấy hôm vừa qua, nghĩa là từ hôm thứ ba, chị ta rất hoan hỉ vì cô chủ của chị ta (mà chị ta rất yêu) sắp lấy chồng, và đã kịp loan tin ấy cho cả ngôi nhà, với hàng xóm, ở ngoài cửa hàng, với người quét sân. Chị ta tán tụng và trịnh trọng kể lại rằng ông công tước, một nhân vật quan trọng, một vị tướng, và là một người giàu nứt đố đổ vách đã đích thân tới cầu xin cô chủ của chị ta, và chị ta, Mavra, bằng đôi tai đặc biệt của mình đã nghe thấy điều ấy. Ấy thế mà bây giờ tất cả đã tan thành mây khói. Ông công tước đã tức giận bỏ về, và thậm chí người ta cũng không mời trà ông. Dĩ nhiên, tất cả đều do cô chủ của chị ta. Mavra nghe rõ cô ấy nói với ông ta bằng một giọng không chút kính trọng.

– À… đưa lên đi, – Natasha đáp.

– Thế còn thức nhắm, cũng đưa cả chứ?

– Phải, cả thức nhắm nữa, – Natasha lúng túng.

– Chuẩn bị hết rồi, đâu có đấy cả! – Mavra tiếp tục, – từ hôm qua đến giờ mệt lử cỏ bợ. Chạy ra tận đại lộ Nhépxki mua rượu vang, thế mà… – Nói chưa dứt, cô bỏ ra, giận dữ khép cửa đánh rầm.

Natasha đỏ mặt, nhìn tôi vẻ là lạ.

Trong khi đó, trà đã được đưa lên, cả thức nhắm nữa, có thịt chim, một món cá gì đấy, hai chai vang hảo hạng mua ở cửa hàng Elixêep. “Những thứ này là để làm gì đây?” – tôi nghĩ thầm.

– Đây là em, anh xem, Vanya, thế đấy, – Natasha nói và lại gần bàn và có vẻ ngượng với tôi. – Bởi em đã tiên cảm thấy mọi chuyện hôm nay sẽ xảy ra như nó đã xảy ra, nhưng tuy thế, em nghĩ rằng, may ra thì có thể không đến nỗi kết thúc như thế. Aliôsa đến bắt đầu làm lành, chúng em sẽ làm lành. Tất cả những nghi ngờ của em tỏ ra thiếu cơ sở, mọi người đang cải chính cho em và… dẫu sao thì em cũng đã làm chút thức nhắm. Em nghĩ là, chúng mình trò chuyện chút ít, ngồi lại bên nhau…

Tội nghiệp Natasha! Cô xấu hổ đỏ cả mặt khi nói những lời ấy. Aliôsa hết sức hoan hỉ.

– Em thấy chưa, Natasha! – Cậu ta kêu lên, – Chính em cũng không tin mình. Hai tiếng trước đây em cũng đã không tin vào những nghi ngờ của mình! Không, tất cả những điều ấy cần phải cải chính lại hết. Anh có lỗi, anh đã gây ra tất cả, anh sẽ sửa chữa tất cả. Natasha, cho phép anh đến với ông cụ ngay nhé! Anh cần phải gặp ông cụ. Ông ấy đang tức giận, đang tủi nhục, cần phải an ủi ông cụ, anh sẽ giãi bày hết với ông cụ tất cả những ý nghĩ của anh, chỉ của một mình anh thôi, sẽ không ai động chạm đến em. Và anh sẽ dàn xếp tất cả… Em đừng giận vì anh muốn đến với ông cụ và bỏ em lại một mình. Hoàn toàn không phải thế: anh thương ông cụ, ông ấy đã xử sự đúng mực trước em, em thấy chứ… Ngày mai, sáng tinh mơ anh sẽ có mặt bên em và ở với em trọn cả ngày, anh sẽ không đến Cachia chơi.

