CHUNG KẾT TẬP DƯỢT CÙNG DÀN NHẠC

Trung tâm tổng hợp đang tổ chức Cuộc thi piano Quốc tế Yoshigae có tất thảy ba hội trường.

Hội trường trình diễn từ vòng Một tới vòng Ba là loại hội trường tầm trung, quy mô một nghìn ghế ngồi.

Một hội trường nhỏ dành cho bốn trăm khách ở dưới tầng hầm.

Cuối cùng là phòng hòa nhạc lớn nhất với sức chứa hơn hai nghìn ba trăm khách.

Vòng Chung kết sẽ được tổ chức tại phòng hòa nhạc này.

Danh sách bản hòa tấu và thứ tự biểu diễn của các thí sinh lọt vào vòng Chung kết năm nay được sắp xếp như sau. Họ dự kiến xếp thứ tự biểu diễn dựa theo cách bốc thăm, nhưng kết quả chỉ thay đổi vị trí của Masaru và Frederick Doumir, các thí sinh khác vẫn theo đúng thứ tự số ban đầu.

Kim Su Jung (Hàn Quốc) Rachmaninoff No.3

Frederick Doumir (Pháp) Chopin No.1

Masaru Carlos Levy Anatole (Mỹ) Prokofiev No.3

Cho Han Sang (Hàn Quốc) Rachmaninoff No.2

Kazama Jin (Nhật Bản) Bartók No.3

Eiden Aya (Nhật Bản) Prokofiev No.2

Ngày thứ hai trong đợt tập duyệt cho trận Chung kết.

Người dẫn đầu dàn nhạc Shintouto Philharmonic là một nhạc trưởng tên Onodera Masayuki. Ông đã ngoài bốn mươi, cũng thuộc lứa trụ cột.

Tuy đã kinh qua bao nhiêu sân khấu, nhưng công việc diễn đệm cho cuộc thi là công việc khổ cực hơn nhiều so với những gì khán giả nghĩ.

Xét cho cùng, cuộc thi nào cũng là cuộc thi dù có sự khác biệt về quy mô. Người biểu diễn chính hầu hết là dân không chuyên, và một khi kết quả không tốt hoàn toàn có thể đổ lỗi cho dàn nhạc vì không thể theo sát và bổ trợ tốt cho thí sinh. Nhất là một cuộc thi nổi tiếng tầm quốc tế như Yoshigae, trách nhiệm này vô cùng trọng đại.

Công tác chuẩn bị cũng vất vả không kém. Số lượng bản nhạc hòa tấu cho vòng Chung kết lên tới hàng chục bài.

Vì các bản nhạc đều là danh khúc tầm cỡ thế giới, nên hầu như đều xuất hiện trong danh mục biểu diễn của các dàn nhạc chuyên nghiệp. Nhưng một số bản nhạc có thể gây khó khăn cho dàn nhạc nên họ phải sắp xếp loại bỏ chúng trong trận Chung kết. Vào thời điểm quyết định thí sinh nào vượt qua vòng Ba, họ thu hẹp được danh sách bản nhạc chơi trong vòng chung kết và bắt đầu chuẩn bị từ đây.

Lần này, sáu thí sinh lọt vào Chung kết đều chơi các bản nhạc khác nhau. Đối với dàn nhạc, đây là điều vừa đáng mừng vừa đáng lo.

Ngày trước, Onodera từng tham gia chỉ huy dàn nhạc trong một cuộc thi khác, với bốn trong số sáu thí sinh chơi “Emperor” của Beethoven và hai người còn lại chơi Chopin No.1. Khán giả phải nghe đi nghe lại chắc cũng thấy nhàm tai, dàn nhạc cũng phải chơi “Emperor” của Chopin tới bốn lần cũng ngấy lắm và rất khó để giữ nguyên nhiệt huyết.

Tiếp đó lại là Chopin No.1. Thật sự quá kinh khủng. Mặc dù đây là kiệt tác mà các nghệ sĩ độc tấu vẫn hằng ngưỡng mộ, nhưng nếu lập danh sách những bản nhạc nhàm chán đối với dàn nhạc thì chắc chắn có Chopin No.1. Onodera cũng thầm thấy thương cảm cho bên tổ chức Cuộc thi Chopin vì chỉ có mỗi lựa chọn là Chopin No.1 hoặc No.2, dù có là lòng kiêu hãnh quốc gia hay đam mê Chopin cách mấy thì dàn nhạc chắc cũng chán ngán lắm.

