Chương 7 Chuyển sang thể tấn công

Tháng 11 đến bắt đầu bằng những trận gió mạnh, hung dữ và bằng những trận mưa tuyết liên tục. Cuộc sống của chúng tôi một lần nữa lại chìm trong sự im lặng. Ban ngày thì ngồi nghe giảng bình những trận chiến đấu, ngoài những giờ đó thì hồi tưởng lại những ước mơ, chơi cờ và hát hò. Nhưng thời gian rỗi vẫn còn quá nhiều. Một phần dành cho ngủ. Chúng tôi nghỉ ngơi "cho cả tuổi già và cho những mùa Đông ở phía trước" như mấy nguời đùa tếu nói. Chúng tôi buồn bã vì chẳng có việc gì để làm. Lâu lắm rồi không thấy thời tiết phù hợp với những chuyến bay.

Những ngày lễ đến tự lúc nào không biết. Chúng tôi tổ chức kỷ niệm 25 năm ngày Cách mạng tháng Mười vĩ đại một cách nhỏ nhẹ. Trong buổi mít tinh, chúng tôi được tặng quà. Những người dân Xôviết yêu thương từ hậu phương gửi cho những gói quà xinh xắn. Tôi nhận được gói quà, trong đó có cả một bức thư, mà người gửi chắc chưa đọc thông viết thạo. Một phụ nữ rất nhiệt tình và chân thành chúc mừng tôi nhân dịp ngày lễ, chúc đạt được nhiều thành tích trong chiến đấu, chiến đấu không mệt mỏi để tiêu diệt lũ phát xít. Các phi công và thợ máy cũng khoe nhau những chiếc khăn mùi soa thêu, những đôi bít tất tay, những khăn mặt vừa nhận được. Trong một số gói quà còn có cả bưu ảnh, gắn thêm dòng chữ "Trang đánh dấu những chiến công chiến đấu". Những cô gái đề nghị gửi lại cho người thân của mình trang đánh dấu chiến công ấy khi chiến tranh kết thúc. Kể từ ngày ấy, rất nhiều người có thêm được nhiều bạn mới, gắn bó với nhau qua những dòng thư. Trong thư, chúng tôi kể cho họ biết thành tích chúng tôi đã đạt được và kể tỉ mỉ cả một vài trận đánh nữa.

Vào trung tuần tháng 11, chúng tôi cơ động đến một sân bay khác ở gần sông Đông, nằm ở phía cánh phải của Phương diện quân sông Đông. Phi công và thợ máy được ở trong những ngôi nhà xây bằng đá gần như bỏ hoang, các cửa sổ bịt kín bằng rơm. Chúng tôi ngủ trong những bộ trang phục áo liền quần, ước ao về sự ấm áp.

Mỗi lần trước khi nằm xuống ngủ, Cuzơmin lại nắc nỏm:

- Ây dà, ước gì được tắm trong nhà tắm hơi nhỉ! Rồi vừa vùi đầu vào trong ổ rơm, vừa nói thêm: - ừ, còn cả bó cây bạch dương để quất lưng nữa chứ.

Thời tiết thật là dữ dội. Tuyết rơi dày đặc. Gió thốc lên những tảng tuyết lớn. Suốt từ sáng sớm đến tận chiều tối, đôi khi cả về đêm nữa - chúng tôi lao động ngoài sân bay để giữ cho khu bay luôn ở trạng thái sẵn sàng chiến đấu. Chúng tôi quét dọn tuyết bằng tay cho các đường lăn được sạch sẽ, còn ngoài đường cất hạ cánh thì phải dùng đến máy gạt.

Các đơn vị bộ binh, pháo binh, xe tăng hành quân suốt đêm ngày trên các tuyến đường ra mặt trận. Với sự chuyển quân rầm rộ như vậy, có thể đoán được rằng trên đoạn phòng tuyến này đang tập trung lực lượng, tạo thành nắm đấm thép để rồi chẳng bao lâu nữa sẽ chọc thủng phòng tuyến Đức.

Một lần tôi bắt gặp một tiểu đoàn quân trượt tuyết. Những chiến binh di chuyển cạnh tuyến đường trên những bàn trượt tuyết, sải những bước dài, mau lẹ. Họ mặc trang phục ngụy trang màu trắng, ai nấy đều rắn chắc, khoẻ mạnh, vai rộng, vạm vỡ. Khi họ chuyển khẩu tiểu liên qua vai một cách nhẹ nhàng, uyển chuyển thì tôi lại liên tưởng đến những người thợ săn ở vùng rừng tai-ga.

- Họ thật là khéo léo! Xem họ nâng lên kìa! Đúng là những lực sĩ Nga! - Xôcôlôp thán phục khi nhìn thấy những chàng trai khoẻ mạnh.

