Chương 6 Hạnh phúc chiến đấu

Mùa thu đã đến với những sắc thái riêng của mình. Những đám mây đen sà xuống sát mặt đất, mưa không ngớt. Chúng tôi đành tạm dừng hoạt động. Từ sáng sớm đến chiều tối, các phi công chỉ ngồi trong nhà trực tán gẫu, kể cho nhau nghe những đoạn đời trong không quân, chia sẻ với nhau những năm tháng ở thời bình. Thợ máy thì tận dụng thời gian này để chuẩn bị máy móc cho chu đáo hơn nữa. Họ cẩn thận xem xét từng chi tiết một. Khi một ai đó phát hiện ra vấn đề nào đó chưa hoàn chỉnh thì nét mặt họ hệt như người đang đứng trên bãi mìn. Tôi có cảm giác rằng, thợ máy chỉ thực sự yên tâm sau khi đã phát hiện được vấn đề nào đó không bình thường. Giả dụ mọi chuyện cứ đâu vào đấy thì họ lại băn khoăn, cho rằng sức lao động của họ không có hiệu quả thì phải.

Có một lần, đang diễn ra "hội nghị của bạn bè" để hồi tưởng lại những ngày đã qua và "những trận đánh họ từng tham gia" thì Vichia Olâynhicôp bước vào trong hầm:

- Dừng được rồi đấy! Đồng chí nói, - thời tiết đang tốt dần lên, còn thợ máy thì bỏ các máy bay của mình ngồi tán dóc, đến chiều chắc cũng chẳng tìm đủ người.

Điều phòng ngừa ấy là thừa vì các đồng chí thợ máy quan tâm đến tình hình thời tiết không kém gì phi công. Họ luôn chuẩn bị máy bay trong trạng thái sẵn sàng chiến đấu cao nhất.

Mấy phút sau có lệnh xuất kích. Cần phải xác minh khu vực tập kết tăng và những lực lượng bộ binh cơ giới của địch.

- Ai sẽ cùng tôi đi trinh sát đây? - Tôi hỏi các phi công. - Ngoài số 2 của tôi ra, còn cần một biên đội hai chiếc nữa vì cấp trên lệnh là phải bay với đội hình liên đội 4 chiếc. Trung đoàn trưởng cho phép tôi chọn những người tình nguyện.

Trung sĩ Êgôrôp giơ tay đầu tiên.

- Đề nghị chọn tôi...

Đồng chí không thuộc phi đội của tôi, nhưng tôi vẫn đồng ý tiếp nhận.

- Được rồi, ta sẽ cùng bay. Chỉ có điều là không được phép tụt hậu. Bọn Đức không hề tiếc đạn đâu. Mọi việc phải chấp hành nghiêm mới được.

- Tôi không tụt hậu đâu! - Êgôrôp vui vẻ khẳng định.

Sau khi nghiên cứu nhiệm vụ, chúng tôi lên máy bay. Những tia nắng của mặt trời mùa Thu như rắc những hạt bụi vàng lên mặt đất qua những kẽ hở của những đám mây.

Bật tung những đám cỏ trên cánh đồng, biên đội 4 chiếc chúng tôi cất cánh lên trời. Bốn bề thấy yên tĩnh, nhưng khi vừa đến gần tuyến trước thì những điểm nổ của đạn cao xạ đã giăng quanh máy bay. Gần như theo phản xạ tự nhiên, tôi cùng cả biên đội vòng thay đổi hướng và độ cao. Những viên đạn nổ chệch ở bên phải và thấp hơn. Chúng tôi cơ động bằng cách thay đổi hướng, độ cao và tốc độ để tránh lưới lửa phòng không của địch nhưng vẫn đảm bảo sao cho có thể bay sâu vào hậu phương địch.

Vượt qua phòng tuyến mặt trận, mây dày đặc, càng bay sâu vào phía Tây, mây càng thấp. Chúng tôi bắt buộc phải bay sát đất, ở độ cao thấp đến mức súng bộ binh cũng có thể tiêu diệt được chúng tôi. Tôi phải cơ động thường xuyên và cơ động gấp hơn từ phía này sang phía khác. Toàn biên đội lặp theo các cơ động ấy.

Cuối cùng thì biên đội cũng đến được khu vực đã định. Bọn địch không thể ngờ rằng thời tiết xấu như vậy mà các máy bay tiêm kích Xôviết lại có thể bay đến được.

Trong khu rừng nhỏ cạnh đường quốc lộ có khu đất vuông - là khu kho pháo binh. Trong rừng, dưới các tán cây, chúng tôi quan sát thấy những chiếc xe tăng được ngụy trang.

Tôi ấn xuống bay ở độ cao cực thấp. Không thấy những vệt xích sắt. Có nghĩa là, bọn tăng bò đến đây lúc trời khô ráo, trước khi mưa. Bay lướt trên các ngọn cây, tôi còn liếc thấy hình dáng những tên lính phát xít. Các khu vực ngoài bìa rừng - là các xe chở nhiên liệu đỗ. Tôi lắc cánh ra lệnh "Hãy theo tôi!". Sau khi ngắm bắn, tôi nện hai quả rôckét. Chiếc xe chở nhiên liệu bùng cháy khi dầu tràn ra ngoài. Lập tức, bọn địch tháo dỡ ngụy trang và vãi đạn như mưa. Trong rừng, nơi tập kết những chiếc tăng cũng thấy vút lên những làn lửa xanh từ những khẩu súng máy.