Sáu bản nhạc lần này đều là các đại khúc. Nhiều phần khá khó nhằn đối với cả thí sinh lẫn dàn nhạc.

Onodera đã thu thập được khá nhiều thông tin về các thí sinh vòng Chung kết từ quản lý sân khấu nổi tiếng Takubo. Ông ấy từng tiếp xúc qua tất cả thí sinh và lắng nghe mọi màn trình diễn của họ. Dựa vào thái độ của thí sinh nơi cánh gà sân khấu theo lời kể của Takubo và dựa vào mắt quan sát của Takubo về tính cách của mỗi thí sinh, ông sẽ lý giải được về từng người.

Tất nhiên ông cũng phải đọc sơ yếu lý lịch của bọn họ từ trước, kiểm tra xem họ có kinh nghiệm trình diễn cùng dàn nhạc chưa, và nghe qua màn trình diễn vòng Ba của họ.

Thí sinh ở các cuộc thi có độ chênh về kinh nghiệm và kiến thức cực kỳ lớn. Một số người lần đầu hòa tấu cùng dàn nhạc, lại có người từng kinh qua rất nhiều lần. Một số người giỏi độc tấu, nhưng lại bị không khớp khi phải hòa tấu.

Dù sao hòa tấu là một thể loại rất chú trọng kinh nghiệm. Những người chưa từng thể nghiệm việc cùng biểu diễn với một dàn nhạc sẽ không thể nào lường hết khó khăn của nó.

Trước hết, cách lắng nghe sẽ hoàn toàn khác với lúc nghe trên đĩa CD hoặc ngồi trên hàng ghế khán giả. Không cần đề cập tới đĩa CD, vị trí hàng ghế khán giả ở hội trường cũng đã nghe âm thanh qua một bộ lọc.

Nghệ sĩ buộc phải nghe tiếng các nhạc cụ chơi trực tiếp ngay cạnh mình, với khoảng cách giữa các nhạc cụ không đồng đều. Việc nghe “bên trong” âm thanh hoàn toàn khác với cách nghe các bản nhạc mà họ vẫn biết. Thời gian khi ta hòa nhạc với thời gian khi ta cảm nhận nó hoàn toàn khác biệt.

Onodera từng phải dừng hai màn trình diễn cho vòng Chung kết cuộc thi trong quá khứ.

Trường hợp đầu tiên là do thí sinh quá mê mải với phần trình diễn của chính mình (không, phải nói là rơi vào tình trạng hoảng loạn) đến mức không thể nghe thấy tiếng dàn nhạc dẫn đến hoàn toàn lạc nhịp... Chính xác ra, vào thời điểm bấy giờ, bản nhạc đã bị lệch một ô nhịp.

Trường hợp thứ hai, thí sinh không tự tin và băn khoăn màn trình diễn của mình có ăn khớp với dàn nhạc hay không nên dần đánh mất tiếng đàn. Do tiếng của nghệ sĩ độc tấu nhỏ dần, dàn nhạc tự nhiên cũng phải giảm âm lượng để nghe được âm thanh của nghệ sĩ độc tấu. Thành thử, âm thanh tổng thể bị nhỏ đi khá nhiều. Cuối cùng, âm thanh nhỏ tới mức không đủ nghe nữa, cả nghệ sĩ độc tấu lẫn dàn nhạc đều buộc phải ngừng chơi.

Các buổi tập diễn ra suôn sẻ, nên các nhạc công cũng bớt căng thẳng hơn.

Theo đánh giá của Takubo, thực lực thí sinh lần này khá đồng đều. Trong sáu người thì đến năm người từng có kinh nghiệm biểu diễn cùng dàn nhạc. Qua lượt bốn người đầu tiên, họ hầu như không gặp phải vấn đề gì. Mỗi người đều có tính âm nhạc riêng, đều khá thành thục dù tuổi đời vẫn còn trẻ. Đặc biệt, thí sinh Masaru Carlos Levy Anatole ngày hôm qua đã mê hoặc toàn bộ nhạc công đến mức họ gần như tin rằng một ngôi sao sắp sửa ra đời.

Đối với dàn nhạc, niềm vui khi được chơi cùng những nghệ sĩ độc tấu tài năng là rất khác biệt. Nghệ sĩ độc tấu sẽ là người kéo cần ban nhạc, và sự hồi hộp khi tạo ra những màn đối đáp nhịp nhàng là thứ khoái cảm chẳng thể chối từ. Mỗi khi Onodera biểu diễn cùng với một nghệ sĩ độc tấu tài năng, ông cảm thấy mình rơi vào trạng thái nhập hồn. Ông là một nhạc trưởng nhưng luôn cảm thấy vai trò của mình là diễn đạt lại lời của các nghệ sĩ độc tấu, rằng “Tôi muốn chơi như thế này”, “Ta đi theo hướng này nhé” hay “Ta bẻ lái ở đây”.