Natasha không những không giữ cậu ta lại, mà còn khuyên cậu nên đi. Cô rất sợ từ nay Aliôsa sẽ buộc lòng phải làm quá sức mình là ngồi bên cô suốt những ngày dài và do đó sẽ chán ngấy cô. Cô chỉ yêu cầu anh ta đừng nhân danh cô để nói bất cứ điều gì và gắng gượng nở nụ cười vui vẻ để chia tay với cậu ta. Cậu ta đã toan ra đi, nhưng rồi bất chợt tiến lại gần cô, cầm lấy cả hai tay và ngồi xuống bên cô. Cậu ta nhìn cô với một vẻ dịu dàng khôn tả.

– Natasha, cô bạn nhỏ của anh, thiên thần của anh, đừng giận anh nhé và chúng mình đừng bao giờ cãi nhau. Em hãy hứa là sẽ luôn luôn tin hoàn toàn vào anh, còn anh cũng sẽ tin em hoàn toàn. Thế này nhé, thiên thần của anh ạ, anh kể cho em nghe thế này: có một lần em và anh cãi nhau, chẳng nhớ vì lý do gì, nhưng là do anh. Chúng mình không nói chuyện với nhau. Anh thì không muốn xin lỗi trước và thế là anh buồn vô hạn. Anh lang thang khắp thành phố, đi vơ vẩn khắp nơi, anh tìm đến bạn bè mà trong lòng thì nặng trĩu ưu buồn… Lúc ấy đột nhiên anh nghĩ: nếu như chẳng hạn em bị một cơn bệnh gì đấy và chết. Và khi anh hình dung như thế, đột nhiên một nỗi tuyệt vọng ùa vào lòng anh dường như quả thật anh đã mất em vĩnh viễn. Ý nghĩ mỗi lúc một thêm nặng nề khủng khiếp. Thế là dần dần anh tưởng tượng thấy mình đang đến bên mồ em, gục đầu bất tỉnh nhân sự, ôm lấy nấm mồ và chết lặng đi vì đau buồn. Anh cứ hình dung mình ôm lấy nấm mồ mà hôn, mà gọi em lên từ dưới đất sâu dù chỉ phút giây, anh cầu khẩn chúa trời ban cho phép lạ để em hồi sinh trở lại trước mặt anh trong khoảnh khắc, anh ngỡ như mình đang lao tới ôm chầm lấy em, ghì chặt em vào lòng anh và hôn em, và dường như anh sẽ chết ngay vì hạnh phúc nếu được, dù chỉ một tích tắc, như xưa kia, ôm ghì lấy em. Và khi hình dung như vậy anh mới chợt nghĩ ra thế là mình cầu xin đức chúa trời được gặp em dù chỉ một phút giây, ấy thế mà anh và em đã ở bên nhau những sáu tháng trời, và trong sáu tháng ấy chúng mình đã bao lần cãi nhau, bao ngày chúng mình không nói với nhau một lời! Suốt những ngày dài cãi nhau, chúng mình đã xem rẻ hạnh phúc của cả hai, ấy thế mà lại gọi em lên từ nấm mồ dầu chỉ trong giây phút và vì một giây phút ấy sẵn sàng đánh đổi cả cuộc đời mình!... Vừa hình dung tới tất cả những điều ấy, anh liền không kiềm chế được nữa và anh chạy ngay đến với em, và khi anh chạy tới đây, thì em đang chờ anh, và khi qua cơn cãi nhau, chúng mình ôm nhau, anh nhớ là anh đã ghì em vào ngực mình chặt đến nỗi ngỡ như quả thật là anh suýt đã mất em. Natasha! Đừng bao giờ chúng mình cãi nhau nữa em nhé! Điều ấy đối với anh luôn luôn hết sức đau lòng! Và lạy trời, làm sao lại có thể nghĩ rằng anh có thể bỏ được em!

Natasha khóc nức nở. Cả hai ôm chặt lấy nhau, và Aliôsa lại một lần nữa thề với cô là không bao giờ bỏ cô. Sau đó, cậu ta phóng về chỗ ông bố. Cậu ta đinh ninh rằng mọi việc sẽ ổn thỏa, sẽ đâu vào đấy cả.

