CHƯƠNG XIV

Cái phố huyện miền núi thật nghèo và có vẻ như rất tạm bợ. Dãy phố chính kéo dài từ bến xe, qua cửa hàng bách hoá rồi ngoặt lên dãy đồi, nơi đóng trụ sở của Uỷ ban nhân dân huyện và huyện uỷ, vẻn vẹn chỉ dài khoảng dăm trăm mét. Lèo tèo vài ba cửa hàng may, chữa xe đạp, cắt tóc, chữa rađiô, đồng hồ... làm cho dãy phố có phần sinh sắc lên nhưng đồng thời nó cũng bộc lộ cái vẻ quê mùa, tẻ nhạt của một vùng mà sản xuất hàng hoá kém phát triển, giao thông cách trở và đời sống tinh thần còn rất nghèo nàn.

Có lẽ nhịp sống của phố huyện thực sự náo nhiệt, sôi động nhất là vào các phiên chợ. Dịp ấy, dân từ các làng các bản, từ nông trường, lâm trường kéo nhau xuống chợ, mang theo lỉnh kỉnh những bao, sọt đầy măng, mọc nhĩ, đỗ tương, chè, lạc và biết bao nhiêu thứ sản vật của rừng. Những con ngựa gầy trơ xương, thấp bé như những con la chở oằn lưng những bao tải đồ hàng, mồ hôi ướt bết, thở phì phì và đôi lúc cao hứng hí vang. Những cô gái Dao, Sán Chỉ, Cao Lan quanh vùng, quần áo chàm còn hăng mùi nhựa cây, rực rỡ màu chỉ thêu, lấp lánh vòng bạc quanh cổ, trên tay, kéo nhau từng tốp như đi hội. Chợ miền núi là một triển lãm kinh tế, đặc sản trong vùng và là một ngày hội văn hoá. Đến phố huyện vào ngày chợ phiên mới thấy hết tiềm năng và sự đa dạng nhiều màu sắc của một vùng quê còn ghi đậm dấu ấn của thiên nhiên.

Nhưng vào cái buổi sáng ấy, khi chiếc ô tô khách cũ kĩ và nhem nhuốc từ thị xã đưa khách vào bến thì phố huyện đang vào cái thời điểm vắng tanh teo. Có lẽ do trời quá nắng. Chẳng ai dại gì mà đi dạo chơi, la cà trên con đường dài sỏi nắng chói chang và bụi rác thốc lên từng bối mỗi khi có cơn gió núi ào qua.

Trong đám hành khách xuống bến, có một phụ nữ làm cho cả phố huyện chú ý. Chị chạc ngoài ba mươi, dáng thấp đậm và sớm béo trước tuổi. Trông cách ăn mặc nhiều người đoán chừng rằng chị là người thành phố, có đời sống vật chất khá dư thừa. Chiếc áo phông Thái màu tro, kẻ những sọc ngang xanh đậm và mận chín rất hợp với chiếc quần bò mốc chật căng nổi hằn mông và bộ đùi mập chắc. Bù cho cái chiều dài có phần thiếu hụt, đôi dày có quai hậu, gót nhọn cao đến nửa gang khiến cho cái dáng của chị có phần thanh thoát hơn nhưng lại có vẻ chông chênh kém hẳn thế bền vững mà thân hình chắc mập kia phải tốn bao nhiêu năng lượng và thời gian mới tạo ra được.

Mấy anh thanh niên choai ở phố huyện, thoáng nhìn thấy hình bóng tỉnh thành ấy, có vẻ háo hức lắm. Nhưng đến lúc "người đẹp" đến gần thì họ đều thất vọng, vì "nàng" không đẹp. Nói chính xác hơn là gương mặt chị trông hết sức tẻ nhạt mang nét quê quê chẳng có vẻ gì ăn nhập với bộ đồ sang trọng, chiếc túi xách Thái màu xanh cổ vịt và chiếc mũ mỏ vịt màu trắng đài các của các cô gái Sài Gòn.

Người khách đó chính là Năm.

Lần đầu tiên Năm đặt chân đến vùng núi heo hút này. Chuyến đi với tâm trạng chẳng hứng thú gì khiến Năm có mối ác cảm ngay từ đầu với tất cả mọi cảnh vật mà đáng lẽ ra một người đi du lịch đã có thể thu nhận được bao nhiêu điều mới lạ và bổ ích.

Cho mãi tới đêm qua, cuộc xung đột đã kéo dài từ nửa tháng nay giữa Năm và Phát còn diễn ra kịch liệt. Trung tâm của mối xung đột, người gây ra cái "thảm hoạ" gia đình, theo như cách nói của Năm, chính là Mến.

