NGƯỜI PHỤ NỮ ĐI DU LỊCH

— A-lô, Lucien? Anh khoẻ không?

— Khoẻ, khoẻ…

Khởi đầu câu chuyện giữa hai người bạn tuổi ngoại tứ tuần diễn tiến bình thường. Có điều Gérard Verdier là nhà hoạ đồ học và Lucien Degas là một sĩ quan cảnh sát. Và, do có một cảnh sát ngay từ đầu câu chuyện, hẳn các bạn dễ đoán “ắt có cái gì ở trỏng”. Quả vậy…

— Lucien, tôi quấy rầy anh đây… Tôi mong anh có thể làm được điều gì... Anh còn nhớ Momo không? Mohammed Le Bihan, con trai bà hàng xóm của tôi đó?

Cách nay bốn năm, chính Gérard đã nhờ anh can thiệp, và Lucien Degas nhớ lại rất rõ tay Momo này: Một thanh niên với ánh mắt láo liên, mái tóc bờm xờm và môi hơi trễ xuống, luôn cục cựa khi ngồi trên ghế trả lời thẩm vấn. Momo là tay cựu vô địch bốc Thái – môn thể thao cần đến sức mạnh, nhanh nhẹn và đôi chút bạo lực. Hai nắm tay quá khổ, những khớp xương đầy vết chai cứng gợi nhớ đến quá khứ huy hoàng của Momo.

Momo có thể có một nghề khác đủ sống: Anh ta được thiên phú sức mạnh, thích chiến thắng. Nhưng Momo đã được huấn luyện để phát huy bạo lực và không làm chủ nổi mình khi bước ra khỏi võ đài. Những cuộc ẩu đả, scandal, nghi trộm cắp diễn ra với sự tham gia của Momo, rồi rượu, và có thể ma tuý. Đến cả những tay chủ hộp đêm riết rồi đều không muốn thuê Momo làm bảo vệ. Có nghĩa là… đã ba mươi tuổi, Momo vẫn sống bám vào mẹ. Có thể còn tệ hơn: một kẻ tống tiền. Anh ta sống lì tại nhà của bà, bòn rút những đồng lương hưu ít ỏi của bà. Momo còn bắt bà vay mượn tiền để đút vào túi riêng và thường xuyên đe doạ bà.

Gérard Verdier, nhà hoạ đồ, là hàng xóm của họ. Anh sống độc thân, mất cả cha mẹ và cảm thấy thương hại hoàn cảnh của bà Le Bihan. Cặp mắt to xanh biếc chứng tỏ bà đã từng một thời xuân sắc, nay luôn ủ rũ, khuôn mặt tiều tuỵ. Từng chút một, bà tâm sự với Gérard, và anh bạn cảnh sát của Gérard rồi cũng nắm được câu chuyện.

* * *

Cha của Suzanne Le Bihan, độc đoán và nghiện rượu, bắt con gái lấy một bạn nhậu của ông ta. Cô bỏ trốn gia đình ở Breton, lên Paris một mình. Vài năm sau, cô yêu một anh chàng người Algérie. Rồi cô có thai và cho ra đời Mohammed – cậu bé Momo. Nhưng người yêu của cô lại là một anh chàng làm việc tài tử: Chỉ đi làm khi anh ta thích, có nghĩa là rất hiếm khi. Anh ta thường xuyên nói cô vay tiền ứng trước để đánh cá ngựa.

Đến ngày nọ, một cặp vợ chồng người Đức rủ anh ta đi theo làm tài xế riêng cho họ. Anh ta biến mất từ đó.

Suzanne một mình nuôi con nhỏ. Cô lau chùi văn phòng từ sáng sớm, về nhà ăn điểm tâm, ngủ khoảng một giờ để rồi lao vào làm việc trong nhà hàng. Cô muốn cho con học hành tử tế, nhưng Momo không thích sách vở. Tại khu lao động này, cậu kết bè với bọn nhóc hay gây sự. Thấy vậy, Suzanne khôn ngoan hướng cậu bé về các môn thể thao mang tính chiến đấu, và Momo đã thành công. Nhưng rồi xuất hiện những tay đấm cừ hơn. Không thượng đài nữa, Momo quay ra bắt chẹt mẹ. Suzanne chịu đựng những lời mắng chửi té tát của con trai, chỉ biết ôm mặt khóc rưng rức…

Và Gérard Verdier can thiệp. Anh nhờ người bạn cảnh sát của mình làm điều gì đó.

