CHIẾC ÁO GHI LÊ
Một số người có ham thích thu lượm các vật đặc biệt, giá đắt hoặc rẻ tùy theo khả năng của mình. Tôi cũng có một bộ sưu tập, dù khiêm tốn, như thường thấy ở lúc ban đầu.
Đó là vở kịch mà tôi viết từ thời trung học trong tiết tiếng La tinh... Đó là vài bông hoa khô, những bông cần được thay mới, đó là...
Hình như không còn gì thêm nữa, ngoài một chiếc áo ghi lê rất cũ và đã rách.
Đây, nó đây. Phía trước bị phai màu, còn phía sau bị rách. Rất nhiều vết bẩn, không có cúc, bị thủng ở mép, chắc là cháy vì thuốc lá. Nhưng dải viền phía sau áo mới là điều thú vị nhất. Dải mà trên đó có móc khóa bị cắt ngắn và khâu vào áo ghi lê hoàn toàn không theo kiểu thợ may, còn dải thứ hai, hầu như trên toàn chiều dài, được chọc thủng bằng các răng móc khóa.
Nhìn vào đó, bạn lập tức có thể đoán ra chủ nhân của chiếc áo chắc mỗi ngày đều gầy đi và cuối cùng đạt đến độ mà chiếc áo ghi lê trở nên không cần thiết, nhưng lại rất cần để cài dưới cổ như một chiếc áo đuôi tôm của kho tang lễ.
Tôi thú thật rằng hôm nay tôi sẵn sàng nhường lại cho ai đó mảnh giẻ này, thứ mang đến cho tôi chút ít phiền phức. Tủ chứa quần áo tôi vẫn chưa có, tôi cũng không muốn giữ lại chiếc áo ghi lê ốm yếu giữa các đồ vật của mình. Nhưng đã có thời gian tôi mua nó với giá cao hơn nhiều so với giá trị và thậm chí sẵn sàng trả giá cao hơn nữa, nếu như người ta biết mặc cả. Trong đời con người có những lúc thích bao bọc quanh mình bằng các đồ vật gợi lại nỗi buồn.
Nỗi buồn đó không làm tổ bên cạnh tôi, nhưng lại ở trong nhà những người láng giềng gần gũi. Từ cửa sổ, tôi có thể hằng ngày nhìn vào bên trong căn phòng nhỏ của họ.
Mới tháng Tư họ còn có ba người: người đàn ông, người đàn bà và cô hầu nhỏ, kẻ thường ngủ, như tôi biết, trên cái hòm nhỏ đặt sau chiếc tủ. Chiếc tủ màu anh đào thẫm. Đến tháng Bảy, nếu như tôi nhớ không lầm, họ chỉ còn có hai người: người đàn bà và người đàn ông. Cô hầu đã chuyển đến chỗ cặp vợ chồng khác, những người trả cô ta ba rúp một năm và mỗi ngày đều nấu bữa trưa cho cô.
Tháng Mười chỉ còn lại người đàn bà, một mình đơn độc. Cũng không hoàn toàn đơn độc, vì trong phòng vẫn còn nhiều đồ đạc: hai cái giường, cái bàn, cái tủ... Đến đầu tháng Mười một, người ta bán đấu giá những đồ vật không cần thiết, và trong mọi kỉ niệm về người chồng quá cố, chỉ còn giữ lại bên cạnh người đàn bà chiếc áo ghi lê, thứ mà hiện tôi đang sở hữu.
Vào một ngày cuối tháng Mười một, người đàn bà gọi người chuyên buôn bán đồ cũ vào căn phòng trống của mình và bán cho hắn ta chiếc ô với giá hai zloty và chiếc áo ghi lê của người chồng để lại với giá bốn mươi xu. Sau đó, bà khóa cửa căn hộ, lặng lẽ đi qua sân trong, ở cổng bà trả chìa khóa cho người gác, đứng nhìn giây lát về phía ô cửa sổ xưa kia của mình, trên đó những cánh tuyết nhỏ đang rơi xuống, và - biến mất sau cổng.