Nhận xe từ Đà Nẵng về, Phát ủ rũ như một con gà rù. Anh tiếc hai kí "hàng đen" trị giá mấy chỉ, vì quá thương Phú, muốn tạo điều kiện cho Phú làm ăn mà anh vừa bỏ công, vừa bỏ của, vừa sẵn sàng gánh chịu mọi hậu quả nguy hiểm. Anh tiếc cả một món tiền lớn bỏ ra để thu xếp cho Phú khỏi bị liên luỵ, khỏi bị rắc rối về tiểu sử sau này. Một cú "gãy cầu" như thế, nếu là một người khác, chắc đã phát điên lên. Nhưng Phát đã cố dằn lòng lại. Anh biết rằng có những vụ việc lớn lao hơn mà anh phải chống đỡ. Suốt trong những ngày ở Đà Nẵng chờ xe, Phát đã căng óc suy nghĩ, tính toán một giải pháp tối ưu nhất cho Mến. Phương án đưa Mến vào sống ở Sài Gòn có thể coi như một phương án lý tưởng, phù hợp với nguyện vọng của Mến mà cũng có lợi cho Phát về nhiều mặt. Bỏ ra vài cây vàng mua một căn phòng nhỏ ở Sài Gòn, với Phát, không có gì khó khăn. Mến sẽ sinh con, sẽ kiếm một việc gì đó để làm thêm, sẽ là đầu mối trung chuyển hàng của Lộc từ Hà Nội vào và buôn cất hàng để chuyển theo tàu Thống Nhất ra. Bằng cách làm ăn đó, chỉ cần cấp cho Mến một ít vốn ban đầu, một năm sau Mến sẽ phất lên vù vù. Và nếu như Mến đẻ một hoàng tử? Chao ơi, một hoàng tử đủ làm cho Phát trở thành một con người hạnh phúc tuyệt vời. Sau này nghỉ hưu, Phát sẽ vào sống với Mến. Phát sẵn sàng trao lại cả sản nghiệp và ba đứa cho gái lại cho Năm để xách một chiếc vali gọn nhẹ vào Sài Gòn. Những năm tháng đi dưỡng tuổi già của Phát sẽ hạnh phúc biết bao với một người vợ trẻ, một đứa con trai khôi ngô và thông minh...

Viễn cảnh tươi đẹp ấy, sẽ là hiện thực, nếu như mọi ý đồ của Phát được thực hiện. Nhưng chớ trêu thay, khi vừa từ Đà Nẵng về thẳng nhà ông Tài để gặp Mến. Phát hiểu ngay ra rằng tất cả mọi điều anh dự tính hầu như đã sụp đổ tan tành.

- Tại thằng Phú phải không? Vừa nghe ông Tài cho biết Mến đã bỏ đi và Năm đã biết chuyện, đôi mắt Phát bỗng đỏ ngầu, giọng bực lên như một con thú vừa bị trúng đạn. Tất cả nỗi phẫn uất, tức giận. Phát muốn trút hết lên đầu Phú.

- Sớm muộn rồi con Năm nó cũng biết. Thằng Phú nó không có lỗi. Trong chuyện này, người có lỗi trước hết là anh. - Giọng ông Tài buồn bã.

- Tại bố đấy. Đáng lẽ bố phải dàn xếp mọi việc trong lúc tôi đi vắng. Bố phải khoá mõm cái thằng Phú lại. Anh em ruột thịt mà nó giết tôi không dao.

Phát hầm hầm bỏ về nhà. Anh chờ đón cuộc đụng đầu với Năm. Anh sẽ phá sạch, đốt sạch, nếu Năm muốn cố tình gây sự.

Nhưng Năm quả là một phụ nữ cao cường. Suốt hai ngày đầu chị tỏ ra như không biết chuyện gì, thậm chí có lúc Phát kiếm cớ định gây sự thì Năm lại tỏ ra mềm mỏng và hết sức dịu dàng, chiều chuộng anh, Phát giống như anh chàng Đôn-ki-hô-tê đầy người giáp trụ mũ mão, tay lăm lăm ngọn giáo sẵn sàng xông vào đối thủ, nhưng trước mắt anh ta chỉ có những chiếc cối xay gió hiền lành, cánh đồng thơ mộng và những cô thôn nữ dịu dàng như những nàng tiên.

Cho đến đêm thứ hai, tâm hồn Phát đã mềm hẳn lại. Anh thèm khát một sự vuốt ve yêu chiều thực sự. Sự dịu dàng trong ứng xử và cái nét mềm mại đầy nữ tính ở Năm khiến anh như quên đi tất cả mọi dự định, mọi nỗi bực bội, bế tắc những ngày qua. Mọi ý chí và nghị lực ở anh như mềm nhũn lại, xẹp hẳn lại, tựa như những miếng bọt biển bị vắt kiệt nước. Nằm bên Năm, ngửi mùi da thịt và mùi nước hoa, mùi xà phòng Camay quen thuộc ở chị, lòng anh bỗng trào lên một cảm xúc lẫn lộn giữa sự thèm muốn, tình yêu thương và niềm hối hận. Năm như linh cảm thấy điều đó. Chị nằm hơi nhích xa anh, vờ như đang thèm một giấc ngủ.

Phát đâu biết rằng, những ngày qua. Năm đã kì công giương một cái bẫy.

Quả nhiên, khi vừa choàng tay kéo vợ vào lòng, khi bàn tay của Phát còn nóng rừng rực vì hàng trăm mao mạch đang dồn tụ đến, vừa chạm vào khoảng eo lưng mềm mát và căng nở của Năm, anh đã thấy cả tấm thân tròn lẳn ấy rung lên, rồi Năm khóc tức tưởi.

- Anh đã lừa dối tôi. Anh định bán rẻ cả mẹ con tôi. Tôi không ngờ lòng người lại dễ thay đổi và bội bạc đến thế. Anh nói đi. Mẹ con tôi có tội tình gì? Hả? Cái con bé làm đường ấy nó đã chuốc cho anh bùa mê bả độc. Nó định phá tan nát cuộc đời tôi anh biết không? Được, tôi xem anh định làm gì. Tôi không phải là đứa hèn. Rồi anh sẽ biết. Muốn, thì tôi sẽ cho tan tất cả...

