Chương 15 Trong bệnh viện

Những cánh chim ưng của những năm chiến tranh. Trong bệnh viện là những thân hình cháy sém, đầy thương tật và những phi công điều trị tạm thời. Những y bác sĩ không hề được chợp mắt, suốt ngày đêm phải quanh quẩn bên các giường bệnh để giành giật lại cuộc sống cho những con người dũng cảm ấy. Hàng ngày, người ta chuyển thương binh từ chiến trường về và bệnh viện cũng tiễn những người đã điều trị, phục hồi sức khỏe trở lại đơn vị chiến đấu.

- Tôi đã thoát được cõi chết, - tôi nghe thấy giọng nói xúc động của một chiến sĩ được xuất viện, - vô cùng cám ơn các y bác sĩ đã tận tình chăm sóc. - Người phi công cám ơn những người mặc blu trắng.

Cùng với tôi còn có 6 người nữa nằm trong phòng điều trị. Tất cả đều ở không quân. Cạnh giường tôi là phi công ném bom tầm xa, bay trên loại "TB - 7", đồng chí oanh kích Beclin khá nhiều lần rồi. Giường cạnh đấy - là phi công anh hùng Liên Xô: Kôxtưlép băng bó kín người. Đồng chí bay trên máy bay cường kích, đã tiêu diệt rất nhiều quân Hítle và phá huỷ nhiều thiết bị, khí tài của chúng. Khi máy bay đồng chí bị thương, bằng ý chí kiên cường và bằng lòng dũng cảm vô hạn, đồng chí đã đưa được chiếc máy bay đang bốc cháy bay vượt qua hàng phòng tuyến. Phi công có thể nhảy dù, nhưng trên máy bay còn có xạ thủ, thông tin đang bị thương. Đồng chí quyết định trước hết phải cứu đồng đội của mình đã. Kôxtưlép hạ cánh xuống cánh đồng, dồn hết sức còn lại cho máy bay tiếp đất bằng bụng. Đồng chí cứu được xạ thủ, thông tin nhưng bản thân thì bị thương nặng. Bây giờ đồng chí đang phải vá môi và khâu mắt.

Tôi vừa mới được đưa vào bệnh viện thì đồng chí Kôxtưlép đã hỏi han, quan tâm:

- Tình hình ngoài chiến trường thế nào?

- Chúng ta đã chiếm lĩnh chiến trường Xanđômirxki và giữ chắc chắn. Bây giờ cuộc chiến chỉ còn mang tính chất cục bộ mà thôi, - tôi trả lời ngắn gọn.

Trên ngưỡng cửa xuất hiện bác sĩ Malưskin, - một người trẻ tuổi, cân đối với cặp mât hiền hậu, ý tứ và những nét mệt mỏi trên gương mặt.

- Các đồng chí ơi, đừng hỏi vội! - Bác sĩ ngăn những người tò mò đang muốn trút hàng mớ câu hỏi cho tôi. - vẫn còn nhiều thời gian, các đồng chí tha hồ mà hàn huyên, rồi sẽ hiểu hết gia hệ của nhau. - Và đồng chí ngồi xuống mép giường của tôi. - Còn bây giờ thì hãy kể tỉ mỉ cho tôi nghe xem khi nào và trong hoàn cảnh nào đồng chí cảm thấy mình khó ở nhất.

Tôi lần lượt kể tất tần tật cho đồng chí nghe không hề giấu giếm tý gì, giống như các bệnh nhân khác. Đương nhiên là phải với người bác sĩ làm cho mình tin cậy và biết cách lắng nghe. Malưskin đã đạt được mục đích ấy. Epghênhi Trôphimôvich bình tĩnh lắng nghe, quan tâm đến mọi chi tiết tôi kể, tựa như đồng chí có rất nhiều thời gian rỗi. Sau đó, vào thời gian khám bệnh, tôi luôn cảm thấy rằng đồng chí có mối quan tâm đặc biệt và rất hào phóng tặng cho chúng tôi, những bệnh nhân nằm ở bệnh viện này.

