TẬP THƠ QUÁ DỞ

Thanh tra Ghote vội choàng khăn quanh người, bước ra khỏi phòng tắm khi nghe vợ nói có một người Anh cần gặp anh gấp trên điện thoại bàn.

Người Anh nào lại qua Bombay, Ấn Độ? Chuyện khẩn nữa?

— Ghote đây.

— Ah! Ah! Lạy Chúa tôi. Anh đấy à. Henry Reymond đây.

Henry Reymond… tên nghe quen quen, nhưng…

— Thanh tra Ghote, anh còn đó không? Nghe tôi nói không?

— Có, có, tôi đang nghe.

Anh nhớ ra rồi. Phải, cách nay nhiều năm anh đã gặp nhà thơ kiêm nhà văn người Anh thích viết truyện hình sự này. Chỉ một lần. Ông ta đến Bombay thăm một người bạn. Và đã xảy ra vụ giết người trong căn hộ kế nơi ông ta thuê. Vụ án do anh đảm trách và Henry bám sát, lấy tư liệu làm nền cho một tiểu thuyết trinh thám.

— Reymond, xin chúc mừng ông đã đến Bombay.

— Không, tôi đang ở Delhi, New Delhi. Tôi đi theo tour của Hội đồng Anh. Ba thi sĩ chúng tôi.

— Vậy ông sẽ đến Bombay chớ?

— Ồ… có điều tôi đã bị bắt giữ, thành thử phải nhờ anh.

— Sao? Tại sao ông lại bị bắt?

— Họ nghĩ tôi phạm tội giết người, nạn nhân là Giáo sư V. V. Goswami.

— Vậy à? Ông có thể kể qua điện thoại được không?

— Tôi gọi điện thoại cũng vì vậy. Không ai chịu nghe tôi. Rồi tôi nhớ đến anh, sĩ quan cảnh sát Ấn Độ duy nhất mà tôi quen biết. Anh có thể đến Đội Cảnh sát Hình sự ở đây, nói rằng chuyện họ bắt tôi thật tức cười.

Ghote, một thanh tra cảnh sát tầm thường ở Bombay, sao có thể gọi điện thoại đến Đội Cảnh sát Hình sự Trung ương nói rằng việc họ bắt Reymond đáng tức cười, nhất là khi anh còn chưa hay biết gì nội dung.

— Nhưng, ông Reymond, điều ông yêu cầu quả là không thể, trăm phần trăm không thể…

Một quãng yên lặng bên kia đầu dây. Rồi giọng nói chậm rãi đến tai anh khác hẳn nãy giờ, đầy vẻ nghiêm trọng:

— Thanh tra… Thanh tra, làm ơn. Hãy làm ơn. Tôi không hề giết người. Thanh tra, anh biết tôi mà. Chúng ta là bạn, chẳng phải sao? Anh biết đấy, tôi không thể giết bất cứ ai. Vả lại, tôi giết người làm gì chớ?

Ghote suy nghĩ. Nếu vụ việc đúng sự thật thì không sao, nhưng nếu Reymond bị oan?

Một thi sĩ, một nhà viết truyện trinh thám nổi tiếng của Vương quốc Anh bị Ấn Độ bắt về một tội giết người mà ông ta không hề phạm, chắc chắn báo chí Anh, và Ấn Độ nữa, sẽ đưa ra khắp thế giới.

Vậy mà, trong khi cả Ấn Độ chỉ mình anh biết Reymond, anh lại làm ra vẻ bận công chuyện nên bỏ qua, không can thiệp.

Nhưng anh có thể làm gì? Điều duy nhất là đến báo cáo với sếp anh. Anh cũng đoán trước sếp sẽ điện thoại đến Đội Cảnh sát Hình sự Trung ương, đồng thời khuyên anh cần hết sức, hết sức thận trọng.

— Ông Reymond – anh đáp – Tôi sẽ cố làm hết sức mình. Hãy chịu khó chờ.

* * *

Hơn 3 giờ đồng hồ sau, Ghote đã lên máy bay đến Delhi. Nhưng anh vẫn chưa biết rõ mình nên làm gì. Tất nhiên, trước hết anh sẽ đến Ban Chỉ huy Đội Cảnh sát Hình sự thủ đô, nhưng làm sao minh oan cho ông bạn Reymond? Còn hai thi sĩ người Anh nữa cùng đi với Reymond thì sao? Giáo sư Goswami đã bị giết chết như thế nào?