Cái quả bom tưởng như rất hiền lành và dịu dàng kia đã bắt đầu bén ngồi nổ.Nó bùng nổ vào cái lúc bất ngờ nhất mà chính Phát cũng không thể lường trước được. Và khi ngồi nổ đã châm rồi thì bằng mọi cách khối thuốc đã nạp phải giải phóng hết năng lượng. Không có chuyện nửa vời, không có sự nhân nhượng, từng bước. Năm đã dồn Phát vào chân tường, bắt anh phải thú nhận, buộc anh phải huỷ bỏ tất cả những dự định, đầu hàng một cách vô điều kiện.

Đã có lúc Phát định phá tung ra. Anh định lên thẳng cung đường, nơi Mến làm việc để cùng cô trốn chạy. Anh sẵn sàng trắng tay, sẵn sàng rũ bỏ hết để bảo vệ Mến. Nhưng ý nghĩ liều lĩnh ấy chỉ thoáng qua như là một phản ứng để trừng trị Năm, chú không phải là tiếng gọi của tình yêu. Giá như anh yêu Mến thực lòng, có lẽ anh đã làm được điều đó. Nhưng, đúng như một người buôn đồ cổ, nuối tiếc lắm một chiếc trống đồng thời văn hoá Đông Sơn giá hàng vạn đô la, nhưng lại không có gan đối đầu với nhà chức trách khi vụ buôn lậu bị đổ bể. Đành phải bỏ của chạy lấy người. Đó là thượng sách. Vả lại, Năm quả là một người đàn bà cao tay. Những "miếng võ" của chị cao cường đến nỗi, anh không thể lường trước được. Đúng như lời chị đã hứa với Phú, chị không hề làm ầm ĩ lên. Trong khoảng mười ngày nổ ra cuộc xung đột, cuộc sống gia đình tưởng như vẫn bình lặng. Cả ông Tài, cả Lộc, cả những đứa con, không ai biết giữa họ đang có một cuộc "chiến tranh" ngầm. Năm rất mềm dẻo, uyển chuyển trong chiến thuật, nhưng về nguyên tắc và mục đích thì cứng rắn và nhất quán không gì lay chuyển nổi.

Vậy là cuối cùng Phát phải đầu hàng. Anh rã rời như một kẻ bại trận bạc nhược đến mức không còn cả ý chí để cứu vớt lại, dù chỉ là một chút ít danh dự.

Và sáng nay, con người chiến thắng, mặc dù với tâm trạng chẳng hứng thú gì, nhưng lòng đầy kiêu hãnh và uy lực, đã quyết vượt qua một chặng đường vất vả để bây giờ đặt chân đến cái phố huyện heo hút này.

*

Từ phố huyện đến đoạn bảo dưỡng cầu đường 12, theo đường tắt cũng phải hơn mười cây số. Nếu theo đường lâm nghiệp qua ngầm, phải mất ngót hai mươi cây. Nhìn con đường đá gan gà gỗ những sống trâu, sâu hoắm những ổ voi, chạy men theo thung lũng hẹp rồi trườn lên đồi, mất hút sau dải núi đá. Năm thấy ngao ngán, thầm trách mình tự nhiên chuốc vạ vào thân. Có ai bắt Năm phải đi? Cứ mặc xác cô ta, cái cô ả Thị Mầu ấy. Muốn cướp chồng người ta thì khắc phải chịu hậu hoạ. Ác giả ác báo. Hãy cứ để cô ta ôm cái bụng vượt mặt mà vênh váo với thiên hạ. Chẳng có bằng chứng gì mà bắt vạ ai cả. Mà có bắt vạ thì cũng đừng hòng doạ nổi gái này...

Năm ngồi thừ bên quán nước, ức đến đầy cả ruột. Nhưng rồi chị cũng nghĩ lại. Dường như chị cảm thương cho cô gái xấu số kia. Cũng một phận đàn bà. Ở một nơi heo hút như thế này, riêng những thiếu thốn về mặt tình cảm đã là một sự khổ ải. Vả lại, biết đâu cô ta lại là một người đàn bà liều lĩnh? Cô ta sẽ bế thốc đứa bé xuống xí nghiệp của Phát thì sao? Một đứa bé giống Phát như lột thì thật là một thảm hoạ không chỉ cho Phát mà cho cả Năm nữa. Nhất là đứa bé ấy lại là một thằng Phát con. Ôi, lúc áy thì đã quá muộn. Ván cờ sẽ xoay ngược tình thế. Mẹ con Năm sẽ hoàn toàn là những kẻ chiến bại....

Như ngồi phải đống kiến lửa, Năm nhỏm bật dậy, trả tiền nước. Bằng mọi giá phải đến ngay đoạn bảo dưỡng cầu đường. Chưa thấy đói, nhưng Năm quyết định phải ăn một cái gì. Phải lấy sức để đi bộ mười cây số. Phải dè chừng khả năng từ giờ đến đêm không có hạt cơm nào vào bụng.