Trên sân trong còn lại người buôn bán đồ cũ. Hắn nâng cái cổ lớn của chiếc áo khoác ngoài lên, nhét dưới nách cái ô mới mua và cầm chiếc áo ghi lê đã cuộn lại trong đôi tay đỏ vì lạnh, vừa đi vừa lầm bầm:
- Mua bán đây, các ngài ơi... Mua bán đây!...
Tôi gọi hắn.
- Ân nhân có cái gì bán phải không? - Hắn vừa đi vào vừa hỏi.
- Không, tôi muốn mua của anh một cái gì đó.
- Chắc hẳn ngài quyền quý muốn mua chiếc ô?... - Gã Do Thái đáp.
Hắn ném xuống đất cái áo ghi lê, rũ bụi khỏi cổ áo và cố gắng mở chiếc ô ra.
- Gỗ này tốt lắm!... - Hắn nói - Trời tuyết thế này thì chỉ loại ô này mới thích hợp... Tôi biết là ngài quyền quý có thể có chiếc ô bằng lụa, thậm chí hai chiếc. Nhưng thứ đó chỉ tốt cho mùa hè!...
- Cái áo ghi lê anh muốn bao nhiêu? - Tôi hỏi.
- Cái áo ghi lê nào?... - Hắn đáp, vẻ ngạc nhiên, chắc là hắn nghĩ đến chiếc mình đang mặc.
Nhưng ngay lập tức, hắn tỉnh lại và nhanh chóng nhấc chiếc áo đang nằm dưới đất lên.
- Chiếc áo ghi lê này ư?... Ân nhân hỏi về chiếc áo ghi lê này à?...
Như cảm thấy có gì đó đáng ngờ, hắn hỏi:
- Ngài quyền quý cần chiếc áo ghi lê này làm gì?...
- Anh muốn bán nó giá bao nhiêu?
Mắt gã Do Thái trợn tròn, chỏm mũi khoằm của hắn còn đỏ hơn trước.
- Ngài quyền quý cho tôi... một rúp! - Hắn vừa đáp vừa bày ra trước mắt tôi món hàng theo cách có thể khoe ra tất cả các ưu điểm của nó.
- Tôi trả anh nửa rúp.
- Nửa rúp?... Món đồ như vậy?... Không thể được!- Gã bán hàng nói.
- Không thêm xu nào nữa.
- Ngài quyền quý thật khéo đùa bỡn!... - Hắn nói và vỗ vào vai tôi. Bản thân ông biết đây là đồ có giá trị. Đây đâu phải áo dùng cho trẻ em, đây là đồ dùng cho người lớn...
- Thôi, nếu không thể bán với giá nửa rúp thì anh đi đi. Tôi không trả thêm đâu.
- Xin ông đừng giận! - Hắn ngắt lời và tỏ ra mềm lại - Theo lương tâm tôi thì nửa rúp tôi không thể, song tôi nghe theo lí trí của ngài... Bản thân ngài nói bao nhiêu thì tôi chấp nhận bấy nhiêu!... Tôi sẵn sàng bù thêm vào, chỉ cần chuyện này làm ngài vừa ý.
- Cái áo ghi lê đáng giá năm mươi xu, mà tôi trả anh nửa rúp.
- Nửa rúp?... Thôi thì nửa rúp!... - Hắn vừa thở dài vừa nhét chiếc áo ghi lê vào tay tôi- Thôi cứ để tôi chịu thiệt, chỉ mong từ miệng tôi không phun ra... cơn gió này!...
Và hắn chỉ tay về phía cửa sổ mà phía đằng sau có một đám tuyết đang bốc lên.
Khi tôi móc tiền để trả, gã con buôn chắc chợt nhớ đến chuyện gì, liền giằng lấy chiếc áo ghi lê trong tay tôi và vội vã lục soát các túi áo.
- Anh tìm cái gì ở đấy thế?
- Có thể tôi đã để cái gì lại trong túi, tôi không nhớ! - Hắn đáp bằng giọng tự nhiên nhất, và vừa đưa trả lại tôi vật mua, vừa bổ sung - Ngài hãy trả thêm mười xu nữa cũng được!...
- Thôi, chúc mạnh giỏi! - Tôi vừa nói vừa mở cửa.
- Cúi xin ngài!... Trong nhà tôi còn một chiếc áo lông rất tốt nữa...
