Chương 15 TIẾN VÀO CALIFORNIA

Tụi chú lại rời đi khi trăng vẫn còn sáng, ngay trước bình minh.

Mặt trời ló dạng, tụi chú chạy tới miền núi và băng qua vùng mà người ta gọi là đèo Điện Tín. Vào lúc tia nắng đầu tiên chiếu xuống, tụi chú đi chậm và êm tới nỗi tụi hươu cao cổ, tạ ơn Chúa, còn không biết là cả bọn đã đi qua rồi.

Rẽ qua đường bên kia, tụi chú chạy tới ngay Yuma. Đó là nơi Ông Già bảo rằng tụi chú sẽ tiến vào California trên một cái cầu có tên Cầu Biển-Nối-Biển bắc qua sông Colorado. Lúc người ta xây cầu, nó là chỗ duy nhất trong vòng gần hai ngàn cây số mà xe có thể băng qua để - như tên của nó vậy - từ đại dương này sang đại dương khác.

Nhìn thì có vẻ con sông vừa trải qua trận lũ lụt, những mảnh vụn tràn khắp mặt đất xung quanh tụi chú, và cảnh tượng này làm chú hơi lạnh sống lưng. Nhưng có nhiều thứ nhìn lạnh sống lưng hơn cả vậy. Phía bên này cầu là một khu Hooverville khác với đầy những lều, xe hơi thổ tả, lửa trại và người ta chen chúc nhau. Chú phải chạy chậm lại để nhích từng chút thì một đám con nít đầy cáu ghét bắt đầu chạy song song tụi chú.

“Chào mừng tới xóm Okie,” Ông Già lầm bầm lúc tụi chú nhập chung vào hàng xe dài để chạy lên cầu. Ông đang chăm chú nhìn phía trước, về phía chính giữa cầu, nơi nhiều cảnh sát bang California đang chặn xe lại. Một chiếc xe chở hàng Mẫu T đang bị bắt quay đầu. Chiếc xe tải chất đầy đồ đạc mà không được gài lại, bao gồm cả một tấm nệm cùng sáu đứa nhỏ đang ngồi lên. Khi xe chạy ngang, chú bắt gặp người cha với gương mặt vô hồn và người má đang khóc lóc.

“Chuyện gì mới xảy ra vậy?” Chú hỏi.

Ông Già không trả lời, mắt vẫn không rời cảnh tượng kịch tính vẫn còn phía trước. Ở giữa tụi chú và mấy ông cảnh sát bang chỉ có hai chiếc xe thôi - chiếc xe thổ tả chở dê đã chạy qua mặt tụi chú ở New Mexico và chiếc mui trần màu xanh lơ bóng loáng chở cặp đôi diêm dúa từ Mohawk.

Một trong hai ông cảnh sát ra hiệu cho gia đình chở dê tiến tới và bắt đầu vặn vẹo họ.

“Biết thằng cha đó đang hỏi gì không?” Ông Già lầm bầm. “‘Các người có tiền trong túi không? Có việc làm không?’ Nếu câu trả lời là không, bọn họ không cho mày vô đâu. Bọn họ gọi đó là Rào Chắn Du Thủ Du Thực.”

Chú quay lại liếc nhìn chiếc xe tải Mẫu T lúc nó đậu lại bên phía Arizona. “Lỡ bọn họ không có chỗ nào để đi nữa rồi sao?”

“Thì ở lại ngay tại đây.” Ông hất cằm trở lại phía khu lểu lụp xụp. “Gần Miền Đất Hứa của tụi Okie tới cỡ này nhưng không gần thêm được một phân nào nữa.”

Liếc nhìn con dê trong cái giỏ đặt trên bậc thềm của chiếc xe thổ tả, ông cảnh sát California chắc hẳn nghĩ đầy cũng là tiền nên đã vẫy tay ra hiệu cho cả nhà họ đi qua.

Họ vẫy tay cho chiếc mui trần sang trọng đi qua mà không thèm nhìn.

