ÉTUDES-TABLEAUX[83]
“Giỏi đấy, đám sinh viên bây giờ.”
Hishinuma Tadaaki xé miếng bánh nan bỏ vào miệng, hào hứng nói.
“Thầy có thích màn trình diễn nào cho tác phẩm của mình không?”
Nathaniel thản nhiên hỏi, vẻ mặt điềm đạm.
Hishinuma chỉ cười khẽ, nói “Tàm tạm” rồi cho qua luôn.
“Thật thú vị khi được lắng nghe nhiều người chơi bản nhạc của mình. Là người sáng tác ra bản nhạc đó, người duy nhất. Đó là một sự xa xỉ không phải ai cũng có được.”
Trước ý kiến thẳng thắn của Mieko, Hishinuma khẽ lắc đầu.
“Thú vị đấy, nhưng vất lắm. Dù muốn phô ra hết những ý mình muốn viết, hầu như chẳng mấy ai nắm bắt được. Mà mình lại không thể nói, đứa ngốc này, hiểu sai rồi.”
“Đúng là mình sẽ chú ý tới những điểm đó.”
Nathaniel gật gù đế theo. Ông tham gia hoạt động cả trong lĩnh vực phim điện ảnh và sân khấu, đồng thời cũng sáng tác và cải biên. Mieko từng mấy lần xem diễn tập, người đàn ông này rất chi li, cứng đầu cố chấp. Dường như ông ấy chú tâm tỉ mỉ tới từng nốt nhạc, từng sắc thái và âm sắc của bản nhạc.
“Có giới hạn nào trong phần tự do lý giải của nghệ sĩ không nhỉ?”
“Còn tùy thuộc vào cách diễn giải của từ ‘tự do lý giải’ nữa.”
Hishinuma nhún vai.
Nathaniel cau mày khó chịu.
“Ai tự cao quá là không ổn liền. Nhưng ‘tự do lý giải’ phần lớn là cái tự cao ấy đấy.”
Nhà soạn nhạc liền gạt phăng. Chắc chắn ông đã phải chịu đựng người khác “tự do lý giải” tác phẩm của mình nhiều lần rồi.
“Nhưng này, anh bạn.”
Hishinuma nghiêng người về phía Nathaniel.
“Thực tế, cậu thật sự cho rằng nhà soạn nhạc hiểu rõ bản nhạc của mình sao?”
Trước ánh mắt sắc bén và điệu cười của Hishinuma, Nathaniel bỗng im bặt.
“Đương nhiên, tôi có ý muốn hiểu chúng. Tôi biết ý nghĩa của âm thanh này, tôi biết ý nghĩa của đoạn nhạc này, tôi biết mình muốn truyền tải điều gì. Rốt cuộc, tôi là một nhà soạn nhạc. Tôi là người tạo thiên lập địa mà, thế thôi.”
Hishinuma tiếp tục nhai nhồm nhoàm miếng bánh nan. Hishinuma khá dẻo dai so với tuổi tác của mình, lại thêm ba người bọn họ ai cũng đang ăn hùng hục, nên bốn chiếc bánh nan khác vị xếp trước mặt chẳng mấy chốc đã hết veo.
“Đúng rồi, vài người thích đắm chìm trong cảm giác mình là đấng toàn năng. Đừng hòng phàn nàn trước bất kỳ ghi chú nào tôi đã viết vào, tôi là nhà soạn nhạc nên hiểu bản nhạc này hơn bất kỳ ai, ý kiến của tôi là tuyệt đối.”
Nét mặt Nathaniel lộ vẻ khó chịu. Chắc chắn ông chính là kiểu nhà soạn nhạc như vậy.
“Nhưng, sau nhiều năm tôi đúc kết ra chúng ta đều chỉ là kẻ trung gian thôi.”
“Trung gian?”
