- 7 -
Đáng lẽ đưa Phục đến bờ rồi quay về liền, thế nhưng cái buồn và lạnh của con sông làm Nghệ nghe nhớ Nhu tha thiết. Nhà ba má vợ ở sát bến đò, chỉ cần vài bước chân là được ôm Nhu trong tay, nên Nghệ lưỡng lự. Chèo được một phần tư sông, Nghệ bỗng cho cái mũi đò xoay một góc bẹt, quay vô bờ trở lại.
Nhu đang thiu thỉu ngủ thì nghe tiếng gọi khe khe vọng lên từ cửa sổ:
-Nhu ơi! Nhu!
Cô choàng dậy ngay lập tức, hỏi bằng giọng náo nức:
-Anh đó hả?
-Ừ anh nè!
-Chờ em chút xíu!
Rồi Nhu để cả mái tóc xỏa tung chạy ra mở cửa cho chồng. Cô không dám đốt đèn. Bỗng dưng có mặc cảm như đang làm chuyện ám muội.
Ánh trăng choàng quanh người Nghệ tấm áo bằng thủy tinh mỏng dính, khoác lên anh vẻ lãng mạn của một chàng thư sinh của những thế kỷ trước. Nó cũng biến Nhu, từ cô gái bình thường trở thành một người đẹp liêu trai với cái áo bà ba trắng, mái tóc đen xỏa xượi và gương mặt nhuốm đôi phần bí ẩn.
Cả hai chỉ chực ôm chầm lấy nhau nhưng phải ráng kềm lại. Họ cùng đi nhón gót, hồi họp như đôi tình nhân lần đầu hò hẹn, lắng nghe tiếng tim nhau đập còn lớn hơn cả tiếng chân.
Câu đầu tiên Nhu hỏi chồng là:
-Anh có đói bụng hông?
Nghệ chợt nhận ra đây là câu chào "kinh điển" của vợ dành cho mình. Bất cứ gặp nhau ở thời điểm nào Nhu đều hỏi chàng một câu i sì.
Kê sát miệng vào tai vợ, Nghệ nói:
-Anh đói cái khác.
Trong bóng tối Nghệ vẫn cảm nhận được nụ cười e thẹn của Nhu. Họ không dìu nhau lên giường mà cùng nằm trên sàn nhà, cố không tạo ra bất cứ một tiếng động nào. Họ sợ làm kinh động vạn vật, đánh thức cả trời, đất và con người đang say ngủ.
Nhà bên cạnh Phục đang bắt đầu đàn. Lúc đầu y chỉ lập đi lập lại một đoạn rồi tiếp đó là cả bài "Hàn mặc Tử". Nghệ nghe một cả ngọn núi thương cảm đổ sụp lên trái tim mình.
Nghệ tự hỏi không biết có phải Phục nghe tiếng chàng gọi Nhu, nên đem đờn ra gảy, ngụ ý trách cứ, hay chỉ muốn tập liền cái đoạn vừa học để khỏi quên. Cho dù với mục đích gì đi nữa, tiếng đàn ấy cũng khiến chàng ray rức như người phạm lỗi. Chàng có cảm giác như đang bưng một dĩa cơm sườn nướng thơm phức, ngon lành...ăn trước mặt một người đang chết đói.
Nghe tiếng chồng thở dài Nhu hỏi:
-Có chuyện gì vậy anh?
Nghệ chống chế:
-Anh có cái tật kỳ lạ lắm! Có khi đang vui tột cùng bỗng tự nhiên thở một hơi dài. Làm như thể muốn qua mặt ông trời, giả bộ khổ, giả bộ nghèo cho ổng không bắt mình nộp thuế.
Nhu cười:
-Chắc tại anh nghe tiếng đàn buồn teo ruột vừa rồi đó. Mấy lúc sau nầy thằng cha Phục, hổng biết mắc cái chứng gì mà hể nửa đêm là ngồi dậy đờn!
Nghệ buột miệng:
-Chắc chú chàng muốn mượn tiếng nhạc để giải tỏa nỗi buồn. Ở cái tuổi nầy nhu cầu tình cảm mãnh liệt lắm em ơi! Hồi chưa gặp em, có đêm anh thức đờn tới sáng.
Nhu nói với giọng ăn năn:
-Phải hồi đó em đừng xúi bẩy con Tím, chắc bây giờ họ đã làm đám cưới rồi. Hổng chừng còn sắp có con nữa đó! Nghĩ lại thấy mình lúc ấy sao mà ác quá!
Nghệ chụp câu nói đó phăng tới:
-Vậy bây giờ em có muốn làm việc thiện để chuộc lại hông?
Nhu hỏi:
-Bằng cách nào?
Nghệ cười:
-Người biết cách cột, chắc chắn biết cách tháo. Theo anh thấy, cô Tím bây giờ đang thích Phục. Cổ chỉ còn mắc cỡ với em thôi! Em cắt cầu người ta rồi, thì bây giờ ráng nai lưng mà nối lại, phải làm cho được để giải tội, Không thôi sau nầy tụi con mình lảnh đủ đó.
Câu nói đó đánh mạnh vào tâm ý của Nhu, cô buồn hiu nói:
-Sau cái chuyện đó, tự nhiên nó hết xuống nhà em. Em cũng ngại nên không dám lên nhà nó. Bây giờ trò chuyện với nhau còn chưa được, nói gì khuyên nhủ!
Nghệ nói:
-Em ngại thì viết cái thơ cầu hòa rồi nhờ con Nhạn đưa giùm cho.
Nhu đập tay lên đùi chồng một cái chách rồi kêu lên:
-Ờ hén!
Cô quay sang hỏi Nghệ cái điều làm cô thắc mắc từ nãy đến giờ:
-Sao anh qua thăm em giờ nầy?
Nghệ đáp:
-Hồi chiều Phục có qua nhà anh, nhờ dạy cái bài mà y ta vừa đàn đó. Học cho tới khuya, biết đò hết đưa nên anh đi theo, tính đưa chú chàng về bên nầy rồi quay trở về nhà liền.
Nghệ hạ giọng:
-Anh chèo về gần nửa sông rồi đó! Khi không mà nghe nhớ em chịu hổng nổi nên quay đò trở lại. Tới cổng rồi mà còn chưa dám vô. Đi thăm vợ mà rung như đi ăn trộm. Cũng may vừa kêu một tiếng là em nghe liền, nếu không chắc anh quay về chớ hổng dám kêu thêm.
Nhu cảm động, giọng ướt rượt:
-Hồi chiều em đang ngồi ăn cơm cái con mắt bên tay phải máy lia, máy lịa. Em biết là có chuyện vui, rồi nghĩ trong bụng có khi nào anh qua thăm em hông ta.
Nghệ thở dài:
-Hay là em nghĩ dạy, chớ hổng lẽ tụi mình cứ làm Ngưu Lang, Chức Nữ hoài sao?
Nhu lưỡng lự:
-Tới chừng đó rồi những phút giây như vầy đâu còn nữa!
Nghệ chắc lưỡi:
-Chiều nay em biết anh ăn món gì hông?
Nhu nói:
-Thịt kho hột vịt chớ gì!
Nghệ cười:
-Anh ăn sạch bách hôm kia rồi!
Nhu kêu:
-Em kho chỗ đó cho anh ăn đủ một tuần lận. Sao làm nhanh quá vậy?
Nghệ trách:
-Ai biểu em kho ngon quá làm chi? Làm tối ngày anh cứ phải tranh đấu với bản thân.
Nói tới đó Nghệ ngưng ngang, Nhu nhắc:
-Vậy chiều hôm nay anh ăn món gì?
-Cơm nguội với khô cá sặc, làm hơi quê quê với chú Nghệ.
Nhu thở dài, vừa định nói "thôi để em nghĩ dạy", thì một dọc những gương mặt của mấy đứa học trò cưng của nàng bỗng lần lượt hiện ra.
Trường Nhu nhỏ, năm lớp học mà chỉ có ba giáo viên. Số giáo viên bỏ việc cứ tăng lên từng ngày. Cũng may ba má cô thuộc hạng khá giả, lại thương con nên bao bọc hết, nếu không chắc Nhu phải bỏ nghề mà ra ngoài bương chải. Mặt trận giáo dục lúc nầy đang cam go hơn bao giờ hết, khiến những giáo viên như Nhu bỗng trở thành chiến sĩ.
Con chim Nhạn ngậm mấy lá thơ, bay đi bay về được vài chuyến thì dì Sáu, một lần nữa bắt Phục phải khăn đống, áo dài, bưng khay trầu rượu sang nhà Tím.
Lần nầy chỉ có mợ Ba thôi, còn thím Chín thì vắng mặt vì không ai dám mời. Có mời thím cũng chẳng dám đi, bởi bà con cho rằng các thai phụ xuất hiện trong các đám như coi mắt, hỏi, cưới...hay mang lại trục trặc. Họ bị đổ thừa là tại có tới bốn con mắt, nên hể dự đám nào là cái đám đó thường bị thiên hạ xúm lại để ý tỉ mỉ từng chút, moi móc ra những khiếm khuyết, rồi bị bắt chặt, bắt lỏng đủ thứ, nó khó mà thành.
