PRELUDE[1]

Cậu thiếu niên giật mình ngoái đầu ra sau ngay một giao lộ lớn nhưng không phải vì tiếng còi ô tô.

Em đang ở ngay giữa trung tâm một siêu đô thị.

Chưa kể, nơi đây còn là vùng đất nằm ở trái tim của châu Âu, quy tụ lượng khách tham quan hàng đầu thế giới và nồng đượm màu sắc quốc tế.

Những con người đi lại nườm nượp ở chốn này cũng thuộc nhiều quốc tịch với ngoại hình, vóc dáng khác nhau. Những người bộ hành thuộc đủ chủng loại chẳng khác gì những hoa văn mosaic [2] . Những đoàn khách du lịch từ khắp nơi trên thế giới lũ lượt ngang qua, mang theo đủ thứ ngôn ngữ với âm điệu khác biệt như những vòng sóng xô lại rồi tản ra.

Giữa đám đông, cậu thiếu niên đang đứng sững ngược dòng người hối hả. Vóc người nhỏ nhỏ tầm tầm nhưng tạo cảm giác còn có tiềm năng “cao nữa”. Chắc em mới ở tầm tuổi mười bốn hay mười lăm. Ấn tượng thật ngây thơ quá đỗi.

Em đội một cái mũ rộng vành, mặc quần cotton và áo phông màu kaki. Bên ngoài khoác thêm áo khoác mỏng màu be. Em đang quàng trên vai cái túi cỡ to bằng vải bạt. Nhìn thoáng qua, dáng vẻ của em chẳng khác gì những thanh thiếu niên xuất hiện ở khắp chốn, phải để ý kỹ mới cảm được thứ khí chất tinh tế lạ kỳ nơi em.

Gương mặt thanh tú ẩn dưới cái mũ mang đậm nét người Á, nhưng đôi mắt to tròn và làn da trắng thật khó đoán định được quốc tịch.

Ánh mắt đó đang bơi giữa không trung.

Dường như những tiếng ồn ã chung quanh hoàn toàn chẳng thể lọt vào tai em, đôi mắt tĩnh lặng đang tập trung nhìn vào một điểm.

Có vẻ cũng thấy tò mò theo anh lớn đang ngước nhìn lên bầu trời, một bé trai nhỏ xíu tóc vàng được mẹ dắt đi ngang qua gần đó cũng ngửa cổ nhìn lên. Nhưng bé lập tức bị mẹ kéo tay, đi qua vạch kẻ sang bên kia đường. Bé trai cố ngoái theo anh thiếu niên đội chiếc mũ rộng vành màu nâu sẫm nhưng rồi đành bỏ cuộc.

Thiếu niên vẫn đang đứng sững người ngay giữa vạch kẻ sang đường dành cho người đi bộ, bất chợt nhận ra đèn giao thông nhấp nháy chuyển màu bèn hấp tấp vọt chạy.

Em nghe thấy rõ.

Thiếu niên xốc lại cái túi đeo chéo bên vai, tâm trí vẫn hướng về thứ âm thanh đã lọt vào tai em ngay giữa giao lộ kia.

Tiếng đập cánh của ong mật.

Em đã nghe quen tai âm thanh này từ thuở bé, nhất định không có chuyện nhầm lẫn.

Chắc từ phía Tòa thị chính bay lại.

Em bất thần dáo dác tìm kiếm, nhưng chợt thấy cái đồng hồ nơi góc phố và nhận ra mình sắp sửa muộn giờ tới nơi rồi.

Em phải giữ lời hứa.

Thiếu niên giữ chặt mũ, chạy vọt đi như lò xo.

⚝ § ⚝

Dù đã quen với chuyện chịu đựng, nhưng khi giật mình nhận ra con sâu ngủ đã ghé thăm mình tự bao giờ, Saga Mieko bỗng hơi hốt hoảng.

Trong một thoáng, bà không nhận thức được mình đang ở đâu nữa. Bà ngẩn ngơ ngó quanh, thấy một cô gái đang ngồi đối diện chiếc đại dương cầm ngay trước mắt và bật “à” lên nhớ ra mình đang ở Paris.

Hẳn nhiên bà thừa đủ kinh nghiệm để biết giờ không phải lúc để bật ra từ đó, nhìn chung quanh hay vươn vai vặn người. Những hành động đó chỉ tố cáo chuyện bà đã ngủ gật, còn mỗi cách đặt tay lên thái dương ra vẻ đang thả mình theo tiếng nhạc, và tỏ ra hơi mệt mỏi vì giữ một tư thế quá lâu để rồi chậm rãi chỉnh lại tư thế ngồi.