“Mọi nhà soạn nhạc, mọi nghệ sĩ đều thế cả. Vốn dĩ âm nhạc tồn tại ở muôn nơi, chúng ta chỉ nghe thấy và ghi chép thành tổng phổ thôi. Rồi còn chơi chúng nữa. Ta không tạo ra chúng, ta chỉ truyền đạt lại chúng thôi.”
“Kiểu nhà tiên tri ấy hả?”
Nathaniel lầm bầm.
“Đúng. Nghe được lời của thần thánh và truyền đạt lại. Những nhà soạn nhạc dù vĩ đại hay nghiệp dư cũng đều chỉ là nhà tiên tri bình đẳng trước âm nhạc đó. Tôi dần nghĩ vậy đấy. Ừ, bánh nan phô mai này ngon đó. Gọi thêm cái nữa đi.”
“Thêm cả bánh nan tỏi nữa nhé.”
Nathaniel gọi nhân viên.
“Phải đó, chính vì là nghệ thuật tái hiện nên luôn cần sự mới mẻ. Câu cửa miệng của Yuuji von Hoffmann còn gì.”
Cái tên đó vừa lọt ra, Nathaniel và Mieko đưa mắt nhìn nhau.
Kết thúc buổi diễn đầu tiên của vòng Hai, Nathaniel đã rình sẵn cơ hội “bắt” Hishinuma và thành công trong việc mời ông dùng bữa tối. Do lần trước hai người bọn họ chỉ ăn uống rồi mỗi người một nẻo không làm được gì khác, Nathaniel lôi thêm Mieko vào vụ này. Mieko cũng muốn biết thêm về mối quan hệ giữa Kazama Jin và thầy Hoffmann nên đành nhăn nhó đu theo, cùng bọn họ ăn cà ri và bánh nan.
“Muốn hỏi về cu cậu kia hả?”
Cái liếc mắt trong một thoáng của hai người họ không lọt qua nổi mắt Hishinuma. Có lẽ từ khi Nathaniel mời đi ăn, ông đã đoán được hai người này muốn hỏi chuyện gì rồi.
Nathaniel và Mieko lại nhìn nhau một lần nữa, rồi gật đầu đáp “Vâng.”
“Thầy Hoffmann thật sự đã đi tới chỗ Kazama Jin dạy học ạ?”
Nathaniel đan các ngón tay vào nhau trên mặt bàn.
“Đúng rồi.”
Hishinuma nhún vai đáp thẳng.
“Tôi đã nghe màn trình diễn của đứa trẻ đó trong vòng Một. Một mớ hỗn độn. Tôi liền hùng hổ gọi cho Daphne. Làm sao ông ấy lại tìm ra thứ của nợ đó thế.”
“Rồi sao nữa ạ?”
Mieko phát hiện ra cả Nathaniel và mình đều đồng thời đu người về phía trước, bỗng cảm thấy thật lạ lùng. Cứ hễ dính đến thầy Hoffmann, hai người bọn họ bỗng hóa thành trẻ nhỏ.
“Có vẻ đứa nhỏ đó là họ hàng xa của Yuuji.”
“Ơ?”
Lần này, hai người đồng thanh kêu lên.
Hishinuma thong thả phẩy tay.
“Thật sự là họ hàng xa lắm. Gần như người dưng nước lã rồi. Mấy người biết bà của Yuuji là người Nhật mà. Nghe bảo cậu bé thuộc một nhánh hậu duệ của bà ấy.”
“Hê.”
“Thế thì khác gì người dưng.”
Nét mặt Nathaniel lộ vẻ nhẹ nhõm. Mieko tự hỏi vẻ mặt mình liệu có giống vậy không.
“Daphne cũng chẳng rõ họ đã gặp nhau ở đâu, thế nào. Yuuji chỉ bảo đó là ‘kỳ duyên’.”
Kỳ duyên.
Từ đó nghe là lạ, nhưng cũng thật bình tâm. Giống như họ vừa có thể tưởng tượng cảnh thầy Hoffmann và đứa trẻ đó bên nhau, nhưng cũng đồng thời không thể.