Tuy đã dằn mặt con gái rồi nhưng dì hai Trắng vẫn cứ lo. Dì bắt Vàng, cô con gái lớn của mình, bám sát Tím cả ngày lẫn đêm, không rời một tấc.
Dì lo cho uổng công thôi! Bây giờ giả tỷ như có ai bưng Tím mà liệng ra khỏi nhà, chắc cổ cũng bán sống bán chết chạy về cho bằng được.
Người lo thực sự, có lý do hẳn hoi chính là dì Sáu Dọ. Dì phải dùng mọi chiêu thức, nhu cũng có mà cương cũng có, hết năn nỉ rồi đòi bỏ vô chùa ở... Biết Phục thương cô em gái nuôi nhứt nên dì kéo Nhạn về phe. Cuối cùng chàng ta phải đưa cả hai tay ra chịu trói.
Sợ mắc cái "huông" của lần trước, họ không đi chiếc xe lôi của anh hai Thám nữa mà kêu xe của ông già Tư trên chợ Tân Phú, khiến anh Hai tự ái quá chừng!
Vậy mà cũng đâu có được suông sẻ. Lần nầy cái rắc rối không nằm ở cô dâu mà ở ba má vợ.
Dì dượng Hai rất hãnh diện về cô con gái vừa khéo, giỏi lại đẹp của mình.
Họ nghĩ công mình nuôi con gái từ lúc nó đỏ hỏn, tốn cơm tốn của không biết bao nhiêu mà nói. Còn đóng mấy chỉ vàng cho đi học may nữa. Bây giờ làm ra tiền ào ào cái thiên hạ nhảy vô nhờ, hỏi có tức hông? Cho nên phải gở vốn lại được chút nào hay chút nấy.
Hơn nữa đây lại là cái đám "mở hàng", phải làm cho thật là lớn, tạo một tiếng vang long trời lở đất, để cái đám chị em của Tím nở mặt nở mày, cao giá hơn, được thiên hạ trọng vọng hơn.
Thế là họ tha hồ thách cưới. Chỉ cái khoản nữ trang thôi dì Sáu đã sợ hết hồn. Dì Hai đòi bà má chồng phải sắm cho cô dâu nào là bông tay, dây chuyền, vòng xuyến, cà rá...thứ nào cũng một đôi. Càng nghe cái mặt dì Sáu càng méo xẹo.
Đã vậy họ còn đòi đám hỏi phải có một con heo quay. Trước ngày đám cưới phải dắt qua một con heo sống nặng đúng một tạ (tạ ta, sáu chục ký).
Chuyện tế nhị nhứt là món "tiền đồng" mà đàng trai phải đem qua cho đàng gái, cũng được dì Hai thông báo rạch ròi, và cũng không phải là ít.
Dì Sáu nghe lời mợ Ba, gói sẵn một đôi bông tiền điếu để trong túi áo, định bỏ cọc liền cho chắc ăn mà rồi giữ rịt luôn chớ không dám đưa ra.
Mợ Ba nhắc khẻ:
-Đặt cọc đi chị!
Dì lắc nhẹ đầu, khiến mợ Ba thất sắc. Mợ đoán chắc dì thấy nó quá nhỏ nhoi nên ngại, hay sợ theo hổng nổi rồi mất luôn không đòi lại được?
Cả hai lý do đó điều đúng!
Mợ Ba tinh ý lắm, mợ biết ngay là có rắc rối. Mợ linh cảm rằng chuyện nầy nếu mình không ra tay liền là không xong, rằng dì Sáu đang xuống tinh thần và có ý muốn rút lui.
Vừa về đến nhà, thay áo ngắn ra xong, mợ tức tốc đạp xe lên nhà dì hai Trắng liền. Mợ xâm xâm đi vào nhà thì gặp Tím đứng ngay trước cửa, cô ngạc nhiên hỏi:
-Bộ dì bỏ quên cái gì hay sao mà...
Mợ Ba đá cái chống, dựng xe xong là hỏi Tím:
-Má con đâu rồi?
Tím đáp:
-Má qua ông thầy bên chùa Lá rồi, có chuyện gì hông dì?
Mợ Ba kể cho Tím nghe về mối lo của mình, mợ nói:
-Thời buổi khó khăn nầy mà má con đòi hỏi như vậy ai mà theo nổi. Lần nầy mà họ bỏ luôn không tới nữa là coi như tụi bây ế hết cả đám.
Suy nghĩ một lát mợ nói:
-Con liệu lời mà nói với chị Hại, bộ chỉ không biết bây giờ có tiền là có tội hay sao, mà đòi làm rình rang? Huống hồ nhà chị Sáu đâu phải thuộc hàng giàu có, họ chỉ đủ ăn mà thôi, làm sao có mà đưa. Cho dù họ quá thích con mà lo vay mượn đi nữa, thì mai mốt về tụi bây cũng phải nai lưng ra mà trả. Vừa cưới xong là mắc một đống nợ, hỏi có vui sướng chút nào hông?
Thấy Tím cúi đầu nghe, không nói tiếng nào, mợ Ba nói:
-Dì là người nằm trong hoàn cảnh nầy nên thông cảm cho chị Sáu lắm. Con biết hông, cái đám cưới của thằng Hai vừa rồi, dì bậm gan mà làm chớ trong bụng cũng lo gần chết. Phải mượn tiền của má con. Bên nhà sui họ giàu có quá, thằng con dì nó mê con gái họ nên dì phải ráng. Cũng may là con dâu nó biết thương, tiền bà con hai bên cho, tụi nó đưa hết lại cho dì nên mới có mà trả lại cho chị Hai.
Tím nghe xong chợt nãy ra một ý, cô nói:
-Thôi dì đừng nói với má con, tánh má con khó mà thay đổi lắm! Để chuyện nầy con lo cho.
Mợ Ba hỏi:
-Con lo kiểu gì?
Tím nhỏ giọng:
-Con dạy may có để dành được chút đỉnh, chắc thêm vô cũng đủ, miễn dì nói giùm với bên đó là đừng có ngại cái gì hết. Má anh Phục có tới đâu lo tới đó thôi, thiếu món gì thì con bù vô cho.
Mợ Ba thở một cái khì nhẹ nhỏm. Mợ leo lên xe sắp đạp đi, Tím bỗng chạy theo níu cái yên sau lôi lại.
Mợ Ba ngoái đầu lại hỏi:
-Cái gì nữa vậy?
Tím kề sát tai mợ, nói nhỏ:
-Dì nhớ dặn má anh Phục là đừng hé răng cho ai biết nghe, kể cả con Nhạn nữa.
Mợ Ba sầm mặt xuống ra vẻ mích lòng:
-Nhè tao mà bây dặn mấy cái chuyện đó!
Tím lật đật vuốt giận:
-Con lỡ lời dì bỏ qua giùm cho, con hổng có ý xem thường dì đâu, tại...
Nói tới đó rồi ngưng ngang vì quê. Mợ Ba thấy tội bèn đỡ lời:
-Dì biết tại con thương thằng Phục mà!
Làm cô càng quê hơn!
Mợ Ba lại đạp vù vù -lượt về còn nhanh hơn lượt đi - vì nôn nóng báo tin "thắng trận".
Vừa quẹo vô nhà dì Sáu, chiếc xe chưa đứng vững là mợ đã nhảy xuống, báo hại ống của cái quần Mỹ A mới tinh, bị mắc vào bàn đạp, làm mợ té một cái đụi.
Mợ lồm cồm ngồi dậy, lật đật săm soi, coi cái quần "ăn nói" của mình có bị rách chỗ nào hay không. Hú hồn! Cũng may chỉ sút một đường chỉ, từ lai lên độ nửa gang mà thôi!
Mợ tự nhiếc thầm:
-Đúng là già mà chưa nên nết! Có dâu rồi mà còn lật đà, lật đật. Té lăn cù như vầy, rủi con dâu mà thấy thì làm sao mà dám rầy, dám dạy nó nữa.
Vừa phủi mấy vết đất bám trên quần, mợ vừa lẩm bẩm tiếp:
-Cũng may là bữa nay mình mặc cái quần Mỹ A "dởm", cái cốt nó bằng ny lông, chớ không phải hàng tơ tầm chánh gốc. Nếu không, thì cho dù ăn cả chục cái đầu heo cũng không gỡ vốn nổi.
Những năm sau nầy lụa tơ tầm rất mắc. Các nghệ nhân mua hàng ni lông đem về nhuộm, để giá thành rẻ, đáp ứng được của khả năng của đông đảo bà con.
Thứ Mỹ A nầy, mà bà con gọi bằng cái tên là "Mỹ A ni lông", cũng đen, bóng ngời ngời, nhìn không thua là mấy nhưng mặc vào không cho ta cái cảm giác mát mẻ, thoải mái, nhẹ nhàng như "Mỹ A thiệt". Thế nhưng bù lại rất là chắc, cho nên bà con không chỉ diện nó một năm vài lần vào dịp tết, đám tiệc mà mặc cả những lúc sinh hoạt hàng ngày.