- Thôi được rồi, - đồng chí nói sau khi khám cho tôi. - Bây giờ thì phải chuẩn bị lòng kiên nhẫn. Cần phải yên tâm nằm điều trị, không được uống, không được ăn khi tôi chưa cho phép. Còn các đồng chí, - bác sĩ nói với những người cùng phòng tôi, - các đồng chí kể cho các đồng chí ấy nghe bao nhiêu tuỳ thích, chỉ có điều không được hỏi chuyện đồng chí ấy. Đồng chí ấy chỉ được phép nghe thôi.

Tôi nhìn bác sĩ với cái nhìn van lơn:

- Thế tôi có phải nằm viện lâu không ạ?

- Trời đất? - Bác sĩ giang tay ngạc nhiên. - Chưa kịp điều trị gì thì đã hỏi có lâu không. - Và nhìn thẳng vào mắt tôi như người thân thuộc, đồng chí nói thêm một cách chắc chắn: - chắc sẽ nhanh khỏi thôi!

Lời nói của đồng chí làm tôi nhẹ cả người. Đặc biệt là hành động khi đồng chí nhìn vào mắt tôi đã làm cho tôi rất yên tâm, đưa tôi trở lại đội ngũ "sự hồi sinh" của phi công. Thế đấy, ngay từ những giây phút đầu tiên, bác sĩ Malưskin đã thổi cho tôi luồng hy vọng rất cần thiết cho sự phục hồi sức khoẻ.

Những ngày tháng đơn điệu, buồn tẻ ở bệnh viện kéo dài dằng dặc. Và tôi đánh giá không lầm về bác sĩ Malưskin không chỉ là con người hiền hậu mà còn là một chuyên gia tuyệt vời. Đồng chí đã tìm mọi cách để cho tôi đứng vững.

Láng giềng của tôi là người lắm nhời. Để làm cho tôi vui, đồng chí đã kể về chuyến bay cuối cùng của mình. Quay trở về sau khi oanh kích Beclin, đồng chí rơi vào luồng sáng của đèn chiếu và hoả lực phòng không địch đã bắn, đạn cao xạ làm máy bay đồng chí bị thương. Đồng chí cũng bị mảnh đạn làm bị thương. Nhưng đồng chí vẫn đưa được máy bay về hạ cánh trên sân bay.

- Cậu thì sao, - đồng chí hỏi như ghen ty - chỉ phải nằm khoảng một tháng chứ chẳng hơn - rồi lại về đơn vị. Còn tôi thì đã nằm ở đây đến tháng thứ ba rồi.

Có một lần bằng giọng buồn bã, đồng chí hỏi:

- Có gia đình chưa?

- Có rồi.

- Gia đình ở đâu?

- Mẹ tôi ở Xibêri, còn vợ tôi ở ngoài mặt trận, cùng trung đoàn tôi.

- Ối, đấy không phải là gia đình, - đồng chí nhếch mép cười. Vợ mình không ở ngoài mặt trận, ở ngay đây thôi, gần Matxcơva ấy, vậy mà chẳng đến thăm lần nào. Gia đình đấy.

- Người anh em ạ, đừng vơ đũa cả nắm, - Kôxtưlép ngắt lời đồng chí ấy. Cậu cho rằng tất cả mọi người vợ đều như thế cả à? Cậu đã gặp vợ tôi chưa? Cô ta không bỏ đi, mà sẽ đến đây, sẽ không về khi nào tôi chưa khỏi. Bởi vì bọn phát xít đã làm cho tôi nứt như thượng đế làm nứt mu rùa vậy. Tôi cần người như thế đấy, trừ vợ anh ra!

- Các anh còn có con cái, chúng là cây cầu đá giữ chặt hai bờ. Tôi còn có gì, phía kia còn có gì? Có gì ràng buộc? - Nỗi chua xót cùng cực của con người bị vợ xúc phạm. - Tôi bay đi chiến đấu, hai tháng nhận được một lá thư, rồi quên bẵng.