Trong lúc Êgôrôp oanh kích những hoả lực địch thì tôi cố gắng xác định số lượng xe tăng. Tất cả đã rõ, nhiệm vụ đã hoàn thành, có thể quay về.

Toàn biên đội bay ở độ cao cực thấp vượt qua phòng tuyến mặt trận.

- Tất cả đều tận mắt thấy đấy nhá, - thợ máy Vaxiliep vui mừng đến gặp tôi. Cần gì phải nghĩ nữa chứ. Cứ nói là phải bay đến 40 phút, vậy mà mới qua có nửa tiếng đồng hồ.

Rồi đồng chí thận trọng xem xét máy bay. Khuôn mặt đặc Nga của đồng chí trong những giây phút ấy rất căng thẳng. Có cảm giác như, mọi cử động nhỏ của đồng chí cũng đều được tính toán sao cho chí trong thời gian ngắn mà có thể kiểm tra được hết các bộ phận của máy bay.

Thợ quân giới Zakirôp sau khi ngó vào buồng đạn, với cái cười dễ mến của mình, thông-báo:

- Báo cáo đồng chí chỉ huy, không còn một viên đạn nào cả. Tuyệt vời quá. Tôi bao giờ cũng vui mừng khi đồng chí bắn hết được cơ số đạn trên máy bay.

Đồng chí nhẹ nhàng trườn qua dưới cánh máy bay và vào khuất trong hầm để khí tài. Phút sau, khi băng đạn đã được lắp đầy, đồng chí quàng nó qua vai và còng hẳn xuống vì sức nặng của nó, lại xuất hiện cạnh máy bay. Trước khi nạp vào máy bay, đồng chí thận trọng kiểm tra lại số lượng đạn trong băng, thử lại độ đàn hồi, xem các kíp nổ. Kiểm tra súng, thông nòng xong, đồng chí thận trọng và nhanh chóng nạp đạn vào ổ đạn, lắp rôckét lên bệ phóng. Hài lòng với việc làm của mình, đồng chí chạy lại phía tôi:

- Báo cáo đồng chí chỉ huy, tất cả đã sẵn sàng. Có thể đem quà tặng của Sakir Zakirôp này cho bọn phát xít được rồi ạ. Chắc chắn mọi khẩu súng sẽ nổ giòn.

Chúng tôi báo cáo kết quả chuyến bay trinh sát và cùng ngồi trên bãi cỏ để giảng bình chuyến bay.

Vaxiliep đã nạp xong nhiên liệu và khí nén cho máy bay, đang cầm tuôc-nơ-vit đi kiểm tra lại độ chặt của các đinh ốc trên các nắp và phần đậy đầu máy bay. Bỗng nhiên, đồng chí vẫy tay và kêu to:

- Đạn! Có viên đạn cao xạ!

Các phi công chạy bổ đến chỗ Vaxiliep. Đúng thật, ở ngay phần chế hoà khí của động cơ gần chỗ xi-lanh bị phá vỡ, nằm chình ình một viên đạn cao xạ. Trên trời, khả năng khi nó va vào máy bay, lực của nó chỉ đủ làm thủng phần đuya-ra dày 1 ly của nắp đậy động cơ mà thôi. Đấy là sự chuyển động cuối cùng, như bước đi cuối cùng của con người đã hoàn toàn kiệt sức. Viên đạn thậm chí không xé được phần xi-lanh nóng bỏng của động cơ đang làm việc. Cũng thật ngạc nhiên! Không phải vô cớ mà người ta vẫn nói, trong chiến tranh thường có những điều kỳ lạ xảy ra ngoài ý muốn của con người. Cũng có thể, trong trường hợp này, số phận đã mỉm cười với tôi.

Không ai dám cầm viên đạn lên tay. Chúng tôi đành gọi thợ quân giới Parlưchep đến. Đồng chí ngắm nghía "vị khách" của bọn Đức và sau khi tin rằng ngòi nổ của nó không còn tác dụng nữa thì mạnh dạn cầm hẳn lên.

Sau khi ăn tối xong, khác với mọi khi, chúng tôi khiêu vũ dưới nhạc đệm của đàn bai-an (loại đàn phong cầm ở nước Nga). Chúng tôi nhảy say sưa với nguyên trang phục chiến trận, dù trông người nhảy không được sang trọng lắm: áo va-rơi, ủng da lót bông, mũ bay và mũ lưỡi trai, nhưng các thiếu nữ thì diện trang phục ngày hội. Họ từ thôn bên cạnh đến như trước đây vẫn đến vào những ngày hè đẹp trời. Họ cũng không trách chúng tôi khi chúng tôi không đưa tiễn họ về được, vì chúng tôi phải nghỉ ngơi, lấy sức cho những trận chiến đấu ngày mai.

Vaxia Xôcôlôp đánh thức tôi dậy trước khi trời sáng.