Sắp hết giờ giải lao.

Các nhạc công lũ lượt quay lại theo từng nhóm năm ba người. Bản nhạc nào cũng cần phải chú tâm, người nào người nấy đều thấy mệt mỏi nhưng cũng khá thỏa mãn.

Tiếp theo sẽ là thí sinh Kazama Jin của Nhật, người duy nhất chưa từng chơi cùng dàn nhạc.

Onodera nửa kỳ vọng nửa lo lắng về buổi tập với cậu trai này. Màn trình diễn của cậu bé ở vòng Ba hết sức tuyệt vời, nhưng cậu lại là dạng nghệ sĩ duy ngã độc tôn, ông ngờ rằng cậu không thích hợp với việc hợp tấu cho lắm.

Đã thế còn là bản Bartók No.3 nữa.

Onodera ôm tổng phổ trong lòng, nghĩ tới phương hướng của màn trình diễn.

Lần đầu kết hợp với dàn nhạc mà lại chọn Bartók. Độ khó quá cao. Quá nhiều chỗ cần thảo luận, nếu đôi bên không nghe nhau thì khó nhằn đấy. Nhất là khi tính hào sảng của Bartók cực khó phối hợp. Tiếng thở dài ẩn trong giai điệu quá độc đáo.

Khi ông bước vào trong hội trường, thợ lên dây đang chỉnh cây đàn piano.

Ông cứ tưởng Kazama Jin đã vào luyện tập từ trước rồi.

Ông để ý thi thoảng thợ lên dây lại ngó về phía hàng ghế khán giả.

“Thế này được chưa?”

“Dạ.”

Ông phát hiện ra một thiếu niên đang ngồi ở khu vực ghế khán giả đằng sau.

Ơ.

Onodera tròn mắt.

Ông lầm tưởng là nhân viên nào đó, nhưng hình như là Kazama Jin.

“Đại khái là ổn rồi ạ, nhưng dàn nhạc chưa vào nên cũng khó đoán lắm. Chú Asano, chú thử ra đây nghe giùm cháu nhé?”

“Được chứ.”

Onodera ngỡ ngàng.

Ông từng nghe Takubo kể là đứa trẻ này có đôi tai rất tinh nhạy đến mức thợ lên dây cũng phải sửng sốt, nhưng chưa từng nghe tới chuyện thí sinh và thợ lên dây lại phối hợp chỉnh đàn kiểu này.

Người thợ lên dây để ý thấy Onodera, liền cúi đầu chào.

“Xin lỗi, sắp xong rồi đây.”

“Không sao, anh cứ tự nhiên.”

Onodera đặt bản nhạc lên giá chỉ huy.

Nhạc công cũng sắp sửa vào tới nơi, người thợ lên dây đàn chuyển xuống ngồi ở hàng ghế khán giả để tránh vướng chỗ.

Kazama Jin lon ton chạy đến, trèo lên sân khấu.

“Cháu là Kazama Jin ạ. Mong các bác các cô các chú giúp đỡ cho.”

“Chú là Onodera. Cũng mong cháu giúp đỡ cho.”

Onodera đáp lời chào hỏi, concert master [128] cũng lên tiếng chào và bắt tay với Kazama Jin.

Một đứa trẻ đáng yêu.

Cậu bé mang thứ khí chất tự nhiên, thô mộc và đầy hoang dã.

“Để xem, chúng ta sẽ tiến hành thế nào đây? Cháu có muốn chơi thử một lượt không? Ta hoàn toàn có thể dừng lại ở bất cứ điểm nào cháu thấy lăn tăn. Hoặc ta có thể chơi các trích đoạn cháu muốn kiểm tra lại xem đã trôi chưa?”

Onodera đưa ra gợi ý cho Kazama Jin nhưng cậu bé lại lắc đầu.

“Cháu có thể nhờ chú một chuyện được không ạ?”

“Cháu cứ nói đi.”

Can đảm đấy.

“Cháu muốn nhờ mọi người chơi Chương Ba của bản nhạc ạ.”

Onodera bối rối.

“Ơ? Chỉ có dàn nhạc sao? Còn cháu?”