Đồng chí ấy ngồi xuống giường, bình thản nghĩ rằng chúng tôi phải tin đồng chí ấy, nhưng rồi lại thấy tự mình phải lý giải.

- Nào, rồi khi cậu về đến trung đoàn, đồng chí ấy nói một cách chắc chắn, với sự mỉa mai cay đắng, - chẳng thấy vợ đâu cả. Cậu hỏi rằng cô ấy đâu, và người ta trả lời cậu là - cô ấy đang ở với Trung đoàn trưởng vừa được thưởng Huân chương.

- Tốt quá, nếu cô ấy ở với Trung đoàn trưởng, được thưởng Huân chương, - tôi cười trả lời.

Phi công ném bom rất ngạc nhiên:

- Trời ơi tình yêu! Cậu ta cho rằng thế nào cũng xong...

- Không, không phải thế nào cũng xong, mà bởi vì tôi chính là Trung đoàn trưởng.

- Cậu là Trung đoàn trưởng à? - Láng giềng của tôi càng ngạc nhiên khoẻ.

- Thế thì sao?

- Anh chỉ khoảng 25 - 27 tuổi là cùng.

- Đừng đánh giá theo tuổi tác, - mà theo sự trưởng thành, - tôi nói kiểu lên lớp. Vợ tôi không ham muốn Huân chương đâu. Cô ta có quá nhiều việc. - Là chủ nhiệm kỹ thuật của trung đoàn mà.

- Ái dà! Vợ là chủ nhiệm kỹ thuật một trung đoàn không quân tiêm kích cơ! Ra vấn đề đấy!

Và câu chuyện của chúng tôi ngừng ở đó.

- Thưa bệnh nhân, anh không được phép nói chuyện và đọc báo, chỉ được phép nghe thôi, - nữ y tá bước vào nghiêm khắc nói - và thưa các đồng chí, các đồng chí cần phải biết điều này.

- Masenca, em không biết là anh đã khỏe hẳn rồi không? - Một trong những phi công đã được bình phục nói.

- Tôi thì tôi nhớ, chỉ có anh quên thôi... Bệnh nhân kia cần phải được yên tĩnh.

- Thôi, chúng tôi sẽ không thế nữa, xin hứa, - Kôxtưlép nói. - Chúng tôi mà lại không hiểu à.

Cô y tá nhìn trách móc, rồi chạy qua dãy kê các giường, vừa sửa lại mớ tóc quăn của mình vừa nhẹ nhàng khép cửa lại.

Một cô gái tốt thật, chăm sóc tốt như chăm đứa trẻ, đến rồi đi, cả ngày và đêm đều ở đây, chẳng thấy nghỉ lúc nào. - Người láng giềng của tôi nói và thở dài, có lẽ đồng chí lại nhớ đến vợ mình.

Sự chăm sóc của các y bác sĩ có hiệu quả. Từng ngày một tôi thấy mình khoẻ hơn.

- Độ này sao tách xa tôi thế? - Có một lần tôi hỏi bác sĩ Malưskin.

- Anh bị xuất huyết trong. - Đồng chí ấy nói và cười. Bây giờ thì tất cả đã lui về phía sau rồi. Sau 2 - 3 tuần nữa, tôi sẽ cho phép đi.

Malưskin như trước đây, lại lắng nghe tôi. Trong thời gian ấy, tất cả mọi người - trong buồng bệnh không rời mắt khỏi bác sĩ. Tất cả đều muốn nói chuyện với đồng chí ấy. Đồng chí hiểu tiểu sử từng người chúng tôi một và trong tất cả những lần chuyện trò, đồng chí đều củng cố được tinh thần của bệnh nhân. Mà tinh thần vui vẻ là liều thuốc tốt nhất.