Và khuất sau góc nhà, hắn còn quay đầu lại hỏi:
- Có lẽ ngài quyền quý ra lệnh cho mang đến đây pho mát cừu chăng?...
Vài phút sau, hắn lại rao ở sân trong:
- Mua bán đây! Mua bán đây!...
Khi tôi đứng ở cửa sổ, hắn cúi chào với nụ cười thân thiện.
Tuyết bắt đầu rơi dày đến mức trời gần như tối lại. Tôi đặt chiếc áo ghi lê lên bàn và bắt đầu lúc thì mơ về bà láng giềng, người đi khỏi cổng không biết về đâu, lúc thì mơ về căn nhà đang đứng trống không bên cạnh tôi, lúc lại mơ về người chủ của chiếc áo ghi lê mà trên mình càng lúc lớp tuyết đóng càng dày...
Mới cách đây ba tháng, tôi còn nghe thấy vào một ngày đẹp trời tháng Chín họ nói chuyện với nhau. Tháng Năm, bà thậm chí còn hát khe khẽ bài nào đó, ông thì vừa cười vừa đọc “Tờ tin ngày lễ”. Còn hôm nay...
Họ dọn đến nhà chung cư của chúng tôi đầu tháng Tư. Họ dậy tương đối sớm, uống chè từ chiếc ấm sắt tây samovar và cùng nhau đi vào thành phố. Bà đi dạy học, còn ông đến văn phòng.
Đó là một viên chức nhỏ, kẻ nhìn các thủ trưởng với sự ngạc nhiên như khách lữ hành nhìn lên dãy Tatry. Ngược lại, ông ta phải làm việc rất nhiều, làm suốt ngày. Thậm chí tôi còn nhìn thấy ông ta vào nửa đêm bên cạnh ngọn đèn, cúi gập trên bàn.
Người vợ thường ngồi bên cạnh ông và may vá. Đôi lúc, bà nhìn ông, dừng công việc của mình lại và nói bằng giọng nhắc nhở:
- Thôi, đủ rồi đấy, anh nằm xuống ngủ đi.
- Thế còn em, khi nào đi ngủ?...
- Em... chỉ xong vài đường may nữa thôi...
- Thôi... thế thì anh cũng chỉ viết thêm vài dòng nữa...
Hai người họ lại cúi đầu làm việc của mình. Và sau một khoảng thời gian, người đàn bà lại nói:
- Đi nằm đi!... Đi nằm đi!...
Thỉnh thoảng đáp lại lời bà, chiếc đồng hồ của tôi điểm chuông một giờ.
Đó là những người trẻ tuổi, không đẹp cũng không xấu, nhìn chung là trầm tĩnh. Như tôi nhớ, người đàn bà rõ ràng là nhỏ nhắn hơn nhiều so với chồng, kẻ có thân hình khá to béo. Tôi có thể nói là ông ta quá béo so với một viên chức nhỏ như vậy.
Mỗi Chủ nhật, khoảng buổi chiều, họ đi ra ngoài dạo, vừa đi vừa nắm tay nhau và quay về nhà khá muộn. Chắc họ ăn trưa trong thành phố. Một lần tôi gặp họ ở chỗ cổng gần Vườn Thực vật và Công viên Nhà tắm. Họ mua hai cốc nước khoáng tuyệt hảo và hai chiếc bánh bàng to, có vẽ hình người dân thành thị đang bình thản ăn với cốc nước chè, khúc giăm bông nóng quệt tương cải cay.
Nói chung, những người nghèo không cần gì nhiều để giữ vững sự cân bằng tinh thần. Một chút thực phẩm, nhiều việc làm và nhiều sức khỏe. Mọi thứ còn lại tự đến bằng cách nào đó.
Những người láng giềng của tôi, hình như không thiếu thực phẩm và ít nhất cũng không thiếu việc làm. Nhưng sức khỏe không phải lúc nào cũng tốt.
Tháng Bảy, người đàn ông bị cảm lạnh, nhưng không nặng lắm. Mặc dù thế, thật không may là đồng thời ông ta lại bị xuất huyết mạnh đến mức bất tỉnh không còn biết gì.