“Cha thằng bé làm nghề nuôi ong, ai cũng biết cái nghề đó thường xuyên phải di chuyển đúng không? Tuy họ có nhà ở Paris, nhưng hầu như chẳng sống ở đó mấy.”
“Thằng bé học hành kiểu gì vậy?”
“Đi học bữa đực bữa cái thôi. Cha nó có bằng sư phạm, nên chủ yếu là cha dạy con.”
“Hừm.”
Có lẽ sự tự do không bó buộc của đứa trẻ này đến từ đó.
“Nhưng thú vị là...”
Hishinuma đột nhiên hạ giọng như sắp kể chuyện gì bí mật, hai người kia bèn ghé sát mặt lại.
“Nghe nói thằng bé đó không có đàn piano đâu.”
“Cái gì cơ?”
Mieko và Nathaniel lại đồng thanh kêu lên.
“Không có? Tức là sao? Nhà nó không có đàn?”
Giọng Nathaniel đầy sự nghi ngờ. Hishinuma gật đầu dứt khoát.
“Đúng vậy. Nhà thằng bé không có đàn. Nhưng hễ điểm đến có đàn piano, nó lại mượn đàn để chơi. Cho tới khi gặp được Yuuji, nó đã tự chơi hoang như vậy đó.”
“Không thể tin nổi.”
Mieko rên lên.
Với kiểu tập tành ngẫu nhiên được chăng hay chớ như thế, mà thằng nhỏ chơi đàn đến cỡ đó sao.
Nathaniel cũng sững sờ.
Mà không... có khi chính nhờ vậy nó mới chơi được như thế.
Ý tưởng đó bất chợt nảy ra trong đầu Mieko. Điều này nghe có vẻ nghịch lý, nhưng một khi không biết bao giờ có thể chơi tiếp, ai cũng sẽ tận dụng tối đa cơ hội dồn sức tập trung vào luyện tập chuyên sâu.
Nếu cơn đói là nguồn động lực tốt nhất, thì sự thèm khát đối với piano có thể sinh ra được môi trường luyện tập tốt nhất chưa biết chừng.
“Nghe đâu ban đầu, Yuuji cũng ngạc nhiên lắm. Nhưng đứa trẻ đó có thể chơi mọi cây đàn. Chưa kể, nó còn có thể tự lên dây đàn căn bản nữa. Ngược lại, chắc nó đã học được vì cần phải chơi được mọi cây đàn. Yuuji hứng thú với thằng bé nhờ thế. Ông ấy còn theo tới tận nơi cha con thằng nhỏ phải đi, hào hứng dạy nó bằng bất cứ cây đàn piano nào họ tình cờ bắt gặp. Vậy nên, ông ấy mới ra ngoài đó.”
“Ừ. Vậy là, thầy ấy chủ động.”
Lần này, Nathaniel rên rỉ.
“Là thế. Với cả, họ không mang tổng phổ nên thằng bé dần quen nghe khúc nhạc một lần là nhớ ngay. Hoặc, bọn họ sẽ chơi ngẫu hứng tại chỗ. Daphne cũng từng nghe hai thầy trò chơi ngẫu hứng một lần. Hai người chơi ngẫu hứng trên hai cây đàn, hệt như đang trò chuyện vậy.”
Hai người kia sớm không thốt nổi lên lời nữa.
Khúc ngẫu hứng của thầy Hoffmann.
Cả hai đều chưa được nghe bao giờ, phần lớn người quen của thầy Hoffmann cũng vậy. Không ngờ, thầy ấy lại chơi ngẫu hứng. Hơn nữa, vào những năm cuối đời, thầy ấy lại còn chơi ngẫu hứng với một cậu thiếu niên tựa như với cháu trai mình.
Cõi lòng Mieko ủ dột, trái tim đang bị kích thích bởi sự ghen tuông dữ dội đối với Kazama Jin. Bà thấy mất mặt vì thầy không xem mình là kẻ ngang cơ với ông, cũng chẳng có cơ hội được chơi tay đôi cùng thầy. Có lẽ Nathaniel ngồi bên cạnh cũng cảm nhận được sự xung đột tương tự hoặc thậm chí còn ghê gớm hơn.