Tới lượt tụi chú, và chú cứ nghĩ tụi chú chắc chắn sẽ bị chặn lại nếu đây không phải là cái gì khác hơn một cuộc gặp gỡ chào hỏi với tụi hươu cao cổ như thường lệ. Chú còn đạp sẵn lên thắng nữa. Nhưng ông cảnh sát chỉ nhìn hai con hươu cao cổ một cái và chú nghĩ ông ta cũng thấy đây là tiền. Không thèm nở một nụ cười nào, ông ta cũng ra hiệu cho tụi chú đi qua.

Trong lúc tụi hươu cao cổ lêu nghêu đứng trên xe để qua hết cây cầu, cả gia đình okie chở dê lẫn cặp đôi Hollywood đều vẫy tay chào tụi nó, và mọi người cùng tiến vào vùng đất của sữa và mật.

Sau đó thì mọi việc diễn ra hết sức chóng vánh.

Tụi chú nhìn thấy mấy con kênh, cánh đồng xanh mướt, vườn cam và xe tải chở công nhân.

Tụi chú thấy thêm mấy khu Hooverville lung tung beng hết.

Tụi chú thấy đám đông những người đàn ông rệu rã với gương mặt nông dân.

Tụi chú thấy tấm biển nói rằng DÂN THẤT NGHIỆP HÃY ĐI TIẾP. CHÚNG TÔI CỒN KHÔNG THỂ TỰ LO CHO MÌNH ngay kề bên những tấm biển để CÔNG NHÂN HÃY ĐOÀN KẾT LẠI! khác.

Tụi chú tiếp tục đi.

Tụi chú đi ngang một thị trấn nhỏ có tên E1 Centro, và lúc đó, như một kiểu úm ba la xì bùa, tất cả người ta và biển hiệu và những thị trấn khác hoàn toàn biến mất, và tụi chú lái qua những cồn cát bằng cả sa mạc Sahara, cát mịt mù bay dọc theo con đường. Khi tụi chú vòng vèo qua những cồn cát đó, Ông Già chỉ tay về phía một “con đường lát gỗ” được làm bằng gỗ đường ray, cong vênh và mục nát ngay bên cạnh xa lộ trải nhựa. “Mày phải mừng vì không phải đi trên con đường đó,” ông nói. “Nó từng là con đường duy nhất băng qua mấy cái cồn cát này.”

Tụi chú tiếp tục đi.

Đi được một lúc là thấy Mexico chỉ cách tụi chú vài bước chần về bên trái. Hoặc theo lời Ông Già nói là cỡ đó. Nhưng chú không mảy may để ý tới những gì khác xung quanh trừ những điểm khác nhau trên bản thân xa lộ - tới lúc nó uốn cong đi về phía Bắc và lại tới mấy chỗ đồi núi trời đánh thánh đâm nữa. Chú nghiêng đầu về phía Ông Già, ông vẫn chưa nhắc gì tới mấy thứ này.

“Không sao đầu,” ông hứa. “Chỉ là một cái đèo ngắn có hai đường dích dắc với đường nhánh thôi.”

Một biển báo lướt ngang qua:

NGUY HIỂM TRƯỚC MẶT: ĐƯỜNG HẸP VÀ DỐC ĐỨNG

“Chỉ là hơi dốc,” Ông Già thêm vô. “Với hẹp.”

Lúc con đường chia thành những làn đơn một chiều, ông ngồi dựa về sau, bình chân như vại. “Mày biết cách chạy mà tụi hươu cao cổ cũng biết cách đứng. Bên kia là nhà đó, nhóc.”

Vậy nên tụi chú chạy lên đó, chiếc xe đầu kéo ráng hết mức có thể, còn tụi hươu cao cổ và chú thì liếc nhìn khu vực “Máy quá nóng” mỗi lần quẹo, cứ lên nữa, lên nữa, lên mãi… rồi chạy đua xuống nữa, xuống nữa, xuống mãi như một thằng trời đánh, chú đứng luôn lên chân thắng, đánh vật để về số nhỏ vừa đủ giúp cho xe chậm lại gần đúng tốc độ tối đa được quy định. Tụi chú chạy vọt qua trạm dừng ở ngay chân núi, chỗ hai con đường chẻ đôi chụm lại, ruột gan chú trở lại vị trí và hai cái mõm hươu cao cổ ngửa ra sau theo gió.