Hai chiếc bánh mì kẹp giò lụa và gói bánh quy bơ Năm đã chuẩn bị sẵn ở Hà Nội, nhưng chị muốn dùng làm thức ăn dự phòng. Có một quầy phở mậu dịch ở gần bến xe, nhưng chỉ liếc qua Năm đã phát ớn. Cùng trong nghề nhưng sao Năm có ác cảm với những cửa hàng ăn mậu dịch. Loại phở trâu kia, ăn vào, đi ngoài sớm. Mà mấy cô bán hàng, trẻ trung thật nhưng sao mặt mày cứ lạnh tanh và cau có như những bà già.

Tìm mãi mới thấy một quán phở tư treo mành im ỉm như nhà có gái đẻ. Ở miền núi, thiếu gia vị, nhưng được cái nước dùng rất nóng. Thấy có khách sang, bà chủ quán bỏ thêm một thìa mì chính khiến Năm ăn thấy ngon miệng hẳn.

Đang ăn thì có tiếng ôtô còi ở ngoài cửa. Năm nhìn ra. Một anh lái xe chạc bốn mươi, quần áo xanh bảo hộ lao động, bước vào quán.

Bà chủ quán nhận ra người quen, cười toe toét:

- Tuần nay đi đâu mà không thấy qua đây, chú Thức?

- Đi Hải Phòng. Rách việc quá chị ạ. Nằm ở cảng nhận hàng mất đúng ba ngày. Tốn kém cả ngàn bạc mà ăn uống chẳng ra sao.

- Thảo nào trông hốc hác hẳn đi. - Bà chủ nhìn khách đầy mủi lòng và nhanh nhảu làm một bát phở tái bò đầy ngộn đặt trước mặt anh - Có rượu Vân chính hiệu. Làm một chén nhé!

- Ôi dào, rượu chè trời này có mà phát điên. Chị cho em một cốc nước lọc.

Anh lái xe lấy chiếc khăn bông to xù vắt trên cổ lau những giọt mồ hôi to mọng như những giọt nước đá bám trên mặt, trên cổ, uống ừng ực hết cốc nước lọc rồi cúi xuống bát phở, húp xì xụp.

Rõ ràng là một anh xế đồng rừng, ít màu và quen sống kham khổ - Năm liếc mắt quan sát anh lái xe và thầm nghĩ - Tự nhiên chị thầm so sánh anh ta với Phát. Cũng nghề xế nhưng cũng có dăm bẩy loại. Làm xế ở đất mỏ, ở công trường, lâm trường thì chỉ có ăn đất đá. Xế lái xe con cho các thủ trưởng thì chỉ được cái mẽ sang trọng, đôi khi rậm rịch cái bao tử nhưng vợ con cũng chẳng được nhờ. Màu nhất là xế lái xe téc chở xăng dầu, xế chở hàng quá cảnh, xế lái xe khách chạy đường dài, rồi xế ở các đoàn xe vận chuyển hàng hoá. Gặp những anh xế có màu, biết ngay. Cứ trông Phát với cái anh xế này thì đủ thấy là một trời một vực...

Hình như người lái xe không chú ý gì đến người đàn bà đang thầm nhận xét mình. Anh ăn rất ngon lành, miệng thổi phù phù từng thìa nước nóng bỏng một cách thích thú. Chính những động tác ăn quá hứng thú kia, và nhất là cái vẻ thờ ơ của anh lái, khiến Năm có vẻ tự ái. Chị để ý thấy rằng hình như từ lúc vào, anh ta không hề nhìn sang phia chị. Có lẽ anh ta chưa nhìn thấy, hay sự ăn mặc của chị quá xoàng xĩnh khiến anh ta không để ý? Năm bỗng đỏ bừng mặt vì cái ý nghĩ của mình. Phụ nữ nhiều khi đến thật kì quặc. Dẫu chẳng còn trẻ trung gì nhưng họ vẫn cứ muốn làm đẹp cho cuộc đời.

Thực ra, với cánh lái xe, tất cả mọi vật trong phạm vi vài trăm mét, hầu như không có vật gì lọt ra ngoài tầm mắt họ. Anh lái xe đã nhìn thấy Năm ngay từ lúc còn ngồi trên buồng lái. Và chỉ thoáng nhìn, anh biết chắc rằng chị sẽ làm quen. Vì thế anh phải tỏ ra lãnh đạm và dửng dưng tí chút xem sao.

- Cô này có việc phải vào đoạn bảo dưỡng cầu đường. Chú Thức cho cô ấy đi nhờ với - Bà chủ quán tốt bụng mau mắn gỡ cho Năm cái thế bí.

- Dạ vâng. Em đang lo không biết đi bằng cách nào - Năm nhìn anh lái xe với cái nhìn của một cô gái chưa chồng.

- Nhưng mà đường xóc lắm. Mà tôi lại không quen chở phụ nữ trên cabin. Ngồi thùng xe có được không?

- Dạ, không sao ạ. Em cũng sợ ngồi trên cabin lắm...

Chính Năm cũng không ngờ mình ăn nói có duyên đến thế. Câu nói lập tức làm anh lái xe phải nhìn chị, tủm tỉm cười. Anh sốt sắng ra mở cửa buồng lái.

- Nói cho vui vậy thôi. Chứ để cô ngồi thùng xe thì cũng bằng như tôi phải ngồi tù một mình trên cái buồng lái này...

Họ nhìn nhau cùng cười. Nhớ ra bao thuốc ba số Năm đã mang sẵn đi từ Hà Nội, chỉ mở túi xách lấy ra mời anh lái.