- Anh có tin vào những giấc mơ không? - Cậu ta hỏi. Đừng giận nhé. Tôi cũng không tin đâu, nhưng thấy có cái gì đó cứ nặng nề. Anh biết không, tôi vẫn tự nhủ, mấy cái chuyện đó là vớ vẩn hết, những chuyện của ông đồng bà cốt ấy mà, chẳng phải là linh tính linh tiếc gì cả. Nhưng trường hợp của tôi trước chuyến bay khi bị bắn rơi trên chỗ rẽ ở Davưđôpca sao lại giống như thế này.

Vẻ mặt của Vaxia lo lắng và bối rối lắm, nên tôi phải an ủi để cậu ta yên tâm.

- Tôi mơ thấy, - Xôcôlôp kể tiếp, - là tôi đi cùng với anh về Kinhesma, gần nhà tôi, nhưng lại thấy không có nét gì quen thuộc. Tôi đứng trơ ra nhìn, còn anh thì vẫn đi, đi xa mãi, sau đó giơ tay lên đe dọa, nói: "Ê, anh bạn, sợ chết à? Sao kỳ quặc thế, chẳng phải là chúng ta vẫn ở liền với cái chết hay sao?".

- Và bấy giờ cậu tỉnh dậy à? - Cuzơmin hỏi một cách mỉa mai nhẹ nhàng.

- Quỷ tha ma bắt cái trò mơ với mộng ấy đi! ở liền kề với cái chết chứ có ôm lấy cái chết đâu, - tôi nói sao cho cậu ta được bình tĩnh. Đứng dậy đi không có lại mơ tiếp thêm thứ quái quỷ gì nữa đấy.

- Đêm trở nên dài đằng đẵng, chúng ta ngủ quá nhiều và thế là đủ mọi thứ len vào trong đầu, - Cuzơmin vừa nói thêm vừa nhìn qua cửa sổ. - Thời tiết tốt lên rồi, mây khoảng 6 phần. Đủ điều kiện cho bay trinh sát đấy.

Chúng tôi gặp cô cấp dưỡng Cachia trong nhà ăn. Lần nào gặp chúng tôi, cô cũng đều nói: "Đây rồi, những chú kền kền của tôi đã đến rồi!".

Khi chúng tôi vừa ăn sáng xong, tham mưu trưởng bước vào nhà ăn, gọi tôi cùng Xôcôlôp đến sở chỉ huy.

- Cần phải xác định xem đoàn xe địch đi đâu và làm gì. Nếu như chúng chở hàng hoá đến khu dân cư gần phòng tuyến mặt trận, thì có thể khẳng định được là chúng bổ sung dự bị và chuẩn bị cho mùa Đông. Còn nếu chúng chạy về phía nhà ga xe lửa - thì chắc chắn rằng chúng vận chuyển khí tài đến Von-ga.

Những con đường khô ráo dần, sự hoạt động của xe cộ đã trở lại. Những đoàn xe tải chạy về hướng mặt trận. Được ngụy trang bằng 6 phần mây, chúng tôi đàng hoàng vòng trên đầu bọn địch, quan sát trận tuyến của chúng qua những "ô cửa sổ" nhỏ.

Tuyến đường sắt yên tĩnh. Cho đến tận ga Valuica, chúng tôi không thấy có đoàn tàu nào, chỉ có mấy toa đứng trơ trọi ở khu vực giữa hai ga. Nhưng ở phía xa kia lại có khói - đấy rõ ràng là đầu tàu rồi. Tôi ra tín hiệu báo cho Xôcôlôp: "Tôi tấn công một mình", nhưng Vaxia lại quyết định không tụt lại, mặc cho bọn pháo phòng không địch đã bắt đầu vãi những mảnh kim loại chết chóc lên trời. Chúng tôi bắn bằng tất cả các loại súng trên máy bay vào đội hình trên nhà ga. Sau đó, chúng tôi nện trên nóc các toa tàu. Tiếp tục công kích lần nữa, và chúng tôi vừa lấy độ cao vừa cố gắng thoát ly ra khỏi tầm lửa đạn của bọn cao xạ.

Một cú nện bất ngờ làm tôi trượt hẳn sang một bên. Máy bay khựng lại và lập tức từ từ đảo sang phía cánh phải. Tôi nhìn qua cánh phải và thấy phần giáp ngay gần buồng lái với cánh phải xuất hiện một lỗ thủng rất lớn, máy bay hầu như không thể điều khiển được nữa. "Phải nhảy dù thôi"- một ý nghĩ thoáng qua, nhưng xung quanh đây toàn bọn phát xít cả, làm thế nào bây giờ.

Rất vất vả tôi mới cải máy bay ra được khỏi vòng xoắn. Không còn chút khả năng nào nghĩ đến việc cơ động tránh cao xạ nữa. Máy bay bị thương chỉ còn mỗi cách bay bằng được thôi. Ngọn lửa dịu đi trong vài giây lại bùng lên dữ dội. Điều nặng nề nhất là cái cảm giác mình đã hưởng trọn cú giáng mà không hề được bảo vệ. Đúng là anh không thể nào điều khiển được số phận, mà ngược lại là anh đang nằm trong sự điều hành của nó. Trời đất, một phút thôi mà có cảm giác như vô tận!

Những điểm nổ dày đặc ở bên phải máy bay. Có nghĩa là bọn Đức đã không tính đến chuyện máy bay bị thương nên bay có độ trượt.