Lúc đó đã là đêm. Người vợ sau khi ôm ấp chồng trên giường đã gọi người gác đến phòng, còn bản thân mình thì chạy đi tìm bác sĩ. Bà biết năm người, song chỉ tìm được có một, mà đó lại là tình cờ, trên đường phố.
Bác sĩ nhìn thấy bà trong ánh đèn đường chập chờn, đã đi đến quyết định trước hết phải làm cho bà yên lòng. Do đôi lúc bà bước đi lảo đảo, chắc là do mệt mỏi, còn trên phố lại không có xe, nên ông đưa tay cho bà nắm và vừa đi vừa giải thích rằng xuất huyết cũng chưa phải là cái gì nghiêm trọng cả.
- Xuất huyết có thể do thanh quản, do dạ dày, do mũi, và rất hiếm khi do phổi. Hơn nữa, nếu như con người ta luôn khỏe mạnh từ trước đến nay, không bao giờ ho...
- Ôi, chỉ thỉnh thoảng! - Bà thì thầm, và dừng lại để lấy hơi.
- Thỉnh thoảng? Điều đó chưa là gì. Có thể bị cảm hàn nhẹ đường phế quản.
- Vâng... đó là cảm hàn! - Người đàn bà nhắc lại to hơn.
- Ông ấy chưa bao giờ bị viêm phổi?...
- Trái lại!... - Bà đáp và lại đứng lại.
Chân bà hơi lảo đảo.
- Có, nhưng chắc chắn đã lâu lắm rồi phải không?... - Thầy thuốc chớp lấy.
- Ôi, lâu lắm rồi... lâu lắm rồi!... - Bà vội vàng xác minh - Từ mùa đông năm ngoái.
- Một năm rưỡi nay rồi.
- Không... Nhưng, trước Tết năm mới... Ô, lâu lắm rồi!
- A!... Sao đường phố tối thế, hơn nữa bầu trời lại bị che phủ... - Thầy thuốc nói.
Họ vào đến nhà. Người đàn bà lo lắng hỏi người gác: “Tình hình thế nào?” - và được biết rằng không có gì xảy ra. Trong nhà người gác cũng nói với bà rằng không thấy gì, người ốm đang thiu thiu ngủ.
Thầy thuốc thận trọng đánh thức ông ta dậy, khám xong và cũng nói rằng không có gì.
- Ngay lúc đó tôi đã nói là không hề gì mà! - Người bệnh lên tiếng.
- Ô, không có gì!... - Người đàn bà nhắc lại và xiết chặt đôi bàn tay ướt đẫm mồ hôi của ông ta - Em biết là xuất huyết có thể là từ dạ dày hoặc từ mũi. Ở anh chắc là do mũi... Anh béo như vậy, cần hoạt động nhiều, thế mà lúc nào cũng ngồi... Có đúng như vậy không, thưa ngài bác sĩ, đúng là anh ấy cần hoạt động?...
- Đúng thế! Đúng thế!... Hoạt động nói chung là cần thiết, song phu quân của bà phải nằm vài ngày. Liệu có thể đi xuống nông thôn được không?
- Không thể... - Bà buồn rầu thì thầm.
- Thế thì thôi, không sao! Vậy hãy ở lại Warszawa. Tôi sẽ thăm nom ông ấy, còn bây giờ thì hãy nằm xuống và nghỉ ngơi.
- Nếu như lại xảy ra xuất huyết lần nữa... - Thầy thuốc bổ sung.
- Thì sao, thưa ông? - Người vợ hỏi, mặt trắng bệch như sáp nến.
- Thì, cũng không sao. Chồng bà nghỉ ngơi, chỗ đó sẽ thành sẹo...
- Ở chỗ đó... ở mũi ư? - Bà nói và chắp tay lại trước bác sĩ.
- Đúng rồi... ở trong mũi! Hiểu nhau như vậy. Bà hãy yên tâm, mọi thứ trông chờ vào Chúa. Chúc ngủ ngon.
Lời nói của bác sĩ làm cho bà yên tâm đến mức sau giây phút lo lắng xảy ra cách đó vài tiếng đồng hồ, bây giờ bà gần như vui vẻ hẳn lên.