- Anh Thức hút thuốc đi... đi ô tô phải có cái gì cho nó át mùi xăng... Kìa, anh ngạc nhiên khi em biết tên anh phải khôing? Bà chủ quán mách em rồi mà.

- Thế còn tên cô? Anh lái xe cầm điếu thuốc, châm lửa cho mình và cho cả Năm nữa, rồi cứ nhìn chị, đầy vẻ ngỡ ngàng.

- Tên em ấy à? - Năm dùng dằng một giây. Chị đã nghĩ đến những cái tên khá thơ mộng, Bích Ngọc, Thuý Mai chẳng hạn, nhưng chị vội gạt đi ngay, vì dù sao nó cũng thật xa lạ với con người thực của chị - Tên em xấu lắm... Anh cứ gọi là Năm...

- Tên đẹp và giản dị quá. Đáng lẽ cô phải cho tôi hút thuốc lá năm số mới phải...

Anh lái xe thật vui tính và nói chuyện rất có duyên. Lâu lắm rồi Năm không đi nhờ xe thế này nên chị thấy chuyến đi thật thi vị. Và thi vị nhất, có lẽ chính là cái ý nghĩ có vẻ như rất mơ hồ vừa thoáng qua trong đầu chị khi chị cảm thấy rằng mình còn rất trẻ, còn duyên dáng lắm. Như một cô gái nhí nhảnh và hiếu động, chị cứ xoay cái mông nung núc của mình trên ghế, nhìn ngắm suốt hai bên đường. Ôi, con đường mới đẹp làm sao, như một dải lụa hồng trải ra trước mặt. Những cánh rừng, những đồi cây mới trồng xanh mát cùng thi nhau chạy ùa về phía sau. Và bầu trời xanh bao la. Và từng tảng mây bông tơi xốp như ùa cả vào buồng lái. Năm nhìn sang bên, liếc qua gương phản chiếu. Anh lái xe trông thật hào hoa và tài nghệ. Anh cầm chắc vô lăng, đôi mắt nhìn thăm thẳm, cái dáng ngồi thật vững chãi và đẹp. Thỉnh thoảng gương mặt nhìn nghiêng, trông rất đàn ông của anh chợt xoay nhìn lại. Đôi mắt chứa cả con đường và bầu trời bỗng choàng lên Năm cái ánh nhìn rợn ngợp...

Năm chợt nghĩ đến Phát và Mến. Cũng trên con đường này, trong cái buồng lái như thế này, đã bao đêm, bao ngày họ đi với nhau? Bao đêm bao ngày rồi mà sao mình không biết? Nếu như không chửa phễnh bụng ra thì rồi họ sẽ còn tiếp tục lừa dối mình đến bao giờ?

Như có những con rắn vô hình luồn lách, xoắn vặn trong đầu Năm. Năm thầm nguyền rủa cái ca-bin quái ác này, con đường vừa hoang sơ vừa thơ mộng này hình như cứ cố ý trêu chọc mình. Không, Năm không thể hiền lành một cách nhu nhược và đớn hèn. Năm sẽ xé tan xác cái đứa cướp chồng người khác ở ngay cái nơi nó đang sống nhơn nhơn ấy. Rồi muốn ra sao thì ra. Cùng lắm là đi tù. Chứ cứ nghĩ đến là Năm lại rực cả ruột.

- Sao? Cô bị cảm à? - Anh lái xe bỗng giảm ga cho xe đi chậm lại. Anh đã nhận ra gương mặt của Năm tím tái đi, và vành môi chị cắn chặt lại như đang phải chịu đựng một nỗi đau khủng khiếp - Đúng là có bị cảm thật rồi. Tôi có dầu xoa đây.

Chiếc xe dừng hẳn lại ở bên ngầm. Anh lái xe lấy từ trong cốp ra lọ dầu khuynh diệp và đưa cho Năm. Nhưng chị lắc đầu mệt mỏi:

- Anh xoa cho em với. Em mệt lắm...

Tự nhiên Năm có một ước muốn là được hai bàn tay vừa cầm chắc vô lăng kia an ủi vỗ về. Ước muốn này chợt ập đến không hiểu do cái khung cảnh thiên nhiên bỗng làm cho con người ta trống trải, yếu đuối hay là do cái ý muốn trả thù Phát khi chị vừa nghĩ đến anh, chị cũng không biết nữa.

Anh lái xe có vẻ lúng túng trước lời đề nghị của Năm. Anh tránh không gặp cái nhìn của chị. Rồi vụng về đặt lọ dầu vào tay Năm.

- Cô xoa đi. Để tôi xem lại máy. Hình như bình nước đã cạn khô cả rồi...

Anh mở cửa cabin và nhảy xuống, vẻ vội vã và hối hả như đang trốn chạy một cái gì đó.

*

- Mến ơi, ơi thân mến...

