Phần 3 CON MÃNH SƯ TÙ TỘI
Người kỵ sĩ dừng ngựa trên bờ suối Beretchô, đó là một người lính hoàng gia khoác áo choàng xanh, đội mũ đỏ.
Anh đưa mũ lên vẫy và gọi qua bụi liễu.
- Hô hô! Nước đây!
Rồi anh cho ngựa đi xuống bờ cát lún đã bị mặt trời hun nóng, qua những bụi hoa chân cỏ màu vàng.
Con ngựa đi vào giữa đám cỏ mọc kín cả nước và vươn dài cổ xuống để uống.
Nhưng nó không uống.
Lúc nó ngửng đầu lên, nước từ trong mồm trong mũi nó nhỏ xuống ròng ròng. Nó phì ra hết và lúc lắc cái đầu.
- Con ngựa này làm sao thế nhỉ? – Người lính lầu bầu – Sao mày không uống hở, đồ chó đẻ?
Con ngựa lại cúi đầu xuống rồi lại lắc hết nước ra khỏi mồm, khỏi mũi.
Trên cánh đồng còn mười tám kỵ sĩ Hung trang phục khác nhau đang phi ngựa đến, giữa bọn họ có một người cao và gầy đội mũ cắm lông đại bang và, thay cho áo choàng, một cái áo khoác ngắn bằng nỉ màu đỏ anh đào trùm kín vai ông.
- Thưa trung úy, - người kỵ binh từ bờ nước nói vọng lên – nước nhiễm trùng hay sao ấy: ngựa con nó không uống.
Người đội mũ cắm lông đại bang cho ngựa nhảy xuống nước và chăm chú nhìn những gợn sóng.
- Nước có máu. – Ông ngạc nhiên nói.
Bờ suối phủ đầy những khóm thủy liễu rậm rạp, những khóm cây đầy những tua hoa vàng. Mặt đất điểm chi chít hoa viôlét xanh. Gió chiều mang theo trong vạt yếm mùi thơm dịu ngọt của mùa xuân.
Người trung úy giục ngựa bì bõm lội ngược lên phía trên vài bước. Giữa những bụi cây ven bờ ông chợt thấy một chàng trai cởi trần. Anh ta ngồi trên một thân cây liễu và đang vốc nước suối gội đầu, một cái đầu to, góc cạnh như đầu bò tót. Mắt anh nhỏ, đen lánh, đầy cương nghị. Ria mép nhọn như hai cái đinh sắt. Cái áo chẽn, đôi ủng màu vàng, mũ, gươm nằm la liệt trên đệm cỏ bên cạnh.
Té ra vì anh ta gội đầu mà nước suối Beretchô có mùi máu.
- Cậu là ai thế hở cậu em? – Người trung úy lên tiếng hỏi.
Chàng thanh niên bực dọc trả lời:
- Tôi là Mectsei Istơvan.
- Còn ta là Đôbô Istơvan. Cậu gặp chuyện gì thế?
- Tôi bị một tên Thổ chém phải, cái đồ trời đánh thánh vật.
Anh đưa tay lên bịt đầu.
- Thổ á? – Đôbô quắc mắt lên nói – cái tên Thổ ngoại đạo khốn kiếp ấy chắc chưa thể đi xa lắm đâu! Chúng nó có mấy đứa? Hê, quân bay đâu! Tuốt gươm ra!
Ông vừa hét vừa thúc ngựa nhảy lên bờ.
- Các ông không phải mệt xác nữa. – Mectsei bảo ông – Tôi đã chém chết nó rồi. Nó nằm đằng sau này này.
- Đâu?
- Gần đâu đây thôi.
Đôbô truyền cho người lính mang vũ khí của của ông xuống ngựa:
- Lấy cái đẫy ra và băng bó lại cho công tử đây.
- Mé trên còn có mấy người nữa. – Mectsei nói và lại lấy tay bịt lên đầu.
- Bọn Thổ ấy à?
- Không, một ông quý tộc già cùng bà vợ.
Máu lại loang đầy mặt anh. Anh lại cúi xuống nước.
Đôbô cho ngựa chạy ngược lên và chỉ mấy bước đã thấy một người khác.
Người này cũng xắn tay áo ngồi bên bờ suối, đó là một ông lão tóc hoe. Một bà già béo phục phịch đang vừa khóc vừa gột sạch máu đỏ trên đầu cho lão.
- Chào ông bà! – Đôbô nói to – Vết thương có nặng lắm không?
Ông lão nhìn lên và vui vẻ khoát tay:
- Nhát chém Thổ Nhĩ Kỳ ấy mà!
Lúc đó Đôbô mới thấy ông lão chỉ còn một tay. Ông liền xuống ngựa và nói:
- Ôi, trông bác quen quá!
Ông lão lại ngửng lên:
- Có thể lắm.
- Tôi là Đôbô Istơvan.
Ông già ngẫm nghĩ:
- Đôbô? Ơ này, chú đấy à, chú Pisơtô? Thế mà chú chả nhận ra! Chú đã từng đến nhà tôi, nhà ông lão Xexey ấy mà.
Hai người nồng nhiệt bắt tay nhau.
- Có chuyện gì ở đây thế hở bác? Làm sao hai bác lại đến nơi đồng không mông quạnh này?
- Ồ, - lão già vừa nói vừa giơ đầu ra cho bà vợ - một bọn chó dị giáo đã cướp xe của tôi. Còn may là anh ấy vừa kịp đến lúc bọn dị giáo xông vào chúng tôi. Một anh chàng cừ khôi đấy! Anh ta chém bọn Thổ cứ như thái dưa. Nhưng ta ngồi trên xe, ta cũng chém sả vào giữa bọn chúng nó nữa đấy chứ.
- Chúng nó có mấy đứa?
- Mười đứa, bọn chó, hỏa ngục thiêu xác chúng đi! Còn may là chúng nó không địch nổi bọn ta. Ta có mang theo khoảng bốn trăm đồng vàng, nếu không hơn.
Và ông vỗ vào sườn kêu rủng rẻng. Bà vợ hỏi:
- Anh thanh niên không chết chứ?
- Không, chả chết đâu. – Đôbô trả lời – Anh ta cũng đang rửa ráy dưới kia.
Ông chợt nhìn thấy xác một tên Thổ đỏ lòm ở gần đấy.
- Để tôi xem các ngài đã gặp phải bọn nào.
Ông rẽ ngựa đi dọc nhánh suối con và dọc con đường. Trong đám cỏ ông thấy mấy cái xác chết: hai người Hung và năm tên Thổ: trên đường ông thấy một cỗ xe ba ngựa đổ nghiêng xuống rãnh. Một chàng đánh xe trai trẻ đang hì hục xếp lại các hòm xiểng.
- Đừng cầy cục nữa, cậu em ạ. – Ông nói với anh ta – Sẽ có người đến giúp cậu ngay bây giờ đấy.
Ông quay lại chỗ Mectsei.
- Không phải chỉ có một tên Thổ ở đây đâu, cậu em ạ, mà những năm tên. Những nhát chém đẹp lắm! Cậu có thể hãnh diện được đấy.
- Phải còn một tên nữa mới đúng. – Mectsei đáp – Có lẽ hắn chìm xuống nước. Ông anh có tìm thấy hai người lính của tôi không?
- Có, tội nghiệp. Một người bị vỡ đôi đầu.
- Chúng tôi chỉ có ba người.
- Còn quân Thổ?
- Bọn chó đến những mười tên.
- Vậy bốn tên đã chạy thoát.
- Vâng.
Trong khi nói chuyện, Đôbô đã xuống ngựa và xem xét vết thương trên đầu người thanh niên.
- Vết chém dài nhưng không sâu. – Ông vừa nói vừa ấn nhẹ vào vết thương rồi tự tay đặt thuốc và buộc chặt lại bằng một băng vài mỏng.
- Thế cậu đi đâu đấy?
- Đến Đebrexen.
- Cậu không đến chỗ gia đình Tơrơc đấy chứ?
- Nhưng chính là đến đấy.
- Ấy, cậu em ạ, ở đấy ta có một người thân: Bônemixo Gergey. Có lẽ chú ta còn trẻ con lắm. Cậu có quen không?
- Chính là tôi đi đến chỗ cậu ấy đây. Cậu ta viết thư cho tôi ngỏ ý muốn được sung vào đội ngũ chỗ tôi.
- Đã lớn thế rồi cơ à?
- Mười tám tuổi rồi còn gì.
- Tất nhiên, gia nhân tướng Balin đã ly tán cả.