Mợ Ba kéo chiếc xe đang nằm vạ lên, dựng vào hàng rào, vừa bước vào nhà là cất tiếng gọi liền:
-Chị Sáu ơi! Chị Sáu!
Cái tiếng "ơi!" nhẹ hều đáp lại, cùng không khí lặng lẽ, thờ ơ trong nhà dì Sáu khiến mợ cụt hứng rồi đâm ra tủi thân ngang xương.
Mợ bỗng hối hận tràn trề, tự trách:
-Ai biểu ngu dại, nhảy vô làm bà mai chi cho bây giờ cực khổ mà hổng ai thương!
Dì Sáu đang nằm trên võng. Một cánh tay để trên bụng, một gác ngang trán. Một chân đặt trên võng, một chân chống xuống đất, không phải để đưa mà giữ cho cái võng đứng yên.
Nhìn cái dáng thiểu não ấy mợ Ba bỗng chạnh lòng.
Mợ hỏi:
-Mấy đứa nhỏ đâu rồi chị Sáu?
Dì Sáu đáp:
-Hai anh em nó đi ra đồng rồi.
Giọng dì nghe như từ một nơi xa xôi nào vọng tới.
Mợ Ba hỏi:
-Làm cái gì mà chị buồn hiu vậy?
Rồi không chờ dì Sáu trả lời, mợ nói tiếp:
-Có chuyện nầy vui lắm nè! Ngồi dậy đi rồi tui nói cho mà nghe!
Hai tay nắm thành võng, dì Sáu cong người ngồi dậy, vừa tháo cái đầu tóc ra bới lại, dì vừa hỏi:
-Chuyện gì?
Mợ Ba nói:
-Hồi nãy chị giận chị Hai của tui dữ lắm phải hông? Tại chị không có con gái nên không có biết. Nuôi con gái ai cũng muốn được thiên hạ tới cầu cạnh, xin cưới năm bảy lễ rình rang, cho nở mặt, nở mày. Bên ngoại tui hồi nào tới giờ, con gái trong dòng họ hay cạnh tranh nhau dữ lắm! Anh hai tui hồi trước đi cưới chỉ phải làm rể muốn lột da lưng. Bên ảnh bán bớt ruộng để sắm sửa cho vừa lòng bên chỉ. Nói thiệt, tới bây giờ ảnh còn ghét cậu mợ tui, là ba má vợ của ổng dữ lắm!.
Mợ liếc dì Sáu một cái rồi nói tiếp:
-Hồi nãy chị không đưa đôi bông ra là tui biết liền. Bởi vậy vừa về tới nhà là tui quay trở lại tính cự chỉ một trận. Thời may gặp con Tím, nó biểu tui...
Tới đây tự nhiên mợ ngưng bặt, nhìn quanh quất và dù không thấy có ai léo hánh cũng xuống giọng, nói nhỏ xíu như tiếng muỗi bay:
-Nó biểu tui nói với chị là đừng có lo. Nó dạy học trò để dành được một mớ kha khá, chị sắm tới đâu được thì sắm, còn lại nó bao hết.
Dì Sáu đang lừ đừ bỗng tỉnh rụi.
Dì trợn mắt hỏi:
-Nó nói như vậy thiệt sao?
Mợ Ba gật đầu liên tiếp đúng ba cái.
Mợ nói:
-Cái chuyện to tát như vậy, hổng lẽ tui dám dựng đứng lên mà nói?
Dí Sáu ngần ngại:
-Làm vậy coi kỳ hông chị Ba?
Mợ Ba lại lắc đầu, cũng đúng ba lần.
Dì Sáu vẫn không yên dạ. Dì cũng lắc đầu:
-Bên sui gia mà biết chắc họ xem nhẹ mình lắm chị Ba ơi!
Mợ Ba nói như gắt:
-Ai nói mà biết? Nó cứ dặn đi dặn lại là tui đừng có hé răng, còn biểu là giấu luôn con Nhạn.
Thấy dì Sáu vẫn còn do dự. Mợ bồi thêm:
-Nó còn năn nỉ tui ráng nói giùm. Nó sợ chị sĩ diện rồi...
Dì Sáu thở dài:
-Chị với con Tím thương mà tính như vậy tui mang ơn nhiều lắm! Nhưng mà thấy coi bộ không êm. Mình có tới đâu cho dâu tới đó, lẽ nào lấy của nó đem cho lại nó.
Rồi dì lại thở dài:
-Thôi, "gối rơm theo phận gối rơm". Mình chén đá nằm chung với chén đá, chen vô cái chỗ chén kiểu làm chi cho người ta xem thường!
Nghe dì Sáu nói như vậy, mợ Ba liền chới với. Điều nầy hoàn toàn trái ngược với lòng mong đợi của mợ. Mợ cứ tưởng dì Sáu sẽ mừng đến nhảy tưng tưng lên rồi cám ơn mợ hết lời, ngờ đâu!
Mợ rủa thầm:
-Cái con mẹ nầy, ngu hết chỗ nói! Có dâu đẹp, con nhà nề nếp, làm ra tiền ào ào vậy mà còn không biết mừng, cám ơn trời phật rồi chụp lẹ! Gặp người khác...
Mợ đâu có biết rằng có những việc mà đối với một số người nầy là vinh quang nhưng với số khác thì lại là một nỗi tủi nhục.
Chiều hôm đó khi Phục và Nhạn từ rẫy về, thấy bếp núc lạnh tanh thì biết có chuyện chẳng lành. Hai anh em lật đật đi tìm thì thấy dì Sáu nằm thiu thiu trên võng.
Nhạn bước lại sờ trán dì, nghe hâm hấp nóng liền lo lắng hỏi:
-Má nghe trong mình má có sao hông? Có mệt hông má?
Dì Sáu mở mắt ra rồi nói:
-Chắc má bị trúng gió ngủ hay sao mà lừ đừ, ngủ chập chờn hoài. Con coi nấu ba hột cơm cho anh Hai con ăn liền, cái tật nó xấu đói lắm, rồi cạo gió cho má.
Phục nghe vậy cũng chạy đến sờ trán. Chàng bảo Nhạn:
-Má không khỏe, thôi em đem mấy con ếch nầy nấu cháo cho má hết đi. Bỏ hành, tiêu, gừng, nhiều nhiều một chút để má ăn cho giải cảm.
Rồi xách xâu ếch vừa bắt từ ngoài ruộng về còn đang cầm trong tay, đem xuống sông làm.
Thấy Nhạn ra sàn nước vo gạo, thím Chín hỏi vọng qua:
-Má con đi đâu mà từ trưa tới giờ thím hổng nghe tiếng của chỉ?
Nhạn đáp:
-Má con bị ể mình. Con nấu cháo xong rồi là vô cạo gió cho má.
Thím kêu lên:
-Chèng ơi! Vậy mà thím đâu có biết. Để thím qua cạo gió liền cho chỉ, để lâu không có tốt.
Thím Chín lấy cái đồng xu bỏ vô túi áo rồi đi xâm xâm qua nhà dì Sáu.
Vừa bước qua ngạch cửa là thím rầy liền:
-Cái chị nầy! Bịnh mà nín thinh hà, hổng chịu hô lên một tiếng cho người ta biết mà chạy qua. Rủi có bề gì bà con lối xóm xúm lại kêu rêu là tui làm hiểm, thấy mà lấy con mắt ngó thì oan cho tui lắm đó!
Thím không thèm sai Nhạn, tự mình đi lại sóng đựng chén, lựa lấy cái chén bị mẻ một miếng lớn nhứt rồi cầm chai dầu hôi để dưới chưn tủ thờ, mở cái nút quấn bằng giấy ra, rót vô một ít.
Ở nông thôn, đặc biệt là xóm Cầu Ván, ai mà nhuốm bịnh là được sơ cứu bằng phương pháp cạo gió trước tiên. Người ta không xài dầu gió, dầu nóng mà dùng dầu lửa để cạo, vì vậy mà nhà nào cũng mua dầu lửa dự trữ sẵn. Xem ra nó quan trọng không gì thua gạo và muối.
Thím bảo dì Sáu:
-Vô buồng nằm cho kín gió đi chị.
Dì sáu nói:
-Cạo ngoài nầy đi, trong buồng tối lắm!
Thím Chín biết dì Sáu rất tiết kiệm, nhà dì ăn cơm sớm để khỏi đốt đèn. Cúng xong là đi ngủ, cũng không chịu chong đèn ngoài bàn thông thiên sáng đêm như người ta, nên không dám ép.
Thím nói:
-Ở ngoài nầy cũng được. Thôi ráng ngồi dậy để tui cạo lấy hết gió ra. Cạo xong rồi thì ăn cháo, uống một miếng nước gừng nóng, trùm mền liền cho ra mồ hôi.
Dì Sáu uể oải ngồi dậy, vói tay kéo vạt sau của cái áo bà ba lên tới vai. Dì quay người, đưa cái lưng ốm nhom, lòi ba sườn sát vô mặt thím Chín.