Bác sĩ chuyển lời thăm hỏi của những người anh em Glinca tới tôi. Họ cũng nằm điều trị trong bệnh viện này. Về chuyện họ phải đi điều trị tôi đã được biết từ thời kỳ chiến dịch phản công Lvôpxcô-Xanđômirxcaia, nhưng tôi không thể nghĩ rằng tôi lại gặp họ ở bệnh viện này.

Người anh của Glinca - Bôrix bị tiêm kích địch bắn bị thương và nhảy dù. Bộ đội tăng của chúng ta đã đón được anh ấy, nhưng vì đang trong giai đoạn tấn công, tăng phải chọc thủng phòng tuyến nên anh ấy phải nằm ở "phòng điều trị" của bộ đội tăng mất ba ngày.

Đmitri Glinca vào viện, có thể nói là trong vòng tay số phận khắc nghiệt. Khi Bôrix không quay về, tất cả cho rằng anh ấy đã hy sinh và quyết định không nói ngay cho Đmitri biết về cái chết của anh mình. Với ý định như vậy, Trung đoàn trưởng liền cử đồng chí ấy cùng với số 2 lên máy bay vận tải bay ra tuyến trước để chuyển máy bay ở đó về.

Thời tiết không tốt. Trên khu vực Krêmenheski, những đám mây thấp đã ấn máy bay xuống sát núi. Máy bay đã quệt đuôi vào những cây thông và bị rơi. Tổ bay hy sinh. Còn Đmitri và số 2 sống sót do may mắn.

Hai phi công rơi gần chiếc lều để thức ăn gia súc thường có những chiếc bao dành cho người ngủ qua đêm. Khi va vào những cây thông, phần đuôi máy bay bị gãy rời ra, được giảm chấn động bởi các ngọn cây, văng ra một phía cùng với các phi công. Bị văng ra với những vết thương nặng, dẫu sao họ cũng vẫn còn sống. Đmitri vào bệnh viện sớm hơn Bôrix một ngày. Đồng chí bị bất tỉnh nhân sự khá lâu. Khi tỉnh lại nhìn sang giường bên cạnh thì thấy anh mình. "Cùng chiến đấu, rồi lại cùng vào bệnh viện", - người anh nói đùa. Sau 3 tuần lễ, đúng như bác sĩ Malưskin hứa, tôi bắt đầu đi lại, và chẳng mấy chốc cảm thấy người khoẻ hoàn toàn.

- Epghênhi Trêphimôvich, - một lần tôi thận trọng dò hỏi đồng chí ấy, - tôi, có lẽ đã đến lúc trở về trung đoàn rồi chứ ạ

- Khi nào được tôi sẽ ký giấy ra viện, - bác sĩ không hài lòng ngắt lời tôi. - Láng giềng của anh kia kìa, nằm 4 tháng rồi nhưng vẫn chịu đựng được.

- Trận tấn công sắp tới sẽ bắt đầu từ chiến trường Xanđômirxki.

- Đến lúc ấy còn kịp chán, - Bác sĩ khẳng định.

Về tất cả những gì khi mặt trận còn đang yên ắng, tôi biết được qua thư của vợ tôi và đồng đội tôi viết. Công việc chiến đấu của trung đoàn vẫn tiến hành bằng những chuyến xuất kích của biên đội 2 chiếc đi trinh sát, đi yểm hộ những nhà ga xe lửa. Không khó khăn gì thấy rằng tiền phương đang tập trung dồn sức để xông lên phía trước.

Thời gian cứ trôi. "Những kẻ bộ hành" suốt ngày chỉ được đi dưới hiên nhà, hoặc dưới tán lá cây, hay ngồi trên ghế dài. Một lần nữa, Malưskin đến gần giường bệnh của tôi và nói:

- Có thể qua Hội đồng giám định được rồi, và hài lòng mỉm cười thân thiện khi thấy tôi tươi tỉnh.