- Từ đâu đến đấy, người anh em ơi? - Êgôrôp không nhịn được, hỏi.

- Từ Xibêri. Lính Hồng quân, - một trong số những người lính trượt tuyết trả lời tự hào.

- Chiến sự sẽ nóng lên đây, - Cuzơmin kết luận. - Những người Xibêri đã lên đường rồi. Họ đã nện bọn Đức tới số khi ở gần Matxcơva, và bây giờ sẽ còn nện tiếp.

Ngày 18 tháng 11, sau khi đến sân bay chúng tôi, chính ủy lữ đoàn Ramazanôp lệnh cho tập hợp các phi công. Gương mặt chính ủy rạng rỡ trong niềm vui.

- Các đồng chí phi công thân mến, - Ramazanôp bắt đầu nói, - ngày hội đã đến với chúng ta rồi. Ngày mai, Phương diện quân sẽ chuyển sang tấn công!

Hơi thở dài chung của các phi công là sự trả lời cho câu nói ấy. Còn Ramazanôp thì mỉm cười và tiếp tục:

- Tất cả chúng ta đều chờ đón ngày này. Tất cả. Đúng không?

- Đúng! - Chúng tôi trả lời đồng thanh.

- Bây giờ công việc phụ thuộc vào từng người trong các đồng chí. Trung đoàn các đồng chí có nhiệm vụ yểm hộ cho sư đoàn bộ binh cơ giới trong trận phản công lớn.

Chính ủy nói ngắn gọn, nhưng đã thổi bùng ngọn lửa trong tâm hồn các phi công. Vang lên những giọng nói:

- Ây, chúng ta sẽ được nện lũ phát xít!

- Sẽ tuyệt diệu làm sao nếu như chúng ta có những máy bay mới.

- Không sao đâu, chúng ta chiến đấu trên những máy bay cũ cũng được mà.

Buổi chiều, chúng tôi nhận được mệnh lệnh chiến đấu. Từng phi công một đều được chỉ rõ thời gian xuất kích và vị trí của mình trong đội hình chiến đấu. Cuối cùng, đồng chí trung đoàn trưởng lên tiếng:

- Thưa các đồng chí, ngày mai chúng ta sẽ vào trận chiến với tất cả lòng dũng cảm và sự quang vinh. Phải tiêu diệt máy bay ném bom địch bằng hoả lực rôckét, hoả lực của súng ở cự ly thật gần. Hết đạn thì dùng máy bay đâm. Chúng ta phải tiêu diệt kẻ thù bằng mọi phương tiện, nhưng không được phép để bất kỳ một quả bom nào của chúng rơi vào đầu quân ta trong chiến dịch tấn công này. Kết thúc tuần tiễu, phải tìm kiếm bọn địch trốn chạy, công kích chúng không thương tiếc.

Đêm đã xuống, nhưng tôi không buồn ngủ tý nào. Tôi nằm nhớ những năm tháng thuở ấu thơ, nhớ những bạn cũ ở trường. Bây giờ tất cả đang ở đâu nhỉ? Ai đó chắc cũng đang chuẩn bị cho chiến đấu như tôi, ai đó chắc đang lập thành tích ở hậu phương rồi ai đó đang gối đầu trong các chiến hào đầy tuyết... Tôi vẫn tin tưởng rằng tất cả những người cùng lứa tuổi tôi đều tận tâm tận lực phục vụ Tổ quốc. Và tôi không muốn tụt lại sau họ. Với những dòng suy nghĩ như vậy, tôi chìm vào trong giấc ngủ.

Sáng sớm, chúng tôi dậy rửa mặt bằng tuyết, ăn sáng vội vã rồi ra ngay sân bay. Không gian thật yên ả, tuyết vẫn rơi nhẹ nhàng như xưa. Các đồng chí thợ máy vẫn đang chuẩn bị máy bay.

Bất ngờ, những tiếng nổ của đạn pháo phá vỡ sự im lặng. Tiếng vọng của nó chưa kịp lan ra vùng ngoại ô, thì phía Tây Nam đã nghe thấy những tiếng ầm ầm, sôi động, rền vang.

Hoan hô! Chúng ta tấn công rồi!

Giờ xuất kích đã đến, nhưng tuyết rơi ghê quá, sương mù lại không tan, - không nhìn thấy gì xung quanh cả.

- Thật trớ trêu làm sao. Chúng ta cứ chuẩn bị, chuẩn bị, để rồi bây giờ thế này đây! Ngày hội khai mạc không có chúng ta rồi, - các phi công buồn rầu giơ tay lên trời.