Máy bay đã hạ cánh. Anh ra khỏi sân bay. Thời tiết New Delhi lạnh giá, trời lất phất mưa. Anh vẫy taxi:

— Đến Đội Cảnh sát Hình sự.

Đội trưởng Brian Quayne, đã được sếp của Ghote báo trước, vui vẻ tiếp anh. Ông cũng vui vẻ kể tóm tắt vụ án:

— Như vầy. Có buổi tiếp 3 thi sĩ người Anh tại nhà Giáo sư Goswami. Họ chỉ uống nước cam vắt, ăn thức ăn nhẹ. Rồi mỗi người khách được tặng, đúng ra bị nhét vô tận tay, một cuốn thơ của bà Namita Rai nào đó, tựa đề “Những bước đi âm thầm”. Nhưng bà ta chỉ gởi sách tặng mà không tới dự buổi tiếp tân. Các du khách, dĩ nhiên chẳng ai muốn đọc thơ khi tới Ấn Độ tham quan. Vậy là mỗi người đều tìm cách bỏ lại cuốn sách được gọi là thơ ấy cho qua chuyện. Một người “bỏ quên” trên trường kỷ; một nhét đại vô giá sách nhỏ ở phòng khách; còn một để ở tủ chén dĩa.

Nhưng, người phục vụ mẫn cán nhanh chóng tìm ra đủ cả ba quyển sách. Anh ta cho rằng họ vô ý để quên sách; sách lại có chữ tác giả ký tặng từng người nên ai nấy đều được trao lại tận tay và đành phải cầm món quà tặng bất đắc dĩ ấy về khách sạn.

Đêm hôm ấy, Giáo sư Goswami bị giết chết tại nhà. Người ta thấy một tập thơ “Những bước đi âm thầm” trên giá sách. Tập thơ có chữ ký của tác giả ghi tặng ông Reymond. Người phục vụ khai đã đưa tận tay sách cho ba ông khách bỏ quên. Nên mọi nghi vấn đổ dồn vào ông ta là thủ phạm: Ông ta đã trở lại nhà Giáo sư Goswami gây án.

* * *

Ghote gặp hai nhà thơ cùng đi với Reymond trong chuyến thăm Ấn Độ. Cả hai đều cho rằng thơ của bà Rai chán phèo, thơ chẳng ra thơ mà đúng hơn là thẩn, và kể lại sự việc đúng như những gì Quayne từng kể, nhưng họ không hay biết gì về cuốn thơ có chữ ký tặng Reymond trên giá sách nhà Giáo sư Goswami.

— Các ông có thấy Reymond rời khách sạn sau khi trở về không?

— Mỗi người một phòng, nên chúng tôi không thể biết.

Nhưng cả hai đều quả quyết Reymond là con người hiền lành, tính tình lại nhút nhát, không thể nào giết người. Vả ông ta giết Goswami để làm gì khi giữa họ mới chỉ gặp nhau một lần, không thù không oán?

Ghote xin phép được gặp Reymond, chuyện không mấy khó khăn.

Được hỏi về tập thơ tặng mình, Reymond nói liền:

— Tôi biết, chính tôi đặt nó trên giá sách mà.

— Khi nào, có ai thấy không?

— Ngay sau khi nhận lại tập thơ từ người phục vụ, tôi nản quá, nhất quyết phải làm sao bỏ nó. Vậy là tôi nhét sách vô bụng, giả vờ đi vào nhà vệ sinh. Ngang qua giá sách, tôi để đại lên đó.

— Có ai thấy ông để sách lên giá không?

Nhà thơ ngồi suy nghĩ yên lặng một lát, chỉ một lát. Rồi ông ta đâm hoảng:

— Không ai thấy cả, lạy Chúa. Tôi đã cẩn thận nhìn trước ngó sau, chắc chắn không thấy ai mới để quyển sách đáng ghét đó lên, do sợ lại phải nhận sách lần nữa. Bây giờ tôi ước gì có người trông thấy. Làm sao tôi biết được đêm hôm ấy ông Goswami bị giết để hành động khác đi…

— Ông có nhớ cụ thể mình để sách ở chỗ nào không?