Cô gái cao to, dáng như đàn ông, đứng xoãi đôi ủng trong lớp đất đồi đặc quánh, dùng hai tay làm loa gọi với lên đỉnh đồi. Trên ấy, khoảng năm sáu cô gái, cô nào cũng nai nịt như chiến sĩ binh chủng hoá học: quần áo bảo hộ lao động, găng tay, giày ba ta, khăn vuông chùm kín mặt chỉ để hở hai con mắt. Họ đang dùng choòng, cuốc chim đánh bật gốc một cây lim xanh đã ngót trăm tuổi để bạt một đoạn ta-luy cho con đường mới mở. Cứ nhìn gốc lim già cổ thụ có những tầng rễ xoắn vặn ăn sâu dưới lớp đất mùn hàng mét và những cô gái nhỏ bé kia, đủ biết rằng họ đang làm một công việc vượt quá cái sức vóc của mình. Hình như các cô gái không thấy hết điều đó, hoặc giả cái công việc nặng nhọc này đã quá quen thuộc đối với họ, nên họ làm việc một cách hăng hái và tự tin lắm. Cả mấy cô gái cùng đứng xoãi chân, một tay bám chắc vào những thân cây còn lại trên triền đồi, một tay giữ choòng, ra sức bẩy. Từng đám bụi đất vàng đục, cùng với mùn là mục ải, chốc chốc lại bị gió xoáy bay thốc lên, bao kín người họ. Ở vùng này, đêm qua mới có một trận mưa lớn, đất dưới chân đồi, trên đoạn đường vừa san ủi nhão quánh, nhưng trên sườn đồi dốc, từ sáng, mặt trời đã hun nóng đến khô rang.

Gốc cây cổ thụ vặn mình răng rắc rồi từ từ bật khỏi triền dốc, lao đánh rầm xuống mặt đường, kéo theo cả một chiếc choòng từ tay một cô gái, khiến hai ba cô gái khác bỗng hét toáng lên nhảy đến níu lấy bạn, kéo vội lại phía sau.

Cô gái tướng đàn ông đứng dưới mặt đường đang định giơ hai tay làm loa gọi một lần nữa vội đưa tay ôm lấy mặt đầy sợ hãi, rồi tháo băng đôi ủng, thoăn thoắt theo đường dốc leo lên. Hình như cô đã nhìn thấy cô gái vừa suýt bị rơi xuống theo lưỡi choòng kia chính là Mến.

- Mến ơi. Có làm sao không? - Cô gái tướng đàn ông quì trước mặt bạn. Giọng cô vừa có cái vẻ thảng thốt của người vừa chứng kiến tai nạn, vừa có nỗi vui mừng vì cái tai nạn ấy đã không xảy ra.

- Không sao đâu. Tao bị chóng mặt quá - Mến đưa tay nới chiếc khăn che kín mặt. Cả gương mặt cô đỏ dừ như đang lên cơn sốt. Rõ ràng là cô đã làm quá sức.

- Thôi, chúng mày để cái Mến nó nghỉ trước giờ một chút. Hồi nãy tao thấy sức khoẻ của mày thế nào ấy Mến ạ. - Một cô gái nhìn Mến ái ngại.

Cô gái tướng đàn ông cầm tay Mến, tháo giúp cô đôi găng sờn rách ra.

- Tao vừa gọi mày đến bỏng cả cổ họng. Có khách đang đợi mày ở dưới kia đấy Mến ạ.

- Ai thế?

- Một cô nàng từ Hà Nội lên. Ăn diện sang lắm. Trông như là dân đi buôn vàng.

Tìm Mến giật thót lên. Cô hốt hoảng nhìn xuống phía cô bạn đang chỉ, nơi chiếc máy ủi C300 đang làm việc.

Ở đó, Năm đã đứng đợi Mến gần nửa tiếng đồng hồ. Hình như Năm cũng đã nhìn thấy Mến, hoặc chí ít là chị cũng đã thấy toàn bộ quang cảnh nơi Mến làm việc, hiểu quá rõ công việc cực nhọc và đơn điệu của những cô gái mở đường ở một vùng núi heo hút này.

Tưởng thế nào, hoá ra còn khổ ải quá cả dân cu li thời xưa - Năm vừa nheo đôi mắt qua cặp kính hồng, vừa nghĩ - Tự nhiên Năm thấy thương hại cho Mến. Chị dúi cả bao thuốc ba số hút dở cho anh lái xe ủi - người đàn ông duy nhất mà chị thấy ở nơi mở đường này - rồi đi lại phía hai cô gái mà chị đoán chừng một trong hai người là Mến.

Quả nhiên, càng đến gần Mến, cái ý nghĩ thương hại của Năm càng tăng lên. Khác hẳn với hôm gặp Mến ở nhà ông Tài, hôm nay Mến xuất hiện trước mặt Năm hoàn toàn như một đối thủ không cân sức. Chiếc áo bảo hộ lao động đã sờn rách, vá một miếng to tướng nơi bả vai. Chiếc quần không ra màu tím than mà cũng chẳng phải màu vải bò, hai đầu gối tích kê dày cộp. Đôi giày ba ta thì thật là thảm hại. Nó vàng ố màu đất đồi, một chiếc đã há toác miệng.

Năm chủ động nở một nụ cười khi gặp Mến. Tất cả những ý nghĩ hằn học, trả thù mà khi ngồi trên buồng lái của anh lái xe tốt bụng, đã làm ruột gan Năm rực cả lên, giờ không còn nữa. Cứ nhìn cái nụ cười nửa miệng, phần như giễu cợt, phần như thương hại kia thì đủ biết. Trước mắt Năm, bây giờ Mến hoàn toàn không xứng đáng là một đối thủ. Cô có cả một tên tù binh mà Năm là một vị tướng đầy lượng bao dung và lòng trắc ẩn.