Ngay bấy giờ tôi đã tưởng tượng được cảnh tôi trở về trung đoàn, gặp lại Tamara và đồng đội thế nào. Nhưng bác sĩ đã làm lạnh những ý nghĩ ấy của tôi. Tất nhiên là không phải ngay lập tức đâu, tôi sẽ viết cho Hội đồng, - đồng chí ấy nói - sau đó là hai tuần nghi nữa.

Cùng với tôi còn có cả trung sĩ - người của giải phóng quân Nam Tư - về trại an dưỡng gần Matxcơva.

Chúng tôi đi tàu điện. Trung sĩ kể về những huyền thoại chiến đấu của du kích Nam Tư. Đồng chí ấy là xạ thủ - thông tin, có mặt trong nhiều cuộc tranh luận lớn, cũng rất nhớ các bạn chiến đấu của mình. Tôi lắng nghe với sự quan tâm lớn lao.

- Anh nói tiếng Nga thành thạo thật đấy, - tôi nhận xét.

- Tôi có điều kiện gặp những người Xô viết, - trung sĩ trả lời. - Họ giúp đỡ nhân dân Nam Tư trong cuộc chiến đấu chống bọn phát xít. Nhưng tôi sẽ không ở trại an dưỡng đâu. Tôi phải đòi ra mặt trận cho kỳ được mới thôi. Nam Tư còn thiếu nhiều chuyên gia lắm. Tôi dứt khoát phải về...

Trung sĩ đã thực hiện kế hoạch của mình một cách tin tưởng. Chỉ mới vừa đến nơi tiếp đón là đồng chí tìm gặp ngay giám đốc khu điều dưỡng, đồng chí nói chuyện bằng tiếng Nga rằng đồng chí đã khoẻ hoàn toàn, ngoài ra, hình như còn có lệnh của Bộ chỉ huy của đồng chí triệu hồi đồng chí về đơn vị sao cho thật sớm. Tất cả những điều ấy đồng chí đã dễ dàng đạt được sự ưng thuận của giám đốc khu điều dưỡng, đồng chí đã được trở về với đơn vị chiến đấu. Tôi mừng cho người bạn trẻ của mình. Đúng, không thể đành lòng nghỉ ngơi được, khi mà đồng đội của mình đang chiến đấu không tiếc sức lực và cả cuộc sống của bản thân để tiêu diệt lũ ác thú phát xít. Một khi chúng chưa bị tiêu diệt hoàn toàn thì chúng còn gây cho nhiều dân tộc trên trái đất này những thương đau và tổn thất vô hạn. Tôi cũng từ chối nghỉ ngơi và đề nghị giám đốc cho tôi về đơn vị.

- Các anh thế nào nhỉ? - Đồng chí giang tay. - Sức khỏe của phi công - là tài sản của nhân dân, cần phải giữ gìn nó!

Rồi cuối cùng, sau thời gian dài đàm phán, lời thỉnh cầu của tôi cũng được đáp ứng.

Buổi sáng ngày hôm sau, với những giấy tờ xuất viện chứng nhận sức khoẻ trong tay, tôi bước ra hành lang và bất ngờ gặp ngay Tamara. Mưa giăng lạnh lẽo chảy thành dòng trên áo bông, ủng thì lấm lem đầy bùn đất. Tôi không còn tin ở mắt mình nữa.

- Ngọn gió nào đưa em tới đây?

- Thuận đường thì em tạt vào, - em trả lời, - mặt trận hiện nay tạm thời yên ắng, vậy là em xin đi thăm anh.

Thuận đường thì em tạt vào - câu nói sao mà dễ dàng! Đấy có nghĩa là phải đi từ Balan đến Matxcơva, chuyển hết ô tô này sang ô tô khác. Đường đi, nếu gặp may mắn thì chắc được ngồi trên thùng xe chở đạn hoặc khí tài quân sự nào đấy.