— Không, chỉ biết đâu đó trên giá sách. Đã nói tôi ngó quanh không thấy ai là đặt vội sách lên cho xong chuyện mà. Có điều tôi biết chắc chắn là Giáo sư Goswami vẫn sống nhăn và khoẻ mạnh khi tôi rời nhà ông. Tôi nhớ còn buộc phải lịch sự nói tôi rất thích quyển thơ được tặng và bắt tay tạm biệt ông trước khi ba chúng tôi lên taxi về khách sạn. Vậy làm sao bây giờ?

Làm sao bây giờ? Ngay cả Ghote cũng không biết làm sao bây giờ, dù lúc này đây, cũng như hai nhà thơ bạn của Reymond, tự thâm tâm anh tin chắc ông ta không thể là thủ phạm.

Anh đành gặp lại Đội trưởng Quayne trình bày quan điểm của mình. Quayne vẫn vui vẻ tiếp anh:

— Sao, thanh tra? Nhân viên của tôi có gì cần chỉ bảo không?

— Không, thưa ngài. Có điều, xin hãy tin tôi. Hai nhà thơ đi cùng với Reymond biết ổng rất rành, đều nói ổng không phải hạng người phạm tội sát nhân, một trăm phần trăm.

— Cùng trong nghề, hẳn thanh tra dư biết, mọi người ai cũng có thể phạm tội. Điều chúng ta cần là chứng cứ. Anh căn cứ vào đâu mà nói Reymond không thể phạm tội?

— Không, thưa ngài không. Tôi không nói vậy. Nhưng tôi tin rằng ông Reymond không giết Giáo sư Goswami vì không có động cơ chính đáng.

— Có thể đấy, thanh tra. Các nhà thơ thường nghèo. Họ lại hay cần tiền để uống rượu, gái gú, nhảy đầm… Cũng có thể chuyện Giáo sư Goswami đưa lại quyển sách cho Reymond khiến ông ta cho là bị xúc phạm và nổi giận. Nào ai biết được.

— Vâng, thưa ngài. Nhưng hãy nghĩ lại. Henry Reymond không chỉ là nhà thơ. Ông ấy còn viết truyện trinh thám, nhà văn rất nổi tiếng. Ông ta kiếm bộn tiền chính nhờ loạt sách trinh thám. Tôi còn biết ông ta không phải thứ văn nghệ sĩ chơi bời trác táng.

— Không, thanh tra. Không đâu. Hãy bỏ quách, đừng nên coi những điều anh vừa nói là chứng cứ. Quyển sách. Tìm thấy tại hiện trường vụ án. Đó là chứng cứ hàng đầu – Quayne vừa nói vừa đưa ra cuốn thơ Những bước đi âm thầm .

Ghote, với phản xạ tự nhiên, đưa tay cầm cuốn sách, lật qua xem thử. Biết đâu có khi không có chữ viết tay đề tặng Henry Reymond trong sách, mà đề tặng một người nào khác…

Nhưng không, ngay trang đầu là hàng chữ “Thân tặng nhà thơ nổi tiếng, ông Henry Reymond, với tất cả lòng kính mến. Namita Rai”.

Nếu Reymond muốn giết Goswami, ông ta chỉ việc xé bỏ quách trang này là xong. Ghote nghĩ khi anh lật qua vài trang nữa đọc mấy câu thơ xem thử. Anh nhăn mặt. Thơ dở thật, dù anh chẳng biết thưởng thức gì mấy về văn chương, với những câu đại khái “Đường vào thành phố cong cong. Tại sao lại phải đi vòng quanh co…” hoặc “Âm thầm em bước chân đi. Mặc em anh hỏi làm gì hỡi anh”… Thảo nào cả ba nhà thơ đều vội vàng “bỏ của chạy lấy người”.

Quayne lên tiếng:

— Sao thanh tra có ý kiến gì không? – Ghote vừa lắc đầu, Quayne tiếp – Hãy nghe tôi nói đây. Trừ phi anh có điều gì mới kể cho tôi thay vì những nhà thơ không cần tiền và bạn của anh không thể là kẻ sát nhân, tôi sẽ ra văn bản cáo buộc ông ta.

— Thưa ngài, không. Nhưng… thưa ngài, hãy cho tôi thêm chút ít thời gian. Tôi sẽ nói chuyện thêm với ông ta. Cố tìm xem thử có chứng cứ ngoại phạm nào không.