Thím lấy tay ấn nhẹ vào cột sống rồi nói:
-Cái thân chị đã ốm rồi, còn bắt chước con Nhạn ăn chay làm chi cho nó yếu sức thêm.
Dì Sáu nói:
-Tui ăn mấy ngày vía như bình thường chớ đâu có ăn chay trường như nó.
Rồi dì cắt nghĩa:
-Coi vậy chớ trong mình tui khỏe lắm. Nói thiệt với chị tại tui có cái tật, hễ trong bụng mà lo mà rầu là nó muốn bịnh, tay chưn nhấc hổng nổi liền.
Thím Chín hỏi:
-Chị lo, rầu cái gì đâu nói tui nghe thử coi!
Dì Sáu kể cho thím Chín nghe chuyện dì Hai thách cưới. Dì thở dài:
-Chắc tui rút lui quá chị Chín ơi!
Thím Chín hết hồn:
-Chị làm như vậy thì tội nghiệp cho con Tím với thằng Phục lắm!
Dì Sáu thở thêm một hơi còn dài hơn:
-Ai mà muốn, tại theo hổng nổi thì làm sao bây giờ?
Rồi dì nói tiếp như trách:
-Nói thiệt với chị, hổng biết ảnh với chỉ suy nghĩ cái giống gì đòi dữ thần áng địa? Làm như vậy có khác nào chèn ép người ta quá mức! Má con tui, cho dù làm thiếu điều sặc máu cũng không gom đủ tiền mà theo. Để chị coi tới chừng con Nhạn nó tới tuổi gả chồng, chỗ nào tử tế đi coi mà nó ưng bụng là tui gả như cho không liền. Đám hỏi, đám cưới nhập một cho gọn. Còn vàng vòng thì họ lo được tới đâu là lo, tui nhứt định không đòi thêm, đòi bớt gì hết. Tiền đồng với chịu lạy là tui cho tụi nó hết, không thèm lấy một đồng.
Thím Chín cắt nghĩa:
-Chị đừng có trách hai vợ chồng chị Hai. Tại cái đám coi mắt con Tím trước đó người ta hứa cho như vậy, nên chỉ mới nương theo đó mà đòi.
Dì Sáu lại nói:
-Thấy họ tính hơn, tính thua quá tui cũng hết ham, muốn bỏ phức cho rồi. Tui chỉ tiếc con Tím mà thôi! Nó thương thằng Phục dữ quá nên tui sợ...
Nói rồi dì bèn quay ngang cái mặt để nói thầm vô tai thím Chín:
-Đáng lẽ chuyện nầy tui không nên nói cho chị biết, tại có hứa với chị Ba Sáng rồi. Nhưng muốn nhờ chị cho ý kiến, chớ bây giờ trong bụng tui nó rối nùi. Bởi vậy chị nghe rồi chôn trong bụng nghen, đừng có nói cho ảnh hay con Nhu biết giùm tui.
Thím Chín gật đầu:
-Chị đừng lo tui không có nói đâu. Chuyện gì? Nói nghe thử coi!
Dì Sáu kể cho thím Chín nghe những lời của Tím nhắn với mợ Ba, vừa kể vừa dặn đi dặn lại là thím Chín mà nói cho ai biết là dì mất mặt với mợ Ba và Tím lắm, dám bị họ giận rồi chuyện không thành.
Thím Chín nghe xong liền xuýt xoa:
-Chèng ơi! Vậy là con nhỏ nầy nó thương thằng Phục quá mạng nên mới tính kiểu đó.
Rồi thím chắc lưỡi:
-Bởi vậy người ta hay nói, đẻ con gái là sanh giùm, nuôi giùm cho thiên hạ, chưa gì hết mà...
Dì Sáu bênh vực Tím một cách sốt sắng:
-Tiền nó làm ra chớ đâu phải bòn rút của cha mẹ. Cũng không có mất đi đâu mà sợ. Của nó thì cũng vô túi nó thôi chớ tui giành giữ làm cái gì?
Thím Chín nói:
-Vậy thì êm thấm quá rồi, chị còn hỏi tui chi nữa?
Dì Sáu nói:
-Tui sợ nhận như vậy rồi nó xem thường mình, coi rẻ bên chồng thì khó ăn đời ở kiếp với nhau lắm! Chị thấy tui nói như vậy có đúng hông?
Thím Chín gật đầu:
-Chị nói như vậy nghe cũng có lý. Nói giả dụ mà nghe, rủi sau nầy đổ bể, sui gia biết được chắc họ ngó mình còn có nửa con mắt.
Dì Sáu biểu đồng tình:
-Bởi vậy tui tính nhờ chị Ba trả lời với họ là, nếu cho tui liệu cơm gắp mắm, sức tới đâu gồng tới đó thì tui tiến tới, còn bằng không thì thôi!
Thím Chín kêu thất thanh:
-Chèng đéc ơi! Nếu họ hổng chịu rồi cũng y như lần trước nữa hả? Sao mà hai cái đứa nầy nó trục trặc dữ ôn vậy? Hổng biết có phải tại cái đám coi mắt bên Hồng Ngự, họ không cưới được con Tím rồi ếm xi bùa hông nữa? Để bữa nào tui gặp chị Hai, kêu chỉ đi coi thầy, nếu mà đúng như vậy thì mình phải kiếm ông thầy thiệt giỏi, trục cái bùa ra mới được.
Thế rồi thím kể ra một loạt cả chục cái tên của những nạn nhân đã hoặc đang mắc phải bùa mê, thuốc lú cùng những gia đình bị trù ếm. Đối với phụ nữ, đây là lãnh vực hấp dẫn nhứt. Thím Chín vừa kể, vừa cạo hăng say ngang nhau. Tay và miệng thím ráo riết hoạt động, cho đến khi cái lưng của dì Sáu đầy nhóc những vệt đỏ, không còn chỗ để đặt đồng xu vào nữa thím mới chịu dừng tay.
Thím Chín bỗng chợt nhớ ra, đây là lần đầu tiên dì Sáu để cho thím cạo một cách im ru, không nhún nhích cục cựa hay rên la gì ráo!
Thím Chín chưa gọi Nhạn đã chạy te te tới. Một tay cô cầm khăn, một tay bưng ly nước trà. Nhạn đưa ly nước cho dì Sáu rồi nói:
-Má uống một miếng trà đường vô cho khỏe đi má
Dì Sáu vừa vói tay bưng ly trà là Nhạn liền trải cái khăn lau mặt sọc ca rô xanh trắng của mình lên lưng dì, rồi lau sạch bách những vết dầu hôi trên đó. Nhạn nhìn cái lưng đầy những đường ngắn, dài, ngang, dọc mang màu đỏ đậm, đỏ nhạt xếp thành hình xương cá mà xuýt xoa một cách hài lòng:
-Gió quá chừng, bởi vậy má hổng nằm vùi sao được?
Thím Chín lấy ngón tay trỏ chỉ vào những vệt bầm đen để cắt nghĩa cho Nhạn:
-Cái nầy là gió cũ nhập từ mấy hôm trước.
Chỉ vào những vệt màu tươi như bông điệp, thím nói:
-Cái nầy còn mới tinh, chắc mới nhiễm hồi sáng.
Lau xong, Nhạn bỏ vạt áo xuống cho kín cái lưng dì Sáu, không quên lấy tay vuốt cho nó thẳng thớm. Cô đi ra sau bếp rồi bưng cái mâm có tô cháo và chén nước mắm với trái ớt hiểm đã giầm sẵn lên. Cô đặt mâm xuống, bưng tô cháo đưa dì Sáu, nói:
-Con ăn chay nên không có nêm, má ăn thử coi có lạt thì chế nước mắm vô.
Rồi cô hỏi thím Chín:
-Để con múc một chén, thím ăn thử rồi nói cho con biết còn thiếu cái gì nghen thím?
Thím Chín lắc đầu:
-Thím nghe cái mùi là biết nó ngon rồi! Thím mới ăn, cơm còn nằm ngang cần cổ, ăn hổng nổi nữa chớ hổng phải chê. Để dành cho má con ăn từ từ. Con ráng mà ép cho chỉ ăn nhiều lần cho hết, chớ tao thấy cỡ nầy cái mình của bả mỏng lét, ốm lắm đó nghe bây!
Nhạn đáp giọng buồn buồn:
-Con ép dữ lắm mà mỗi bữa má ăn có hai chén lưng lưng hà.
Chờ Nhạn đi khuất, thím Chín nói:
-Tui thấy con Nhạn nó săn sóc cho chị mà tủi thân muốn chết! Con nuôi mà nhờ gấp mười con ruột. Con Nhu không bằng một lai nó. Mấy lần tui bịnh...
Dì Sáu ngắt ngang:
-Chị đừng có so sánh như vậy mà tội nghiệp cho con Nhu. Trong xóm nầy, có ai cưng vợ bằng anh Chín đâu? Mỗi lần chị bịnh là ảnh lăng xăng, lít xít xung quanh, còn chỗ nào cho nó nữa?
Thím Chín cười, nét mặt có phần mắc cỡ, có phần hãnh diện. Thím nói:
-Thì vợ chồng mà, săn sóc qua, săn sóc lại với nhau.