Từ khi tướng công bị bắt, gió lùa họ phiêu bạt đi khắp nơi.
- Tinôđi cũng đi rồi à?
- Ông lão lang thang khắp nơi. Nhưng hiện nay có thể ông lão cũng đang ở Đebrexen.
- Cho ta gửi lời chào kính trọng và hôn ông ta nhé, cả hai công tử Tơrơc nữa.
Trong khi trò chuyện như thế, Đôbô xắn ống tay áo lên và lấy giẻ lau mặt cho Mectsei. Một người lính của Đôbô thì gột những vết máu trên quần áo của anh. Mectsei chỉ tay về phía vợ chồng Xexey và hỏi:
- Ông lão vẫn ở đằng kia à?
- Vẫn đằng ấy. Không có gì đáng ngại lắm. Cậu không đói à?
- Không, tôi chỉ khát thôi.
Đôbô ra hiệu lấy bình nước. Ông phái những người lính khác đi giúp sửa sang lại cái xe. Sau đó họ đi đến ngồi trên đám cỏ cạnh cỗ xe, Xexey đang cầm một cái đùi gà tây nhai ngon lành.
- Các cậu nhập bọn với chúng tớ đi! – Lão vui vẻ kêu lên – May mà cậu không việc gì!
Mấy người lính nhặt nhạnh chiến lợi phẩm: năm con ngựa Thổ, cũng ngần ấy áo choàng và đủ các thứ binh khí Thổ.
Mectsei nhìn mấy con ngựa rồi nhìn những binh khí để dưới đất. Anh nói với Xexey:
- Mời bác chọn đi, chiến lợi phẩm là của chung.
- Ta cần gì cơ chứ. – Ông lão cười xòa trả lời – Ta đã có đủ ngựa và binh khí.
- Thế thì tôi xin mời anh Đôbô một thứ binh khí gì vậy.
- Cám ơn. – Đôbô đáp – Nhưng ta chọn thế nào được cơ chứ. Ta có đánh chác gì đâu.
- Không sao, mời anh cứ chọn đi.
Đôbô lắc đầu:
- Chiến lợi phẩm, cho đến cái cúc cuối cùng, là của cậu. Còn tặng phẩm của cậu thì ta nhận cách nào đây?
- Tôi chằng biếu không đâu!
- Cái đó lại là chuyện khác, - Đôbô nói và thàm thuồng liếc nhìn một thanh gươm tuyệt xảo – Giá nó là cái gì nào?
- Giá nó là nếu khi nào anh trở thành đại úy trấn thủ một thành nào đó, anh hãy nhớ gọi tôi đến mỗi khi bị ủng thít chặt chân[84]
Đôbô cười:
- Chúng ta không chơi cái trò mua trâu vẽ bóng đâu nhé.
- Vậy tôi đặt một cái giá khác: anh hãy đi với tôi đến Đebrexen.
- Việc đó bây giờ cũng không được, cậu em ạ. Hiện nay ta là nhiêmk sứ của nhà vua. Ta đi thu thuế thập phân[85] trên những trại ấp mất dạy. May rat a sẽ có thể đến đó vào một dịp muôn hơn…
- Thì anh cứ chọn với cái giá là anh sẽ trả bằng tình bạn của anh.
- Cái đó thì vẫn đã thuộc về cậu rồi. Nhưng để cậu khỏi giận, ta xin nhận một cái vì ta thấy cậu thật tình mời.
Ông xem xét những thanh gươm và nói tiếp:
- Bọn này là bọn quý tộc Thổ Nhĩ kỳ đây. Một tên là bêi. Không hiểu chúng nó từ đâu đến?
- Tôi nghĩ là chúng nó ở thành Phehê.
Đôbô cầm những thanh gươm lên. Một thanh gươm có vỏ bọc bằng nhung nạm đá quý màu xanh lam, cán chạm một đầu rắn mạ vàng, hai con mắt nạm bằng hai viên kim cương.
- Đây, cái này là của cậu, ta không chọn cái này đâu vì nó đáng giá bằng cả một gia tài đấy.
Còn hai thanh gươm khác bằng thép Thổ Nhĩ Kỳ, kém kỹ xảo hơn. Đôbô cầm lên một cái và uốn lại thành vòng tròn.
- Thế này mới thật là thép chứ! – Ông hòa hứng nói – Đây, cái này, nếu cậu cho, ta xin cám ơn.
- Rất vui lòng. – Mectsei trả lời.
- Nhưng bây giờ, nếu cậu đã cho ta cái này, xin cậu hãy gia ơn thêm chút nữa, cậu hãy mang hộ đến Đebrexen và nếu Timôđi còn ở đấy, cậu hãy bào ông ta viết lên một câu gì đó mà ông ta muốn. Ở đó có thợ kim hoàn, họ sẽ khắc vào mặt thép.
- Rất vui lòng. Tôi cũng sẽ nhờ ông ta viết lên thanh gươm đầu rắn này. – Mectsei đáp, anh cầm thanh gươm cong chém vút một cái rồi buộc vào cạnh thanh gươm cũ.
Đôbô hỏi lính của mình:
- Các người có tìm thấy tiền trong mình tên tướng Thổ không?
- Chúng con chưa soát.
- Thế thì soát xem.
Người lính kéo ngay cả xác tên Thổ đến, anh nắm lấy cổ áo hắn lôi xềnh xệch trên cỏ. Anh lục soát ngay trước mặt họ.
Cái quấn ống thụng bằng nhung đỏ không có túi nhưng anh tìm thấy trong đai lưng một túi tiền vàng và đủ các loại tiền bạc.
- Món này để xài tốt quá – Mectsei hổ hởi nói – Người lính thì bao giờ cũng thiếu tiền.
Còn một cái ngủ bằng vàng nạm hồng ngọc đính trên tuy ban cùng một dây chuyền vàng. Tên bêi đeo sợi dây chuyền trong áo, sợi dây treo một lá bùa hộ mệnh bằng da xoắn lại như râu buồng dừa.
Mectsei để hai vật trang sức bằng vàng lên bàn tay, và đưa mời Xexey:
- Cái này thì bác phải chọn rồi.
- Cất đi, chú em ạ, cái này chú cũng cất đi. – Ông lão khoát tay nói – Chả nhẽ ta lại cắm chồm lên mái đầu già nua của ta hay sao!
- Ta lấy cái dây chuyền ấy cho con gái, ông ạ. – Bà vợ lên tiếng – Chúng tôi có một cô gáo đẹp ở trong cung hoàng hậu – Bà giải thích.
- Hãy đến dự đám cưới, các chú nhé! – Xexey nói và lắc lắc đôi chân. – Ta còn nhảy cho thỏa thích một phen nữa trước khi nhắm mắt.
Mectsei bỏ sợi dây chuyền vào tay bà vợ và hỏi:
- Lấy ai đấy?
- Viên trung úy của Hoàng hậu. Phuyriét Adam. Có lẽ các chú cũng biết chăng?
Mectsei nhăn mặt lắc đầu.
- Một chàng trai cừ khôi. – Bà lại nói – Hoàng hậu gả chồng cho con gái ta đấy.
- Cầu trời phù hộ cho họ bách niên giai lão. – Đôbô nói.
Mectsei tặng cho lính của Đôbô những bộ quấn áo Thổ và những binh khí thường. Họ chuẩn bị lên đường.
Mectsei cầm mũ lên và bực tức xoay xoay trong tay. Cái mũ bị chém gần đứt đôi. Xexey bảo cậu:
- Đừng bực mình nữa. Nếu nó không bị xé như thế thì bây giờ làm sao đôi vừa lên đầu cậu được.
Áo quần họ còn ướt, nhưng chậc, cho đến tối mặt trời và gió sẽ hong khô.
- Cậu hãy chọn lấy hai người trong số lính của ta để họ đi theo cậu. – Đôbô bảo – Bác Xexey, tôi cũng cử cho hai bác hai người.
- Không biết chúng ta có đi cùng đường không? – Mectsei quay sang vợ chồng Xexey hỏi – có lẽ chúng ta cùng đi chăng?
- Cậu đi đâu? – Lão già hỏi lại.
- Đebrexen [86].
- Vậy thì ta đi cùng đường đấy.
- Vậy ba người lính cũng đủ, - Mectsei bảo Đôbô.
- Tùy ý cậu. – Đôbô vui lòng đáp.