“Cháu sẽ nghe ở đằng sau ạ.”

Kazama Jin nói vậy rồi nhảy xuống sân khấu, chạy một mạch tới tận đoạn đường đằng sau khu vực ghế khán giả.

Onodera và concert master nhìn nhau.

“Có ổn không vậy?”

“Chắc được thôi. Coi như chúng ta tập luyện một chút.”

Nhưng ý nghĩ thằng bé này đang muốn kiểm tra thực lực của dàn nhạc lại không lấy làm dễ chịu cho lắm.

“Xin nhờ các bác các cô các chú.”

Kazama Jin giờ chỉ còn là một bóng người nhỏ xíu, vẫy tay với bọn họ.

Onodera nở nụ cười độ lượng, gật đầu với nhạc công và cầm lên cây gậy chỉ huy.

Các nhạc công không lấy làm hào hứng lắm, bắt đầu cầm nhạc cụ lên.

Bartók No.3, Chương 3.

Những giai điệu tutti [129] hào hoa tráng lệ thống lĩnh toàn bộ hội trường, rực rỡ tiến vào đêm Chung kết.

Các nhạc công dồn sức biểu diễn.

Nếu muốn coi thì sẽ cho cháu xem. Thực lực của chúng ta.

Tiếng Fortissimo cực lớn.

Với mức âm lượng này, hãy xem piano có thể đương cự được không.

Nếu diễn độc tấu mà âm thanh nhỏ quá sẽ thành trò cười.

Onodera rất nhạy cảm quan sát cảm xúc của mọi người.

Chương Ba đã đi được bảy phần mười.

Onodera ngoái lại thấy Kazama Jin và thợ lên dây đang thì thầm to nhỏ chuyện gì đó.

Thằng bé này không mang lại cảm giác của một thí sinh dự thi lắm.

“Cháu cảm ơn các bác các cô các chú.”

Kazama Jin gào lên, chạy ù xuống và nhảy phóc lên sân khấu.

Úi chà. Thằng bé này nhảy cao thật đấy.

Nhoáng một cái, thằng bé đã len lỏi vào giữa dàn nhạc.

Ông còn đang thắc mắc nó tính làm gì, ai dè thằng bé đã kéo ghế, chuyển giá đỡ nhạc, điều chỉnh đủ thứ.

Mọi người đều sửng sốt, trân trối nhìn thằng bé.

“Cháu xin lỗi, cô có thể đứng ra đây được không ạ?”

Thằng bé còn nhờ vả cả người chơi contrabass.

Một số nhạc công chỉ biết cười trừ, nhún vai.

Cậu bé lần đầu biểu diễn cùng dàn nhạc lại đi lên lớp các bậc lão làng đã có thâm niên hàng mấy chục năm về vị trí đứng.

Vài người lộ vẻ khó chịu ra mặt.

Nhưng cậu bé vẫn rất bình thản.

“Nếu đổi sang vị trí này sẽ khó biểu diễn lắm.”

Người thổi kèn tuba kêu lên đầy bất mãn.

Cậu thiếu niên liền quay phắt lại.

“A, chỗ đó. Sàn sân khấu bị võng xuống một chút ạ. Nghe nói mấy năm trước từng sửa chữa lại, dán thêm ván ép ở mặt dưới nên giờ nó nặng hơn, mật độ cũng khác biệt. Vì vậy, nếu đứng ngay ở phía trên, âm thanh sẽ không bung ra đẹp đẽ được ạ.”

Người phụ trách kèn tuba giật mình ngẩng lên.

Mọi người đưa mắt nhìn nhau.

Thiếu niên bình thản bước về phía cây đàn piano, ngồi xuống ghế.

“Vậy thì, xin phiền các bác các cô các chú. Chúng ta chơi lại chương Ba một lần nữa ạ. Chú Asano, chú để ý kỹ độ cân bằng giùm cháu nhé.”

Thiếu niên gào với lên chỗ người thợ lên dây trên ghế khán giả, rồi ngước nhìn Onodera và mỉm cười.

Onodera cũng gật đầu theo, đưa cây gậy vào tư thế chỉ huy theo lời cậu. Các nhạc công nhăn nhó như vừa trúng cú lừa, lục tục làm theo.

Một khắc tĩnh lặng.

Tất thảy đều kinh ngạc ngay từ giây phút cậu bé chơi những nốt trầm đầu tiên.

Quá to.

Ánh mắt các nhạc công thay đổi hẳn.

Âm thanh quá to.