... Sông Đông đây rồi. Sau nó là quân ta rồi. "Bây giờ thì chúng không tóm được mình nữa, - tôi nghĩ sau khi thấy bờ sông lướt qua dưới cánh máy bay. - Không thể tóm được!" - Tôi lặp lại lần nữa khi lao xuống hạ cánh. Cú hạ an toàn. Khi tôi lăn về sân đỗ, Vaxiliep rú lên vì ngạc nhiên:

- Trời đất ơi! Điều này chưa bao giờ xảy ra cả, đồng chí chỉ huy ạ!

Còn Zakirôp, để mô tả lỗ hổng to bằng thế nào liền chui đầu qua, nhe răng ra cười.

- Thấy chưa, đã nhận được cái gì qua giấc mơ rồi nhé, - Xôcôlôp nói, - hoàn toàn cận kề với cái chết nhé. Chỉ cần quả rôckét nổ-dịch vào khoảng vài xăngtimet nữa thôi thì đi tong. Tim tôi thắt lại khi thấy máy bay của anh lật ngửa và - lao xuống đất. Thế là hết, tôi nghĩ. Nhưng không, tôi quan sát lại thấy máy bay cải bằng được. Còn bọn phát xít thì không bắn tôi phát nào mà tập trung hết vào máy bay anh - trông thật sợ.

- Cận kề với cái chết thôi, chứ không ôm lấy nó, - tôi lặp lại câu trả lời lúc sáng.

... Trên đường chân trời đang rạng sáng, chỉ còn vài ngôi sao toả ánh mờ nhạt. Bình minh đang lên. Những bụi cây quanh sân bay vẫn còn chìm trong màn sương đục như sữa.

- Ôi dà, thời tiết! - Cuzơmin kêu lên khoái trá- ngay những ngọn cỏ cũng cúi mình trước các hạt sương. Còn độ cao thì - hàng triệu cây số. Bố tôi dạy tôi là, cứ có nhiều sương là thời tiết sẽ tốt.

"Ngày hôm nay sẽ nóng đây, phải xuất kích đến 6-7 chuyến chứ chẳng phải chuyện chơi" - tôi thầm nghĩ.

- Thời tiết này thì chúng ta sẽ gửi không chỉ một tên phát xít sang thế giới bên kia, có điều đừng mưa là được.

Cuzia hôm nay thức dậy trong trạng thái phấn chấn và nhớ lại thời thơ ấu của mình. Những đám cỏ cao rậm ngang ống chân không được ai cắt, nhúng ướt những giọt sương. Từ trong bụi ngải cứu, chú chiền chiện bay vụt lên hốt hoảng.

- Ta đi vòng sang hướng này đi, khả năng ở đây có tổ chim đấy, - Cuzơmin đi vòng sang phía bên nơi nghi có tổ chim mà quên mất một điều là chúng không bao giờ làm tổ vào mùa Thu cả.

Từ phía sân đỗ vọng ra tiếng búa gõ - những người thợ đang sửa máy bay của tôi.

- Họ làm việc thật tuyệt, - tôi nói, - đúng là những người thợ máy tuyệt vời, không cần phải thúc giục gì cả. Vaxiliep của tôi không đòi đi chiến đấu cùng với tôi nữa. Khi tôi bắn rơi một máy bay địch, đồng chí vẽ một ngôi sao đỏ trên thân máy bay và nói với bạn hữu rằng chúng tôi đang chiến đấu vì Lêningrat. Đồng chí chả là người Lêningrat mà.

Vào thời điểm đó, từ phía Bắc sân bay vọng đến tiếng máy bay "Pô-2".

- "Chiếc bắp ngô" sao dậy sớm thế, - Cuzơmin nhận xét. - Mặt trời vẫn còn đang ngủ cơ mà.

Máy bay nhô ra từ phía rừng. Nó bay ở độ cao thấp.

- Lãnh đạo cấp cao đấy, - chúng tôi đồng thanh nói, khi phát hiện thấy chiếc "Pô-2" sơn vạch xanh da trời trên đuôi đứng.

- Chắc là có điều gì quan trọng đây, - Cuzơmin nói thêm.

Chiếc "Pô-2" vừa dừng bánh thì chính ủy và trung đoàn trưởng đã chạy đến. Vị tướng nhận báo cáo và cùng đi về Sở chỉ huy.

- Ta đến đó đi, Cuzia. Có thể biết được thêm nhiều điều hay đấy.

Tôi đã không lầm. Liên lạc viên chạy đến chỗ chúng tôi mời đến gặp Thiếu tướng.

- Hãy thực hiện chuyến bay trinh sát, - vị tướng nói. - Nhiệm vụ của các anh - là xác định việc di chuyển trên các tuyến đường sắt, trên các nhà ga với tần suất và khối lượng các đoàn quân địch ở dọc tuyến Valuica- Alêchxâyepca. Cần phải làm ách tắc các hoạt động của chúng trong vòng thời gian không dưới 3 ngày. Sau khi trinh sát xong, các anh sẽ cùng bay với các máy bay cường kích để tiến hành oanh kích mục tiêu. Rõ cả chưa?

- Báo cáo, rõ! - Tôi trả lời.

- Tiến hành đi, - mà phải thận trọng đấy nhé. Đừng liều lĩnh một cách vô ích, - Thiếu tướng dặn thêm, ân cần như người cha.