Trong khi đôi vợ chồng già sắp hòm xiềng lên xe, hai người đi qua chỗ các tử thi. Trong số đó có một tên Thổ lực lưỡng, khoảng ba chục tuổi, nằm duỗi thằng tay thẳng cẳng, hắn mặc một cái quần ống thụng bằng dạ xanh. Nhát chém trúng ngang mắt hắn.
- Tên này ta có biết. – Đôbô nói – Ta cũng đã có lần đánh nhau với hắn.
Hai người lính Hung bị băm nát, người ta đã lấy khăn phủ đầu cho một người.
Lính của Đôbô chọc thủng bụng những tên Thổ rồi ném xuống dòng Beretchô. Đoạn họ bới một cây liễu già. Họ lấy áo choàng đắp lên thi thể hai người rồi lấp đất lại và cắm gươm của họ lên thay cây thánh giá.
Ở góc phía nam kinh thành Côngxtăngtinốp sừng sững một tòa thành cổ. Bên trong những bức tường thành cao là bảy tòa tháp lùn như bảy cái cối xay gió khổng lồ đứng theo trật tự như sau:
0
0 0
0 0
0 0
Một nửa những tường thành đứng ngay trên làn sóng xõa cửa biển Cẩm Thạch, một nửa do những ngôi nhà gỗ bao quanh. Đó là thành Ieđikula nổi tiếng, nghĩa là Bảy Tháp. Bảy Tháp đó chứa đầy châu báu của Xutan.
Trong hai tháp giữa để những đồ trang sức bằng vàng và ngọc. Trong những tháp đứng gần phía biển cất những dụng cụ phá thành, binh khí và những đồ bằng bạc. Trong hai tháp cuối cùng là những binh khí cổ và những chiếu chỉ, sách vờ thời xưa.
Trong bảy tháp đó người ta còn giam giữ những tù nhân thuộc hàng công hầu nữa. Mỗi người bị giam một cách. Có người bị cùm và nhốt trong ngách đá tối om, cũng có người được cấp đủ tiện nghi và thả lỏng chả khác nào ở nhà: được phép tự do đi lại suốt ngày trong vườn hoa, vườn rau, lên ban công các ngọn tháp, vào nhà tắm; có thể đem theo cả ba người hầu, có thể viết thư, có thể tiếp người đến thăm, có thể chơi nhạc, có thể ăn uống thả cửa, chỉ mỗi tội không được ra khỏi thành.
Vào một ngày mùa xuân có hai người tóc hoa râm ngồi chơi trên ghế dài trong vườn thành Bảy Tháp. Cả hai đều đeo vòng cùm nhẹ quanh cổ chân.
Một người tay chống cằm tì lên đầu gối, người kia dang rộng hai tay lên thành ghế và ngả người ra phía sau nhìn mây bay.
Người nhìn mây đã nhiều tóc bạc hơn người kia, râu ông dài đến ngực, tóc rủ xuống quanh đầu như bờm sư tử.
Cả hai đều mặc quần áo Hung. Ôi, mảnh áo Hung đã sờn rách trên thân hình biết bao tù nhân trong thành Bảy Tháp!
Họ ngồi lặng lẽ. Ngày xuân tỏa hơi ấm dìu dịu khắp vườn. Giữa những hàng bá hương, đỗ tùng và nguyệt quế, hoa uất kim hương và hoa thược dược đã nở. Trên đầu họ, những lá rộng của cây bang cổ thụ đang uống ánh mặt trời.
Người nhìn mây nhấc cánh tay lực lưỡng xuống khỏi thành ghế và khoanh lại trước ngực, giữa chừng ông nhìn sang người bạn:
- Nghĩ ngợi gì thế hở ông bạn Moilát?
- Tôi đang nghĩ về cây dẻ của tôi. – Người kia cúi về phía trước trả lời - Ở Phôgorot tôi có một cây dẻ…
Hai người lại im lặng. Vài phút sau Moilát lên tiếng:
- Cái cành ngoài của nó bị héo vì băng giá. Nó đã đâm chồi hay chưa? Tôi đang ngẫm nghĩ về chuyện ấy.
- Chắc chắn là nó đã đâm chồi. Cây cối bị băng giá rồi lại đâm chồi. Mầm nho cũng nẩy lên từ gốc cụt [87]. Chỉ có con người là không nẩy lộc.
Họ lại lặng lẽ một lúc.
Rồi Moilát lại lên tiếng:
- Thế còn anh, Balin, anh nghĩ chuyện gì thế?
- Về chuyện thằng aga kapi [88] cũng bần tiện y như những đứa khác. – Tơrơc Balin buồn bã trả lời.
- Điều đó thì tôi chẳng bao giờ ngờ vực cả.
- Người ta bảo rằng hắn ranh lắm. Vợ tôi gửi cho hắn ba chục nghìn tiền vàng để hắn tìm mánh lới gỡ cái cùm này ra khỏi chân cho tôi. Thế mà đã ba tháng nay.
Họ lại im lặng. Moilát với tay xuống một bông hoa bồ công anh vàng hoe giữa đám cỏ. Ông bứt nó lên. Ông vò đi vò lại trong tay một lúc rồi thả rơi xuống đất.
Và ông lại lên tiếng:
- Hồi đêm tôi nghĩ về chuyện là mãi tôi vẫn chưa hiểu được tại sao chúng nó lại bắt anh. Anh đã kể nhiều lần về chuyện chúng nó giải anh đi trên sông Đuno, chuyện anh đã quật một tên lính gác vào mạn thuyền, cách chúng nó giải anh đến đây. Nhưng cái căn nguyên, cái lý do thật…
- Cái đó thực ra chính tôi cũng chằng biết.
- Nói cho cùng thì anh vẫn ở trong tổ của anh: người ta không thể đổ cho anh một tôi mưu bá đồ vương.
- Chính tôi cũng đã nhiều lần day dứt về chuyện này. Mặc dù đối với bọn Thổ thì chẳng cứ phải lý do gì to tát, nhưng tuy vậy giữa nhiều nguyên do cái gì đã hại cho tôi nhất thì tôi cũng muốn biết.
Một toán kaputji[89] khua trống đi qua sân, sau đó họ lại chỉ còn hai người với nhau.
Balin nói tiếp:
- Tôi cho rằng vẫn cái buổi nói chuyện đêm ấy là lý do chính. Xuntan hỏi tại sao tôi lại báo cho quân Đức biết chuyện ông ta đến. “Báo cho quân Đức! – Tôi ngạc nhiên hỏi – Tôi không báo cho quân Đức mà là cho Perênhi.” “Cũng một phường cả - Xuntan trả lời – Perênhi ngoặc với quân Đức”. Và Xuntan tức giận tròn xoe mắt nhìn tôi: “Nếu ông không báo cho chúng nó biết, chúng tôi đã có thể đánh úp quân Đức ở đây. Chúng tôi đã có thể bắt được tất cả tướng lĩnh và ta đã có thể bẻ nát tất cả lực lượng của Pheđinan! Thành Viên cũng có thể đã là của ta!” Thấy tên Thổ mạt hạng ấy thét vào mặt tôi như thế, trong người tôi máu cũng sôi lên. Tôi, anh biết đấy, bao giờ> cũng vẫn làm chủ trong toàn bộ cuộc đời tôi: tôi không quen che giấu những ý nghĩ của mình.
- Anh đã chồm lên với ông ta à?
- Tôi không cục cằn đâu, tôi chỉ nói với ông ta rằng sở dĩ tôi báo cho người ta biết việc Xuntan đến là chính vì tôi muốn tránh cho những người Hung trong phe Đức.
- Đó là một sai lầm lớn!
- Lúc đó tôi đang còn tự do.
- Thế sau đó Xuntan bảo sao?
- Không nói gì cả. Ông ta đi đi lại lại trước mặt tôi. Sau đó ông ta chợt quay sang viên pasa và bảo soạn cho tôi một cái lều tốt để tôi có thể ngủ lại vì hôm sau ông ta còn muốn nói chuyện với tôi.
- Thế hôm sau các anh nói chuyện gì?
- Không nói gì cả. Tôi cũng không bao giờ trông thấy Xuntan nữa. Người ta dành cho tôi một cái lều to nhưng không cho đi ra ngoài. Bao nhiêu lần tôi định bước ra đều co hàng chục mũi dáo chĩa vào ngực.
- Chúng nó xiềng anh lại từ bao giờ?
- Chỉ khi Xuntan lên đường về.
- Tôi thì chúng xiềng lại ngay từ khi bắt, trong cơn tức giận tôi đã khóc như một đứa trẻ con.
- Tôi không biết khóc. Tôi không có nước mắt. Cả khi cha tôi mất tôi cũng không khóc.