Đừng có nghĩ đến tiện nghi trong chuyến du lịch xa xôi như vậy! Dẫu sao chúng tôi cũng đã gặp may. Giả dụ như cô ấy đến muộn khoảng một giờ đồng hồ thôi thì chúng tôi đâu gặp nhau được. Tôi đến gặp bác sĩ Malưskin.

- Thôi được, không phải tôi đến gặp Hội đồng giám định, mà là anh, - bác sĩ nhìn tôi nghiêm khắc nói.

Những lời ấy đối với tôi, như người ta thường nói, là đuổi hồn vía lên mây. Tôi van nài, và bác sĩ cũng đã mềm lòng.

- Thôi, tôi sẽ trực tiếp nói với chủ tịch Hội đồng vậy. Có thể chủ tịch sẽ không đưa ra Hội đồng. Anh chưa hết đợt điều trị đâu. Nơi khu điều dưỡng anh đến không phải là khu nghỉ mát có nước suối chữa bệnh đâu, mà là để tiếp tục điều trị. Vậy mà anh lại không muốn... ái dà!

Malưskin đi khỏi, còn tôi và Tamara ở lại chờ đợi sự quyết định của số phận tôi. Sau một thời gian đồng chí bước ra khỏi phòng chủ tịch Hội đồng và vẫn điềm đạm như mọi khi, có phần quan tâm hơn.

- Sau hai giờ hãy đến Hội đồng - đồng chí nói ngắn gọn và đi ngay, thậm chí không nhìn tôi.

- Anh đừng lo, mọi chuyện rồi sẽ tốt đẹp thôi, - Tamara an ủi tôi.

Chủ tịch Hội đồng giám định là một bác sĩ luống tuổi ra một loạt câu hỏi, yêu cầu phải trả lời, và sau đó là viết vào cuốn y bạ của tôi.

Bác sĩ Malưskin từ nãy tới giờ vẫn im lặng, lên tiếng tha thiết thuyết phục rằng, đối với không quân, tôi là người không thể thiếu được.

- Nếu anh khẳng định như vậy thì đấy lại là chuyện khác, - chủ tịch Hội đồng nói. - Hơn nữa, cậu ta lại điều trị ở chỗ anh.

Tôi không tìm được lời để cám ơn Malưskin.

- Epghênhi Trôphimôvich ạ, xin hãy nhận cho, chiếc máy bay địch đầu tiên tôi sẽ bắn rơi là để tỏ lòng kính trọng anh, - tôi nói khi bắt chặt tay bác sĩ.

- Tất cả ổn rồi, em ạ, - tôi nói với Tamara khi bước ra khỏi phòng.

- Em chúc mừng anh! - Vợ tôi vui mừng nói.

Tôi nhận sổ y bạ và chúng tôi rời khỏi bệnh viện. Đến bấy giờ tôi mới nhận ra là cả hai chúng tôi đều đói. Nhưng bữa ăn trưa chỉ có thể có được trên tàu với tấm phiếu đặc biệt của Ban quân quản. Trong tất cả các hàng đều bán theo tem phiếu, vì vậy chúng tôi đành nhịn.

Trở ngại mới lại chờ đón chúng tôi ở nơi điều động cán bộ khi chúng tôi đến nhận giấy tờ công tác.

- Chức vụ của anh đã có người khác giữ rồi. Đã bổ nhiệm đồng chí khác thay thế anh, - viên sĩ quan điềm tĩnh nói sau khi ngó vào quyển sổ dày. - Anh sang Phương diện quân Bêlôrutxki - 1 nhé.

- Vậy chức vụ nào ở trung đoàn tôi còn trống? - Tôi hỏi.

- Còn vị trí Trung đoàn phó...

- Thôi được rồi, hãy cứ cho tôi về đó... Tôi đã chiến đấu ở trung đoàn ấy không phải một năm, và muốn đi cùng nó đến khi kết thúc chiến tranh, - tôi nói pha chút bực dọc. - Tôi chẳng ngán vị trí nào cả.

- Với chức vụ thấp hơn ư? - Người sĩ quan hỏi.