Cũng không chỉ một mình Mieko. Hai vị giáo sư bên cạnh cũng đang ở trong tình trạng tương tự, bà không cần nhìn cũng thừa hiểu.

Người ngồi bên cạnh bà - Alan Smith - là tay nghiện thuốc lá nặng. Bà nhạy bén cảm nhận được giờ sắp sửa hết hơi nicotine rồi, ông ta càng lúc càng thêm khó chịu bức bối trước những màn trình diễn tẻ nhạt không dứt. Những ngón tay sắp run lên tới nơi.

Bên cạnh là Sergey Smirnoff đang nhoài cả thân thể to lớn lên chiếc bàn, gương mặt nhăn nhó như vừa nhai phải bọ, thân người không động đậy căng tai lên nghe tiếng nhạc. Nhưng chắc chắn ông ta đang thầm mong vụ này nhanh kết thúc để được đường đường chính chính đi tận hưởng thứ rượu có tên giống mình [3] .

Mấy khoản này cũng giống với Mieko. Một con người yêu đời mê đắm như bà thì không chỉ âm nhạc, bà còn thích cả thuốc lá và càng mê mẩn rượu. Bà chỉ cầu cho màn hành xác này mau chóng qua đi để ba người cùng nhau thong thả đi uống và bàn luận về đợt tuyển chọn lần này.

Đây là đợt tuyển chọn khu vực diễn ra tại năm đô thị lớn trên thế giới.

Moscow, Paris, Milano, New York và Yoshigae của Nhật Bản. Ngoại trừ Yoshigae, các nơi đều mượn hội trường biểu diễn của các trường cao đẳng âm nhạc trứ danh của từng thành phố.

“Tại sao lại chọn ba con người đó cho vòng tuyển chọn ở Paris nhỉ,” họ thừa biết sẽ có những lời xì xào bàn tán sau lưng, nhưng chính nhóm Mieko đã cố móc nối để ba người bọn họ được cùng làm việc với nhau. Ba người đều mang cái danh “bất hảo” trong cả giới giám khảo lẫn giới làm nghề, là những người bạn đồng liêu cùng chịu miệng lưỡi cay độc của người đời, đồng thời là những tay bợm rượu hạng nặng bên ngoài công việc.

Mặt khác, bọn họ cũng có niềm kiêu hãnh với đôi tai của mình. Cả ba có thể không giỏi biểu diễn, nhưng lại được đánh giá tốt về những màn trình diễn có tính độc đáo và độ rộng trong phạm vi cho phép đối với âm nhạc. Nếu muốn phát hiện ra những cá tính mới bị bỏ qua trong quá trình sàng lọc hồ sơ, người ta tin chỉ có thể dựa vào những người như họ.

Tuy nhiên, ngay cả ba người bọn họ cũng có sức tập trung ở mức giới hạn.

Buổi tuyển chọn diễn ra từ quá trưa tới giờ buồn chán đến mức đó. Ban đầu, họ thấy đôi ba thí sinh có vẻ “triển vọng” nên cũng trông chờ hơi nhiều, nhưng lại chẳng kéo dài được mấy chốc.

Tuy thấy có lỗi với những con người trẻ tuổi đang bủn rủn toàn thân, trải qua những kinh nghiệm để đời, nhưng họ đang mong đợi “ngôi sao” chứ không phải những “người trẻ tuổi giỏi ngón đàn”.

Hình như có tất cả hai mươi lăm thí sinh, và đã tới lượt thứ mười lăm rồi. Cứ nghĩ còn phải chịu đựng thêm mười người nữa, giám khảo đã muốn ngất lắm rồi. Vào những lúc thế này, một số người chắc sẽ có ý nghĩ làm giám khảo là một hình thức tra tấn kiểu mới.

Cứ mỗi lần nghe hết tổ hợp Bach, Mozart, Chopin tới Bach, Mozart, Beethoven, tâm tư lại bay xa diệu vợi.

Một khi thí sinh có sẵn tài năng hay tỏa ra ánh sáng đặc biệt gì đó, họ có thể cảm nhận ngay trong những nốt dạo đầu tiên. Trong số đó, vài giảng viên còn tự mãn vì cảm nhận được ngay từ khoảnh khắc người đó bước ra. Chính ra những đứa trẻ tỏa hào quang thì không cần thể hiện quá nhiều, họ chỉ cần nghe một chút là đoán định ra được trình độ của chúng. Ngủ gật là một điều vừa thô lỗ vừa tàn nhẫn, nhưng một khi thí sinh không thể thu hút sự chú ý của những giám khảo biết kiên nhẫn lắng nghe, thì họ hoàn toàn không có khả năng kết nối với những người hâm mộ bình thường để trở thành một nghệ sĩ dương cầm chuyên nghiệp.