Chúng tôi hối hả ra sân đỗ.

- Máy bay đã chuẩn bị xong, báo cáo đồng chí chỉ huy, - Vaxiliep báo cáo. - Tôi cứ sợ là không kịp cơ. Thời hạn cho phép chuẩn bị chỉ có 5-10 phút. Tôi lo quá, nhỡ mà không xong thì gay.

Vaxiliep không nhận ra rằng đang từ báo cáo theo điều lệnh, đồng chí lại chuyển ra cách nói chuyện thông thường.

5 phút sau, những dòng không khí từ phía sau cánh quạt máy bay thổi tan những giọt sương sớm, tôi cùng Cuzơmin đã cất cánh lên trời và lấy hướng bay về phía Tây. Chẳng mấy chốc đã đến phòng tuyến mặt trận. Biết bao lần chúng tôi đã từng bay cắt qua nó rồi, khi thì ở độ cao thấp, khi thì ở độ cao cao, lúc bay sau những đám mây, lúc lại bay dưới nó. Chúng tôi cũng đã từng cảm nhận được ở đây thế nào là 1 tầng lửa và 3 tầng lửa, nhưng chưa bao giờ tôi thấy xúc động như chuyến bay có sự khởi đầu thuận lợi như bây giờ. Không lo sợ về chuyện phải cứu lấy bản thân mình, mà chỉ lo không hoàn thành được nhiệm vụ được giao.

Chúng tôi bay qua tuyến giáp ranh về phía Nam thành phố Paplôpca trên sông Đông. Mặt trời đã lên cao. Những tia nắng hồng của nó vô tư nhảy nhót trên những tán lá cây ướt sương, trên những mái nhà của làng xóm ở vùng giáp chiến trường.

Tuyến trước đây rồi. Tôi nhanh chóng giảm độ cao, bay lẩn vào làn sương mù để tránh sự phát hiện của những cặp mắt "mặt đất". Cuzơmin hiểu sự cơ động ấy, không cần phải báo trước. Chúng tôi dùng tốc độ lớn bay sâu vào trong vùng đất bị địch chiếm đóng.

Dải sương mù đã tan. Bọn cao xạ đã bắn. Chúng tôi cơ động giữa các điểm nổ, lấy độ cao. Càng gần đến tuyến đường sắt, địch bắn càng dữ. Đã nhận thấy Alêchxâyepca. Ga xe lửa hầu như vắng tanh vắng ngắt. Trên những đoạn đường sắt thấy những toa xe hỏng vứt lại nằm chỏng chơ - đấy là kết quả của những trận oanh kích gần đây do các máy bay cường kích thực hiện. Những tuyến đường giao thông vẫn hoạt động. "Có nghĩa là chúng đang khôi phục", - tôi nghĩ và lấy hướng bay sang tuyến Alêchxâyepca - Oxtrôgôgiơxk. Phía trái rồi phía phải máy bay thấy xuất hiện những cụm khói màu đen của các điểm nổ.

Trên khoảng cách giữa hai ga xuất hiện một đoàn tàu dài. Chúng đang di chuyển về phía mặt trận. Khói phụt lên từ ống khói của đoàn tàu trùm kín các nóc toa. Tôi quyết định công kích chúng ở đoạn đường vòng. Nhanh chóng đưa mũi máy bay vào điểm cắt ngang với đoàn tàu. Mọi tinh lực tập trung vào đầu tàu. Ngoài điều ấy ra, tôi không còn cảm nhận được điều gì khác nữa. Đoàn xe lửa thì cứ trườn lên phía trước...

Một phút trôi qua, phút thứ hai, phút thứ ba... Được rồi! Tôi vòng gấp máy bay, bổ nhào với góc lớn đến độ cao cực thấp. Phải làm sao không có sai sót, không được để trượt. Dưới máy bay tất cả là một màu xám. Không thấy bọn chúng bắn. Hoặc giả, đơn giản là tôi không nhận thấy điều đó?

Chiếc đầu tàu đã trườn ra khỏi đoạn vòng. Máy bay tôi lúc ấy cách nó khoảng 400 mét. Tôi ngừng quan sát. Tay trái đặt lên nút phóng rôckét. Ấn nút - và ngay phía trước rất gần, dưới đầu tàu bùng lên điểm nổ. Máy bay vọt trượt trên đường. Tôi tăng độ nghiêng trái. Đầu tàu đen sì, bị phủ kín hơi nước, nằm trên ụ đất. Đụn khói màu xám bay tràn trên nó, trên các toa xe, phủ kín cả đoạn đường vòng.

Chí đến lúc ấy tôi mới thở phào nhẹ nhõm, quan sát: Cuzia đâu rồi nhỉ? Có bị tụt lại hay không? - Không hề, Cuzia bay ngay sau tôi, cách khoảng 200 mét.

Công việc đã hoàn tất. Niềm vui ngập tràn. Chúng tôi đã thực hiện được nhiệm vụ mà lẽ ra phải giao cho các phi công cường kích. Mọi hoạt động trên tuyến đường sắt này đã bị ngưng trệ.

Hạ cánh xong, tôi nhanh chóng lăn vào sân đỗ, không để chậm trễ phút nào. Chúng tôi phải báo cáo tướng quân về kết quả chuyến bay.