- Tôi cần phải chiến đấu, còn trung đoàn - đấy chính là nhà của tôi.

- Tốt thôi, nếu anh đã đòi hỏi thì hãy về trung đoàn của mình. Nhưng chỉ với cương vị cấp phó thôi đấy, - đồng chí ấy báo lại lần nữa.

Chiều đến, chúng tôi chật vật lắm mới chen được qua đội quân đông nghìn nghịt để vào được trong toa. Hơi mồ hôi, mùi khói thuốc đủ chủng loại đã làm cho không khí trong toa ngột ngạt như trong chảo rang.

Chúng tôi may mắn được bố trí ở mạn toa giường tầng trên. Để cho hai người thì quá chật hẹp, nhưng còn hơn là không có chỗ. Cốt làm sao đi được là quý rồi. Trong toa, không những chật cứng các giường, mà bộ đội còn nằm kín cả sàn toa. Tất cả đều hướng ra tiền tuyến: người thì vừa ra viện, dạng như tôi, một số thì lần đầu tiên. Họ chăm chú lắng nghe những chuyện kể về trận chiến ở dưới đất lẫn ở trên trời, và những lời khuyên nhủ của những trải.

Tàu chuyển bánh rất chậm. Dẫu sao sau một ngày đêm chúng tôi cũng đến được Kiep. Đến đây chúng tôi phải chuyển tàu. Nhân dịp có thời gian rảnh rỗi, chúng tôi đi thăm thành phố. Khắp nơi đều thấy dấu vết của chiến tranh để lại, xung quanh là những đống đổ nát và đã có ai biết được rằng có bao nhiêu người hy sinh vì nó. Mọi người vác đá và những tấm bê tông cốt thép. Trong một số nhóm xây dựng lại thành phố thấy có cả tù binh Đức. Một số trong bọn chúng làm việc với vẻ mặt biết lỗi, các số khác thì nhìn đầy hận thù với cái nhìn của chó sói.

Chiều đến chúng tôi lại lên đường.

Sáng sớm thì xe lửa dừng lại trên ga đổ nát hoang tàn - ga Sêpetôpca.

Không dễ dàng gì ra được khỏi toa. Trên sàn toa người ngồi kín đặc. Tôi cảm thấy nghẹt thở, muốn hít thở lấy một chút không khí trong lành, tôi thận trọng đi ra được cửa.

Tôi đi thật chậm dọc sân ga, xem xét xem bọn máy bay cường kích "phạt quang" đến mức độ nào và bất ngờ xuất hiện một khuôn mặt quen quen như của một người bạn giữa hàng ngàn khuôn mặt lạ.

- Côlia Nhexcherencô! - Tôi hét lên sung sướng. Chúng tôi cùng chạy bổ lại, ôm chặt lấy nhau và trong những giây phút đầu tiên không thốt lên được lời nào.

Thật là kỳ diệu! Người đồng đội từ lâu rồi tôi tưởng đã hy sinh, vậy mà vẫn sống khỏe mạnh. Chỉ trên mặt là có mấy vết sẹo. Tôi kéo anh ấy lên toa, giới thiệu với Tamara. Nhexcherencô từ lâu rồi đã hiểu tôi có "cố tật" cô đơn, bất ngờ lại lấy vợ, không chờ được đến ngày kết thúc chiến tranh thì ngạc nhiên đến cùng cực.

- Nào, gia đình anh thế nào? - Tôi hỏi anh ta khi nhớ đến vợ anh ta và đứa con gái Linđa bé bỏng của anh.

- Vợ tôi mất rồi. Còn con bé Linđa thì ở với cô em gái tôi, - anh buồn rầu trả lời.