Mãi mà kỳ tích vẫn không xuất hiện.

Mieko đoan chắc hai người ngồi cạnh cũng có chung suy nghĩ với mình.

Cuộc thi piano Quốc tế Yoshigae được tổ chức ba năm một lần và giờ đã là lần thứ 6. Tuy có không ít cuộc thi piano quốc tế trên khắp thế giới, nhưng Yoshigae được đánh giá khá tốt trong vài năm gần đây. Chuyện này cũng nhờ những thí sinh chiến thắng trong cuộc thi này liên tục chiến thắng trong cả những cuộc thi danh tiếng khác, khiến thiên hạ chú ý đến vì mang lại nhiều tài năng mới.

Đặc biệt, người vô địch lần trước bị trượt trong vòng sàng lọc hồ sơ ban đầu. Ban tổ chức Yoshigae cho rằng chỉ duyệt hồ sơ dễ bỏ lỡ những tài năng không ai biết tới, nên đã mở riêng một buổi tuyển chọn dành cho các đối tượng thí sinh bị trượt vòng sàng lọc hồ sơ. Chàng trai đó đã vượt qua buổi tuyển chọn vào vòng đầu tiên. Thế rồi, dần dần qua vòng hai vòng ba, cuối cùng lọt cả vào vòng Chung kết và đi thẳng đến vị trí của người chiến thắng. Chưa hết, sang tới năm sau, cậu ta lại chiến thắng cuộc thi piano S hàng đầu thế giới, một bước thành sao.

Đương nhiên, buổi tuyển chọn lần này cũng được trông chờ rất nhiều, các thí sinh vẫn đóng đinh trong đầu câu chuyện Lọ Lem đợt trước, đặt kỳ vọng biết đâu bản thân cũng có khả năng đó, nên hồi hộp vậy cũng là lẽ đương nhiên.

Nhưng dù gì người đạt giải Nhất kỳ thi trước đó là sinh viên theo học ở một trường đại học âm nhạc danh tiếng, và hồ sơ chỉ bị đánh trượt do tuổi đời còn trẻ và chưa có kinh nghiệm tham gia các cuộc thi trước đó. Thực tế, hồ sơ qua chọn lọc và thực lực cũng không chênh nhau quá nhiều. Một khi đã được thấm nhuần những bài học từ thuở nhỏ, hoặc được theo học những thầy dạy nổi danh, các thành phần đáng chú ý đã sớm vang danh trong giới. Thực tình những người chịu đựng được cuộc sống như vậy mới có thể trở nên “đáng chú ý”. Một ngôi sao hoàn toàn vô danh, vụt tới như Sao Chổi vốn đã là trường hợp hi hữu. Thi thoảng có những đứa trẻ tài năng mang tới tầm ảnh hưởng xuất hiện, nhưng nếu không được nuôi dạy kỹ lưỡng sẽ khó giữ vị thế của mình. Với thần kinh bình thường thì khó theo đuổi nghiệp nghệ sĩ biểu diễn dương cầm. Nếu không có thể lực và sức mạnh tinh thần đủ vững để cạnh tranh trong các cuộc thi ngặt nghèo đầy áp lực, thì khó có thể trở thành nghệ sĩ biểu diễn dương cầm chuyên nghiệp cho các tour lưu diễn thế giới đầy gian khổ.

Ấy vậy mà, những người trẻ tuổi vẫn lũ lượt xuất hiện trước mắt bọn họ, đối diện với cây đàn piano. Hàng người đó không bao giờ chấm dứt.

Kỹ thuật của bọn họ chỉ qua được những điều kiện căn bản nhất. Không có gì chứng minh họ có thể theo được con đường âm nhạc. Kể cả họ có may mắn được ra mắt giới chuyên nghiệp, cũng khó có thể theo được lâu dài. Chẳng rõ bọn họ đã phải đổ ra bao nhiêu thời gian đối mặt với thứ nhạc cụ đen đáng sợ đó từ những ngày còn thơ. Phải từ bỏ bao nhiêu niềm vui trẻ nhỏ để gánh lên lưng những kỳ vọng của cha mẹ. Và tất cả bọn họ hẳn đều mơ đến một ngày được nhận những tiếng vỗ tay như sấm dậy dành cho mình.

Nghề của cậu xem ra khá giống nghề của tớ đấy.

Bà sực nhớ tới lời của Mayumi.