Vô cùng nhanh chóng, tụi chú có vẻ đã trở lại San Diego đàng hoàng rồi và con có thể đoán là tụi chú gặp một đoàn cảnh sát hộ tống. Mười hai cảnh sát chạy mô tô và xe tuần tra rải rác dọc đường biên thành phố. Khi họ thấy tụi chú, họ vòng xung quanh chiếc xe và bật còi cảnh báo, vẫy tay ra hiệu tụi chú chạy theo.

Trước khi mắt chú kịp nhìn rõ hết mọi thứ thì tụi chú đã thoáng thấy mặt nước - con đường đang dẫn tụi chú tới thẳng bờ vịnh của thành phố.

Tụi chú đã tới nơi rồi. Từ đại dương này tới đại dương kia.

Chú nhìn tới đâu cũng thấy toàn là tàu tuần tra của hải quan, tàu chở dầu với tàu hải quần, tất cả đến rồi đi như trong một tấm bưu thiếp trên nền ngọn đổi rộng lớn, xinh đẹp ở cửa vịnh. Chú chưa từng thấy nơi nào lấp lánh như vậy. Thay vì chuột cống ở cảng và mấy trận bão, ở đây có chim bồ nông, có mặt trời và có cả bến cảng lung linh tới mức thằng Cuz chắc cũng sẽ thấy thèm. Cả hai con hươu cao cổ đều thò mõm ra để hít hà hơi biển mới toanh.

Và tụi chú cứ tiếp tục chạy.

Ông cảnh sát chạy mô tô phía trước huơ nhẹ tay giữa không trung, rồi dẫn tụi chú cua gắt vô gần một ga xe lửa nhộn nhịp, một tòa nhà cao ngất ngưởng với những đường xoắn trang trí kiểu Tây Ban Nha, phía trước đậu biết bao loại xe sang trọng, bao gồm cả một chiếc Harley sáng bóng màu kem và xanh lam đập vô mắt chú.

Từ bên đường, chú có thể đọc được bảng kê giờ tàu đi và đến to đùng đặt ngoài ga tàu, thông báo chuyến tàu đi kế tiếp: ĐƯỜNG SẮT SAN DIEGO &ARIZONA, DỰ KIẾN KHỞI HÀNH ĐÚNG GIỜ - ĐIỂM ĐẾN EL CENTRO, YUMA, PHOENIX NỐI VỚI TẤT CẢ CHẶNG MIỀN ĐÔNG.

Chú chạy chậm lại để nhìn chằm chằm. Rồi, nhìn thật lâu lần cuối, chú rời mắt khỏi tấm bảng và tiếp tục.

Ông Già để ý thấy. “Nó sẽ ổn thôi nhóc à. Tao thấy một đứa con gái như nó sẽ biết tự lo cho mình cộng với bất cứ thằng chồng nào.”

Phía trước, mấy ông cảnh sát chạy mô tô ra hiệu về phía công viên Balboa. Chỉ vài giây sau, tụi chú cũng đi theo bọn họ chạy qua một cây cầu cao và hẹp dẫn thẳng qua một mái vòm rồi vô một chỗ mà chú thấy giống một quảng trường xây bằng đá cuội như trong truyện cổ tích - và ở đây, một tấm biển nữa đang đợi để chỉ về hướng sở thú San Diego.

Ông Già khó lòng mà ngồi yên nổi.

Ông hết kéo rồi lại giật cái nón phớt chỉ để giết thời gian nhưng hớn hở hơn bất cứ lần nào mà chú từng thấy. “Giờ thì mày sắp thấy màn biểu diễn có một không hai trong đời rồi đó!” Ông reo lên. “Tao đã gọi cho Bà Sếp lúc mình khởi hành hồi sáng nay. Bà đã báo cho cả cảnh sát lẫn cánh kí giả, chắc là hối thúc mấy người đó ngay sau khi bả dập máy. Sẽ là cảnh tượng thứ thiệt đây, thứ thiệt.” ông chỉ tay. “Lúc mình quẹo ở trên kia, toàn bộ kí giả và kí giả ảnh sẽ chờ sẵn. Nếu người ta đã đồn đại rồi thì chắc cả nửa thị trấn à. Bà Sếp đã sắp xếp một cái cần cẩu từ bến cảng rồi, nên mình sẽ nhấc chuồng của tụi hươu ra, để vô nhà mới rộng rãi của tụi nó rồi mở chuồng. Rồi ngày mai nửa cái thị trấn không có ở đây hôm nay cũng sẽ tới. Thậm chí là một buổi lễ cũng được chuẩn bị sẵn rồi. Tẫt cả vì hai cục cưng. Mình về nhà rồi, nhóc! Dạ ông, ông sẽ được tiếp đãi hết sức nồng hậu!”