*

Hai người đàn bà ngồi đối diện nhau trong gian nhà dựng tạm bên bờ suối, nơi dùng làm chỗ ăn trưa cho đội làm đường từ ngày họ chuyển đến mở đoạn đường mới thay cho đoạn đường cũ phải vượt qua đèo Mây Bạc.

Suốt từ hôm ở Hà Nội về, Mến trở thành một cô gái lặng lẽ và kín đáo tới mức khó hiểu. Trừ Xoan ra, Mến không hề nói cho ai biết cái hoàn cảnh éo le của mình. Chẳng phải Mến sợ các bạn trong đội sẽ chế giễu khinh ghét hay thương hại mình mà cô chỉ lo nếu chuyện vỡ lở, cô sẽ khó lòng bảo vệ nổi đứa con trong bụng. Cô sẽ giấu kín mọi người cho đến khi không thể nào giấu nổi. Cô sẽ thắt bụng thật chặt để chỉ riêng mình cô sống với đứa con của mình. Cô sẽ buộc mọi người phải chấp nhận để cho cô đẻ con như một chuyện đã rồi, không cách gì có thể ngăn cản được. Với lòng quyết tâm và một ý chí sắt đá như thế, tất nhiên, Mến đã loại trừ mọi ảo tưởng chờ mong ở lòng tốt của gia đình Phát, nhất là Năm. Trên đời này khôing có một người đàn bà nào chịu san sẻ cái hạnh phúc gia đình của mình cho một người đàn bà khác Mến nghĩ như vậy. Và bằng tất cả những cay đắng khổ ải mà mình đã nếm trải, Mến tin rằng lần này cô sẽ vượt qua được mọi thử thách, cho dù đó là những thử thách khốc liệt nhất của cuộc đời.

Nhưng sự xuất hiện đột ngột của Năm. Cái vẻ bề ngoài xởi lởi, bao dung mà chị giành cho Mến trong phút gặp gỡ đầu tiên này, bỗng tạo cho Mến một tâm trạng thật bối rối. Mến thấy nghi ngờ chính bản thân mình. Con người ta hoá ra không đến nỗi xấu như mình tưởng. Trên đời vẫn có những con người sẵn sàng chia sẻ niềm hạnh phúc của mình cho những người khác chứ - Mến thầm nghĩ và thoáng nhìn Năm như để khẳng định những ý nghĩ của mình.

- Trông em hồi này xanh quá rồi đấy - Năm nói nhưng chị lại nhìn chéo qua vai Mến, dừng lại một thoáng trên cái mụn vá thảm hại trên vai áo cô, rồi phóng tầm mắt về phía các cô gái san đường, đang tò mò nhìn họ và thầm thì bàn tán một điều gì đấy.

Mến vẫn im lặng. Cô cố đoán xem Năm đến tìm mình có việc gì?

- Hôm anh Phát về không thấy em, anh ấy cứ trách bố và chị mãi. Quà của anh ấy đây. Chị góp thêm cả quà của chị nữa - Năm lấy từ trong túi xách ra một gói ni lông buộc sẵn trong đó có một đôi khăn Tiệp, bánh xà phòng Luyx, hai chiếc áo con và một vài thứ đồ dùng phụ nữ, đưa cho Mến.

- Em không dám nhận đâu - Mến đưa tay gạt lại và nhìn Năm thoáng chút nghi ngờ.

Năm khẽ nuốt nước bọt, dường như có một vật gì cứ trồi lên trong cổ, muốn ngăn không cho chị nói.

- Chỗ chị em gái với nhau, chị nói thật. Từ hôm chú Phú nói chuyện với chị, chị nghĩ cứ thương em. Chắc em chưa hiểu rõ chị. Nhưng rồi em sẽ thấy. Chị không có tính ghen tuông đàn bà. Em yêu anh Phát. Chị cũng yêu anh Phát. Và anh ấy cũng yêu lại. Vậy thì sao lại phải cấm đoán, tranh giành nhau? Lên đây, chị mới hiểu, so với chị, các em bị thiệt thòi mọi nhẽ. Đàn bà con gái có thì. Tình nguyện lên đây tức là tự nguyện chôn vùi tuổi xuân của mình. Đã thiệt đơn lại thiệt kép. Yêu đương chính đáng đấy mà vẫn phải dấm dúi, lén lút. Ở hoàn cảnh của em chắc chị khó bề sống nổi. Quan hệ giữa em và anh Phát, chị đã biết hết cả rồi. Lỗi ở anh Phát. Không có lửa lấy đâu ra khói? Vì quá yêu em mà anh Phát không dám nói thật hoàn cảnh gia đình. Nói rằng em bị lừa dối cũng không oan cho anh Phát đâu. Chính chị đã kịch liệt lên án anh ấy và ra sức bênh vực em...

Cái cục trong cổ họng Năm cứ trồi lên. Đôi mắt chị thoáng sầm tối lại, nhưng chị vẫn gượng cười:

- Bây giờ chuyện đã vỡ lở thế này rồi, chị em mình phải bàn cách thu xếp sao cho êm đẹp. Thế nên hôm nay chị mới lên gặp em...

Chị định bàn cách thu xếp cho em vào Sông Bé ư? - Đôi mắt Mến chợt sáng bừng như nó vừa được thắp sáng bởi một niềm tin ngây thơ và bồng bột. Dường như đó là một phần nghìn tia hi vọng mà trong những ngày qua đã bao lần Mến cố dập tắt, giờ nó bỗng bùng cháy lên.