Lucien gọi Momo lên cảnh cáo. Momo chơi trò mềm mỏng: giọng nói ngọt ngào, câu nào cũng “thưa ông cò”, nhận hết lỗi về phần mình. Khi Lucien yêu cầu anh ta phải đối xử đúng mực với mẹ mình, Momo rối rít:

— Vâng, vâng, thưa ông cò… Tôi hứa sẽ sửa chữa!

Và Lucien để Momo ra về. Tám bữa sau, Momo xách va-li đi biệt tăm. Suzanne thở ra, giờ đây bà có thể an nhàn hưởng tuổi hưu. Bà như trẻ hẳn lại. Bốn năm lặng lẽ trôi qua.

* * *

Gérard Verdier tiếp tục câu chuyện với bạn:

— Anh nhớ Momo không? Gã đã trở lại. Trông cứ như một thằng du thủ du thực! Khỏi cần nói cũng biết gã định làm gì với Suzanne!

— Momo lại doạ mẹ để moi tiền nữa? Lại mắng chửi, xô xát?

— Không, điều khiến tôi lo ngại hơn là im lặng tuyệt đối. Không la mắng, không khóc lóc. Thậm chí không thấy Suzanne xuống nói chuyện với bà quản lý chung cư…

— Hay bà ấy bị bệnh? Anh đã gọi điện thoại cho bả chưa?

— Rồi. Không ai bắt máy. Tôi gõ cửa căn hộ của bả: Chỉ có Momo ở trỏng, không chịu mở cửa. Đêm khi hôm có nhiều tiếng động ở cầu thang, rồi im lặng trở lại và Momo trở về nhà khoảng sáu giờ sáng… Tôi chờ Momo ngay chỗ dừng ở cầu thang.

— Gã có nói gì không?

— Có. “Cút đi!”, rồi đóng sập cửa phòng. Nhưng có mùi từ trong phòng thoát ra…

— Mùi gì? Mùi hôi thối?

— Ngược lại. Mùi thuốc tẩy, eau de Javel… Tôi rất lo ngại…

— Được rồi, tôi sẽ cho người đến kiểm tra ngay. Hy vọng không phải…

— Không phải một vụ giết người?

— Đừng suy luận vớ vẩn! Tôi sẽ báo lại anh ngay.

Tối hôm ấy, Lucien kể vắn tắt những gì anh có thể làm: Mohammed Le Bihan bị một nhân viên cảnh sát đánh thức vào quãng 11 giờ trưa. Gã tuyên bố mẹ mình bỏ nhà đi du lịch. Đã bao lâu? Ba hay bốn ngày chi đó. Bà nói bà giao nhà lại cho con trai, chỉ vậy thôi. Bà đi đâu? Gã chẳng hỏi và do đó chẳng hề biết.

— Và nhân viên của anh tin vậy?

— Không hẳn… Đó là điều họ nghe gã nói… Họ có hỏi tại sao Momo không báo tin mẹ biến mất. Gã nói gã không thích lôi thôi với cảnh sát, vả lại mẹ gã không biến mất: Chỉ vắng mặt một thời gian. Gã còn nói thêm: “Mẹ tôi là người lớn, bà có quyền muốn đi chơi đâu thì đi, tôi không phải kẻ theo dõi bả!”

— Vậy rồi?

— Rồi chẳng đi đến đâu. Momo nói đúng: Suzanne của anh lớn rồi, bả thích đi du lịch thì cứ đi!

— Vô lý… Bả có thể nói với người quản lý chung cư, hoặc với tôi chẳng hạn!

— Bà có thể không thích nói với ai… Quên, gã còn nói: “Tôi làm việc ở trỏng. Mùi làm bả khó chịu”.

— Sao? Người của anh không bước vô nhà hay sao?

— Họ không có quyền khi chưa có trát của công tố viên hay của toà.

— Vậy đành chào thua?

— Chưa đâu. Anh làm đơn trình bày việc mất tích của người hàng xóm để tôi trình lên công tố viên…

Tình cờ giúp họ giải quyết tình hình. Bữa sau là thứ Bảy, ngày họp chợ trời. Dưới chân một cây cầu vùng ngoại ô Paris, người ta tụ tập bán đủ thứ trên đời, ngay tại vỉa hè. Bọn trộm cắp cũng thường nhân cơ hội này mang đồ gian ra tiêu thụ, và cảnh sát luôn để mắt đến những buổi họp chợ như vầy.

Một thanh niên cao lớn bán quần áo cũ chửi thề bằng ngôn ngữ xa lạ và xô xát với người mua hàng. Miệng gã nồng nặc mùi rượu. Cảnh sát lập tức can thiệp.

Gã tên Radovan Mlasic, gốc Nam Tư. Gã thề mình chẳng ăn cắp thứ gì. Nhưng quần áo cũ gã đem bán? Không phải của gã, mà của bạn gã.