Dì Sáu nói:
-Thằng Phục nó hay nói với tui: "Con thấy nhà bác Chín con ham quá! Nhà có mấy người hà, mà cứ có chú Chín là nghe tiếng nói, tiếng cười rôm rả. Hể chú đi thì thôi, vừa về tới nhà là kêu, là hỏi tới thím liền. Ai mời đám cưới, đám hỏi, thôi nôi, đầy tháng... hai ông bà cũng đi cặp kè với nhau".
Thím Chín cự:
-Vui cái gì, tui bực mình gần chết. Chồng già mà bằng ba con nhỏ. Hở một chút là kêu, là réo. Đầu hai thứ tóc mà còn hổng nên nết...Chị coi từng tuổi nầy rồi, còn bị ổng nhét vô bụng một trái bầu, làm tui mắc cỡ muốn độn thổ, không dám vác cái mặt đi đâu hết!
Đây là lần đầu tiên thím Chín đề cập đến tình trạng thai nghén của mình. Dì Sáu đâu dễ bỏ qua cơ hội hiếm có, chụp lẹ rồi khai thác luôn:
-Còn mấy tháng nữa là chị nằm ổ vậy?
Thím Chín thở dài:
-Mấy lúc sau nầy tui có tháng không đúng ngày nên cũng hổng biết chắc!
Thím vô tình bộc lộ:
-Dám một lượt với con Nhu lắm! Tại cái hôm...
Nói tới đó thím chợt im phắt lại, rồi nói tiếp giọng lo lo:
-Tui sợ hai mẹ con sanh một lượt, hổng ai đỡ ai được.
Dì Sáu hứa:
-Chị đừng lo. Tới chừng đó tui với con Nhạn chia nhau nuôi hai má con chị.
Thím Chín thở dài một cách nhẹ nhõm:
-Chị nói vậy tui nghe nhẹ trong mình quá sức! Nói nào cho ngay, ban đầu ổng cũng biểu tui cậy chị. Rồi hổng biết suy nghĩ sao đó, chắc thấy coi hổng được nên biểu thôi đừng có nhờ, để ổng lo. Nghe ổng nói vậy tui càng lo lung. Ba cái chuyện nấu cơm, kho cá, giặt đồ... ổng đâu có biết thứ nào.
Dì Sáu bồi thêm:
-Mình sanh nở, cái chuyện cơm cá, nước nôi, xông hơ... cần thiết nhứt hạng. Đàn ông không kham nổi đâu. Mấy bà vợ nấu ăn ngon như chị hay giành làm bếp hết, bởi vậy mấy ông chồng dở òm hà! Ảnh nấu chắc chị nuốt hổng trôi đâu! Ăn không được thì làm sao mà đủ sữa cho đứa nhỏ.
Rồi dì nói giỡn cho thím Chín khỏi ngại:
-Giúp qua giúp lại mà. Biết đâu mai mốt tui có chồng lần nữa rồi tới phiên chị nuôi đẻ giùm tui.
Thím Chín cười ha hả, vỗ vai dì Sáu một cái bộp khiến cái muỗng dì đang cầm trên tay rớt xuống tô. Thím cứ cười miết, lát sau ráng dằn lại mà nói:
-Để tui biểu ông Chín nhà tui cho ông Bảy Chích hay là chị đang muốn bước thêm một bước nữa, chắc ổng mừng thiếu điều tuột cái...
Dì Sáu ngắt ngang:
-Nói chơi thôi bà ơi! Bà mà đồn tới tai thằng chả là tui bỏ xóm mà đi coi như khỏi có ai nuôi bà hết đó.
Thím Chín còn chưa hết trớn:
-Chị để cho tui đứng ra làm mai chuyện nầy cho. Chắc được ăn nguyên cái đầu heo. Hổng chừng từ trở đi giờ khỏi tốn đồng xu tiền thuốc nào hết.
Dì Sáu ghẹo:
-Bộ làm mai cho thằng Phục, trật vuột tới cỡ đó mà chị chưa tởn hay sao?
Câu nói của dì Sáu xóa mất nụ cười trên hai gương mặt của họ một cách chóng vánh. Cái muỗng đầy cháo đang đưa lên ngang miệng bỗng từ từ hạ xuống.
Thím Chín giục:
-Chuyện đó để sau tính, rồi đâu cũng vào đó hết. Bây giờ cứ lo cái bịnh của mình trước đã. Chị ăn hết tô cháo nầy một cái ót cho tui coi!
Nhạn bưng trên tay ly nước trà có vài lát gừng, bàn tay bên kia bụm lại. Có mấy viên thuốc xanh xanh trắng trắng nằm trong đó, đi trờ tới.
Cô nói hùn vô:
-Má ăn cho hết tô cháo đi má, cho nó chặt cái bụng đặng uống mấy viên thuốc nầy vào. Cô Năm cứ dặn tới dặn lui là phải ăn trước cho thiệt no rồi mới uống nó vô. Cổ nói mấy cái thuốc trị cảm nầy phá bao tử dữ lắm, uống vô lúc cái bụng còn lỏng le là không có tốt!
Thím Chín nói, nửa thiệt, nửa giỡn:
-Má con coi bộ cảm hơi nặng đó, chắc phải rước ông thầy Bảy, chích cho bả một mũi mới êm.
Dì Sáu sợ Nhạn tưởng thiệt nên la toáng lên:
-Thôi khỏi, thôi khỏi, tui hợp với chị Năm lắm. Chỉ bán thuốc cho tui lần nào cũng uống có một gói là hết tiệt, dứt bịnh luôn!
Sáng hôm sau, dì Sáu đang cầm cây chổi trong tay, lom khom móc bụi ở kẹt bồ lúa thì nghe tiếng thím Chín sang sảng ngay sau lưng mình:
-Sao hổng lo nằm nghỉ, mới kha khá là hổng để cho hai bàn tay ở yên!
Dì Sáu vẫn tiếp tục công việc của mình, không dừng chổi lại lấy một giây nhưng vẫn trả lời:
-Nằm hoài ai mà chịu nổi.
Thím Chín hỏi tiếp:
-Con Nhạn đâu?
Dì Sáu đáp:
-Nó đi học may rồi.
Thím Chín quở:
-Chị bịnh mà nó không ở nhà lo cơm nước hay sao? Cái con nhỏ nầy thiệt là...
Dì Sáu ngắt ngang:
-Chị đừng có rầy nó mà tui mang tội. Nó đâu có chịu đi, tui ép dữ lắm mới được đó!
Thím Chín leo lên võng ngồi. Thím rút hai cái cẳng lên để không cản đường chổi của dì Sáu.
Dì Sáu ngạc nhiên hỏi:
-Bộ bữa nay hổng đi chợ hay sao mà qua đây ngồi, coi bộ khỏe re vậy?
Thím Chín gật đầu:
-Đi chớ, ghé qua nói với chị chuyện nầy rồi đi.
Dì Sáu lật đật gom rác lại, treo cây chổi lên cái mắc của cây cột tre trong nhà bếp. Dì lấy hai cái mo cau chập lại để hốt. Dì đem rác bỏ vô cái hố sau hè mà hôm trước đã đào để đắp cho cái nền chuồng heo cao thêm, đi rửa tay rồi vừa ngồi trên bộ giạt kế cái võng, vừa rút cái khăn đội trên đầu xuống lau tay, vừa hỏi:
-Chuyện gì, có lớn lao lắm hông?
Thím Chín chép miệng đáp:
-Chuyện nầy mà hổng lớn thì còn cái chuyện nào mới lớn?
Trầm ngâm một lát thím nói:
-Hồi tối tui không có ngủ được, suy nghĩ nát nước cái chuyện con Tím với thằng Phục. Nói thiệt tui tính cho chị mượn hai lượng vàng đặng bán ra mà lo đám cưới. Nhưng rồi nghĩ đi nghĩ lại thấy thất sách lắm! E là thương mà tính trật cái thành ra là hại, tại...
Dì Sáu ngắt lời:
-Chị có cho tui cũng không dám mượn. Cái số đó lớn lắm, sợ làm tới trọc đầu cũng chưa trả nổi. Kéo dây kéo nhợ hoài rồi mất lòng nhau...
Thím Chín phẩy tay:
-Tui không sợ chị giựt, cái tánh chị tui đâu còn lạ, chỉ có điều vàng lên giá từng ngày, chưa tới một năm mà tăng gần gấp đôi. Tui sợ chị mua không kịp mà trả.
Dừng lại mấy giây, thím nói tiếp:
-Tui thấy chỉ còn có một cách là gầy hụi...
Dì Sáu lại ngắt lời thím Chín lần nữa:
-Tui không có làm nổi cái chuyện đó đâu. Mình phải giàu thì bà con mới tin tưởng mà giao tiền cho giữ. Cũng phải có họ hàng ủng hộ...
Thím Chín cãi:
-Không phải tiền nhiều mà cần nhứt là cái uy tín. Cái vụ nầy thì tui đứng ra bảo lãnh cho chị. Xóm nầy nhà nào mà hổng chịu ơn tui, tui mà rủ giùm chị chắc họ hổng nỡ từ chối.