- Nào, cái đó thì có gì lớn lao đâu! - Bà vừa nói, vừa cười và cũng vừa khóc chút ít.
Quỳ xuống bên cạnh giường người ốm, bà bắt đầu hôn khắp cánh tay ông.
- Có gì lớn lao đâu! - Ông nhắc lại khẽ khàng và mỉm cười - Biết bao nhiêu máu từ con người đổ ra trong chiến tranh, thế mà sau đó họ vẫn khỏe mạnh!...
- Thôi anh đừng nói gì cả. - Bà nài xin ông.
Trên sân trời bắt đầu sáng. Vào mùa hè, như mọi người đều biết, đêm rất ngắn.
Cơn bệnh kéo dài rất lâu, không như người ta nghĩ. Người chồng không đến văn phòng nữa, điều mang đến cho ông ít phiền toái là với tư cách viên chức làm thuê, ông không cần phải xin nghỉ phép mà có thể quay trở lại khi ông thích và nếu như - vẫn tìm được chỗ làm. Khi ngồi ở nhà ông khỏe hơn, do đó mỗi tuần bà cố dạy thêm vài tiết học nữa và nhờ nó đã trang trải những nhu cầu của gia đình.
Thông thường bà đi ra thành phố lúc tám giờ sáng. Khoảng một giờ trưa, bà về nhà vài tiếng để nấu bữa trưa cho chồng, sau đó lại chạy khỏi nhà một lúc.
Đến tối thì họ lại có mặt cùng nhau. Để khỏi ngồi không, bà nhận thêm công việc may vá.
Cuối tháng Tám, bà gặp lại ông bác sĩ ở ngoài phố. Họ cùng đi với nhau khá lâu. Cuối cùng, bà cầm lấy tay bác sĩ và nói bằng giọng van xin:
- Nhưng thế nào ông cũng phải ghé đến chỗ chúng tôi. Có thể Chúa sẽ giúp đỡ!... Anh ấy tỏ ra yên tâm sau mỗi lần ông đến thăm như vậy...
Bác sĩ hứa, còn bà đi về đến nhà hình như còn khóc. Ông cũng vậy, vì buộc phải ngồi ở nhà, ông trở nên dễ hờn giận và mất niềm tin. Ông bắt đầu quở trách vợ rằng lo lắng thái quá đến ông, rằng dù sao thì ông cũng sẽ chết, và cuối cùng hỏi:
- Bác sĩ có nói với em rằng anh không qua nổi vài tháng nữa hay không?
Bà cứng đơ người.
- Anh nói gì thế? - Bà nói - Từ đâu anh nảy ra ý nghĩ ấy?...
Người ốm lao vào cơn giận dữ.
- Ôi, mọi người hãy đến với tôi, đến đây!... - Ông nói giận dữ, vừa nói vừa nắm lấy tay bà - Hãy nhìn thẳng vào mắt anh và trả lời: bác sĩ không nói với em như vậy ư?
Và ông găm vào bà ánh mắt nóng bỏng. Hình như dưới ánh mắt ấy bức tường sẽ nói ra điều bí mật nếu như nó đang chứa đựng.
Trên nét mặt người đàn bà lộ vẻ bình thản đến kì lạ. Bà ta nở nụ cười dịu dàng và chịu đựng cái nhìn hoang dại kia. Chỉ đôi mắt bà tràn trề nước mắt.
- Bác sĩ nói, - bà đáp - rằng không hề gì, chỉ có điều anh phải nghỉ ngơi đôi chút.
Người chồng bỗng nhiên buông tay bà ra, bắt đầu run rẩy và cười, sau đó phẩy tay, nói:
- Thôi nào, em thấy đấy, anh trở nên nóng nảy!... Chắc chắn anh cứ nghĩ rằng bác sĩ không tin vào anh... Nhưng... em đã làm cho anh tin.... bây giờ anh đã yên tâm rồi...
Và càng lúc ông ta càng cười to hơn trước những điều tưởng tượng của mình.
Sau đó, cuộc tấn công như vậy về những điều nghi ngờ đã không còn diễn ra lần nào nữa. Thái độ bình
thản dịu dàng của người vợ là sự chỉ dẫn tốt nhất cho người ốm rằng tình trạng của anh ta không hề tồi tệ.