Người ta coi kỹ lại số quần áo này: Của một phụ nữ lớn tuổi, kể cả giày, ví. Trong ví còn có cả một chiếc nhẫn đính viên kim cương nhỏ xíu, hẳn là nhẫn cưới!

Cuộc thẩm vấn bắt đầu:

— Mlasic, giấy tờ của anh đâu?

Gã không mang theo giấy tờ trong người, do sợ bị lấy cắp: ở chợ trời này, chẳng thể tin ai cả, nên gã gởi ở nhà một người bạn, cũng là người đã đưa đồ cũ cho gã đi bán.

— Hãy gọi điện để bạn anh đem giấy tờ tới đây.

— Không, bạn tôi không bao giờ trả lời điện thoại cả. Nhiều khi anh ta vắng nhà hàng tuần.

— Vậy hãy nói tên và địa chỉ của bạn anh.

Vừa nghe Mlasic nói xong, nhân viên cảnh sát vội vớ điện thoại:

— Nghe đây! Tôi không tin nổi: Le Bihan. Phải báo ngay với sếp: chính là gã chơi bốc Thái mà chúng ta tới nhà khi hôm, nhưng không thể xông vô nhà gã vì không có lý do.

Lucien Degas phản ứng tức khắc: trát lục soát nhà trong vòng không đầy hai giờ sau. Bà quản lý chung cư có chìa khoá. Do đặc ân, Gérard Verdier được đi theo nhân viên điều tra.

Phòng chính chỉ có mỗi một chiếc bàn, hai ghế dựa, trên sàn là tấm thảm chùi chân và chiếc túi ngủ. Những đồ vật khác chất đống ở phòng phía trong. Những chiếc tủ đều trống rỗng.

Nhưng, đáng chú ý hơn là mùi thuốc sát trùng nồng nặc. Rất dễ nhận ra nguyên nhân: sàn nhà đã được lau, rửa sạch bóng. Gérard mặt xanh như tàu lá:

— Thảm lát sàn đâu? Có tấm thảm lớn trải hết căn phòng chính này kia mà!

Không thấy dấu vết gì của tấm thảm, cả Suzanne và Momo cũng vậy.

* * *

Cảnh sát chính thức bắt đầu mở cuộc điều tra. Nhóm thiếu niên ba nam một nữ khai báo cách nay bốn đêm, khi lang thang trên đường phố vào lúc ba giờ sáng bỗng chúng nhận thấy trên đường phố gần đó có hai thanh niên đang khuân đồ khỏi một xe tải nhỏ. Đoán chừng đây là hai tên trộm, bọn chúng đứng yên chờ đợi trong bóng tối, hy vọng biết đâu chẳng hôi của, kiếm chác được chút gì. Nhưng hai thanh niên coi xe tải rất kỹ, chỉ một người khuân đồ, một canh me, dù vật mang lên xe có vẻ nặng: một tấm thảm lớn được cuộn lại. Một gã nói: “Phải mang bỏ gấp, nó bốc mùi dữ quá.” Gã kia trả lời với giọng là lạ: “Đừng lo, bạn tao sẽ bỏ vô lò thiêu mà chẳng hỏi han gì đâu!”.

Các thiếu niên không nhớ địa chỉ cụ thể, nhưng chúng dẫn cảnh sát tới ngay trước căn nhà bị khuân đồ: chính là nhà của Suzanne Le Bihan.

* * *

Thứ Năm tiếp đó, tại ngoại ô Lyon, cảnh sát được gọi đến can thiệp vào vụ ẩu đả tại một phòng tập thể dục. Người ta tạm giữ tất cả những người liên quan, lấy họ tên đối chiếu với phòng lưu trữ hồ sơ trung ương. Mohammed Le Bihan nằm trong số bị tạm giữ này.

Anh ta được chuyển về Paris. Momo kêu mình vô tội, rằng mẹ anh ta đã bỏ đi thật, chỉ nói rằng bà đi du lịch.

Anh ta thề mình đã thay đổi trong bốn năm rồi, đã cai nghiện, nay không làm hại đến cả một con ruồi, và đang làm huấn luyện viên bốc Thái, tại Lyon.

Lời khai của Momo và Mlasic có nhiều điểm không thống nhất, thậm chí mâu thuẫn, buộc cảnh sát nghĩ tới những giả thiết xấu nhất.