- Ôi, các bạn có biết các bạn đã làm được điều gì không, hả các bạn của tôi? - Đồng chí xúc động nói sau khi nghe chúng tôi báo cáo.

- Chúng tôi đoán rằng, báo cáo đồng chí Thiếu tướng, - Cuzơmin hồ hởi trả lời, - chúng tôi đã thu xếp xong xuôi rồi ạ.

- Vì sự hoàn thành nhiệm vụ xuất sắc, các đồng chí sẽ được đề nghị nhà nước tặng Huân chương, - đồng chí lệnh cho trung đoàn trưởng.

Chẳng bao lâu sau, một chiếc máy bay đặc biệt đã được phái đi chụp ảnh kết quả trận oanh kích của chúng tôi. Đến gần trưa thì chúng tôi đã có trong tay những thước phim chụp đoàn tàu bị phá huỷ - 10 toa tàu cùng những xe tăng biến thành đống sắt vụn, những đường ray nằm lẫn cùng đất đá.

- Kết quả thật khả quan, - Cuzơmin nói. - Nhưng sao anh lại quyết định vào công kích nhỉ? Còn bọn cao xạ nữa chứ..., tôi nghĩ, bọn chúng chắc nện anh rơi mất.

- Hoá ra chúng nó cũng bắn à? - Tôi hỏi.

- Thế chẳng nhẽ anh không thấy sao?

- Ngoài chiếc đầu tàu ra, tôi chẳng thấy gì khác cả. Nhưng tại sao cậu lại tụt lại khi tôi công kích?

- Tôi không muốn để xổng đoàn tàu. Tôi hiểu ngay ý định của anh lúc đó, nên để chắc ăn, tôi quyết định bay tụt lại sau. Trường hợp nếu anh bắn trượt thì đã có tôi.

Ít lâu sau, chúng tôi tổ chức ăn mừng nhân ngày thành lập trung đoàn cường kích đóng quân gần chúng tôi. Đến tận chiều muộn, những phi công tiêm kích chúng tôi vẫn ngồi hàn huyên và chúc tụng những người bạn, những người đồng đội trong đội ngũ chiến đấu.

Sau những chuyến xuất kích đầu tiên, chính ủy lữ đoàn Ramazanôp từ Bộ tham mưu Tập đoàn quân đến sân bay chúng tôi. Đồng chí chậm rãi đi từ máy bay này sang máy bay khác, hỏi các phi công và chăm chú lắng nghe họ trả lời,

- Công việc thế nào? - Đồng chí hỏi Cuzơmin.

- Chúng tôi chiến đấu, báo cáo đồng chí chính ủy lữ đoàn.

- Tôi từng được nghe về biên đội của đồng chí rồi. Các đồng chí chiến đấu rất tốt. Nhưng vì sao lại không ai được tặng Huân chương nhỉ?

- Nhiệm vụ của chúng tôi là chiến đấu, còn việc tặng Huân chương là việc của cấp trên, - Cuzơmin vui vẻ trả lời.

- Ngày hôm nay các đồng chí xuất kích chuyến nào chưa?

- Chúng tôi vừa mới quay về xong.

Ramazanôp rất quan tâm đến Cuzơmin. Đồng chí nêu thêm mấy câu hỏi nữa.

- Nào, nay mai chúng ta sẽ tấn công ra sao? - Chính ủy đặt vấn đề với các phi công.

- Đấy là điều chúng tôi chờ đợi, - lập tức nhiều giọng nói vang lên. - Nhưng mà bao giờ, thưa chính ủy?

- Hãy đợi, các đồng chí ạ. Thời gian sẽ ủng hộ chúng ta. Có lẽ, tự bản thân các đồng chí cũng cảm thấy được rằng bọn phát xít ngày càng tàn lụi dần. Qua phân tích những báo cáo của các đồng chí thì thấy rằng bọn chúng đang phải chuẩn bị trú Đông ở thôn xóm của người Ca-dăc (miền Nam Liên Xô) vùng sông Đông.

- Chúng thì trú Đông ở sông Đông, còn vùng Matxcơva thì trú Đông sao đây, - Xôcôlôp nói.

- Chúng ta vừa mới tiếp nhận những máy bay của Tổ quốc trao cho xong. Dù đấy là những chiếc "Kharicây" cũ kỹ, lạc hậu không ai muốn dùng. Không có tốc độ, không có liên lạc đối không... Nhưng dầu sao đấy cũng là vũ khí chứ không phải là những cái ống dẫn nước.

- Sẽ có những máy bay, sẽ có, - Ramazanôp khẳng định. Ngày hôm nay, trung đoàn bạn đã nhận những Huân chương vì thành tích chiến đấu. Tôi nghĩ rằng thời gian tới sẽ được chúc mừng các đồng chí.

Chia tay chúng tôi xong, đồng chí đến trung đoàn không quân cường kích. Khi đồng chí đi khỏi, Cuzơmin hỏi chính ủy trung đoàn:

- Báo cáo chính ủy, làm thế nào để có thể được nhận Huân chương?

- Chúng ta nhận Huân chương khi được nhân dân tin tưởng, - chính ủy trả lời. - Chúng ta nện lũ phát xít, mang lại danh dự và tự do cho đất nước. Đấy là Huân chương cao quý nhất.