- Anh cũng không khóc các con anh à?
- Không. – Tơrơc Balin tái mặt đáp – Nhưng mỗi khi nhớ đến chúng nó tôi lại cảm thấy như có ai đang xoáy mũi gươm trong ngực mình.
Ông thở dài đau đớn và gục trán vào lòng bàn tay.
- Có một tên tù binh rất nhiều lần hiện về trong ký ức tôi. – Ông nói với một vẻ buồn trầm ngâm – Một tên Thổ gầy, xấu tính, bị tôi bắt được bên bờ Đuno. Tôi giữ hắn lâu năm trong thành. Có một lần mặt đối mặt, hắn đã nguyền rủa tôi.
Họ không nói thêm gì nữa.
Xa xa có tiếng kèn vọng đến. Thỉnh thoảng họ chú ý nghe, rồi sau đó lại đắm mình vào suy nghĩ.
Khi mặt trời đã nhuộm đỏ chân mây, viên trấn thủ đi khắp vườn và khi đến chỗ họ, hắn nói với họ giọng trịch thượng:
- Thưa các ngài, chúng tôi khóa cổng.
Chúng nó vẫn thường khóa cổng trước lúc mặt trời lặn độ nửa giờ và lúc đó tất cả tù nhân đều phải vào phòng giam của mình.
- Ephenđi Kaputji [90], - Tơrơc Balin hỏi – hôm nay có việc gì mà người ta thổi kèn ghê thế?
- Hội Uất kim hương. – viên quan phòng thành trả lời – trong vườn thượng uyển đêm nay người ta không ngủ.
Các tù nhân đều đã biết cả. Mùa xuân năm ngoái cũng đã có hội như thế. Những lúc như vậy tất cả cung phi, hoàng hậu của Xuntan hạ lệnh dựng những lều hoa quanh các luống hoa uất kim hương và cho các thị nữ bán trong đó đủ các loại đồ chơi, đồ trang sức, lụa là, găng tay, bít tất, giày dép, khăn voan và các loại tương tự. Mấy trăm cung phi của Xuntan không bao giờ được ra phố, vì vậy hàng năm đến đó họ vui mừng được một lần vung tiền mua sắm.
Những dịp như vậy vườn thượng uyển vang tiếng cười đùa. Người ta treo những lồng chim vẹt, sáo, họa mi và hoàng yến lên các cành cây cho chúng đua nhau hót thi cùng nhã nhạc. Tối đến trong eo biển Bốxpôrút, đuốc hoa và đèn lồng rực rỡ trên thuyền rồng và trong tiếng nhã nhạc vang lừng, tất cả cung tần mỹ nữ cùng dạo thuyền ra tận biển Cẩm Thạch.
Hai tù nhân bắt tay nhau dưới chân tháp Máu:
- Chúc anh ngủ ngon, anh Moilát Istơvan ạ.
- Chúc anh ngủ ngon, anh Tơrơc Balin ạ.
Bởi nơi đây không còn niềm vui nào khác ngoài giấc ngủ ngon. Trong giấc ngủ, người ta mơ về nhà.
Nhưng Tơrơc Balin không hề thấy buồn ngủ. Hôm nay sau bữa trưa, trái với thói quen, ông đã nằm nghỉ và ngủ một giấc, vì vậy buổi tối ông không buồn ngủ nữa. Ông đến mở> cửa sổ và ngồi nhìn trời sao.
Chiếc thuyền rồng dạo chơi ngay dưới chân thành Bảy Tháp về phía biển Cẩm Thạch. Bầu trời đầy sao nhưng không trăng. Những ngôi sao lấp lánh gần như bốc lửa và mặt biển cũng là một bầu trời nữa đang lấp lánh. Chiếc thuyền rực rỡ đèn hoa lướt giữa những ngôi sao cao tít và những ngôi sao sâu thẳm. Nhưng hai bức tường đá cao> không cho phép người tù được trông thấy cảnh đó. Chỉ có tiếng nhạc vọng tới tai ông; đàn Kanun tưng tưng, đàn gõ và sênh tiền rộn rã. Mặc dù rất muốn nghe, ý nghĩ của ông vẫn tha thẩn về hướng khác.
Về khuya tiếng nhạc ồn ào đã lặng. Các cung nữ cất tiếng hát. Giọng hát mỗi lúc một khác, tiếng đàn> dạo theo cũng khác. Nhưng Tơrơc Balin cũng chẳng nghe được gì mấy. Ông nhìn bầu trời đã phủ đầy những đám mây đen rách rưới đang từ từ trôi. Sao vẫn le lói chiếu qua những chỗ> rách.
- Ờ đây trời cũng khác làm sao – ông thầm nghĩ – Trời Thổ Nhĩ Kỳ, đêm tối Thổ Nhĩ Kỳ.
Sau đó, lúc tiếng ca hát trên thuyền ngừng lại một hồi dài, ông lại tiếp tục những suy nghĩ của mình:
- Cả đến im lặng ở đây cũng khác: im lặng Thổ Nhĩ Kỳ.
Ông đã nghĩ đến việc đi nằm nhưng trạng thái buồn ngủ đê mê làm ông cảm thấy dễ chịu nên ông chờ cho đến lúc tứ chi tự cử động, cho đến lúc cơ thể ông, không cần đến ý chí chỉ huy, tự nó chuyển động và đưa ông đi nghỉ.
Tiếng thụ cầm lại ngân lên trong tĩnh mịch của đêm khuya và qua lá cành, những cung điệu Hung bỗng bay lên chơi vơi trong đêm tối Thổ Nhĩ Kỳ.
Tơrơc Balin cảm thấy một cảm giác rung mình vừa đau xót vừa ngọt ngào chạy từ tim ra khắp cơ thể.
Cây thụ cầm lặng đi một phút. Rồi những cung điệu run rẩy lại bay lên, dâng lên như tiếng nức nở thầm lặng trong đêm khuya.
Tơrơc Balin ngửng đầu lên, đôi mắt trầm ngâm. Con sư tử bị giam trong cũi sắt cũng ngẩng đầu lên như thế mỗi khi nghe gió núi thầm thì.
Những cung điệu của cây thụ cầm dịu dàng hạ xuống thành một tiếng thở dài tan vào im lặng để rồi những dây đàn lại nẩy lên cùng với lời ca Hung rất rõ của một giọng nữ thanh và buồn:
Ai đã uống nước Tixo
Trái tim sẽ mãi nhớ về chốn đây
Ôi! Tôi cũng uống sông này.
Hơi thở của Tơrơc Balin ngưng lại, ông đăm đăm dõi mắt về phía tiếng hát. Những món tóc bạc của ông dường như xù cả lên, mặt ông hàu như biến thành đá. Và trong khi con mãnh sư già thần người ra nghe bài hát, hai giọt nước mắt to ứa ra, lăn trên gò má và chòm râu của ông.
Vào khoảng nửa đêm, một gia nhan gõ cửa phòng ngủ của các công tử Tơrơc:
- Công tử Gergey!
- Có việc gì thế?> >Cứ vào! – Gergey nói to.
Chàng chưa ngủ, bên ánh nến chàng đang đọc Hôraxiux [91]
Bên hai giường kia, các công tử Tơrơc cũng tỉnh dậy.
- Người gác cổng báo tin là có một ông nào ấy đang đứng ở trước cổng.- Tên gia nhân nói.
- Tên là gì?
- Cái gì Kelske [92] hay là quái quỷ gì ấy.
- Kelske? Thằng khỉ gió nào mà có thể có cái tên là Kelske?
- Ông ta ở Giơrơ đến và muốn nghỉ lại đây.
Nghe tiếng Giơrơ, Gergey liền nhảy ra khỏi giường. Tơrơc Iontsi từ trong chăn> hỏi ra:
- Ai thế hở Gergey?
- Mectsei! – Gergey vui vẻ kêu lên. – Mời ngay ngài hiệp sĩ vào.
Tên gia nhân chạy vụt đi ngay.
Gergey xỏ ủng rồi vơ vội áo choàng lên vai. Hai công tử cũng ra khỏi giường[93]. Hai cậuu rất tò mò người khách mà họ mới chỉ nghe tên.
- Các cậu cho dọn rượu và món ăn nhé!- Gergey dặn với lại từ cửa phòng rồi chạy lao xuống nhà.