Dì Sáu nhìn thím Chín bằng đôi mắt cảm động, dì nói:
-Số tiền lớn quá, liệu có kêu đủ tay em hông chị?
Thím Chín gật đầu:
-Tui tính rồi, mình kêu hai dây, mỗi dây mười hai người, đóng một đầu năm chục. Một dây khui mùng một, một dây khui ngày rằm. Chị nhắm kham nổi không?
Dì Sáu tính nhẩm một lát rồi nói:
-Ráng bớt ăn xài thì chắc cũng đủ.
Chơi hụi là hình thức bà con mượn tiền nhau mà không phải chịu lời. Hể nhà nào có việc cần xài tiền như gả, cưới, mua đất... Thì họ sẽ đứng ra làm đầu thảo. Những hụi viên được gọi là tay em. Các tay em sẽ đưa cho đầu thảo mượn trước một số tiền bằng số tiền hụi. Nếu kêu hụi năm chục thì họ sẽ nộp năm chục.
Đến ngày khui hụi, thường thì một tháng một lần, các tay em sẽ đến nhà chủ hụi (đầu thảo). Mỗi người viết một con số vào tờ giấy của mình rồi gói kín lại, bỏ vào lon sữa bò. Đến lúc khui chủ hụi sẽ cầm cái lon, xóc cho đều rồi thò tay vô bóc ra từng miếng. Con số của người nào lớn nhứt thì người đó được hốt. Nếu có hai số lớn bằng nhau, miếng giấy của ai được bóc trước thì người đó thắng. Số tiền họ nhận từ mỗi người bằng năm chục trừ đi số tiền họ ghi trong giấy của mình.
Những người đã hốt rồi, sau đó sẽ đóng hụi "chết", nghĩa là đóng lại cho những người hốt sau đúng năm chục mỗi tháng. Người nào nuôi tới cùng sẽ được hốt chót, gom đủ của mỗi người đúng năm chục. Người chủ sẽ trả lại cho từng tay em mỗi người năm chục vào lượt họ.
Đây là cái hình thức mượn tiền trả dần, ai cũng có lợi nên rất phổ biến. Trong xóm Cầu Ván nhờ vậy không có ai làm nghề cho vay lấy lời, cũng không ai phải mang công mắc nợ, phải cầm vườn cố đất.
Thím Chín hỏi dì Sáu:
-Tui tính như vậy chị thấy có được hông?
Dì Sáu không trả lời chỉ lấy khăn lau mắt.
Thím Chín lại quở:
-Cái chị nầy, mít ướt quá chừng! Vậy là chịu rồi phải hông? Để trưa nay cơm nước xong rồi tui qua đây, dắt chị đi theo tới từng nhà.
Dì Sáu nghẹn ngào:
-Chị giúp keo nầy coi như tui được tái sanh thêm một lần nữa. Hổng biết mai mốt mẹ con tui phải làm cách nào để trả cho hết cái ơn của chị đây?
Thím Chín nói giỡn:
-Ủa, chớ hổng phải mới hứa nuôi đẻ hai mẹ con tui sao?
Dì Sáu cười:
-Ba cái chuyện trên đầu móng tay đó ai mà tính!
Thím Chín nói:
-Chị thấy nhẹ chớ tui thấy nặng lắm đó! Vậy là chịu làm chủ hụi rồi phải hông?
Nói rồi thím bỏ hai chưn xuống một lượt, dì Sáu lật đật phóng ra khỏi tấm giạt tre, cầm tay thím kéo lên.
Thím Chín vuốt lại hai cái ống quần cho thẳng rồi hỏi:
-Chị có gửi mua món gì hông?
Dì Sáu tính nhờ thím mua giùm con cá, nhưng rồi sợ tốn tiền. Bắt đầu từ hôm nay dì sẽ phải dè sẻn từng đồng để dành làm việc lớn, nên lắc đầu nói:
-Nồi cháo hôm qua còn.
Thím Chín rầy:
-Hà tiện lúc nào cũng được, còn khi bịnh là phải ăn uống đàng hoàng. Để tui mua cho chị một con cá lóc. Chị qua bên nhà cắt vài cọng bạc hà với ngắt một nắm rau nấu chua về rồi nấu nồi canh mà ăn cho giải cảm. Có sức khỏe thì làm việc gì cũng được. Ăn uống kham khổ quá cái đổ bịnh là sanh chuyện nữa.
Đi ra tới trước cửa thím Chín bỗng quay trở vô nói:
-Chị Bảy sắp phá bầy đám heo con, chị lại đó lựa hai con đem về nuôi đi. Cái vườn chuối của tui rộng minh mông, chị cứ đốn về mà quyết cho heo ăn. Nuôi chừng vài tháng là kịp đem một con quay để làm đám hỏi. Mấy tháng sau chắc con kia cũng đủ tạ để đưa qua nhà gái.
Dì Sáu lại gật đầu, lại nhìn thím Chín bằng đôi mắt ươn ướt mà không nói nổi một lời.
Chiều hôm ấy, trong bữa cơm, dì Sáu kể cho Phục và Nhạn về dự tính của thím Chín. Phục chỉ trầm ngâm ngồi nghe, Nhạn thì chẳng thể dấu được nụ cười.
Từ lúc dì Sáu đi coi mắt về, gương mặt của dì y như lá trầu héo. Nhạn đoán là công việc không xuôi chèo, mát mái, nhưng chẳng dám hỏi một tiếng nào.
Hơn ai hết, Nhạn mong cái đám cưới nầy sớm thực hiện để những người mà cô thương yêu nhứt, được sống cùng nhau dưới một mái nhà.
Cô chưa kịp bày tỏ niềm vui thì nghe tiếng Phục cằn nhằn:
-Họ làm phách, làm cao thì mắc gì mình phải đeo theo. Bộ má sợ con không kiếm nổi vợ hay sao? Nói thiệt với má, có mấy cô, mấy bác kêu gả con gái cho con mà con từ chối hết!
Dì Sáu nói:
-Nhà mình không có đất đai nhiều. Con Tím nó có cái nghề may, sau nầy đỡ đần cho chồng, cho con được nhiều lắm! Em Nhạn nó theo phụ chị dâu, khỏi ra đồng rồi bị nắng táp mưa sa, tay chưn khỏi chai, khỏi phồng. Mai mốt má già cả, đau yếu cũng có con dâu, con gái ở sát một bên săn sóc. Lúc chết cũng có người ở gần mà nghe má trối.
Ngừng một lát dì nói tiếp:
-Má thấy cái cảnh bà Chín Rạng mà lo, mà rầu hết sức! Con cháu ráp nhau đi đồng ráo nạo, bỏ bả ở nhà mình ên. Bả đói bụng chờ hết nổi, lọ mọ đi bới cơm ăn, vấp chưn té nằm dưới đất, đứng lên không nổi rồi nhập thổ luôn. Cái bụng còn lép xẹp chưa có hột cơm nào!
Nói tới đó dì buông chén cơm xuống rồi lấy chéo khăn chậm mắt. Phục thấy má mình buồn, nghe bà nói vậy thì làm thinh, nét mặt dịu lại, không cau có như ban nãy. Chàng gắp hai cái gò má của con cá lóc, chấm vô chén nước mắm rồi bỏ vô chén của dì Sáu.
Nhạn cũng chực hờ, chờ dì ăn xong hai miếng cá đó rồi trở đầu đũa gắp cái hầu đầy nhóc thịt, miếng ngon thứ nhì sau cái gò má, bỏ liền vô chén dì.
Dì Sáu rầy:
-Để má ăn tới đâu, gắp tới đó! Con ăn chay đừng có chọt đũa vô đây.
Chiếu hai con mắt vô ngay mặt Phục, dì hỏi:
-Con nhắm mỗi tháng cả nhà mình kiếm được một trăm bạc để đóng trả hông?
Phục gật đầu:
-Con tính đi mua tre về đương thêm mấy cái lộp, đặt dọc bờ mương để bắt tôm càng. Tôm cỡ nầy có giá lắm! Mỗi ngày trút được vài con, bán cũng kiếm được bốn năm đồng.
Nhạn góp thêm:
-Con biết đương chài, đương lưới... Má nói với thím Chín coi ai có đặt thì thím nhận giùm để con lãnh về tối làm thêm, mỗi tháng chắc cũng kiếm được mười mấy, hai chục đồng.
Dì Sáu nhìn hai đứa con của mình bằng đôi mắt cảm động, dì nói:
-Còn về phần mình, má sẽ nuôi hai con heo với gầy một bầy gà. Tới chừng lớn chắc cũng kịp làm đám mà đãi khách. Nếu còn dư thì bán mua thêm đồ nấu với tỏi, tiêu, đường, muối...
Qua dịp mở hụi nầy dì Sáu mới thấy thím Chín có uy với bà con ra sao. Chẳng những thím rủ ai cũng theo mà có những người thím ngại không dám rủ, như mợ Hai Thọ, dì Bảy Ngọt... cũng tìm tới nhà rồi xin dì Sáu cho làm tay em. Mỗi người đứng tới hai chưn hụi.