Các chuyến bay đều bị huỷ bỏ. Tâm trạng buồn bã, nhưng ai nấy đều hy vọng thời gian chờ đợi này sẽ qua nhanh. Thời tiết không thể không hửng lên được. Không ai rời khỏi sân bay cả. Các phi công đều trực cạnh máy bay của mình.

Nhưng suốt cả ngày hôm ấy thời tiết không tốt lên được chút nào. Chúng tôi chán ngán, im lặng rời sân bay. Những tiếng súng đại bác cũng đã ngừng. Chỉ còn vẳng lại những tiếng pháo rời rạc. Kết quả là, chỉ vì cái tính đỏng đảnh của thời tiết mà chúng tôi đành trở thành những người đứng ngoài cuộc.

Sáng ngày 20 tháng 11, đáy mây đã cao lên được một chút, sương mù cũng tan dần. Trung đoàn nhận lệnh đi oanh kích bọn địch đang tháo chạy. Cất cánh chỉ có thể theo từng biên đội hai chiếc một bởi do ảnh hưởng của mây không cho phép cơ động với đội hình lớn. Chúng tôi đã xuất kích rất nhiều lần, và không có lần nào có ai đó phải đem một viên đạn thừa nào về nhà.

Trong một ngày thôi, bộ binh của chúng ta đã tiến được hơn 30km, còn bộ đội tăng thì tiến sâu đến 70km. Lực lượng pháo phòng không của địch hoàn toàn bị loại khỏi vòng chiến. Các máy bay Đức cũng không thấy xuất hiện trên bầu trời. Rất nhiều chiếc trong bọn chúng đã trở thành chiến lợi phẩm của bộ đội tăng chúng ta. Chính vì vậy mà chúng tôi tiến hành oanh kích hết đợt này đến đợt khác không gặp một sự phản kháng nào.

Chúng tôi tổ chức bữa ăn tối tựa như tổng kết sau một công việc lớn, vui vẻ chia sẻ cùng nhau những cảm tưởng xảy ra trong ngày. Phi công Êgôrôp và Misuchin mời tôi đi vào trong làng. Không hẹn trước, chúng tôi tạt vào thăm một gia đình. Gia đình này bà chủ nhà là Vêra Antônôpna Cherenôva cùng với hai cô con gái là Lêna và Natasa. Họ sơ tán khỏi thành phố Lêningrat, ông chủ thì đã ra mặt trận.

Vêra Antônôpna mừng rỡ khi thấy chúng tôi đến thăm. Bà hỏi chúng tôi rất nhiều, rồi lại quở trách chúng tôi sao lâu thế mà chẳng có ai đến thăm mẹ con bà.

- Mẹ ạ, chắc là họ xấu hổ đấy, - cô con gái Lêna 15 tuổi nói chen vào. Họ chẳng thanh minh được đâu.

- Thôi im đi, con chuồn chuồn con ạ, - Natasa nói gạt đi, ủng hộ chúng tôi. Cô là chị cả và đối xử với em như người bảo trợ vậy.

- Đúng là cũng xấu hổ thật, - Êgôrôp thú nhận.

- Còn chúng tôi thì sợ hết hồn, khi mà pháo bắt đầu bắn, - Vêra Antônôpna than thở. - Cứ nghĩ là bọn Hítle đang tấn công cơ. Chẳng còn biết phải làm việc gì nữa. Thật là may mắn làm sao khi tôi nghĩ nhầm. Đúng là một ngày lành! Có nghĩa là ngày hôm nay các anh cũng tham gia chiến đấu? Tuyệt vời quá! Chúng tôi thật phấn khởi khi các anh đều có mặt ở nhà.

Cuộc nói chuyện chuyển về những hồi tưởng trong thời bình lúc nào không hay. Vêra Antônôpna nói là bà đã nghĩ đến việc quay trở lại thành phố thân yêu của mình. Nhưng thực tế thì điều ấy còn xa vời lắm.

Trong thời gian chúng tôi ngồi hàn huyên thì Misuchin ngồi với Natasa và đang hào hứng kể cho cô ta nghe chuyện gì đó. Nhìn qua cách ngoéo ngón tay như đang ấn nút cò súng thì có thể phán đoán được là cậu ta đang kể về những trận oanh kích mà cậu ta tham gia. Chúng tôi nhận thấy Misuchin thích Natasa, mặc dù cậu ta không hề thổ lộ với bất kỳ ai về việc ấy...

Khi đèn đã cháy hết dầu và trên sàn nhà nhìn rõ những chấm đỏ của hoa đèn bập bùng, chúng tôi mới nhận ra là đã muộn giờ rồi.