- Anh Phát và cả gia đình có bàn với chị sẽ đưa em vào một tỉnh phía nam để sinh đẻ. Nhưng không ổn. Vì chị không muốn em phải gánh chịu mọi hậu quả một mình. Vả lại rồi sớm muộn cơ quan em, cơ quan anh Phát sẽ biết chuyện. Khi ấy người ta sẽ không để yên đâu. Đừng nghĩ đến việc trước mắt mà phải nghĩ đến tương lai lâu dài... Suy đi tính lại mãi, anh Phát đành bàn với chị một hướng giải quyết duy nhất, vừa có lợi cho tương lai của em, vừa không ảnh hưởng gì đến uy tín và công tác của anh Phát...

- Thôi, chị không phải nói nữa - Mến cắn môi để khỏi phải bật lên một tiếng khóc. Bây giờ thì cô đã hiểu. Mọi thứ vòng vo, rào đón của Năm cốt chỉ để dẫn đến cái ý đồ mà cô đã thừa hiểu.

- Cứ để chị nói hết đã - Năm thở dài. Chính chị cũng cảm thấy lúc này mình thật tàn nhẫn. - Chị sẽ đưa em về Hà Nội. Chị có quen một số bác sĩ giỏi chuyên môn, sẵn sàng giúp đỡ...

- Khỏi phải phiền đến anh chị. Tự tôi, tôi đã biết lo mọi việc cho mình rồi.

Trong giọng nói của Mến có sự hận thù và niềm kiêu hãnh sắt đá. Năm liếc nhìn cô gái và nhìn xuống bàn tay mình. Một thoáng do dự. Nhưng rồi chị quả quyết rút khỏi ngón tay chiếc nhẫn vàng nặng gần một chỉ mà chị đã cố ý mang theo.

- Nếu như tự giải quyết ở trên này cũng được. Chị với anh Phát có một chút ít gọi là thêm vào để giúp em giải quyết công việc và bồi dưỡng sức khoẻ...

Mến mở lòng bàn tay. Ánh vàng kim loại rực lên dưới nắng gắt. Và đôi mắt Mến cũng rực lên, rọi thẳng hai luồng sắc lạnh vào Năm.

Chỉ vài phút trước đây thôi trông Mến còn nhu mì, hiền lành và cam chịu là thế. Dường như con người cô lúc nào cũng định hình trong cái khuôn mẫu mộc mạc thôn dã mà ngay trong những lúc cuộc đời khắc nghiệt đến đâu, nó cũng không thể biến dạng đi được. Vậy mà chỉ trong phút chốc, đúng cái lúc Năm cầm chiếc nhẫn đặt vào lòng tay cô, cả con người cô đã vụt biến đổi. Tưởng như cái chất kim loại kia có một độc tố gì đó lập tức gây dị ứng toàn bộ cơ thể. Tim Mến bỗng đau thắt như có ai chọc một mũi khoan và xoay liên tục. Thà rằng Năm cứ thẳng thắn rũ bỏ trách nhiệm. Họ không có cách nào khác ngoài sự nhẫn tâm và sợ phải liên luỵ. Thà rằng chị ta cứ phẫn nộ lên án Mến, cứ nhảy chồm lên như một con sư tử cái. Nhưng cái thói ngọt ngào đạo đức giả kia thì Mến không thể nào chịu được. Chị ta thương hại và bố thí cho Mến như một mụ địa chủ bố thí cho đứa ăn mày. Rõ đồ đạo đức giả, làm như rất thương người nhưng kì thực là một thói mị dân thâm độc. Tự dưng Mến muốn nhẩy vào cào cấu nát cái bộ mặt nung núc mỡ kia, muốn ném cả cái vòng kim loại này vào mặt chị ta, muốn hét lên, muốn phỉ nhổ...

Nhưng rồi Mến vẫn ngồi lặng. Lòng tự trọng bị tổn thương nhưng bản tính kiêu hãnh và lòng nhân hậu, cao thượng lại cố giữ cho tâm hồn cô mềm lại. Cô nhếch miệng cười mà vành môi cứ méo xệch lên như chực khóc.

- Cái giá mà vợ chồng chị định trả cho tôi là thế này phải không? Rẻ quá. Nó chẳng thấm gì so với số tiền anh chị kiếm được nhờ vào những phương tiện và vật tư của nhà nước. Nhưng với tôi, ngần này cũng là một món gia tài quá lớn. Bởi vì cả đời xẻ núi san đường, chúng tôi cũng không bao giờ tìm thấy một vảy vàng. Nhưng anh chị lầm rồi. Dù nghèo nhưng tôi cũng không bao giờ đánh đĩ để kiếm lấy số vàng này. Con tôi không cần có một người cha như anh Phát. Và tôi, bằng mọi giá tôi sẽ nuôi dạy con tôi khôn lớn. Chị về nói với anh Phát rằng anh ấy hãy yên tâm. Anh ấy không phải chịu trách nhiệm gì về tôi cả. Tôi cũng không thèm làm điều gì có hại đến công việc làm ăn của anh chị. Coi như tôi chưa bao giờ gặp và có quan hệ gì với anh Phát. Với tôi, anh chị hoàn toàn là những người xa lạ...

Mến ném chiếc nhẫn xuống trước mặt Năm, như ném một hòn sỏi. Rồi cô điềm tĩnh đứng lên, bỏ đi về phía các bạn đang san đường.