Khi chàng xuống đến sân thì Mectsei cũng đã ở đó, bên cạnh là viên quan phòng thành và người lính gác đang cầm đèn. Từ trên gác cũng có ánh đèn rọi xuống. Việt sáng chập chờn một lát rồi chiếu lên người mới đến, lúc đó đang tặng cho mỗi người lính của Đôbô một đồng tiền vàng để từ giã.
- Thế là tớ đã đến nơi.- Anh ôm chầm lấy Gergey và nói.- Xuýt nữa thì tớ ngủ trên mình ngựa.
- Nhưng anh Pisơto, cái gì trên đầu anh thế?
- Tuyban đấy, mẹ kiếp! Cậu không thấy là tớ đã trở thành Thổ đây à?
- Anh đừng đùa! Cái khăn đầy những máu kia kìa!
- Nào, thế thì cậu cho tớ xin một cái phòng và một thau nước, rồi sau đó tớ sẽ kể cho mà nghe chuyện đi đường từ Giơrơ đến Đebrexen.
Một người hầu gái hiện ra ở đầu cầu thang và nhìn người mới đến có vẻ dò hỏi. Gergey khoát tay ra hiệu> không có gì. Người hầu biến mất.
Gergey quay sang Mectsei giải thích:
- Phu nhân không mấy khi ngủ. Đêm cũng như ngày, bà vẫn ngóng chờ tin tức của tướng công.
Mectsei nằm sốt ba ngày liền vì vết thương. Suốt thời gian đó, các công tử Tơrơc và Gergey lúc nào cũng ngồi bên cạnh anh. Họ cho anh uống rượu vang đỏ và chăm chú nghe những câu chuyện của anh.
Phu nhân cũng thường đến thăm anh. Trong lúc còn sốt, Mectsei đã nói rằng anh đến vì Gergey: anh sẽ đưa chàng đi theo mình vào quân đội hoàng gia.
Các công tử Tơrơc sửng sốt nhìn Gergey, còn phu nhân nhìn chàng với nét mặt buồn bã ra chiều trách móc:
- Vậy ra con có thể bỏ chúng ta mà đi ư? Ta đã không phải là mẹ thay thế mẹ của con ư? Và các con ta đã không phải là các em của con ư?
Gergey cúi đầu trả lời:
- Con đã mười tám tuổi rồi. Chả nhẽ con cứ sống một cách tốn cơm vô ích ở đây khi Tổ quốc đang cần những người lính hay sao?
Quả thật chàng đã có vẻ một chàng trai chín chắn so với lứa tuổi mình. Trên khuôn mặt nước da bánh mật, mịn màng như con gái của chàng, râu đã bắt đầu lún phún. Đôi mắt đen láy của chàng đầy vẻ thông minh và nghiêm nghị.
- Cần chính con ư? Con không thể chờ các con trai của ta cùng đi ư? Ai cũng lìa bỏ chúng ta cả, - Phu nhân gật gật đầu và lau những giọt nước mắt giàn giụa – Nơi nào Trời đã lìa bỏ thì con người cũng xa lánh.
Gergey quỳ xuống trước mặt phu nhân và hôn tay bà:
- Thưa phu nhân, mẹ yêu quý của con, nếu mẹ hiểu việc ra đi của con như thế thì thôi vậy.
Tinôđi cũng đang ngồi trong phòng. Ngày hôm đó ông vừa từ Erơsecniva đến. Ông đến để hỏi tin tức của chủ tướng, nhưng tất nhiên câu hỏi tắc lại trong cổ ông khi ông thấy lâu đài không treo cờ và phu nhân ở trong tình trạng gần như để tang.
Ông ngồi cạnh cửa sổ, trên một cái hòm bọc da gấu và đang viết chữ lên bản một thanh gươm. Nghe lời Gergey, ông ngừng tay lại và nói:
- Thưa phu nhân, xin phu nhân cho lão được phép nói leo vào câu chuyện này.
- Ông cứ nói đi, Sebớc ạ.
- Con chim dù có bay đi đâu rồi cũng vẫn luôn luôn quay về tổ. Gergey đang muốn được tung cánh một phen. Lão nghĩ rằng nếu cậu ta được biết đó biết đây thì rất tốt. Vả lại phu nhân cũng thấy đấy, chỉ nay mai công tử Gianốt sẽ trưởng thành, lúc ấy đối với cậu ta cũng tốt hơn nếu có được một quân nhân từng trải ở bên cạnh.
Không có gì buồn cười trong những lời này cả, tuy vậy mọi người vẫn mỉm cười. Vì thi sĩ Sebớc hễ lúc nào không hát là lại hay pha trò, và dù lão có nói một cách nghiêm chỉnh người ta vẫn cảm thấy niềm vui ẩn náu trong những lời của lão.
- Rồi chúng ta sẽ nghĩ thêm xem sao. – Phu nhân gật đầu nói.
Thi sĩ lại quay về công việc.
- Bài thơ đã xong chưa đấy?
- Xong rồi ạ. Lão không biết phu nhân có thích không?
Lão cầm thanh gươm đầu rắn lên và đọc
Ai can trường là mạnh
Người mạnh thắng như chơi
Vừa thắng vừa xông tới
Tử thần cũng tháo lui!
- Bác viết bài ấy lên gươm của cháu nữa nhé! – Tơrơc Iontsi nói.>
- Không. – Tinôđi lắc đầu đáp – Chúng ta sẽ viết bài khác lên gươm ấy.
Mectsei nằm trong giường lên tiếng:
Trên thanh gươm của Đôbô phải viết cả tên vua nữa đấy. Một câu gì đại khái như: Kính thiên, ái quốc, trung quân.
- Câu ấy lỗi thời rồi. – Tinôđi trả lời – Từ khi vương miện đặt lên đầu người Đức [94] câu ấy đã bị loại khỏi thời thượng rồi. Nếu ông ta quả muốn viết câu đó lên gươm thì chính ông ta đã tự mang gươm đến.
- Cháu có một câu. – Gergey gõ ngón tay lên trán nói – Hồi nh, cháu đã được nghe một câu nói của chú ấy. Có lẽ nên khắc câu ấy lên gươm.
- Câu gì thế?
- Cái chính là không bao giờ được sợ!
- Được đấy. – Tinôđi khẽ gật đầu – Nhưng như thế thì ý trơ trọi quá. Hẵng gượm…
Lão chống tay lên cằm suy nghĩ. Mọi người đều im lặng. Một phút sau mắt lão sáng lên:
- >Ai sợ chết, đời sẽ hết!
- >Thế hay đấy! – Gergey kêu lên.
Tinôđi chấm bút lông ngỗng vào nghiên mực bằng gỗ để trên bậc cửa sổ rồi viết câu tâm niệm đó lên thanh gươm.
Còn một thanh gươm nữa chưa viết, đó là thanh gươm cùng đôi với thanh của Đôbô, Mectsei tặng nó cho Gergey.
- Chúng ta viết gì lên thanh gươm này bây giờ? – Tinô đi nói – Thế này có được không nhé: Bônemixo Gergey, hãy phóng như bay!
Mọi người cười ồ lên. Gergey lắc đầu:
- Không, cháu chả cần thơ, chì cần một chữ thôi. Trong chữ ấy có tất cả mọi ý thơ. Bác hãy viết cho cháu chữ này: >Vì Tổ quốc! [95]
Ngày thứ năm Đôbô chợt đến. Mọi người vui mừng đón tiếp ông. Đã mấy năm nay, kể từ khi chủ tướng bị bắt. đây là lần đầu tiên người ta lại bày lên bàn những bát đĩa bằng vàng, bằng bạc. Một niềm vui rạng rỡ bất thường tỏa sáng khắp ngôi nhà.
Tơrơc phu nhân chăm chú lắng nghe những tin tức mà Đôbô biết được từ Viên và từ các quan chức trong nước.
Hồi đó chưa có báo chí, chỉ qua thư từ hoặc khách khứa người ta mới có thể biết được những chuyện xảy ra ngoài xã hội cũng như những chuyện gẫy cành đơm nụ trên cây gia hệ của những gia đình quý tộc.
Chỉ có tên của một người là mãi vẫn chưa được nhắc đến trong câu chuyện: đó là tên của gia chủ.
Gergey đã lưu ý Đôbô đừng nhắc đến, cũng đừng hỏi han gì cả.
Nhưng khi các gia nhân đã lui hết ra khỏi phòng ăn, chính phu nhân lại lên tiếng hỏi:
- Tướng quân có nghe được tin tức gì về người chồng thân yêu của tôi không?
Và nước mắt bỗng chảy giàn giụa trên má bà.