Chúng tôi thân mật chia tay chủ nhà.

- Ngày mai các anh lại đến nhé, - Vêra Antônôpna đề nghị. – Vắng các anh chúng tôi buồn lắm đấy. Chỉ sợ các anh đến đột ngột rồi lại bay đi đột ngột, còn lại trơ trọi có mỗi chúng tôi thôi.

Misuchin im lặng suốt dọc đường về. Hình như cậu ta không yên tâm khi phải chia tay với Natasa.

- Sẽ thế nào nhỉ, nếu như chúng ta cho Natasa đi cùng, - cậu ta nói sau khi chúng tôi đã về đến nhà. - Các trung đoàn bạn cũng có nữ cơ mà.

- Thế cậu đã nói với cô ta về vấn đề này chưa? - Cuzơmin hỏi.

- Đương nhiên là tôi nói rồi, và cô ta rất vui mừng, - Misuchin trả lời.

- Tốt nhất là các bạn hãy nói chuyện ấy vào buổi gặp gỡ sau chiến tranh ở Lêningrat, - Vaxia Xôcôlôp nói chen vào. Đồng chí không muốn các bạn đùa để rồi Misuchin tự ái. Đồng chí cũng chuyển hướng cuộc nói chuyện sang những vấn đề của ngày qua.

Khi tất cả đã ngủ, Misuchin quay sang phía tôi và chúng tôi lại bắt đầu nói chuyện. Tôi hiểu được rằng, cậu ta đã từng học ở trường kỹ thuật, đã làm việc ở nhà máy, tốt nghiệp câu lạc bộ hàng không và sau đó bay ở trường đào tạo phi công Bôrixôglepxcôie. Rồi, mặc dù tôi rất hiểu cậu ta tham gia chiến đấu thế nào rồi, cậu ta vẫn nói về điều ấy. Nói rành mạch.

- Đấy, anh thấy đấy, tất cả tôi là thế nào, - Misuchin thở dài, kết luận. - Được tâm sự với anh là tâm trạng tôi nhẹ nhõm đi nhiều.

- Thế còn Natasa? - Tôi dò hỏi thận trọng.

Cậu ta không trả lời ngay.

- Tôi yêu cô ấy, - cậu ta thú nhận, gần như nói thì thầm.

- Thôi, ngủ đi, - tôi đề nghị và xoay nằm nghiêng sang phía khác. - Đêm trở lạnh. Có nghĩa là thời tiết sẽ tốt dần lên. Ngày mai chắc sẽ có nhiều chuyến xuất kích đấy...

Buổi sáng, khi chúng tôi ra ngoài sân bay thì đã thấy Nhemsêvich - sư trưởng mới của chúng tôi đang đi dạo trên cánh đồng được san gạt bằng phẳng. Dáng vóc của đồng chí rất phù hợp với bộ quân phục không quân, nhưng chiếc mũ đen của người Côdăc lại tạo cho đồng chí giống như một hiệp sĩ.

- Ấy, bây giờ mà đưa gươm và sắm ngựa cho bố già của chúng ta nhỉ, - ai đó trong số phi công nói đùa.

Ngay từ ngày đầu tiên về sư đoàn, tất cả đều gọi đồng chí bằng cái tên trìu mến "bố già". Đúng vậy, không để ý đến tất cả những sự khắt khe của đồng chí, ai cũng tìm thấy ở đồng chí điều gì đó rất thân thuộc như tình cha con. Đấy là người có tâm hồn cao thượng.

- Công việc thế nào hả những chú chim ưng? - Sư trưởng mỉm cười hiền hậu, hướng về phía chúng tôi, hỏi.

- Rất tuyệt vời, báo cáo đồng chí sư trưởng, - một vài giọng trả lời. Phòng tác chiến thông báo là mọi việc ngoài mặt trận đều tiến triển tốt đẹp. Có nghĩa là trung đoàn chúng tôi cũng vậy ạ.

- Đúng vậy, nhưng không hoàn toàn như thế, - đồng chí nói với giọng lo lắng. Tôi có cảm giác là sân bay của các đồng chí chưa ổn. Hãy nhìn mà xem, lớp băng đóng ở phía trên, dưới nó lại là lớp tuyết xốp. Lúc cất cánh thì phải che chắn nửa phần đuôi lại, kẻo chẳng mấy chốc mà hỏng. Ngày hôm nay phải thật cảnh giác. Thời tiết này địch dễ có những cuộc tập kích bằng đội hình lớn vào những đơn vị của ta đang di chuyển lắm đấy.

Cuộc nói chuyện của chúng tôi diễn ra trong thời gian ngắn. Nhemsêvich đi về sở chỉ huy, còn chúng tôi giải tán về các máy bay.