Cả hai nhận có mướn một xe tải nhỏ, vào ban đêm. Nhưng chẳng có gì phải giấu: Vào giờ này giá thuê mới rẻ. Thuê của hãng nào? Không hãng nào cả: của một thợ ống nước, ông này lén chủ cho thuê để kiếm thêm tiền. Cảnh sát gặp thợ ống nước: Ông ta chối đây đẩy. Cảnh sát dẫn các em thiếu niên tới coi xe: Các em không thể xác định có phải đúng chiếc xe ấy hay không. Momo và Mlasic nói họ chỉ mang bán những món đồ cũ. Thực ra, tất cả đều là đồ của Suzanne, kể cả thau nồi chén bát.

Những thứ chẳng ai thèm mua họ quẳng vô bãi rác… Thoạt đầu, Momo cho rằng được phép của mẹ:

— Không phải ăn cắp! Bả nói tôi muốn bán thứ gì thì cứ bán, tuỳ ý!

— Bả cho phép anh khi nào? Trước khi bỏ đi du lịch? Vậy sao anh nói bả không trở về?

Momo ấp úng, rồi đành thú thiệt: Anh ta đã nói láo, chẳng hề được phép, có điều… anh chỉ muốn khiến mẹ mình ngạc nhiên khi bả trở về nhà: bà thường than phiền nhà quá nhiều đồ cũ mà bả không đủ can đảm để bỏ đi.

— Vậy còn nữ trang? Chẳng lẽ bả nói anh đem đi bán?

— Không, không! Tôi đâu đem nữ trang của mẹ mình đi bán!

— Vậy tại sao nó lại xuất hiện ở chợ trời?

— Tôi… tôi không rõ. Hẳn Mlasic lén lấy…

Mlasic phản đối: chính Momo đưa cho anh ta tất cả mọi thứ.

Còn tấm thảm lớn? Cả hai khai giống nhau: Chính họ khuân lên xe tải nhỏ. Nhưng đó chỉ là một tấm thảm cuộn lại, bên trong chẳng có gì cả, nội tấm thảm cũng đã quá nặng. Và họ có lý do để mang thảm bỏ cho lẹ:

— Các ông nghĩ thử coi, bà già chẳng biết gì làm bèn cho mấy con mèo hoang ăn. Bả đi rồi, tôi để ngỏ cửa sổ và những con vật dơ dáy này, theo thói quen, nhảy vào nhà. Chúng tè đầy lên thảm, hôi không chịu nổi! Tôi từng kể ông nghe về mùi hôi này rồi mà! Cho nên mang thảm đi rồi tôi còn phải tẩy sàn nhà bằng eau de Javel!

Họ mang thảm đi đốt tại một nhà máy mà họ quen người gác đêm: ông ta bỏ thảm vào lò thiêu công nghiệp của nhà máy.

Người này chỉ xác nhận Momo và bạn anh ta đêm ấy có tới nhà máy, và ông chỉ mở cửa lò thiêu rồi để mặc họ muốn làm gì thì làm.

Mohammed Le Bihan và Mlasic bị tống giam. Người ta không hề tìm thấy thi thể của Suzanne Le Bihan.

* * *

Ít tháng sau, một giọng nói quen thuộc gọi điện thoại đến Gérard Verdier:

— Tôi rất tiếc phải quấy rầy anh. Tôi là Suzanne Le Bihan, vốn là hàng xóm của anh đây…

Bà ta đang đi du lịch tại Sarlat, Périgord. Bà gọi điện nhờ Gérard xem lại giùm sổ lương hưu và tiền gởi tiết kiệm của bà, nhân thể hỏi thăm tin tức của con trai bà, Momo.

Gérard gieo mình xuống ghế. Đúng là Suzanne! Và bà ta chẳng hề hay biết gì về những việc vừa xảy ra!

Bà đi du lịch hưởng “tuần trăng mật” với người bạn trai nhỏ hơn bà đến mười tuổi nên bà mắc cỡ không dám nói với ai! Sau khi Momo trở lại nhà, bà kể với người yêu rằng bà lo sợ cảnh địa ngục tái tiếp diễn, thế là ông ta đề nghị họ cùng đi du lịch. Kế hoạch rất đơn giản: Suzanne bỏ đi, không mang theo bất cứ thứ gì, cũng không để lại địa chỉ để Momo không biết đâu mà làm phiền mẹ mình.

* * *

Khi Momo gõ cửa, Gérard Verdier lo sợ thực sự. Nhưng tay cựu bốc Thái đưa bàn tay to quá khổ, đầy những vết chai bắt tay anh:

— Thưa ông, ông thương mẹ tôi thật tình đấy. Và, không biết mẹ tôi có biết không, tôi cũng vậy, cũng thương mẹ tôi dữ lắm!

(Phóng tác từ “Momo” của Pierre Bellemare)