Gom đủ tiền trong tay, dì Sáu tức tốc nài thím Chín đi lên chợ Tân Châu với mình. Họ lại tiệm vàng để sắm nữ trang cho Tím liền vì tiền càng để lâu càng mất giá.
Trước đó mấy ngày cả hai, dì Sáu và thím Chín cũng cùng lại nhà dì Bảy xem bầy heo con. Họ lựa được hai con, một trắng một lang, khỏe nhứt đàn.
Lựa được hai con heo ưng ý rồi, dì Sáu liền ngồi đò, qua ngôi chùa Lá, nhờ sư thầy lựa giùm ngày tốt để cho hai con heo nhập chuồng.
Lần đi bắt heo sau đó thím Chín kêu Phục theo bởi thấy chàng dễ nuôi, món gì ăn cũng được, không kén cá chọn canh và sức ăn thì phải nói là mạnh hơn hết thảy những người thím biết.
Bà con nông thôn suy nghĩ đơn giản lắm! Họ cho rằng con vật sẽ giống cái tánh của người thả nó vô chuồng. Ngay cả những đứa con nít cũng vậy. Cái muỗng bột đầu tiên của chúng, thường do một người trong gia đình, hoặc trong xóm, có tiếng là giỏi ăn nhứt đút cho.
Phục vác cái bao bố bên trong chứa hai con heo nhỏ xíu, đi từ nhà dì Bảy về theo con đường ven mương ấp chiến lược. Chàng không dám đi con lộ cái sợ bị bà con để ý. Những thanh niên sắp kết hôn hay ngượng, họ luôn có cảm giác là đang bị mọi người chung quanh dòm ngó từng li, từng tí, nên cố lảng tránh được lúc nào hay lúc nấy.
Hai con heo bị nhốt chung trong cái bao, chúng bực bội nên cứ quẩy đạp và kêu inh ỏi suốt. Mấy đứa con nít đang bắn chim, thọc me nước, bắn cu li...dưới bóng mát của hai hàng me nước trên con đường cộ, nghe thấy. Chúng bỏ dở cuộc chơi, đi theo sau để chờ coi thả heo y như một đám rước.
Đi ngang qua nhà ông Bảy Chích, có tiếng hỏi vọng ra:
-Chuẩn bị cưới dâu hả cô Sáu?
Dì Sáu bỗng nhớ đến cái chuyện thím Chín ghẹo hôm trước, nên khi không mà mắc cỡ ngang xương, mặt mày đỏ lơ đỏ lửng, chỉ đáp có mỗi một tiếng:
-Dạ.
Rồi đột ngột tăng tốc, bỏ thím Chín lại phía sau, đi một cái vù qua mặt luôn cả Phục.
Thím Chín gọi theo:
-Làm cái giống gì mà chạy như ngựa tế vậy? Chậm chậm lại chờ tui với chớ! Người ta có bầu, có bì làm sao dám đi lẹ để theo cho kịp?
Dì Sáu làm bộ không nghe, đi qua khỏi đó một đoạn khá xa rồi mới đứng lại chờ. Thím Chín vừa đi vừa cười, không biết thím nói cái gì mà Phục cũng cười.
Dì Sáu chột dạ, dì hỏi thím Chín:
-Có chuyện gì mà hai thím cháu vui quá vậy?
Phục nhìn dì Sáu chăm chú. Chàng nhận ra má mình chưa già và còn rất đẹp. Chợt hiểu vì sao mà ông thầy Bảy đối với mình có phần ưu ái.
Phục ngậm ngùi, tiếc cho tuổi xuân của bà đã qua nhanh quá. Cái hạnh phúc trong hôn nhân của những phụ nữ lao động như má chàng rất ít oi và ngắn ngủi.
Ba của Phục ngày xưa thích ăn nhậu. Hình ảnh của ông lưu lại trong lòng chàng là cái dáng ngồi xếp bằng trước mâm rượu với cái lưng rất thẳng.
Má Phục vừa lo mua cá đem ra chợ bán, vừa lo cơm nước, tắm gội, giặt giũ cho cả đám con nheo nhóc. Hai bàn tay bà chỉ ở yên khi chấp lên bụng trong đêm lúc ngủ. Những đêm đó thường bị gián đoạn bởi thình thoảng chàng bị đánh thức bởi chiếc ghe cui, căn nhà di động của họ chòng chành.
Phục tự hỏi những người phụ nữ bình dị nầy, họ lấy sức lực từ đâu để đúc nặn, nuôi nấng một bầy con và người chồng vạm vỡ của họ. Họ gầy guộc, dẻo dai như một thân tre mang đầy cành lá trên người, dù mưa gió luôn làm chao đảo nhưng bão tố khó lòng đánh gục.
Cái chuồng heo của thím Chín bị bỏ không từ mùa nước, hôm qua đã được Nhạn quét dọn sạch sẽ. Cái dáng xập xệ của nó được rủ bỏ, nhờ cái mớ váng nhện lòng thòng trên mái được quơ sạch. Những chỗ trũng do heo ủi cũng được Nhạn lấp bằng. Lá bùa bằng giấy đỏ, to chừng bàn tay, với những nét mực đen ngoằn ngoèo vẽ trên đó, còn mới tinh, ôm dính khắng một trong bốn cây cột tre của nó.
Phục dốc ngược cái bao để thả hai con heo ra, chúng tiếp đất bằng lưng, lộn nửa vòng rồi đứng lên bốn cái chân một cách gọn hơ. Tụi nó chạm mỏ vào nhau, hít hít mấy cái như làm thủ tục hỏi thăm rồi cùng lắc đầu lia lịa. Chỉ có vậy thôi mà đám con nít cũng reo lên một cách khoái trá.
Dì Sáu đi vội vào nhà, lấy cái thau nhôm đổ nước vào. Dì xúc một vùa cám và múc một vá nhỏ xác mắm- hôm qua dì vừa nấu nước mắm để lấy xác cho chúng ăn - trộn đều.
Bưng thau cám ra chuồng, dì đưa cho Phục và nói:
-Con trúc vào cái máng cho gọn, coi chừng đổ ra ngoài đó!
Phục đón lấy, rót từ từ vào cái máng cây cũ, đã được rửa sạch và hong khô. Hai con heo đang nằm nghỉ mệt sau một chặng đường vất vả, đánh hơi mùi thức ăn bèn chạy ùa lại, gục đầu vô máng uống hùng hục. Mấy đứa trẻ bu quanh đang chán định bỏ về liền nán lại ngó chúng ăn.
Con heo lang (heo bông) láo ăn quá cỡ! Nó cho cả bốn chân vào máng, chễm chệ đứng luôn trong đó. Phục phải bồng lên, đặt ra ngoài. Nó vừa ăn vừa hất mũi vào mặt con heo trắng, khiến con nầy phải dời qua phía khác. Vẫn chưa chịu thôi, nó cứ lấn tiếp, cốt cho con heo trắng ra rìa.
Đám con nít, đứa thì khoái trá ủng hộ, đứa thì bực bội quát:
-Cho nó ăn với chớ! Đồ cái thứ tham ăn như... heo!
Bầy gà con với sự hộ tống của mẹ, cũng chui vào chuồng. Chúng mổ lia lịa những hạt cám nhỏ xíu văng quanh máng. Hai con heo chẳng ngó ngàng tới cái đám loi choi đó. Chúng mãi mê ăn không thèm để ý. Con heo lang đã no nê, nó vừa nằm ịch xuống thì một chú gà con nghịch ngợm vội xán lại, mổ túi bụi lên lớp lông còn dính cám trên mõm nó. Thoạt đầu nó không thèm chấp, chú chàng bắt trớn nhảy luôn lên mặt. Điều nầy khiến nó bực bội, thế là nó khỉnh mũi rồi hất mạnh đầu một cái, khiến y ta té lăng chiêng, ba giò bốn cẳng chạy ù về mét mẹ, miệng kêu đau rối rít.
Con gà mái xòe cả hai cánh ra, kẹp nó vào một bên nách, rồi "cục cục" luôn miệng, vừa vỗ về vừa la mắng, ra dáng một bà mẹ thương con nhưng nghiêm khắc.
Cảnh tượng ấy cũng giúp mấy tên lóc chóc, đang hau háu săn tìm niềm vui quanh chuồng, thích thú.
Bây giờ con heo trắng mới được tự do. Nó đứng yên một chỗ, gục đầu xuống máng ăn một cách từ tốn, cho đến khi cái máng cạn sạch mới đủng đỉnh bỏ đi.
Đám con nít cũng tản hàng. Một số định quay về hàng me nước, một số còn chần chừ. Bỗng một thằng bé đen thui, gầy như cây mía, gọi toáng lên:
-Đi tắm tụi bây ơi!