Thợ máy báo cáo tôi về sự chuẩn bị và trạng thái sẵn sàng của máy bay.

- Hôm qua đồng chí oanh kích tuyệt quá, thưa đồng chí chí huy, - Zakirôp đứng ở đó vừa cười vừa nói.

- Đúng vậy thật. Cũng là nhờ sự giúp đỡ của cậu đấy, - tôi khen ngợi người thợ quân giới, - các khẩu súng đều làm việc chính xác như những chiếc đồng hồ vậy.

Khuôn mặt của người chiến sĩ càng rạng rỡ hơn trong niềm vui. Cậu ta tiếp nhận lời khen. Lời khen có tác dụng thật. Zakirôp làm việc không hề tính toán thiệt hơn, không quản ngại khó khăn. Tay đồng chí thường xuyên bị lạnh cóng vì phải chạm vào những vật liệu lạnh giá, nhưng đồng chí hình như không cảm thấy điều ấy.

- Chúng ta sẽ bắn cho thật tốt, - sẽ nhanh chóng được về nhà, về thẳng Cadan thôi. Tôi muốn gặp thằng con trai tôi quá, - đồng chí nói.

Chẳng bao lâu sau, Nhemsêvich lại đến chỗ chúng tôi.

- Chuẩn bị xong chưa? - Đồng chí quay về phía tôi, hỏi. Anh sẽ cùng bay với Lavinxki và Xôcôlôp. Các anh có nhiệm vụ đi hộ tống đội hình máy bay cường kích trong khu vực thuộc làng Verkhnhi Mamôn. Không được để những máy bay "IL" bị lâm nạn. Các anh phải lấy đầu mình ra chịu trách nhiệm đấy. Rõ chưa?

- Báo cáo sư trưởng, rõ!..

Phát pháo hiệu xanh vọt lên trên nóc sở chỉ huy của đơn vị không quân cường kích. Sân bay rộn rã bởi tiếng nổ của hàng tá động cơ. Những máy bay "IL" lặc lè cất cánh, cõng trên lưng mình những quả bom mảnh. Sau họ, sau khi để lại những dải bụi tuyết, tiêm kích chúng tôi cũng vọt lên trời.

"Điều cần thiết nhất là phải phát hiện được lũ "Metxer" cho kịp thời", - tôi nghĩ lúc cất cánh, - được như vậy thì mình không sợ gì hết.

Phía trước là dòng sông Đông toả sáng. Dòng sông bị tê liệt bởi những lớp băng chuyển động như trên dải lụa trắng giữa mảnh vải sẫm của những khóm cây ven bờ.

Vào thời điểm ấy, ở cao hơn đường chân trời một chút, thấy xuất hiện 9 điểm đen: đấy là những tiêm kích địch. Chúng bay thành hai tầng với độ cao không lớn lắm. Còn máy bay của chúng ta thì được sơn ngụy trang màu trắng, bay trên nền tuyết trắng. Bọn địch không phát hiện được chúng tôi. Có khả năng là mặt trời đã làm loá mắt chúng. Bọn Đức tiếp tục bay qua với hướng cắt chéo.

Mục tiêu đây rồi - đấy là những đoàn quân dày đặc lính bộ binh, ô tô, xe máy, xe tải  của địch. Chỉ vài giây nữa thôi là tốp cường kích sẽ ở trên mục tiêu. Tôi quyết định lấy độ cao lên tầng trên cùng, cao hơn tiêm kích địch để loại bỏ ưu thế về độ cao của chúng.

Số 1 của tốp cường kích đã đưa máy bay vào bổ nhào, theo sau là tất cả đội hình. Bọn "Metxersmit" phát hiện ra họ và lao vào tấn công. Ba anh em chúng tôi phải chống chọi lại 9 tên, chúng tôi tiến hành công kích đối đầu, nã vào chúng những loạt đạn dài.