Đó chính xác là thứ chú đang thấy trước mắt - một đám bát nháo mà một thằng nhãi như chú chưa bao giờ thấy. Dọc theo một bên đường là những người cao thấp lớn bé, đang bu lại bên ngoài mấy sợi dây thừng đỏ được căng ngang. Đám đông náo động, và cánh cửa trước mở toang. Chú thấy một người phụ nữ to bè mang giày bà ngoại răt lịch sự, búi tóc kiểu bà giáo, và bận áo đầm như đi nhà thờ tới chỗ tụi chú để chào hỏi, hai tay dang rộng. Chú thấy mấy ông chụp hình bắt đầu chụp lia lịa, mấy cái đèn chớp bắt đầu chớp liên tục. Phía trong, chú thấy một chiếc cần cẩu dùng ở cảng biển sừng sững trên cao cùng mấy người đàn ông bận quần yếm đang chờ phía dưới. Chú thắng xe để dừng lại luôn, nhìn tụi hươu cao cổ trong kiếng hậu lần cuối, một lần nữa nhận ra rằng mình cũng chỉ là một thằng nhóc, ở bờ bên kia, đứng nhìn một đoàn quân quần yếm nghiên cứu cách đời tụi hươu cao cổ tới nơi tụi nó cần tới - một thằng nhóc may mắn không biết kiểu gì lại có thể đồng hành với tụi nó trên chặn đường này.

Ông Già đã chuẩn bị nắm chốt cửa. Chú ngồi với ông trong buồng lái trong những giây phút cuối cùng bên nhau, lắng nghe tiếng còi tàu của tuyến đường sắt San Diego &Arizona đỗ xịch lại ở ga tàu, và chú biết còn một việc chú cần phải làm. “Ông Jones… Tôi phải đi rồi.”

Ông Già quay đầu lại lúc tàu hú còi lần nữa, và ông thấy chú nhìn về phía đó. Thấy vậy, ông tỏ vẻ tức tối. “Được thôi, nhóc. Chắc não mày không muốn làm việc rồi, nhưng vậy thì tao cũng không cần giải thích gì với Bà Sếp, chuyện đó tao thà là để lâu rồi mới nói.” Ông lấy một mớ tiền từ túi và nhét vào túi áo chú. “Nhiêu đây đủ tiền vé khứ hồi tới bất cứ chỗ nào rồi, biết không?” Rồi ông chìa tay ra. “Cặp hươu cao cổ có thể để dành lời cảm ơn tới khi mày trở lại. Nhưng mà tao thì - tao thấy mày đã hoàn thành nhiệm vụ của một thằng đàn ông, mày xứng đáng được nhận lời cảm ơn của một thằng đàn ông, ngay bây giờ đây. Bắt tay tao coi, con trai.”

Và chú bắt tay ống.

Rồi ông đẩy chú ra khỏi cửa xe, là kiểu tạm biệt duy nhất ông sẵn lòng trao cho chú và cũng là kiểu tạm biệt duy nhất chú sẵn lòng nhận. Dù sao thì mình sẽ trở lại một ngày nào đó mà. Đâu phải là vĩnh biệt. Chú nhìn lên tụi hươu cao cổ, hai cái đầu đung đưa về phía chú, và chú thấy trái tim mình chùng xuống tới gót giày. Mai mình sẽ trở lại thăm tụi nó, chú tự nhủ, rồi chạy thục mạng tới ga tàu. Chú không rõ chú sẽ làm gì khi tới Phoenix ngoài việc đi kiếm nàng trước khi nàng đi mất. Có thể chú sẽ nghĩ ra cái gì đó mà một người đàn ông thực thụ sẽ nói hoặc làm. Có thể chú chỉ cần biết rõ là nàng không bị bỏ rơi, rằng Lionel Abraham Lowe, Người Đàn Ông Tốt, đã chuyển tiền cho nàng. Hoặc có thể sau khi thấy tụi hươu cao cổ đã an toàn tới cuối chặng đường, chú không tài nào yên lòng cho tới khi biết được chặng cuối của Tóc Đỏ như thế nào. Chú không rõ nữa. Như mọi khi, khi chú không biết, chú lại chạy đi.