Nhưng, điều lớn nhất thống trị trái tim bà là mong mỏi được nghe bản hợp tấu ngẫu hứng của thầy Hoffmann, và tiếc nuối rằng cơ hội đó đã vĩnh viễn mất đi.
“Không rõ màn hợp tấu của họ có được quay lại không nhỉ?”
Có lẽ cũng mang cùng tâm trạng, Nathaniel thẽ thọt hỏi.
“Chả biết. Giờ họ đang bắt đầu sắp xếp lại các di vật của Yuuji. Ông lão đó không chú ý tới việc lưu trữ nguồn nhạc của mình lắm đâu, có thể lưu mà cũng chưa chắc.”
Nathaniel và Mieko thở dài buồn nản.
Cảm giác mất mát từ sự ra đi của thầy Hoffmann vẫn còn quá lớn, hai người bọn họ chỉ có điểm chung này.
“Nào nào, hai đứa nên tự lo cho mình thì hơn.”
Giọng Hishinuma mang hơi hướng trách móc, nên hai người liền ngẩng đầu lên.
“Ơ? Sao ạ?”
Mieko ngơ ngác hỏi lại.
“Tôi bảo này.”
Hishinuma cười nhạt, lắc đầu.
“Hai anh chị có chấm điểm được đứa nhỏ đó không vậy?”
Mieko giật nảy. Bà chợt nhớ tới lời phỏng đoán bất ổn của Smirnoff sau buổi tuyển chọn ở Paris.
Bà dần hiểu ý nghĩa trong “liều thuốc cực mạnh” mà Hoffmann đề cập tới.
Họ đang rơi vào thế tiến thoái lưỡng nan.
“Ý thầy là chúng tôi không chấm điểm được nó sao?”
Nathaniel khẽ khàng phản pháo.
Ông hiển nhiên hiểu ý của Hishinuma. Tuy nhiên, ông vẫn chưa biết tới “thế tiến thoái lưỡng nan” mà ba người Mieko, Simon và Smirnoff đã linh cảm thấy. Đầu óc đã hiểu, nhưng vẫn chưa coi là thực.
“Chà, tôi cũng chẳng biết.”
Hishinuma thẳng thắn thừa nhận.
“Nhưng mà, ai có thể chấm điểm thứ tài năng nằm ngoài quy cách đó. Nhìn vào lịch sử các cuộc thi piano, ta vẫn thường thấy bọn họ loại những tài năng nằm ngoài quy cách. Vì chúng không thuộc phạm trù đánh giá của ban giám khảo mà.”
Nét mặt Hishinuma bỗng trầm tư hẳn, ông xé thêm miếng bánh nan phô mai.
“Yuuji gửi đứa trẻ đó tới, tức là biết mình gây họa nhưng vẫn cố tình phạm tội. Đó là sự thách thức của ông ta với mấy anh chị, và với chúng tôi. Chúng ta đang bị thử thách đó.”
“Có chắc là vậy không?”
Nathaniel vẫn cố cãi.
Chúng ta vẫn chưa hiểu.
Mieko chẳng hiểu sao lại cảm thấy tuyệt vọng.
Người ta hay nói rằng ban giám khảo vừa là người chấm điểm, vừa bị chấm điểm. Dựa vào cách chấm điểm, người đó cũng phơi bày ra tính nhạc và thái độ của mình đối với âm nhạc.
Mình cứ nghĩ là đã hiểu.
Mieko ủ rũ nghĩ vậy.
Bà biết làm giám khảo là một công việc đáng sợ. Bà cứ nghĩ là đã hiểu nó sẽ moi móc và lột trần ra tính âm nhạc và bản tính con người mình.
Nhưng, giống như Nathaniel của hiện tại, bà thật sự cảm thấy mình vẫn chưa thể hiểu nổi.