Bọn tiêm kích địch tạm ngừng công kích các máy bay "IL". Chúng tách đội hình. Cứ 3 chiếc "Metxer" quần nhau với một chiếc tiêm kích của chúng tôi. Trong thời gian ấy, các máy bay cường kích tiến hành oanh kích đợt đầu tiên, rồi sau đó tiếp đợt thứ hai, đợt thứ ba. Đoàn quân địch dưới mặt đất cơ bản đã bị xoá sổ. Tốp cường kích lấy hướng về phía Đông và bay theo kiểu rắn bò về đất ta. Tôi để ý thấy có hai thằng "Metxersmit" định bổ vào chiếc "IL" đi sau cùng. Tôi bèn lật máy bay nghiêng trái, vừa vòng vừa bổ nhào với góc lớn. Máy bay lấy tốc độ rất nhanh, kim chỉ đồng hồ tốc độ chỉ gần đến vạch giới hạn. Bất ngờ, tôi bị một cú giáng dữ dội bằng kim loại vào cánh, và máy bay vượt ra khỏi sự điều khiển của tôi, rơi vào xoắn ốc bên phải. Tôi nhìn sang phía cánh thì thấy một lỗ thủng do đạn pháo cao xạ gây ra. Nó cũng to như lỗ thủng mà tôi từng bị trong chuyến bay đến Oxtrôgôgiơxk hồi mùa Thu. Tôi đoán chừng là miếng vá bằng đuya-ra đã bị bong khi gặp dòng không khí với tốc độ lớn mài trên cánh. Máy bay vẫn rơi, xoắn một vòng, một vòng nữa, và chỉ thiếu chút xíu nữa thôi là đâm thẳng xuống đất. Tôi cải được máy bay ra trong trạng thái hầu như mất điều khiển. "Ôi, ông thợ nguội thân mến ôi! - Tôi chợt nhớ đến người thợ nguội, - ông đâu có nhìn thấy cảnh này!". Với cái trạng thái này, thì chỉ cần một làn đạn của kẻ địch là máy bay sẽ bùng cháy như bó đuốc. Thật may mắn làm sao, bọn "Metxersmit" đã bay cả về phía Tây.

Tôi lao chiếc bị thương xuống hạ cánh trước tốp "IL". Cả tốp cường kích đã được Xôcôlôp yểm hộ trên đường trở về. Tôi hạ cánh. Máy bay quệt cánh phải và sau đó chạy ổn định trên đoạn đường đã được san phẳng.

Tất cả đã về hạ cánh, trừ Lavinxki. Cậu ta biến mất hút ngay từ những giây phút đầu tiên của trận chiến.

- Anh nghĩ sao, - Guđim hỏi tôi, - máy bay của cậu ta không có vấn đề gì với động cơ chứ?

Đồng chí hỏi tôi có vẻ thận trọng.

- Anh sao thế, Bôrix Pêtrôvich, chẳng lẽ anh lại không tin tưởng vào đội ngũ thợ máy của mình à?

- Tin thì vẫn tin, - đồng chí kéo dài giọng, - nhưng thấy đấy, cái gì đã xảy ra với máy bay của anh đấy. Rốt cục, người thì nguyên vẹn, còn máy bay thì không. Tôi rút ra điều ấy từ thợ máy của anh đấy.

- Từ từ đã, Bôrix, anh không đúng rồi. Vấn đề miếng vá bị bong là do lỗi của người nghiệm thu sau khi thợ nguội sửa chữa. Trong đó có cả anh đấy. Ngoài ra, Vaxiliep lo lắng ghê gớm khi thấy trường hợp ấy xảy ra chứ. Anh thử nghĩ xem, cậu ta thấy nhẹ nhõm khi nhìn máy bay trong trạng thái ấy ư? Rồi nữa, nếu tôi không vượt quá tốc độ cho phép thì đâu đến nỗi ấy. Còn máy bay của Lavinxki thì anh yên tâm đi. Tôi tin tưởng rằng máy bay của cậu ấy luôn trong trạng thái tốt.

Sáng hôm sau, chúng tôi nhận được bưu phẩm của đơn vị N. Các đồng chí bộ binh viết như sau:

"Tất cả chúng tôi rất hồi hộp khi quan sát trận không chiến giữa chiếc tiêm kích Xôviết với biên đội hai chiếc tiêm kích địch. Trận chiến xảy ra ở độ cao thấp và chúng tôi đã tập trung bắn máy bay địch bằng các loại súng bộ binh. Có cảm giác là tình thế đối với phi công Xôviết đã khá hơn, nhưng lúc bấy giờ lại có thêm hai chiếc "Metxersmit" nữa kéo đến. Từng loạt đạn dài, liên tiếp từ các họng súng của máy bay địch trùm lên chiếc tiêm kích của ta, và sau khi máy bay bị lật ngửa, đã đâm xuống đất".

Sự thể đã được giải thích rõ. Sau khi Lavinxki tách khỏi đội hình định quay về hạ cánh đã bị bọn địch lợi dụng ngay điều ấy và tấn công cậu ta. Lavinxki không còn cách nào khác là phải giao chiến với chúng. Cũng có thể, khi cậu ta hiểu được rằng điều mình vừa làm là phạm phải sai lầm: đã làm giảm sức chiến đấu của biên đội và tự mình làm mất mất sự cứu giúp của đồng đội, thì đã quá muộn.