Nhưng khi tới gần sân ga, chú nghe tiếng người lái tàu kêu lớn “Tất cả lên tàu!” Chú có thể thấy người khách cuối cùng bước lên và đoàn tàu bắt đầu lăn bánh. Chú đã do dự quá lằu. Tàu đã bắt đầu chạy nhưng chú vẫn còn cách đó một dãy nhà. Né xe rồi tượng đài rồi băng ghế rồi hàng rào, chú phóng xuống đường tàu để chạy theo, nhấc chân cao để khỏi vấp đường ray mà té, và lúc đoàn tàu tăng tốc thì tim chú đập mạnh tới mức chú phải ngoi ngóp ráng thở. Môi chú vẫn còn cảm nhận được nụ hôn của Tóc Đỏ, và chú cứ tự nhủ trước đó chú nhảy tàu được rồi mà. Mình làm được, mình có thể bắt kịp, mình có thể…

Chú không thể.

Chỉ một việc nhỏ vậy thôi, nhưng thay đổi cả một đời.

Loạng choạng trên đường ray, chú lảo đảo để dừng lại, đầu óc choáng váng tới mức chú phải thụp đầu xuống đầu gối. Khi nhìn lên, đoàn tàu đã đi mất, và thứ duy nhất còn lại mà chú có thể nhìn thấy là toa nhân viên… cái toa mới tinh, cái toa đỏ-hơn-cả-Tóc-ĐỎ… và sự phẫn nộ làm-hay-là-chết chú nghĩ đã chết từ lâu lại trỗi dậy. Vượt qua phản xạ của một thằng chó hoang, chú lại thấy mình đứng kế chiếc Harley bóng loáng màu kem và xanh lam vẫn còn đậu ở vị trí chú đã nhìn thấy. Rồi chú thấy mình nhảy lên và đi mất.

Suốt mấy cây số, khi đầu óc đã tỉnh táo hơn, chú cứ tự nhủ mình phải dừng xe lại, quay về, phải đổi ý về cái trò cũ rích ngu xuẩn của mình, và khi chú không làm vậy được, chú lại tự nhủ là sau khi đã bắt kịp đoàn tàu thì chú sẽ không bao giờ làm như vậy nữa.

Chú chạy theo đoàn tàu vì xa lộ tiếp tục chạy song song với đường ray, tới khi đường ray chạy thẳng xuyên qua dãy núi. Lúc đoàn tàu biến mất, chú cứ nhìn mãi đoạn xa lộ ngoằn ngoèo, hi vọng mình sẽ đuổi kịp ở E1 Centro.

Nhưng chú lại trễ vài giây và để lỡ lần nữa.

Vậy nên chú chạy tiếp. Tới Yuma.

Chú chạy tới bờ bên kia của cây Cầu Biển-Nối-Biển, muốn xé toạc cả Yuma để kiếm ga tàu, trước khi chú bị túm cổ, tiếng còi tàu đang tới vang vọng khắp không gian một cách ác độc.

Với ông cảnh sát trưởng Arizona, chú chỉ là một thằng Okie mồ côi vừa ăn cắp vừa nói dối không cách nào liên quan tới “con ngựa điện” mới toanh bóng loáng, ăn cắp xe mô tô của người ta rồi ăn cắp chút này chút kia từ tất cả những người khác trong suốt những năm sắp tới. Chỉ vài tuần trước, ai đã nói là không phải? Lý do ăn cắp xe mô tô mà chú đưa ra thậm chí đến chú nghe cũng không lọt tai. Ông cảnh sát không tin lời nào về câu chuyện tàu hỏa rồi hươu cao cổ rồi xa lộ, mặc cho những lời van nài ông ta đi hỏi lại mấy ông cảnh sát tuần tra ở trên cầu California. “Mày tưởng tao bị ngu hả?” Ông cảnh sát trưởng gầm lên. Ông đã thấy không biết bao nhiêu thằng giống như chú rồi, ông ta nói thật rõ ràng như vậy, cái mũi hếch của ông mém nữa dí thẳng vô mũi chú.