Ikai Mayumi là bạn thân từ thời cấp ba của bà, giờ đã trở thành một tiểu thuyết gia dòng trinh thám bí ẩn bán khá chạy. Với Mieko, một Nhật kiều chỉ sống ở Nhật Bản mỗi giai đoạn từ lớp 9 đến lớp 12 thì đấy là một trong số ít bạn bè bà có được. Cha bà ngày trước làm cho Bộ Ngoại giao nên Mieko sớm trưởng thành với những chuyến ngược xuôi hết từ Mỹ Latin lại sang châu Âu, đương nhiên bà sẽ không thể nổi bật ở đất nước Nhật Bản coi trọng sự đồng điệu, chỉ duy nhất dạng sói đơn độc kiểu Mayumi mới chịu làm thân. Giờ họ vẫn thi thoảng đi uống cùng nhau, và mỗi lần gặp mặt đều nhắc tới chuyện giới văn chương và giới dương cầm cổ điển thật ra cũng có khá nhiều điểm chung.

Này, cậu không thấy giống sao? Một đống lộn nhộn cuộc thi và một đống lộn nhộn giải thưởng người mới. Một người muốn tạo dựng danh tiếng nên tham dự từ cuộc thi này tới cuộc thi khác giống hệt như nộp bản thảo cho đủ các cuộc thi viết này nọ. Đằng nào cũng chỉ có một dúm ăn được thôi. Họ mắc kẹt trong mong muốn người khác đọc sách của mình, mong muốn người khác nghe màn biểu diễn của mình nhưng cả hai ngành đều trên đà xuống dốc, số lượng người chịu đọc và nghe mỗi lúc một nghèo nàn.

Mieko chỉ biết cười nhạt. Người hâm mộ của giới âm nhạc cổ điển đang có chiều hướng già đi, có được người hâm mộ trẻ tuổi là một yêu cầu cấp thiết của giới.

Mayumi tiếp tục.

Cả việc tập trung gõ phím cũng từa tựa nhau, hay dáng vẻ ưu nhã bề ngoài. Người ngoài cuộc chỉ nhìn thấy được dáng vẻ hoàn thiện trên sân khấu hào nhoáng chứ đâu nhìn thấy họ đã chôn vùi bao nhiêu ngày tháng, bỏ ra bao nhiêu giờ để luyện tập hay viết ra bản thảo.

Đúng rồi, việc luôn gõ phím cũng giống nhau thật. Mieko đồng tình. Âm hưởng trong giọng nói của Mayumi như đang giễu cợt chính mình.

Vậy nhưng, các cuộc thi biểu diễn và các giải thưởng dành cho người mới vẫn mọc lên lia lịa. Nơi nào cũng nỗ lực tìm kiếm các gương mặt mới. Tại vì ngành nghề nào cũng đều thuộc dạng khó trụ vững. Trong cái giới khắc nghiệt với mức đào thải cao như thế, họ phải liên tục mở rộng và tiếp máu mới không thì lượng nhân lực sẽ lập tức suy giảm và bản thân chiếc bánh cũng ngày một nhỏ đi. Vậy nên, ai nấy đều mong cầu những ngôi sao mới.

Nhưng chi phí khác nhau đó, Mieko đáp trả.

Viết truyện không cần nhiều vốn, nhưng cậu có biết bọn tớ phải đầu tư bao nhiêu không hả?

Điểm này tớ đồng tình với cậu. Mayumi thành thật gật đầu rồi bắt đầu gập từng ngón tay.

Tiền mua nhạc cụ, mua tổng phổ, tiền học phí. Chi phí tổ chức biểu diễn, tiền hoa, tiền trang phục. Còn tiền đầu tư đi du học với tiền đi lại. Ừm, còn gì nữa không nhỉ?

Tùy theo từng trường hợp, còn mất tiền thuê hội trường, thuê nhân lực. Còn cả trường hợp tự đầu tư làm đĩa nhạc hay gần như đầu tư sản xuất nữa. Rồi chi phí quảng cáo làm tờ rơi.

Cái ngành thương mại này không dành cho người nghèo. Mayumi rùng mình. Mieko cười khẩy.

Cũng là một ngành thương mại tuyệt vời trên thế giới. Thường xuyên được sống trong các buổi biểu diễn, thường xuyên được giao thiệp với những món nhạc cụ mới ở điểm tới của hành trình. Một số nghệ sĩ tự mang nhạc cụ theo, nhưng hầu hết nghệ sĩ dương cầm đều phải làm quen với “người con gái” đợi mình ở cảng đến. Điểm nhạy cảm của nàng nằm ở đấy, hay nàng khó chiều đến lạ chẳng hạn, ta phải nhớ cho đúng để tránh những phiền phức về sau. Thành thử, ai nấy đều ghen tị với những nghệ sĩ có thể chu du khắp nơi cùng với món nhạc cụ của mình. Chà, nhưng chỉ giới hạn ở những nghệ sĩ chơi các loại nhạc cụ nhẹ nhàng như violon hay sáo thôi. Chẳng ai dư hơi ghen tị với những người chơi mấy thứ nhạc cụ to đùng làm gì.