- Tôi không đeo đuổi những Huân chương - Cuzơmin cau có nói, - chiến đấu đâu có phải vì Huân chương. - Và đồng chí ấy lại nói vui: nhưng mà, dầu sao, được đeo Huân chương vẫn oách hơn.

Tất cả cười ồ lên.

Trong lúc chúng tôi nói chuyện thì các phi công cường kích đề nghị với lãnh đạo cấp trên cho họ được xuất kích chiến đấu nhân ngày thành lập trung đoàn. Lời đề nghị ấy đã được chấp nhận, họ sẽ đi oanh kích đoàn quân phát xít ở nhà ga Camenca. Các phi công tiêm kích chúng tôi nhận nhiệm vụ quen thuộc của mình - yểm hộ mọi hoạt động của máy bay cường kích và chế áp lực lượng phòng không địch.

Chúng tôi tiếp cận mục tiêu thật bất ngờ. Các khẩu đội cao xạ địch bố trí ở trong công viên và ngoài cánh đồng đã hứng trọn những quả rôckét của tiêm kích. Cùng đồng thời, các máy bay cường kích ào vào oanh kích. Lực lượng bộ binh địch đang tập kết trên sân ga. Các loạt bom rơi đúng các toa xe. Có thể thấy được cảnh bọn bộ binh địch chạy tán loạn về tứ phía. Những loạt súng liên thanh rượt đuổi theo bọn lính đang tháo chạy. Bọn lính Hítle nhận được sự trừng phạt thích đáng.

Chí đến khi chúng tôi bắn không còn viên đạn nào nữa thì số 1 mới ra tín hiệu tập hợp đội hình. Toàn biên đội lấy hướng bay về phía Đông.

Một cuộc liên hoan được tổ chức tại bếp ăn. Sân khấu được dựng và được trang trí bằng những bó lúa mỳ. Đấy là kết quả của sự cố gắng của các cô gái Hồng quân thuộc tiểu đoàn hậu cần sân bay. Họ được phép tham dự và được mặc thường phục. Cạnh những "chiếc thuyền" được đánh xi bóng còn thấy những đôi ủng chiến sĩ, giữa những váy bằng vải là những bộ áo nhung mới. Các cô gái làng cũng đến tham dự.

Trung đoàn trưởng trung đoàn không quân cường kích cùng chính ủy và tham mưu trường tới. Sau lời phát biểu ngắn gọn của trung đoàn trưởng, là lễ trao tặng Huân chương của chính phủ được tổ chức trọng thể. Đầu tiên là Morôzôp và Xasa Zagorôdnhi lên nhận Huân chương Lênin. Các phi công khác lên nhận Huân chương Cờ Đỏ. Khi gắn Huân chương cho từng người, ban nhạc đều tấu kèn chào mừng, còn những người tham dự thì vỗ tay hoan hô nhiệt liệt.

Sau lễ trao tặng Huân chương, chúng tôi tổ chức ăn tối, rồi khiêu vũ.

Buổi liên hoan kéo dài đến tận hừng sáng mới kết thúc. Chẳng thấy ai than phiền về điều ấy, vì chỉ sau vài ba giờ gì đó thôi là có thể phải xuất kích đi làm nhiệm vụ rồi.

Nhưng không có lần xuất kích nào vào buổi sáng cả. Chỉ tầm nửa buổi mới có điện tín đến. Một chiến sĩ mang dải băng điện tín đến giao cho trực ban tác chiến.

Sau đó mấy phút, các phi công đã nhận mệnh lệnh - trực tiếp yểm hộ đội hình 12 chiếc máy bay cường kích trong suốt chặng đường đến mục tiêu và khi quay về. Các máy bay cường kích có nhiệm vụ oanh kích những đoàn quân địch đang tập trung ở ga xe lửa Alêchxâyepca.

Hành trình bay quen thuộc, nhưng gian khổ. Cần phải vượt qua phòng tuyến mặt trận, bay sâu vào vùng địch chiếm đóng khoảng 80km nữa. Nhóm đi yểm hộ gồm 4 chiếc tiêm kích, bay thành hai biên đội hai chiếc: tôi với Xôcôlôp một đôi và Lavinxki với Cuzơmin một đôi.

Các máy bay cường kích bay theo đội hình mật tập. Biên đội tôi có nhiệm vụ bảo vệ họ không bị tấn công từ phía mặt trời lại, còn biên đội của Lavinxki thì bảo vệ họ ở phía bên kia.

Chúng tôi đã bay trên đất địch. Bầu trời không một gợn mây. Nắng làm chúng tôi chói mắt. Chúng tôi vượt qua hoả lực cao xạ địch. Đằng xa ở phía trước thấy xuất hiện 4 máy bay Đức bay hướng đối đầu. Có thể chúng không phát hiện thấy chúng tôi, mà cũng có thể chúng giả vờ như không thấy. Không hề đổi hướng, bọn phát xít bay khuất về phía Đông.

Tôi nghĩ về trận oanh kích sắp tới. Nếu như bọn tiêm kích địch không xuất hiện, thì tiêm kích chúng tôi cũng sẽ tham gia công kích. Đấy sẽ là trận oanh kích thứ 60 của tôi.