Ở thời điểm đó, thằng nhóc lúc xưa trên bến tàu của Cuz có lẽ đã đùng đùng nổi giận mà gọi cho Ông Già hoặc thậm chí là Belle Benchley. Nhưng thằng nhóc của tụi hươu cao cổ, phiên bản mà chú đã trở thành trên đường từ Đại Tây Dương tới Thái Bình Dương, không tài nào làm vậy. Có lẽ vì chú không thể chịu nổi viễn cảnh Ông Già biết được quá khứ trộm cắp của mình sau biết bao chuyện tụi chú đã trải qua. Nhưng phần lớn hơn là vì chú biết sẽ không thay đổi được gì, ông cảnh sát trưởng này cũng sẽ không thả chú cho dù Ông Già có tự chở tụi hươu cao cổ tới đây chăng nữa. Ông cảnh sát không biết Ông Già. Hay tin Belle Benchley. Đây không phải là California. Đây là Yuma, nơi có xóm Okie cùng hàng trăm thằng nhóc hệt như chú. Chú đã ăn cắp một chiếc mô tô. Đơn giản vậy thôi.

Vì đây là năm 1938 và Hitler đã bắt đầu nện những bước chân khắp châu Âu, lựa chọn chú có được cũng là lựa chọn mà tất cả những thằng mồ côi giống chú phải chọn để khỏi đi tù - đi lính.

“Quân ngũ sẽ rèn mày thành một thằng đàn ông,” ông nói, lựa chọn giùm cho chú.

Sau những bảy nám và một cuộc Thế Chiến thì chú mới biết được liệu Tóc Đỏ có lên chuyến tàu đó không, và thậm chí sau đó một thời gian chú mới trở lại San Diego.

NGÀY 17 THÁNG 10 NĂM 1938

HAI CƯ DÂN HƯƠU CAO CỔ ĐÃ TỚI NƠI

SỞ THỨ SAN DIEGO - 17/10 (Số đặc biệt). Một trong những cảnh tượng đáng kinh ngạc nhất trong giới sở thú từ trước đến giờ, chuyến viễn chinh vĩ đại chở hươu cao cổ của sở thú San Diego, đã kết thúc an toàn và tốt đẹp vào ngày hôm qua khi Riley Jones, trưởng quản thú tại đây, đã lái xe chở hai con hươu cao cổ đầu tiên trong lịch sử ở Nam California về nhà mới sau một chuyến đi dài hơn năm ngàn một trăm cây số từ Nữu Ước.

Hai con thú cổ dài vẫn còn trong chuồng chuyên chở và được một chiếc cần cẩu của cảng biển nhấc lên khỏi xe đầu kéo. Tiếp đó, phải mất hết hai tiếng đồng hổ để dụ dỗ chúng bước ra môi trường lạ lẫm của khu nuôi nhốt rộng rãi có ngôi nhà mới cao ráo với cánh cửa cao gần năm mét rưỡi dành riêng cho hai cư dân cao cổ này. Sau khi cành lá keo, cỏ linh lăng và những thức quà rau cỏ khác đểu thất bại, không thể dẫn dụ được chúng, thì củ hành tây hóa ra lại là bí quyết.

Ông Jones nói, “Hành tây có quyền năng riêng.”

Hôm nay, trong buổi lễ, bà Benchley đã đặt tên cho chúng là “Cao cẳng” và “Lốm Đốm”, hai cái tên được các em nhỏ ở San Diego bình chọn, và trưởng quản thú Jones đã vẩy hai cái trán cao của chúng bằng một cành keo đen lấy từ công viên Balboa, và sau đó thì chúng đã ăn mất. Đám đông khắp Nam Calitòrnia đã đến đầu tiên để nhìn thấy hai sinh vật độc đáo này và ngay lập tức, nét duyên dáng dịu hiền cùng vẻ đẹp thanh thoát của chúng đã mê hoặc họ…