- Anh kể đi, anh sống sót ra làm sao, - tôi chuyển đề tài, không để cho bạn buồn phiền. - Máy bay của anh đã rơi trước sự chứng kiến của toàn phi đội mà. Anh biết không, nhóm tiêm kích ấy chỉ còn lại có 3 phi công thôi. Tôi, anh và Xenhechca. Cậu ta chiến đấu trong quân đoàn của tôi, cũng từng bị thương nhiều lần. Bây giờ anh kể về mình đi, - tôi đề nghị.

- Thì tôi kể vậy, - anh ấy thở dài. Nhớ lại thật nặng nề... Tôi tỉnh dậy trong nhà kho tối tăm và không thể hiểu nổi mình đang ở đâu nữa. Tôi định đứng lên nhưng không thể được. Tất cả đau nhừ hết như nằm dưới máy nén vậy. Tôi cảm thấy đầu và tay bị bó chặt, còn chân thì như hoàn toàn không còn.

Tôi nằm trên ổ trải bằng cỏ khô, qua kẽ hở ánh sáng chiếu vào, bốc lên mùi vỏ gối cũ, mùi cỏ khô, mùi hôi của chồn.

Tôi cảm thấy rất buồn ngủ, nghĩ là có thể ngủ được. Tôi cho rằng đấy là giấc ngủ vô lý, có điều là không sao chợp mắt được. Đầu thì nặng như chì và buồn nôn. Sau đó thì tôi hồi phục được trí nhớ, tôi nhớ đã bay qua phòng tuyến thế nào và máy bay bị một cú giáng mạnh ra làm sao... Và bấy giờ tôi đoán là tôi đang ở trên đất địch chiếm đóng. Chỉ có điều là không biết cụ thể trên vùng đất nào thôi.

Tôi đành nằm và chờ đợi xem cái gì sẽ đến, xung quanh im ắng, còn toàn thân thì chìm trong cái đau. Nói để anh biết, tôi nằm ở nhà kho ấy 3 tháng trời đấy. Từ lúc những ngưởi nông trường viên lôi được tôi từ máy bay ra, họ quẳng tất cả vào lửa: quần áo và giấy tờ, - sợ bọn Đức mà. Thế là tôi trơ trụi như cánh chim ưng đơn độc, không biết lấy gì để chứng minh mình là ai nữa. Sau đó khi tôi bình phục, tôi đi về phía Đông. Tôi đi vào ban đêm, không vũ khí, không bắt liên lạc được với quân du kích. Tôi đến được mặt trận khi đang diễn ra những trận đánh ở Von-ga. Tôi sống sót được khi vượt qua phòng tuyến một cách lạ lùng. Nếu tôi biết được tình thế của chiến trường khi ấy thì đã đi chéo về phía Bắc một chút, ở đó là đoạn khá yên ổn, đằng này tôi lại xông thẳng vào địa ngục.

Đêm đến, tôi vượt sang phòng tuyến của quân ta. Tôi nghĩ rằng người đàng mình sẽ nhanh chóng phân tích được. Nhưng mà không đâu. Tôi phải viết báo cáo, nhưng chẳng ai quan tâm hết. Tôi bị giam đúng một tuần. Sau đó thì tôi được phát một khẩu súng máy - ra tuyến trước. Tôi chiến đấu như anh binh nhì, có thành tích, được phong trung sĩ và được phái đi trinh sát. Ừ, tôi nghĩ, - tôi đã được tin cậy. Tôi nhận Huân chương Cờ Đỏ trong thời gian chiến đấu ở bộ binh. Khi thống soái Đức - Paulinx bị bắt làm tù binh, họ chuyển tôi về trung đoàn không quân dự bị. Chỉ đến lúc ấy tôi mới được xác minh rõ lai lịch. Từ một phi công tiêm kích, tôi phải chuyển loại sang bay cường kích. Có thể nói, tất cả tôi lại phải làm lại từ đầu...

Đến đêm, Côlia Nhexcherencô xuống một trong những sân ga ở phía Tây Lvôp. Còn tôi cùng Tamara tiếp tục trên tàu hỏa một thời gian nữa và sau đó đi nhờ được xe thuận đường về đơn vị.