Chúng tôi bay đến gần Alêchxâyepca. Các máy bay cường kích đã vào hướng chiến đấu. Bấy giờ, từ phía mặt trời, thấy những luồng lửa dài hướng về phía đội hình chúng tôi: bọn tiêm kích địch đã xuất hiện. Máy bay của Vaxia Xôcôlôp bị trúng đạn, lao xuống đột ngột và rơi vào xoắn ốc. Quay ngoắt sang bên, tôi chuẩn bị phản công. Cần phải đánh giá được tình hình, biết được số lượng địch và chiếm vị trí sao cho có thể bảo vệ được các máy bay cường kích.

Tôi quan sát. Những chiếc IL đang ở trên ga. Cạnh họ là biên đội hai chiếc tiêm kích của ta. Gần tôi là 4 chiếc "Maki-C200". Bọn địch lao xuống với góc nhỏ. Sau khi tăng giãn cách giữa các biên đội, bọn Hítle cố gắng đưa tôi vào giữa hai gọng kìm.

Tôi vòng máy bay theo hướng đối đầu cắt chéo, tăng góc chiếu để bọn địch khó ngắm bắn. Bay trên những chiếc "Maki" chắc là bọn phi công loại xoàng vì phi công tiêm kích có kinh nghiệm không bao giờ phát hoả sớm cả. Đằng này, chúng lại bắn ở cự ly rất xa, khi mà xác suất sát thương rất nhỏ. Những luồng đạn của chúng bay rất gần tôi nhưng không gây phương hại gì. Sau 4-5 giây, chúng trượt qua tôi về phía đối diện, vòng lấy độ cao để công kích tiếp. Bọn Đức có lợi thế về độ cao, các máy bay của chúng có tính năng hơn hẳn loại "Kharicây" về cơ động ở mặt phẳng thẳng đứng.

Tôi quyết định giao chiến ở độ cao thấp, vì ở đó điều khiển phức tạp hơn và khó khăn hơn trong việc cơ động thẳng đứng. Bọn Hítle nhận lời và lao xuống, lặp lại các chiến thuật như vừa áp dụng. Nhưng phản kích chúng đã có 4 người rồi - Xôcôlôp đến và cả biên đội của Lavinxki nữa. Bọn địch không đạt được mục đích đặt ra. Lợi thế thuộc về chúng tôi. Chúng tôi tấn công đối đầu. Các máy bay bay sạt qua nhau gần tới mức không đâm vào nhau là nhờ phép màu nhiệm nào đó mà thôi.

Cuối cùng tôi cũng bám được vào đuôi một thằng Hítle. Nó quyết định thoát ra khỏi đường ngắm của tôi bằng cách cơ động vòng xoắn gấp xuống dưới. Nhưng nó mới làm được một vòng thì đã phải cải ra vì sợ đâm xuống đất. Nó tiếp tục lật máy bay hết sang phải, lại sang trái vừa cố tránh điểm ngắm của tôi, vừa kéo lên lấy độ cao, cố đưa tôi vào thế để cho bạn hắn công kích.

Vào đúng thời điểm quyết định ấy thì tôi lại phải thôi không đuổi theo địch nữa. Cuzơmin đang lâm vào tình thế hiểm nguy. Những tràng đạn lửa đang bám lấy đuôi của cậu ta. Không thể chậm trễ được. Tôi lượn vòng chiến đấu bên trái, tấn công tên đang bám Cuzơmin và đưa nó vào kính ngắm. Một giây sau - một loạt đạn dài trùm lên máy bay địch. Nó giật nẩy lên, lật ngửa qua cánh, cắm mũi xuống và rơi vào xoắn ốc. Chưa quay hết một vòng, máy bay địch đã cắm thẳng xuống đất. Điều ấy làm nhụt ý chí bọn Hítle, mấy thằng còn lại vội chuồn thẳng. Lavinxki kịp phóng tiếp hai quả rôckét kết liễu thêm số phận của một thằng nữa.

Trận chiến kết thúc. Chúng tôi trở về nhà trong trạng thái phấn khích. Tình cờ, tôi phát hiện thấy có một chiếc tiêm kích ở phía bên cạnh. Ai thế nhỉ và đi đâu mà lại đi có một mình? Chiếc tiêm kích bay lại gần và tôi nhận ra đấy là loại máy bay "Iak" của ta. Nhưng sao nó lại ở đây nhỉ?

Chúng tôi bay cắt qua phòng tuyến mặt trận, chiếc "Iak" vẫn bám theo chúng tôi, sau đó nó vọt lẹ lên, bay vượt nhóm chúng tôi và xuống hạ cánh đầu tiên trên sân bay. Chúng tôi ngắm nghía thèm muốn chiếc máy bay tuyệt vời ấy.

Thì ra, bay trên chiếc máy bay ấy là đại tá sư đoàn trưởng Xavixki. Đồng chí quyết định đi kiểm tra xem các phi công của mình thực hiện nhiệm vụ ra làm sao, hiệu quả của cách đánh chiến thuật thế nào.

Buổi chiều, đại tá tiến hành giảng bình trận đánh. Chúng tôi chiến đấu tốt, ổn định. Đồng chí nhận xét chúng tôi còn có duy nhất một điểm yếu nhưng lại là điểm vô cùng quan trọng, đấy là việc quan sát của các phi công tiêm kích: chúng tôi hoàn toàn có thể bị bọn địch tấn công bất ngờ.