Thế là chúng hét lên một lượt, tất cả cùng hưởng ứng một cách nhiệt liệt, thi nhau chạy ra bến để đua coi đứa nào phóng xuống nước đầu tiên. Mấy đứa lớn để nguyên cả quần mà tắm, đứa nào cũng ở trần nên bỏ qua cái việc rườm rà là cởi áo máng lên cây. Mấy đứa nhỏ xíu chưa biết mắc cỡ thì lột hết ra rồi chất đống lên nhau. Đứa bé nhứt, trước đây chắc bị giấu mất biệt cái quần, lo lui cui tìm chỗ để cất. Nó xuống nước sau cùng nên bị tụi kia chộ quá chừng.
Mấy đứa con gái đang tắm cái bến bên cạnh, thấy đám con trai ào ào nhảy xuống nước, bèn rút lui, nhường lại địa bàn một cách êm thắm.
Những đứa tắm sông chuyên nghiệp, không hài lòng với cái chuyện bơi tới, bơi lui, hụp lên, hụp xuống một cách nhạt nhẽo. Chúng rủ nhau leo lên cây sung, đứng sắp hàng trên cái nhánh de ngang ra sông, to bằng bắp vế của người lớn, biểu diễn coi đứa nào nhảy xuống nước đẹp hơn.
Chúng tắm mãi mê cho đến khi Phục ôm từng con heo xuống bến. Chúng lại bu quanh con heo để tắm cho nó. Đứa nào cũng cố thò tay để gãi cho bằng được bộ lông cứng ngắt.
Phục bồng con heo trắng lên nhà. Con nầy được tắm sau - có lẽ từ đây cho tới già, nó sẽ luôn luôn bị con heo lang kia cướp mất cái quyền được ưu tiên cả ăn, lẫn tắm - Chàng thả nó vô chuồng rồi lật đật quay xuống bến để tắm chung và cùng nô đùa với đám trẻ nhỏ.
Ngọn lửa trong lòng chúng lại cháy bùng lên. Tụi nó xúm lại bám Phục như sung, đòi chàng đòng đòng lên vai rồi tung lên cho thật cao.
Dì Sáu nghe tiếng cười của con trai vang lên từ bến sông. Dì lắc đầu, nói một mình:
-Cái thằng! Già cái đầu, sắp có vợ rồi mà còn thích chơi với mấy đứa con nít.
Rồi dì lật đật đi vo gạo nấu cơm bởi biết tắm xong là Phục sẽ đói, sẽ hối dọn cơm như giặc.
Dì lấy con mắm cá lóc duy nhứt còn lại trong cái gáo dừa đen thùi, được một nùi lá chuối khô chèn kín miệng, đang treo trên gióng xuống. Dì cho nó vào cái tô đít nhọn, rắc vô đó một muỗng đường cát, tiêu, hành lá xắt nhỏ...rưới thêm mỡ nước lên lưng rồi đặt vô nồi, nấu một lượt.
Vì chưng mắm nên dì cho nước vừa đủ cho gạo nở để không phải chắt nước cơm. Chờ cơm sôi vài dạo, dì dụi bớt mấy cây củi, chừa than lại rồi để đó đi ra sau hè.
Vói tay lên giàn, dì cắt một trái mướp dài gần bằng cánh tay của mình. Dì xách vô nhà, gọt vỏ đem rửa, để lên rỗ cho ráo rồi đi ướp nấm rơm để làm món chay cho Nhạn.
Phục vừa bước chân vô nhà là ngồi ngay lên cái chõng ngoài hiên sau, nơi có cái mâm với tô canh mướp nghi ngút khói và tô mắm thơm lừng.
Chén cơm đầy vun được đôi đũa tre gát ngang miệng, đó là dấu hiệu mời ông bà khuất mặt về hưởng. Phục bưng chén lên bằng cả hai tay, đưa lên ngang trán lầm bầm khấn:
-Con xin mời ông ngoại, bà ngoại, ông nội, bà nội, ba cùng mấy em về ăn cơm.
Đặt chén cơm xuống. Chàng hối:
-Má lại ăn luôn cho nóng!
Dì sáu đang loay hoay với trách nấm rơm kho trong bếp, nói vọng ra:
-Con ăn một mình đi. Bữa nay má ăn chay, chờ con Nhạn về ăn chung với nó cho vui.
Phục gắp một miếng dưa leo, nhúng vào chén mắm cho vô miệng nhai rao ráo. Kế đó rỉa một miếng to trên cái lưng tươm mỡ bóng lưỡng của con mắm bỏ vô chén rồi và chung với cơm. Chỉ một lần và thôi mà chén cơm đã lưng xệu. Chàng múc mấy muỗng canh, chan vô chén đầy nhóc, rồi lùa vào miệng cả nước lẫn cái.
Dì Sáu nhìn mấy giọt mồ hôi đang tươm trên trán con trai một cách hài lòng. Đó là dấu hiệu cho thấy bữa cơm thành công và Phục đang ăn một cách say sưa.
Nồi cơm vơi đi nhanh chóng. Khi cơm trong nồi chỉ còn một nửa, cái chén sạch trơn và bao tử đã đầy óc ách, Phục liền đặt đôi đũa nằm vắt ngang trên hai bàn tay chấp lại, nó được kẹp giữa ngón cái và nón trỏ. Phục nâng đũa lên ngang ngực, xá vài lần rồi mới để gọn vô mâm.
Bữa ăn coi như đã xong. Phục bước ra sân, ngắt chót lá dừa rồi tuốt hết phần lá chỉ chừa cái cọng ở giữa. Chàng vừa chọc cái cọng nầy vô từng kẻ răng để xỉa, vừa nhìn trời mây sông nước...
Ném cây tăm dừa trong tay xuống đất, chàng tiến tới cái lu nước trước hàng ba, mở nắp múc một gáo đầy rồi đi lại cây dừa ban nãy. Phục rót nước vào bàn tay khum lại, vốc lên miệng để rửa rồi hớp từng ngụm để súc sùng sục cái họng, phun vào gốc dừa tưới để trả công cho nó. Lại múc thêm một gáo nữa, lần nầy chỉ lưng lưng, ngửa cổ uống cạn. Chàng máng gáo lên cây cọc tre cắm sát bên lu rồi leo lên cái võng treo gần đó, nằm đưa một cách hết sức thong dong.
Dì Sáu lui cui dọn mâm. Dì đem mấy cái tô, chén dơ ra sàn nước, nhúng vô thau nước vo gạo còn chứa lại để rửa chén. Múc nước tráng sơ cái mâm rồi treo lên cho ráo.
Nhạn vẫn chưa về, để khỏi sốt ruột trong lúc chờ đợi, dì Sáu moi óc, cố tìm việc làm để giết thì giờ. Dì chợt nhớ ra, vội đi lại hàng rào, lấy cái tỉn không đang úp trên cọc tre để phơi. Cái tỉn đã cũ lắm rồi, tấm nhản dán bên hông ghi: "Nước mắm nhỉ, loại thượng hạng" với cái tên "QUỐC HƯƠNG" rất to màu đỏ, đã rách lỗ chỗ. Dì xách nó bằng một tay, đi te te qua nhà thím Chín.
Thím Chín đang ngồi vo gạo, dì Sáu lật đật chạy đến, miệng kêu:
-Đổ nước vo gạo vô đây nè chị Chín!
Thím Chín quay lại nhìn rồi quở:
-Cái tỉn nhỏ như vậy đựng làm sao mà đủ?
Dì Sáu cười:
-Chị vo cho kẹo giùm tui, nhiều quá tụi nó uống cũng hổng hết.
Thím Chín nghiêng nồi, rót vào gọn hơ không đổ ra ngoài đến một giọt.
Vừa làm thím vừa hỏi:
-Chị đốn chuối chưa?
Dì Sáu lắc đầu:
-Chưa! Hai đứa nó còn nhỏ quá nên tui nấu gạo lức cho ăn ròng ít bữa rồi mới từ từ chêm chuối vô.
Vo gạo xong, thím Chín đổ nước vô nồi, thọc ngón tay trỏ vô đo rồi nghiêng nồi chắt bớt nước ra một chút.
Thím giải thích dù dì Sáu không hỏi:
-Bữa nay ăn canh, hổng cần chắt nước cơm.
Rồi bưng nồi vô bếp.
Dì Sáu cũng bợ cái tỉn về nhà. Dì rinh nó bằng cả hai tay. Cái tỉn đầy ấp nước cơm nên khá nặng, dì phải bước ngắn lại và đi nhẹ nhàng để nước không sánh ra ngoài.
Nhạn vẫn chưa về. Dì Sáu bắt đầu nghe sốt ruột. Những tia nắng đã hoàn toàn chui hết xuống sông. Cái đói trong lòng dì Sáu đã được thay thế bằng cái lo.
Bỏ cẳng xuống võng dì đi xâm xâm ra đường. Đứng giữa lộ, dì lấy cả hai bàn tay che mắt nhìn về hướng cây cầu ván.
Dì đứng với cái tư thế đó rất lâu, hy vọng nhận ra cái dáng gầy gò của cô con gái.
Mãi một lúc khá lâu Phục mới chú ý tới cái dáng bồn chồn của dì Sáu.
Chàng hỏi:
-Má ngóng cái gì vậy?
Dì Sáu chắt lưỡi:
-Con Nhạn chưa về.
Phục ngồi bật dậy, lật đật nói:
-Để con qua nh