Hai người cùng cười khúc khích.

Nhưng có một điểm bọn tớ nhất định không đọ lại được các cậu.

Mayumi để lộ chút ghen tị.

Dù đi tới bất cứ đâu trên thế giới, người người đều cảm được âm nhạc. Không phải chịu rào cản ngôn ngữ. Họ có thể cùng rung động với các cậu. Bọn tớ chịu chết bởi bức tường ngôn ngữ kia, nên ghen tị với dân nhạc lắm đấy.

Ừ nhỉ.

Mieko khẽ nhún vai. Riêng về điểm này, bà không cần nói nhiều. Những người chưa từng trải qua sẽ không thể hiểu, càng không có khả năng giải thích lại bằng ngôn ngữ. Dẫu bạn có đầu tư bao nhiêu thì nghề này cũng chẳng bao giờ trả cho cái giá xứng đáng. Nhưng chỉ cần tận hưởng “giây phút ấy” là niềm hân hoan sung sướng có thể đánh bay mọi lao khổ trước giờ.

Đúng rồi.

Rốt cuộc, người nào người nấy đều đang tìm kiếm “giây phút ấy”. Một khi được nếm trải “giây phút ấy”, họ sẽ không bao giờ chạy trốn được niềm hàn hoan kia. Họ nắm giữ được niềm khoái lạc hoàn hảo và tối cao được gọi là “giây phút ấy”.

Bọn họ đang ngồi rịt tại chỗ này, chịu đựng cảm giác chán chường mê ngủ, sau đó cùng nhau uống rượu và buôn tung trời về tình hình thực tế của giới âm nhạc, hoài phí bao công sức và tiền của để đôn đốc bao lớp người trẻ tuổi lên sân khấu cũng vì nóng lòng trông đợi, kỳ vọng vào “giây phút ấy”.

Còn lại năm tập hồ sơ.

Vậy là còn năm người nữa.

Mieko bắt đầu cân nhắc xem nên chọn thí sinh nào trong số những người vượt qua vòng tuyển chọn. Xét trình độ của những người bà lắng nghe nãy giờ, chỉ có thể chắc chắn chọn một người lọt vào vòng trong. Còn khoảng một hay hai người nữa có thể xem xét cho qua nếu những người khác cũng lựa chọn. Nhưng không còn ai khác đủ trình độ đi tiếp.

Tới lúc này, vấn đề luôn khiến bà băn khoăn là thứ tự. Những người ta thấy là “có tiềm năng” ban đầu có thực sự giỏi hay không? Nếu phải nghe lại màn biểu diễn đó lần nữa, liệu giám khảo có thay đổi suy nghĩ? Thứ tự thi đấu ảnh hưởng đến số phận của các buổi tuyển chọn và các cuộc thi, tuy thứ tự cũng được phân theo thực lực nhưng bà vẫn không khỏi băn khoăn.

Nãy giờ, có hai ứng viên là người Nhật. Cả hai đều là lưu học sinh của Nhạc viện tại Paris, kỹ thuật cũng không tồi. Một em có khả năng lọt vào vòng trong nếu được hai giám khảo còn lại lựa chọn, đáng tiếc cho em còn lại vì chẳng có gì níu giữ được bà.

Với các thí sinh thuộc tầm kỹ thuật này, nếu không có điểm “níu giữ” giám khảo thì chẳng có gì để đem ra so sánh cả. Một khi không có tài năng nổi bật hay mang cá tính rõ rệt, thì ta sẽ phải chiến đấu để ngoi lên những khoảng chênh lệch mong manh để tới dải phân cách chữ “đạt” kia. Tôi “thích” đứa trẻ này, đứa trẻ kia khiến tôi “xao động” hay đứa trẻ nọ “cuốn hút” tôi. Vào những lúc thấy băn khoăn, họ sẽ phải vin vào những cảm xúc không thể nói rõ thành lời để lựa chọn. Trong các cuộc thi, Mieko thường dựa vào tiêu chuẩn bản thân thực lòng “muốn nghe tiếp” để lựa chọn.

Khi lật sang tập hồ sơ tiếp theo, cái tên đó đập vào mắt bà.