— Chứng cứ ngoại phạm à? Ồ phải, và ông ta đã khai gì với chúng tôi? Ngủ một mình trong phòng tại Khách sạn Imperial. Không có cả đến một phụ nữ kế bên. Chẳng hiểu ông ta là thi sĩ loại gì.

— Thưa ngài, ông ta hơi nhút nhát.

— Ê, nhút nhát, nhút nhát hả? Nhút nhát mà dám giết người? Nhưng được, dù sao cũng là bạn anh, mà anh là người trong ngành cả. Vầy nhé thanh tra: Tôi sẽ cho anh thời gian từ nay tới 10 giờ đêm. Nghĩa là anh có 12 tiếng đồng hồ. Hãy trở lại gặp tôi nếu anh tìm được chứng cứ đàng hoàng và tôi sẽ xem xét lại vụ án. Đồng ý?

— Vâng thưa ngài.

Ghote bắt tay viên đội trưởng, bước ra. Rất vội. Trời New Delhi vẫn lạnh buốt, mưa vẫn lắc rắc.

Nhưng nghĩ tới nghĩ lui, tuy thấy có những điểm đáng nghi ngờ trong vụ án này, Ghote vẫn thấy lý lẽ mình đưa ra chưa thể đủ sức thuyết phục. Nếu Reymond lẻn ra ngoài Khách sạn Imperial trong đêm lạnh, trời mưa, thể nào áo khoác của ông ta chẳng ướt sũng. Đi giết người mang theo sách để làm gì?

Phải, Henry Reymond chắc chắn không thể là thủ phạm. Nhưng chứng cứ ngoại phạm? Anh cứ mãi nghĩ về chứng cứ đã buộc tội Henry, tập thơ dở hạch của bà Namita Rai đáng thương hay đáng nguyền rủa nào đó. Quyển sách khiến cả ba nhà thơ thứ thiệt phải vội vàng bỏ đi. Làm thơ dở mà cũng in thành sách, bắt người khác phải đọc. Quả là cực hình khi đọc những vần thơ dở! Phải chi bà ta biết được điều này.

Chợt một tia sáng loé lên trong đầu Ghote. Phải chi bà ta biết được điều này. Có thể bà ta biết lắm chớ. Vả lại, nếu không cho bà ta biết, một khi báo chí miêu tả chi tiết vụ án giết một Giáo sư, thủ phạm lại là nhà thơ người Anh nổi tiếng, liên quan đến tập thơ của bà, khi ấy thể nào bà cũng sẽ biết.

Không. Anh phải tự mình kể cho bà Rai nghe mọi chuyện. Ngay bây giờ. Nói sao cho khéo đừng để bà bị sốc.

Ghote vội quay trở lại Đội Cảnh sát Hình sự, mượn cuốn niên giám điện thoại. Hoá ra nhà bà Namita Rai cách đó không xa.

Chỉ 15 phút sau anh đã có mặt tại nhà tác giả tập thơ “Những bước đi âm thầm”.

Và chỉ năm phút sau, anh tràn đầy sung sướng khi tìm ra chứng cứ ông bạn anh, Henry Reymond, đã đặt quyển sách lên giá sách nhà Giáo sư Goswami trước lúc ra về, khi nghe bà Rai buồn rầu kể:

— Thanh tra, tôi biết tập thơ của tôi không được thi sĩ Reymond thích đọc. Ngay sau khi những vị khách người Anh ra về, Giáo sư Goswami, khi đi ngang giá sách, thấy có một cuốn thay vì xếp ngay ngắn lại lòi đến phân nửa ra ngoài, ông rút ra định sắp xếp lại thì nhận ngay ra tập thơ “Những bước đi âm thầm” mà tôi ghi tặng nhà thơ Henry Reymond. Ông ấy gọi điện thoại cho tôi hay liền. Ông ấy còn kể trước đó ba nhà thơ “để quên” tập thơ của tôi. Chắc người Anh không mấy thích đọc thơ của tôi. Nhân đây, tôi tặng thanh tra một cuốn đọc thử…

Không, Ghote còn lòng dạ nào mà đọc. Đồng hồ đã chỉ 9 giờ khuya. Anh phải quay lại Đội Cảnh sát Hình sự gặp Quayne gấp. Vả lại, thơ chẳng ra thơ, thẩn chẳng ra thẩn…

(Phóng tác từ “ A Cold Coming” của H. R. F. Keating)