Chúng tôi lấy sự kiện buồn bã ấy làm bài học để giáo dục cho lớp phi công trẻ - rằng luôn luôn phải nhớ đạo luật của đồng đội chiến đấu: tất cả vì một người, một người vì tất cả.

Không bao giờ trong chiến trận được phép suy nghĩ chỉ cho cá nhân mình. Hãy cố gắng hoàn thành nhiệm vụ chung - khi đó, anh sẽ không cảm thấy bị rơi vào tình cảnh khó khăn. Chúng tôi rút ra được điều ấy từ cái chết của Lavinxki.

Khoảng tầm giữa tháng Chạp, bọn không quân địch đã tiến hành được một số trận oanh kích vào những tuyến đường sát của chúng ta. Chúng mong muốn cản được sự vận chuyển lực lượng dự bị của ta, đặc biệt là ở vùng lưu vực sông Đông - nơi mà quân đội Xôviết đang phát triển tấn công.

Chúng tôi bay chuyển sân đến Baturlinôpca. Chúng tôi xuất kích nhiều lần, nhưng hầu như không có trận không chiến nào diễn ra cả. Bọn phát xít đều bỏ chạy khi gặp chúng tôi. Tiêm kích địch chủ yếu hoạt động theo chiến thuật "săn lùng", còn các máy bay ném bom của chúng thì hễ thấy bóng dáng tiêm kích của ta là bay vội ngay về vùng đất của chúng.

Ngày 28 tháng 12, các trạm quan sát bằng mắt báo về Sở chỉ huy - họ phát hiện thấy những tốp máy bay "Junker" đang bay đến gần ga xe lửa Baturlinôpca, nơi quân đội chúng ta đang dỡ những khí tài từ trên xe lửa xuống. Tôi cùng với Cuzơmin nhận nhiệm vụ phải tiêu diệt bọn ném bom trước khi chúng đến được ga xe lửa.

Sau hai phút, chúng tôi đã ngồi trong buồng lái, một phút nữa - chúng tôi đã ở trên trời rồi.

Bọn địch hình như đang ở phía Đông. Tôi tăng hết cửa dầu mà có cảm giác như máy bay không thấy tăng tốc độ. Khoảng cách đến địch rút ngắn sao mà chậm. Tôi bật tăng lực, sử dụng hết công suất của động cơ. Bây giờ thì không thương xót máy bay nữa. Mà thương xót nỗi gì cơ chứ, nếu như chính ủy đã từng nói với chúng tôi là trong trường hợp cần thiết, phải dùng máy bay mình đâm vào máy bay thù cơ mà.

- Loại "Kharicây" đáng nguyền rủa này, tôi chửi thầm cái máy bay chậm chạp của mình có đến hàng trăm lần. Bây giờ mà tao được trang bị loại "Iak" thì tao sẽ tống hết lũ phát xít sang thế giới bên kia ngay.

Tốp "Junker" đã vòng vào hướng chiến đấu. Chỉ phút nữa thôi - là bom sẽ rơi xuống mục tiêu. Ý nghĩ ấy làm trán tôi toát mồ hôi lạnh. Trên ga xe lửa đang có những đoàn quân tập kết. Làm gì bây giờ? Hết ý nghĩ quẩn này đến ý nghĩ quẩn khác lởn vởn trong đầu. Cần phải bắt bọn phát xít vứt bom trước khi chúng đến mục tiêu mới được. Súng thì không bắn tới rồi. Tôi quyết định phóng một loạt rôckét. Những vệt lửa đạn lao vào giữa đội hình địch. Đạt kết quả rồi! Bọn Đức vội vã vứt hết bom xuống đoạn đường cụt, cách ga xe lửa khoảng 1 km. Vứt bom xong, máy bay của chúng nhẹ hơn, chúng tăng tốc độ lấy hướng chạy về phía Tây.

Chúng tôi tiếp tục truy kích.

Tôi đưa vào kính ngắm và mắt không rời khỏi thằng bay cuối đội hình, quyết đuổi kịp thằng ấy. Đã đến cự ly phát hoả. Còn 100 mét nữa... và tôi ấn cò súng. Tràng thứ nhất, tràng thứ hai, rồi tiếp đến tràng thứ ba. Thằng "Junker" tuôn ra một cụm khói đen, sau đó khói lại gần như tan biến. Thật khó hiểu: hoặc thằng giặc lái dập tắt lửa kịp thời, hoặc là khói do nó đẩy cửa dầu vội vàng chăng. Tôi đã thấy rõ ràng những viên đạn 20 ly nổ ở cánh và thân thằng ném bom cơ mà, sao nó vẫn bay được nhi. Tôi nện một loạt đạn nữa! Thằng "Junker" khựng lại trông thấy và cuối cùng thì cũng phải lao chúc xuống.