Đôbô lắc đầu:
- Chừng nào tên Xuntan này chưa chết, tướng công nhà ta còn khó lòng mà được tha về.
Ý nghĩ đó đã được nói ra với một sự chân thành mộc mạc, nhưng thời đó người ta vẫn quen nghĩ sao nói vậy.
Phu nhân càng rũ đầu xuống.
Đôbô căm giận đập tay lên bàn:
- Nhưng hắn còn muốn sống đến bao giờ nữa? Những tên khát máu như thế thường không được chết già đâu!
Rồi ông nói tiếp, giọng an ủi:
- Nếu có thể bắt được một tên basa nào đó, tôi sẽ đem đổi lấy tướng công.
Phu nhân buồn bã lắc đầu:
- Tôi không tin, Đôbô ạ. Chúng nó giam giữ chồng tôi trong sắt thép không phải như giữ một của quý cướp được, mà như giữ một con sư tử, vì chúng nó sợ chồng tôi. Tôi đã hứa tất cả để chuộc lại chồng tôi. Tôi bảo chúng nó: Các ông hãy lấy tất cả súc vật của chúng tôi đi, hãy lấy tất cả vàng bạc của chúng tôi đi. Tụi basa đút túi tất cả tiền bạc của tôi gửi đến, nhưng Xuntan vẫn không hề trả lời chúng tôi.
- Vị tất chúng nó đã dám mang chuyện đó ra tâu.
- Không thể thoát khỏi nơi ấy bằng cách nào khác được ư? – Mectsei hỏi.
Đôbô đáp:
- Ra khỏi Bảy Tháp ấy à? Cậu chưa bao giờ nghe nói về Bảy Tháp hay sao?
- Tôi đã có nghe nói. Nhưng tôi cũng được nghe nói là nếu người ta quyết chí thì không có việc gì không thể làm được.
- Cậu Mectsei thân mến, - phu nhân nói – chả nhẽ cậu lại có thể nghĩ rằng chồng tôi và cả cái gia đình côi cút này không quyết chí hay sao? Tôi đã chẳng từng đến chỗ hoàng hậu, đến nhiếp chính, đến tổng trấn Buđo vì việc cứu chồng tôi đấy ư? Tôi đã chẳng từng lê gối đến cả chỗ vua Pheđinan đấy sao? Chuyện đó tôi cũng chẳng dám viết cho người chồng đau khổ của tôi biết nữa.
Những lời cuối cùng của phu nhân nghẹn ngào trong nước mắt, mọi người im lặng buồn rầu nhìn bà.
Nhưng bà đã lau nước mắt và gắng gượng mỉm cười quay sang nói với Tinôđi:
- Thi sĩ Sebơc, chẳng nhẽ chúng ta lại đem nước mắt ra mà đãi bằng hữu hay sao? Lão khá đem cây đàn ra đây và hát lại những bài mà ngày trước chồng ta vẫn thường ưa thích, chỉ những bài ấy thôi, Sebơc ạ. Chúng ta sẽ nhắm mắt lại, và trong khi lão hát, chúng ta sẽ tưởng tượng tướng công cũng đang ngồi giữa chúng ta.
Đã ba năm nay trong nhà vắng tiếng đàn của thi sĩ Sebơc. Vừa nghe lệnh cho phép, mấy cậu thiếu niên đã vui hẳn lên.
Sebơc về phòng mình lấy cây đàn tới rồi bằng một giọng êm ái lão ngâm thơ kể sự tích bà Yuđích và đệm đàn theo.
Câu chuyện đã mang lại niềm an ủi. Trong vai Hôlôphen tất cả mọi người đều nhận ra Xuntan. Nhưng hỡi ôi, ngày nay còn đâu bà Yuđích để trừ tiệt hắn khỏi mặt đất này!
Đến nửa chừng câu chuyện, dây đàn bỗng nhiên đổi làn điệu dưới những ngón tay ông lão và bằng một giọng rất trầm rất nhẹ, lão chuyển sang bài khác:
Nước Hung đáng thương giờ đây than khóc
Những niềm vui, tiếng cười đã mất:
Đã tiêu điều bao cơ nghiệp giàu sang
Bị tù đày bao khanh tướng hiên ngang.
Một cảm giác đau xót truyền đi khắp mọi người ngồi quanh bàn. Đôbô cũng ứa nước mắt.
- Lão có nên tiếp tục nữa chăng? – Tinôđi ngần ngại hỏi.
Nữ chủ nhân gật đầu.
Sau đó Tinôđi ngâm khúc hát kể chuyện quân Thổ đã lừa tướng công Balin sa lưới như thế nào, chúng đã giải tướng công đi trong xiềng xích ra sao. Đến cuối khúc ngâm, giọng ông trở nên thầm thì đau đớn:
Vẫn cầu nguyện lệ đầy khóe mắt
Người vợ hiền và cả hai con
Họ đang khóc cảnh mồ côi, hiu hắt,
Sao xiết nỗi buồn trong kiếp cô đơn.
Đâu còn niềm vui cho những gia nhân
Những người vẫn nhớ thương, cầu nguyện:
Một đôi kẻ ngại ngùng trốn tránh
Vẫn nhiều người chờ chủ tướng hồi gia.
Đến đây ngay cả người đánh đàn cũng nghẹn ngào. Bởi lão chính là người gia nhân ngại ngùng trốn tránh vẫn thương khóc chủ tướng của mình nhiều nhất.
Hai cậu thiếu niên gục đầu vào lòng mẹ khóc nức nở, bà mẹ ôm choàng lấy cả hai con.
Một vài phút trôi qua như vậy trong ngôi nhà buồn thảm, sau đó Đôbô lên tiếng bằng một giọng trầm trầm đầy cay đắng:
- Sao tôi lại không phải là kẻ tự do! Nếu được thế thì dù có phải mất hàng năm trời tôi cũng quyết đi tới thành phố đó, ít nhất cũng để xem cái nhà ngục ấy có thật kiên cố đến thế chăng?
Mectsei đứng dậy:
- Tôi đang là kẻ tự do! Xin thề trước Đấng vạn năng rằng tôi sẽ đi tới đó! Nhất định thế! Và nếu được thì dù có phải trả bằng tính mạng, tôi cũng sẽ giải thoát cho tướng công Tơrơc Balin.
Gergey cũng bật dậy:
- Tôi sẽ đi với anh! Tôi sẽ theo anh qua tất cả mọi hiểm nghèo vì chủ tướng, vì nghĩa phụ của tôi.
- Mẹ ơi, - Tơrơc Iontsi xúc động nói – chẳng nhẽ con lại ngồi nhà trong khi có người ra đi để cứu cha con ư?
- Chuyện điên rồ! – Người mẹ đáp.
- Dù là chuyện điên rồ hay không cũng mặc. - Mectsei hăng hái nói – Cái gì tôi đã nói là tôi sẽ làm.
- Lão cũng sẽ đi với cậu, - Tinôđi nói – Tay lão đã bại nhưng trí óc lão có khi còn có ích.
- Các người muốn gì cơ chứ? – Tơrơc phu nhân lại nói – Chẳng lẽ các người có thể làm được điều mà hai đức vua cùng một gia tài vương giả đã không làm nổi hay sao?
- Phu nhân nói đúng đấy. – Đôbô đã lấy lại bình tĩnh nói – Tiền bạc, mưu chước đều vô ích hết, chỉ còn thiện ý của Xuntan mới có thể mở được xích xiềng.
- Nhưng nếu cái thiện ý ấy không bao giờ đến cả? – Mectsei vặn lại.
Sáng hôm sau Đôbô tiếp tục lên đường. Mọi người không lưu khách, ai cũng biết thời giờ của ông rất sít sao. Mectsei vẫn còn ở lại.
Anh gọi Gergey vào phòng riêng và bảo:
- Mình đã chờ để chúng ta có dịp suy nghĩ thêm về buổi nói chuyện tối hôm qua. Không phải vì mình đâu, mình thì dẫu có suy nghĩ đến mấy cũng vẫn thế thôi, nhất định mình sẽ đi tới miền đất Thổ Nhĩ Kỳ đó.
- Còn tôi, tôi sẽ đi với anh – Gergey trả lời giọng dứt khoát.
- Ngẫm cho cùng thì hiện nay ở nhà không có chiến tranh. Vả lại, ai biết được, nhỡ chúng ta tìm được một lối ngóc ngách nào đó thì sao?
- Cho dù có thất bại chăng nữa, chúng ta cũng không phải hổ thẹn.
- Mang Tinôđi theo à?
- Tùy anh.