Những âm thanh bay vào tai họ trong veo.

Onodera quan sát nét mặt ngỡ ngàng của các nhạc công, và phất cây gậy chỉ huy.

Dàn nhạc đồng loạt bắt đầu như một phản xạ có điều kiện.

Những bánh răng lập tức vào khớp.

Đầu tiên là những giai điệu cất lên kết hợp với bộ sáo. Bộ kim khí nhập đoàn với những âm trầm của trống timpani.

Độc tấu piano.

Nhịp điệu chắc chắn và tràn ngập tự tin.

Như thể một đầu máy vô hình đang kéo theo cả dàn nhạc.

Bản nhạc tiếp tục được dẫn dắt bởi piano, không một chút lung lay.

Từng giọt âm thanh đều đặn tích dần trong cơ thể.

Tiếp theo là sự tham gia của nhạc cụ dây.

Là thật sao?

Onodera khó lòng tin nổi.

Mới nãy, ông đã chứng kiến cậu bé chơi ở mức âm lượng lớn đến thế nào, nhưng giờ còn lớn hơn hẳn. Như bị mắc câu bởi âm thanh của Kazama Jin, âm thanh của mọi người cũng dần lớn hơn.

Gương mặt các nhạc công dần trở nên rất nghiêm túc... không, phải nói là nỗ lực đến cùng cực... Để không bị hụt hơi, không bị tụt lại với tiếng đàn của Kazama Jin, mọi người đều đang nỗ lực đến cùng cực.

Onodera cũng đồng thời nhận ra một điểm khác.

Sự cân bằng tốt hơn hẳn lúc nãy.

Các hợp âm trầm hòa vào với nhau thành hình khối và âm vang tốt hẳn.

Ông như nghe thấy giọng cậu bé vẳng lại trong óc.

Âm thanh sẽ không bung ra đẹp đẽ được.

Thằng bé di chuyển ghế... giá đựng nhạc phổ... nhạc cụ. Chẳng lẽ nó có thể nghe từng âm tinh vi đến mức đó sao, dù vừa nghe dàn nhạc biểu diễn một lần duy nhất?

Sắp sửa đến cao trào.

Ai cũng ngạc nhiên trước màn trình diễn của chính mình. Không phải họ đang diễn nữa mà bị giật dây. Cánh tay đang di chuyển một cách vô thức.

Onodera quan sát sự sững sờ của những nhạc công.

Hóa ra bộ khí của dàn nhạc lại phát ra những âm thanh như vậy sao.

Chẳng phải trước nay ông thường bị chỉ ra là thiếu năng lượng, cảm giác còn thiếu hụt điều gì đó sao?

Tiếng kèn horn dày dặn quá. Piano cũng không hề do dự.

Khuôn nhạc cuối cùng.

Kazama Jin như lướt trên phím đàn với một áp lực âm thanh lớn cỡ máy ủi dọn tuyết.

Phần tutti của cả dàn nhạc.

Họ nghe rõ tiếng của các nhạc cụ bộ kim khí rung lên trong không khí.

Thật khoan khoái.

Onodera như quên khuấy mất bản thân mình trong một tích tắc.

Âm thanh của mọi người hội tụ về một điểm trong không trung và biến mất với những âm vang tuyệt đẹp.

Khi nhạc trưởng và các nhạc công còn đang chìm đắm trong đó, những tiếng vỗ tay giòn giã vang lên.

Onodera bừng tỉnh, ngoái về phía hàng ghế khán giả thì thấy người thợ lên dây đang vỗ tay bôm bốp.

Thiếu niên lanh lẹ cất tiếng hỏi.

“Chú Asano, chú thấy thế nào?”

“Ổn, tốt lắm tốt lắm. Hoàn hảo rồi đấy.”

“Chú có thấy cần mềm mại hơn một chút không?”

“Thế này là quá tuyệt vời rồi.”

“Vậy ạ, tốt quá rồi. A, thế thì, cháu có thể nhờ mọi người chơi lại từ Chương Một không ạ?”

Kazama Jin ngước nhìn người chỉ huy, gương mặt lộ ra một thoáng sợ hãi.

Bởi vì không chỉ mỗi mình Onodera mà tất cả các thành viên trong dàn nhạc đang nhìn chằm chằm vào cậu như thể đang thấy một loài động vật quý hiếm.

“Dạ, có chuyện gì vậy ạ?”

Kazama Jin rụt rè hỏi, nhưng gương mặt ai nấy đều tái xanh, không hề trả lời.