Tôi chuyển sang ngắm chiếc khác - thằng bay số 2 bên phải. Cự ly không xa hơn l00 m. Tôi ấn cò súng, nhưng súng bị khựng lại sau khi bắn được nửa loạt. Tôi quyết định dùng máy bay của mình để đâm nó.

Tôi bay né vào phía bánh lái lên xuống của thằng ném bom để tránh những luồng đạn của thằng xạ thủ ngồi sau đuôi máy bay của nó đang nã đạn vào tôi liên tục. Tôi tăng tốc độ. Tôi nhìn thấy thằng phát xít gần như đang ngắm bắn thẳng vào máy bay tôi, nhưng nó lại bị chính phần đuôi của máy bay nó che khuất. Tôi ấn máy bay xuống, sao cho phần đầu của máy bay tôi chỉ đủ một khoảng trống để quan sát máy bay địch, và tiếp tục truy kích. Tôi không hề nghĩ gì. đến hiểm nguy. Tôi phải đuổi kịp, phải giành lấy chiến thắng bằng bất kỳ giá nào - đấy là mong muốn duy nhất của tôi trong những giây phút ấy.

Thêm một tích tắc nữa thôi - thì cánh quạt của máy bay tôi sẽ cưa vào phần đuôi của thằng ném bom và bấy giờ sẽ xảy ra cảnh hai máy bay cùng chao đảo, cùng rơi tự do trong trận đấu sống mái. Khoảng cách đến thằng "Junker" còn chưa đầy 10 mét. Bất ngờ, tôi thấy sự va đập của kim loại, và động cơ của máy bay tôi tắt ngấm. Từ hộp chế hoà khí bị vỡ, dầu văng ra tung toé. Rõ ràng tôi đã nghe thấy loạt đạn của địch.

Lấy tay lau mặt bị những tia dầu bắn vào, tôi đưa máy bay khuất dưới những dòng khí lưu đang thổi ngược chiều và bằng động tác nửa lộn xuống, tôi thoát ly hẳn xuống dưới. Nắp buồng lái đã bị vỡ tung, vỏ thân máy bay bị bong tróc, khắp nơi đạn găm lỗ chỗ.

Đồng hồ độ cao chỉ 2000m. Sau khi ngó vào bản đồ bay để xác định khoảng cách đến sân bay, tôi bắt đầu lao xuống. Tôi hạ cánh với các càng được thả.

Cuzơmin cũng hạ cánh ngay sau đó.

- Bọn chúng chiêu đãi anh một bữa ghê thật đấy! - Cậu ta nói khi nhìn thấy máy bay của tôi thủng lỗ chỗ. - Một chiếc bị anh bắn bị thương nặng, chưa chắc đã lết được đến phòng tuyến mặt trận. Tất cả những chiếc khác thì chuồn hết. Tiếc thật...

Chủ nhiệm kỹ thuật của phi đội bước đến:

- 162 lỗ thủng trên máy bay cả thảy, - đồng chí nói. Từ trước tới giờ, tôi chưa hề thấy trường hợp nào như thế này. Ngay sau đó đồng chí quay sang trách Cuzơmin: - Máy bay của chỉ huy chẳng còn chỗ nào lành lặn cả, vậy cậu để mắt đi đâu? Ôi dà, số 2 thế đấy.

- Thế tôi làm được cái gì nào, nếu như động cơ không đẩy lên được? Máy bay chẳng tiến về phía trước tý nào cả, - Cuzơmin thanh minh. - Hãy cho tôi tốc độ, sau đó rồi hãy đòi hỏi.

- Tốc độ ở trong tay cậu đấy thôi, Nhicôlai Gheorghiêvich ạ. Cần phải bật tăng lực, vậy mà cậu lại quên điều ấy, - chủ nhiệm kỹ thuật ôn tồn nói.

- Vâng, tăng lực cũng chẳng tiến được, - Cuzia không chịu đầu hàng. - Mà nó cũng chẳng làm việc. Tôi không quên đâu. Hãy nhanh chóng trang bị cho chúng tôi những máy bay do ta sản xuất đi. Thật sự là người hạnh phúc khi được chiến đấu trên các máy bay loại "Iak" hay là "La".

- Máy bay không thể sửa chữa được nữa rồi, - Guđim thông báo. - Đấy không còn là chiếc tiêm kích nữa mà là cái rây bột thì đúng hơn.

Toàn trung đoàn tôi đến giờ chỉ còn có 4 máy bay và 7 phi công.

Tất cả đều thấy rằng, chúng tôi chắc sẽ được trang bị những máy bay mới.