- Thế còn Iontsi?
- Phu nhân không để cho cậu ta đi đâu…
- Vậy chỉ hai đứa chúng mình đi thôi. Ta để Tinôđi ở nhà thôi, ông lão không chịu đựng nổi trò múa gươm cưỡi ngựa đâu.
- Tùy anh.
- Vả lại chúng mình đang đùa với cái đầu của chúng mình đấy. Mang ông lão vào chỗ chết thì uổng lắm. Giờ đây ông lão là một trong những người đáng quý nhất ở nước ta đấy. Chúa Trời cũng muốn ông lão lang thang đây đó để nhen lại những ngọn lửa đang tắt dần trong những trái tim. Con người này chính là nỗi đau thương đang ngân lên từ linh hồn dân tộc.
Họ đang trò chuyện thì Tơrơc Iontsi đẩy cửa bước vào.
Cậu cầm roi ngựa trong tay, mặc quần đi ngựa bằng da nai vàng, đầu đội mũ dạ rộng vành kiểu Đebrexen, chân đi ủng màu vàng.
Mectsei làm bộ như đang tiếp tục kể một câu chuyện nào đó, anh chỉ hơi liếc nhìn Iontsi rồi vừa cười vừa nói:
- Thế đấy: con thỏ đế tóc đỏ sắp cưới vợ!
Và anh giải thích cho Iontsi hiểu:
- Cậu không biết kẻ mà chúng tớ đang nói tới đâu, nhưng có lẽ Gergey đã từng kể đến cũng nên.
- Ai cơ? – Iontsi hờ hững hỏi.
- Phuyriét Ađam.
- Hắn lấy ai? – Gergey mỉm cười nói.
- Con gái của một lão già tay gỗ.
Tất cả vẻ hồng hào trên mặt Gergey bỗng nhiên biến mất.
- Xexey Êvo ấy à? – Cậu hỏi gần như hét lên.
- Cô ấy đấy, cô ấy đấy. >Cậu quen cô ta ư?
Gergey ngơ ngẩn nhìn Mectsei.
- Các anh đừng đóng kịch nữa. – Iontsi nói và quất roi lên chiếc ủng – Không phải các anh đang nói về chuyện ấy đâu. Các anh tưởng tôi còn trẻ con lắm đấy. Tôi không còn trẻ con nữa đâu. Suốt đêm qua tôi không ngủ. Có thứ quả chỉ một đêm là chín. Đêm qua tôi đã chín chắn thành người.
- Thế mẹ cậu cho phép cậu đi ư?
- Tôi chưa nói với mẹ tôi, nhưng đằng nào cũng thế thôi. Hiện nay ở thành Hunhođi có mấy việc phải thu xếp. Tôi sẽ thưa với mẹ tôi giao cho tôi đi làm việc đó.
Mectsei nhún vai:
- Nếu vậy thì khởi hành thôi.
- Ngay hôm nay cũng được. Tôi đã mặc quần áo đi đường đây rồi.
- Khoan cái đã. – Gergey nói, mặt vẫn tái nhợt – Vừa rồi anh có nói đến một chuyện, anh Mectsei ạ. Câu chuyện đó có thực không hay anh chỉ ngẫu nhiên bịa ra như thế?
- Chuyện mình nói về Phuyriét ấy à?
- Vâng.
- Thực đấy. Chính bà mẹ cô ta đã khoe là hoàng hậu gả cô ta cho trung úy tùy giá của hoàng hậu.
Mặt Gergey chuyển dần từ tái nhợt ra màu đỏ, những mạch máu căng phồng trên trán.
- Anh làm sao thế? – Iontsi hỏi – Anh quen cô ta ư?
Gergey mất bình tĩnh, đi đi lại lại trong phòng.
- Cố nhiên là tớ quen, vì cô ta là Êvo của tớ!
- Người ta lấy mất Êvo của anh à? – Iontsi ngơ ngác hỏi.
- Ừ. Nhưng tớ không tin.
Và chàng giận dữ thét lên gần như phát khùng:
- Tớ sẽ giết chết cái thằng vô lại ấy!
Mectsei muốn dùng sự bình tĩnh của mình để làm chàng dịu xuống:
- Cho là cậu sẽ giết nó. Nhưng nhỡ cô kia yêu nó thì sao?
- Cô ấy không yêu nó!
- Cậu cho rằng người ta ép uổng cô ấy à?
- Chắc chắn là như thế!
- Và cậu yêu cô ấy?
- Từ thuở bé.
- Thế thì chúng mình phải làm một cái gì mới được. – Mectsei nói và chống cùi tay, nhổm người lên rồi tiếp: - Nhưng dù chúng ta có làm gì đi nữa, cậu vẫn không lấy được cô ấy. Và nhỡ họ đã thân nhau thật sự thì sao?
- Sao anh lại có thể nghĩ thế được! – Gergey đáp.
Mectsei nhún vai:
- Cô cậu thư từ với nhau à?
- Chúng tôi làm cách nào mà thư từ với nhau được! Tôi làm gì có quân hầu để sai đi đây đi đó?
Mectsei lại nhún vai.
Ngoài hiên bỗng có tiếng gõ cửa gấp.
Tơrơc Iontsi nhảy lại chỗ cánh cửa và khe khẽ quay chiếc chìa khóa trong ổ. Ngay phút đó quả đấm cửa bị vặn lạch cạch. Iontsi ra hiệu im lặng vì người gõ cửa chính là em cậu. Cậu không muốn cho nó biết tí gì về dự định của họ.
Hoàng hậu Izabela nghỉ đông ở Giolu, và chúa xuân vẫn còn gặp bà ở đấy.
Ba hôm sau Gergey và Mectsei đã đến Giolu. Tơrơc Iontsi không đi cùng để bà mẹ khỏi ngờ về mưu toan của họ.
Tơrơc phu nhân chỉ biết rằng Gergey đi theo Mectsei để gia nhập quân ngũ của Pheđinan và sẽ sống hết mùa hè trong quân đội, đến dịp lễ Đemete sẽ trở lại nhà.
Mưu chước của các chàng trai đã dệt xong. Họ thỏa thuận với nhau là Gergey rõ cô gái có yêu người chồng sắp cưới của mình không? Nếu cô ta yêu, Gergey sẽ không thể làm gì khác hơn là từ biệt những mộng ước của mình. Nhưng nếu cô ta không yêu, Gergey sẽ lập tức biến ngay khỏi nơi đó, còn Mectsei sẽ chế nhạo Phuyriét đến mức không cô gái nào ở vùng Erơđêi còn nảy ra ý thích làm vợ hắn nữa.
Sau khi đã giải quyết xong mọi việc ở Giolu ba chàng trai sẽ gặp nhau ở thành Hunhođi để lên đường tới Côngxtăngtinốp.
Họ dự định sẽ đi ngựa tới biên giới, Iontsi giữ lại số tiền định dùng vào việc tu sửa thành trì và ngoài ra còn cố kiếm thêm được chừng nào hay chừng ấy, để nếu cần họ cũng sẽ có đủ tiền hành động. Từ bên kia biên giới trở đi họ sẽ cải trang thành đạo sĩ, lái buôn hay hành khất và đi bộ để có thể tránh sự chú ý của tụi cướp hoặc những toán quân Thổ lang thang trên đường. Dù cứu được tướng Tơrơc Balin hay không, trong vòng hai tháng họ sẽ quay trở về, nhưng có lẽ còn sớm hơn cũng nên, và Tơrơc phu nhân sẽ không phải thấp thỏm về đứa con trai của bà.
Hai chàng trai đến Giolu vào buổi tối.
Chỉ có một người hầu đi theo họ, một anh chàng tên là Machiát mà Mectsei vừa nhận thuê ở Đebrexen. Trước đây gã làm nghề chăn ngựa ở Hôrơtôbagiơ [96]. Gã cưỡi con ngựa Thổ Nhĩ Kỳ màu xám nhạt mà Mectsei đã giữ lại trong số năm con ngựa chiến lợi phẩm.
Đến ngôi nhà đầu tiên họ đã hỏi thuê chỗ trọ ngay. Chủ nhà là một người Ôla [97] biết tiếng Hung. Ông ta ngạc nhiên lắc đầu cùng với cả cái mũ đen, to sù sụ.
- Không phải các công tử đến dự đám cưới hay sao mà lại muốn trọ nhà tôi?
- Chúng tôi đến chính vì đám cưới ấy đấy.
- Thế tại sao không lên lâu đài mà ở?