– Tất cả đã chấm dứt! Tất cả đã hết thật rồi! – Natasha nói và bóp chặt lấy tay tôi. – Anh ấy vẫn yêu em, và không bao giờ hết yêu. Nhưng anh ấy cũng yêu Cachia và sau một thời gian nữa, anh ấy sẽ yêu cô ta hơn em. Cái lão công tước rắn độc ấy sẽ không mơ ngủ đâu, và lúc ấy…

– Natasha! Chính anh cũng tin rằng ông công tước hành động chẳng tử tế gì, tuy nhiên…

– Anh không tin tất cả những lời em đã nói với lão ta. Nhìn sắc mặt anh là em đã đoán ra ngay. Nhưng rồi anh sẽ thấy là em nói đúng hay sai? Mà đấy là em mới chỉ nói chung chung, còn thì có trời mà biết là ông ta còn toan tính những gì nữa! Đấy là một con người khủng khiếp! Em đã đi đi lại lại suốt bốn ngày qua ở trong căn phòng này và đã đoán ra hết. Chính ông ta đã cần phải tháo gỡ, phải làm dịu bớt tâm hồn Aliôsa khỏi nỗi u buồn luôn dằn vặt anh ấy, khỏi bổn phận trong tình yêu đối với em. Ông ta nghĩ ra cái trò cầu hôn ấy còn là để cho ảnh hưởng của mình len được vào giữa chúng em và mê hoặc Aliôsa bằng cái vẻ cao thượng và độ lượng của mình. Đấy là sự thật, sự thật hoàn toàn, anh Vanya ạ! Tính cách của Aliôsa chính là như vậy. Anh ấy đã yên lòng về phần em, đã hết phải lo lắng cho em. Anh ấy cho rằng bây giờ em đã là vợ anh ấy, mãi mãi sống bên anh ấy, và vô tình quay sang chú ý nhiều hơn tới Cachia. Rõ ràng là ông công tước đã tìm hiểu kỹ cái cô Cachia ấy và đón chắc là cô ta sẽ đẹp đôi với anh ấy và có thể hấp dẫn anh ấy hơn em. Ôi, anh Vanya, bây giờ em chỉ còn hy vọng ở anh: ông ta muốn gặp anh, làm thân với anh. Anh đừng từ chối, và lạy chúa, hãy cố gắng mau mau đến chơi nhà bà bá tước. Anh hãy làm quen với cái cô Cachia ấy, hãy quan sát cô ta kỹ hơn và nói cho em hay: cô ta là người thế nào? Em cần có nhận xét của anh. Không ai hiểu em bằng anh, và anh biết là em cần gì. Anh hãy quan sát thêm xem mức độ thân thiết của họ đến đâu, giữa họ đã có những gì, họ thường trao đổi với nhau về chuyện gì. Cái chính là anh phải xem xét kỹ Cachia, Cachia… Hãy chứng minh cho em, anh Vanya thân yêu, quý mến của em, hãy chứng minh cho em một lần nữa tình bạn chung thủy của anh! Bây giờ đây em chỉ còn trông mong vào anh, vào mình anh mà thôi!...

Khi tôi về đến nhà thì đã đến một giờ sáng. Nenli ra mở cửa cho tôi với gương mặt ngái ngủ. Nó mỉm cười và nhìn tôi tươi tắn. Con bé tội nghiệp rất giận mình đã ngủ quên đi mất. Nó vẫn muốn thức đợi tôi. Nó cho biết là có một ông khách đến hỏi thăm, ngồi lại với nó và có để lại một bức thư trên bàn. Đấy là thư của Maxlôbôep. Anh ta mời tôi một giờ ngày mai tại nhà. Tôi toan hỏi chuyện Nenli, nhưng lại gác đến ngày mai và khăng khăng giục nó phải đi ngủ ngay. Không thế thì con bé tội nghiệp cũng đã mệt lả vì chờ tôi và chỉ nửa giờ trước khi tôi về nó mới thiếp đi.