Vì sao mà tình trạng đó lại trở nên tồi tệ cơ chứ?
Đúng ra là có ho, song - đó là do cảm hàn đường phế quản. Đôi lúc, vì ngồi lâu quá, xuất hiện máu - ở mũi chảy ra. Mà, ông cũng thỉnh thoảng bị giống như sốt nóng, nhưng đúng ra không phải là sốt, chỉ là tình trạng thần kinh nóng nảy.
Nói chung, ông cảm thấy ngày càng khỏe ra. Ông có niềm ham muốn hết sức mạnh mẽ đối với những chuyến du lịch xa, nhưng - sức ông hơi yếu. Đã có lúc xảy ra trường hợp là ban ngày không muốn nằm trên giường, ông ngồi trên ghế và mặc sẵn quần áo chuẩn bị ra ngoài, chỉ mong sao sự yếu đuối giây lát kia sớm rời khỏi ông.
Chỉ một chi tiết làm ông không yên lòng.
Một hôm, khi mặc áo ghi lê vào, ông cảm thấy hình như nó rộng thùng thình.
- Sao mình lại gầy đến như vậy?... - Ông thầm thì.
- Ồ, dĩ nhiên rồi, anh phải gầy đi một chút chứ. - Vợ ông đáp - Nhưng cũng không thể vì thế mà quá nghĩ ngợi...
Người chồng cảnh giác nhìn vợ. Bà thậm chí không rời mắt khỏi công việc. Không, sự bình thản ấy không thể là giả tạo được!... Người vợ biết từ bác sĩ, rằng ông không ốm đến mức trầm trọng, vì vậy không có lí do gì để lo sợ.
Đầu tháng Chín, tình trạng nóng nảy, giống như sốt nóng xảy ra mỗi lúc một mạnh thêm, gần như suốt cả ngày.
- Thực là ngu xuẩn! - Người ốm nói - Giai đoạn giao mùa từ hè sang thu, người khỏe nhất cũng gặp nỗi tức giận gì đó, ai cũng không còn là mình nữa... Chỉ có điều làm anh ngạc nhiên: tại sao cái áo ghi lê mặc vào mình càng lúc càng rộng thùng thình như vậy?... Anh phải gầy đi ghê gớm lắm, và dĩ nhiên cho đến khi anh chưa khỏe lại thì người sẽ không béo ra được, đó là chuyện hão huyền!...
Người vợ chăm chú lắng nghe điều đó và phải thừa nhận rằng chồng nói có lí.
Người ốm hằng ngày đều ngồi dậy khỏi giường và mặc quần áo, mặc dù không có sự trợ giúp của vợ thì không thể mặc được vào mình bất cứ thứ gì. Bà chỉ quở trách rằng sao ông không mặc áo choàng ra ngoài mà chỉ mặc áo bành tô.
- Thật ngạc nhiên, - ông nói nhiều lần khi soi gương - thật ngạc nhiên, rằng anh không còn sức. Nhưng thử nhìn anh này!...
- Ôi, khuôn mặt luôn dễ dàng thay đổi.- Người vợ chen vào.
- Đúng vậy, chỉ có điều anh gầy đi trông thấy...
- Hay là anh tưởng tượng? - Người đàn bà hỏi với thái độ hết sức nghi ngờ.
Ông ta đắn đo.
- A ha! Có lẽ em có lí... Vì thậm chí... từ mấy ngày nay anh cho rằng có gì đó... cái áo ghi lê của anh...
- Thôi cho em yên đi! - Người đàn bà ngắt lời- Rõ ràng là anh không gầy...
- Ai biết được? Nếu so với áo ghi lê, thì...
- Tức là trong trường hợp này anh phải khỏe ra.
- Ô hô! Em muốn nhanh như vậy... Trước hết anh phải tăng cân một chút đã. Thậm chí anh nói cho em biết, rằng dù cơ thể anh có tăng như trước thì không phải ngay lúc đó đã khỏe lên...
- Ồ mà em làm cái gì phía sau tủ vậy?... - Ông bỗng nhiên hỏi.