Hai chàng trai liếc nhìn nhau. Gergey trả lời:
- Tôi không vào đấy vì tôi bị sốt ở dọc đường.
Và quả thật mặt chàng tái mét như một người ốm.
- Chỉ anh bạn của tôi vào đấy thôi. – Chàng nói tiếp – Nếu bác có phòng trống, tôi sẽ xin trả tiền.
Nghe nói trả tiền, vẻ ngạc nhiên trên mặt người Ôla liền biến mất, ông ta đon đả mở rộng cửa cho các chàng kỵ sĩ.
- Chúng tôi đến đám cưới chưa chậm đấy chứ? – Mectsei hỏi.
- Chưa đâu các công tử hào hoa ạ! Chẳng lẽ các công tử không biết rằng ngày kia mới là ngày cưới hay sao?
Khi chỉ còn hai chàng trai trong phòng. Gergey chán nản nhìn Mectsei:
- Chậm mất rồi.
- Tớ cũng nghĩ như thế đấy.
Gergey ngồi xuống một cái ghế độn rơm ọp ẹp và cứ ngồi sững sờ, vô kế khả thi.
Mectsei đến đứng bên cửa sổ, đăm đăm nhìn những bụi tử đinh hương đã bắt đầu xanh lá. Cuối cùng anh quay lại nói:
- Tớ cho rằng tốt nhất là chúng ta quay về. Nghèo bớt một ước mơ, nhưng giàu thêm kinh nghiệm.
Gergey đứng dậy nói:
- Không. Tôi không từ bỏ hạnh phúc của mình một cách dễ dàng như thế. Một ngày vẫn là cả một thời gian dài. Bây giờ thế này nhé, tôi sẽ ở lại đây, còn anh thì đi lên lâu đài và trà trộn vào giữa đám khách khứa.
- Nhỡ người ta hỏi thì sao?
- Xexey chả đã mời anh đấy ư? Cái chính là anh phải tìm cách gặp bằng được nàng và tìm biết cho được có phải nàng đã chọn Phuyriét theo ý mình không? Nhưng điều đó không thể nào có được! Không thể có được! Không thể có được!
- Được rồi. Tớ sẽ lên lâu đài và sẽ ở lại đấy cùng với Mochí [98], nếu quả thực người ta đón tiếp.
- Anh cứ bảo là Xexey mời anh. Nói cho cùng thì anh đã cứu mạng lão.
- Điều đó đã hẳn rồi. Tớ cũng nghĩ là dù lão có tiếp với mặt này mũi khác đi chăng nữa, rốt cục tớ cũng cứ vào ở trong lâu đài và sẽ nói chuyện với cô ấy. Nếu có thể thì ngay hôm nay, nếu không thì ngày mai. Nhưng cậu không làm cách nào đi cùng với tớ được ư? Có lẽ cậu thử đóng vai tiểu đồng của tớ xem.
- Không. Trường hợp nàng bị họ bắt ép thì tốt nhất là họ đừng biết có tôi ở đây.
- Nếu như thế tớ sẽ tát vào mặt thằng Phuyriét.
- Chừng nào chưa nói chuyện với nàng thì xin anh chớ có hành động gì cả. Nói chuyện xong anh hãy trở về đây ngay, rồi lúc đó chúng ta sẽ liệu…
Mụ Ôla trải nệm trên giường cho Gergey, rồi đưa thuốc uống và khăn ướt cho chàng. Nhưng người ốm này không chịu đi nằm, không uống nước lá xông, cũng không chịu đắp khăn ướt lên trán. Chàng cứ đi đi lại lại trong phòng và thoi mạnh những nắm đấm vào không khí.
Đến sáng Mectsei trở lại. Anh thấy Gergey ngồi ở bên bàn. Cây nến cháy rụi để trước mặt, còn cậu ta ngồi gục đầu vào tay mà ngủ thiếp đi.
- Sao cậu không nằm xuống?
- Tôi cứ tưởng mình sẽ không ngủ được.
- Tớ đã nói chuyện với cô ấy rồi. Cậu đã linh cảm đúng, cô ta lấy Phuyriét không phải vì yêu.
Gergey rùng mình như thể người ta vừa giội nước lạnh lên người chàng. Ngọn lửa của cuộc sống lại trở về trong đôi mắt chàng.
- Anh có nói là tôi ở đây không?
- Có. Cô ấy muốn chạy ngay ra với cậu nhưng tớ đã ngăn cô ấy lại.
- Sao anh lại ngăn nàng? – Gergey đứng phắt dậy.
- Ấy, ấy! Hẳn cậu định lao vào tớ để cảm ơn đấy phỏng?
- Xin anh đừng giận. Tôi đang như giẫm phải than hồng.
- Sở dĩ tớ không cho cô ấy chạy đến với cậu là vì nếu thế thì tất cả đám thị thần sẽ đổ xô theo cô ấy. Cô ấy sẽ xấu hổ, còn chúng ta thì sẽ bị nguy.
- Thế anh đã nói với nàng những gì?
- Tớ bảo để tớ sẽ làm nhục Phuyriét, và cô ta sẽ trả lại nhẫn cho hắn.
- Nàng trả lời thế nào? – Gergey hỏi với đôi mắt rực cháy.
- Cô ấy bảo là hoàng hậu cứ giục giã cô ấy phải lấy chồng, cô ấy không làm thế nào thoát được vì cha mẹ cô ấy cũng nài ép. Tóm lại là cái bà hoàng hậu già này trong cơn buồn chán mùa đông ở đây đã giải trí bằng cách gả chồng dựng vợ. Thằng Phuyriét tất nhiên là nó vồ lấy cô gái. Còn cô gái, để làm đẹp lòng hoàng hậu, đã đặt trái tim vào dĩa và trao cho hắn với một vẻ phục tùng trinh nữ.
- Nhưng nàng trao cho hắn làm gì kia chứ! Ôi, dù sao nàng cũng đã quên tôi! Nàng đã quên rồi.
- Cô ấy có quên đâu. Tớ nói nhầm đấy thôi. Tớ cũng chẳng biết sự thể đã xảy ra như thế nào nữa!
- Thế nàng nói sao? Nàng có nói một cách dứt khoát là không yêu Phuyriét hay không?
- Cô ấy đã nói thế đấy.
- Và nàng muốn nói chuyện với tôi?
- Phải. Tớ bảo cô ấy là đêm nay tớ sẽ dẫn cậu tới đằng ấy.
Gergey lượn đi lượn lại trong phòng, rồi lại chán nản ngồi phịch xuống chiếc ghế độn rơm.
- Nếu chúng ta có hất Phuyriét ra khỏi yên thì cũng chẳng ích gì? Dù nàng có muốn lấy tôi, người ta cũng chẳng gả cho tôi nào. Tôi là ai? Một đứa tầm phơ, không cha không mẹ, không nhà cửa. Gia đình Tơrơc, đúng là họ đã nuôi nấng tôi như con đẻ, nhưng chưa bao giờ tôi có thể coi mình là ruột rà đến mức dám mở miệng yêu cầu một điều to tát đến thế này. Mà lại ngay vào lúc này, khi tổ ấm của họ cũng đang rối bời bời!
Mectsei khoanh tay đứng bên cửa sổ, ái ngại nhìn Gergey.
- Tớ không hiểu cậu nói gì, nhưng tớ thấy cậu đâm ra lú lẫn mất rồi. Nói cho cùng, nếu cậu muốn lấy cô gái thì chẳng cần phải có cha mẹ mà chỉ cần một mái nhà con. Nếu cậu muốn, tớ có một túp lều nho nhỏ ở Dempơlến đang bỏ không. Cậu có thể ở đấy đến hàng chục năm cũng được.
- Trong nhà còn phải có bếp nữa chứ, và trong bếp lại phải có bánh mì!
- Cậu chẳng phải là một nhà thông thái đấy ư? Cậu hiểu biết nhiều hơn bất cứ một giáo sĩ nào. Thời buổi này người ta đang tranh nhau đi tìm thư ký giỏi.
Gergey lại tươi tỉnh.
- Anh nói thế mà nghe được đấy.
- Cái chính hiện nay là Êvo hẵng khoan lấy chồng. Cậu sẽ theo tớ vào quân đội, và chỉ không đầy một năm, lương bổng của cậu sẽ đủ nuôi cô ấy.
Gergey vội mặc áo choàng, đeo gươm, đội mũ. Chàng nói:
- Tôi đến chỗ bố mẹ nàng đây! Tôi sẽ bảo cho họ biết việc của họ làm là trái với đạo trời! Rằng…