- Không. Em tìm trong hòm chiếc khăn mặt, em không biết... liệu nó còn sạch không.
- Đừng có cố sức quá như vậy, vì giọng em cũng thay đổi... Đó là chiếc hòm nặng mà...
Dĩ nhiên chiếc hòm phải rất nặng, bởi khuôn mặt người đàn bà đỏ ửng lên. Nhưng bà tỏ ra bình thản.
Kể từ lúc đó, người ốm càng lúc càng hướng sự chú ý đến chiếc áo ghi lê của mình. Cứ vài ngày ông lại gọi vợ đến chỗ mình và nói:
- Này... Em nhìn xem. Tự em thấy là ngày hôm qua ở đây còn đưa được ngón tay vào, ồ, đây này... Thế mà hôm nay đã không đưa được vào. Anh thực sự đã lên cân rồi!...
Tuy nhiên, vào một ngày, niềm vui của người ốm không còn ranh giới nữa. Khi vợ từ trường về nhà, người chồng chào đón bà với ánh mắt sáng ngời và nói vô cùng xúc động:
- Em hãy nghe đây, anh nói cho em một bí mật... Với chiếc áo ghi lê này anh đã gian lận một chút, em thấy đấy. Để làm em yên tâm, hằng ngày tự anh rút lại dây ở lưng và vì thế - chiếc áo bị chật lại... Bằng cách đó, hôm qua anh kéo thắt lưng đến cuối. Anh đã lo sợ nghĩ rằng bí mật sẽ bị bại lộ, khi bỗng nhiên hôm nay... Em biết, anh sẽ nói gì?... Hôm nay, anh thề với em rằng thay cho việc thắt chặt thêm dây lưng, anh buộc phải nới rộng nó ra một chút!... Đúng ra thì nó phải chật đối với anh, mặc dù mới hôm qua còn tương đối rộng...
- Ôi, bây giờ thì cả anh cũng tin rằng anh sẽ khỏe... Bản thân anh tin!... Kệ cho bác sĩ nghĩ gì mà ông ta muốn...
Câu nói dài làm ông cố sức đến nỗi phải đi đến giường. Ở đó, với tư cách một người không kéo dây lưng mà bắt đầu tăng cân, ông không đặt mình nằm xuống được. Trên ghế bành, ông đã tựa người vào vòng tay ôm ấp của vợ.
- Nào, nào!... - Ông thầm thì - Ai ngờ như vậy chứ?... Suốt hai tuần tôi đánh lừa vợ tôi rằng chiếc áo ghi lê này chật, còn hôm nay thì đúng là nó chật thật!...
- Nào, nào!...
Và họ ngồi như vậy, người nọ ôm ấp người kia suốt cả buổi tối.
Người ốm tỏ ra cảm động như chưa bao giờ thấy.
- Chúa của tôi ơi! - Ông thầm thì và hôn hai tay vợ - Thế mà anh cứ nghĩ là anh sẽ gầy cho đến... hết đời. Từ hai tháng nay, mãi đến hôm nay, lần đầu tiên, anh mới tin vào điều là anh có thể khỏe lại.
Bởi bên cạnh người ốm thì mọi người đều nói dối, và người vợ nói dối nhiều nhất. Nhưng cái áo ghi lê này - thì không dối trá được!...
•••
Hôm nay, nhìn lại chiếc áo ghi lê cũ, tôi thấy rằng trên dải băng viền sau lưng nó có hai người đã làm việc. Người đàn ông - hằng ngày dịch chuyển móc khóa để làm yên lòng vợ, còn người đàn bà hằng ngày - rút bớt dây lưng để tiếp thêm lòng tin cho chồng.
“Liệu hai người họ có bao giờ cùng ngồi lại nói với nhau toàn bộ bí mật về chiếc áo ghi lê không nhỉ?...” - Tôi nghĩ và nhìn lên bầu trời.
Bầu trời hầu như không còn trên mặt đất. Chỉ có tuyết dày đặc và lạnh lẽo rơi đến mức thậm chí trên các nấm mộ tro hỏa táng người cũng đóng thành băng.
Nhưng có ai sẽ nói rằng đằng sau những đám mây kia không có ánh mặt trời?...