HOA LAU

Năm nay mùa rét đến sớm. Mới sang tháng tám mà trời đã se lạnh. Các đồi gianh ven làng mấy hôm trước cỏn xanh rờn, chỉ qua vài cơn gió may đầu mùa đã vàng hoe. Con suối dưới chân đồi vơi nước. Nó chảy lơ lửng, mặt nước phẳng lì thỉnh thoảng chợt nhăn lại vì một chiếc lá rơi.

Rừng quanh nhà cậu bẻ Sơn bỗng nhiên vắng ngắt. Chim vả thú hầu như đã bỏ đi cả, chuẩn bị trốn vụ đông. Những con còn lác đác ở lại thì im lìm. Cả đến chim bách thanh vốn rất hay hót cũng trở nên thầm lặng. Chúng đỗ trên những thân lau, nhìn xa xa, chừng như cũng xao xuyến trước những dấu hiệu của mùa thu.

Họa hoằn mới thấy một con nai đơn độc đi tới bến nước dưới chân đồi. Nó không dám dầm chân xuống bến vì nước đã lạnh. Con vật đứng co ro trên bờ, vươn dài cổ, táp lưỡi uống từng hớp nhỏ. Uống xong nó vội vã đi về chiếc tổ ấm áp làm giữa rừng lau.

Những buổi chiều thu, nhà Sơn không còn rộn rã như trong các chiều hè. Chẳng ai nói to. Ông đốt một đống lửa và mẹ dọn cơm ngay cạnh bếp. Cả nhà ngồi quây quanh lửa, ăn xong ấm chỗ không ai muốn đứng dậy.

Càng khuya, trời càng lạnh. Sương rơi lộp độp trên mái nhà. Gió từ ngoài rừng thổi về, lùa qua vách phên, lùa vu vu cả dưới các kẽ sàn.

Khi cả nhà đi ngủ, ông vẫn ngồi không nhúc nhích bên bếp. Hai bàn tay gầy và nổi đầy gân của ông cứ lật đi lật lại trên ngọn lửa. Lạnh quá đến nỗi Sơn đang tuổi ăn tuổi ngủ mà cũng trằn trọc. Lúc tỉnh dậy, cậu bé vẫn thấy cái bóng im lìm của ông bên cạnh cây gỗ đang cháy, ông xuýt xoa khe khẽ. Đốm lửa điếu thuốc của ông quay ra phía ngoài: ông đã xoay lưng lại ngọn lửa cho ấm lưng.

Cả nhà ai cũng thương ông. Mỗi năm, ông mỗi già yếu. Năm qua giữa mùa đông mà ông còn đi chân đất lên nương nhưng năm nay ông đã bắt đầu không chịu được cái rét tê tái trên rừng.

Mẹ bảo: ông chẳng ngủ được vì gió lùa dưới sàn làm ông lạnh lưng. Bố đã ken lại sàn, che kín chỗ ông nằm. Mẹ nhường thêm cho ông một chiếc chiếu.

Còn Sơn, cậu bé đã làm gì cho ông?

Sơn phải đợi đến tháng chín. Cậu bé thường ở trên sân, vào ra trông ngóng! Một buổi gió may bỗng thổi mạnh. Gió đưa những tơ lau mịn bay lấp lánh đầy trời.

Thấy tơ lau bay về, làng bản đang im ắng bỗng nhộn nhịp. Mừng quá! Nhà ai chẳng có người già đang trằn trọc đêm đêm. Người người đứng trên sàn gọi nhau: hoa lau già rồi, mau đi kiếm về làm đệm cho ông bà.

Dăm bẩy người đi trước thăm đất. Họ tìm tới những rừng lau chưa ai đến. Rồi một buổi sớm, cả làng bản lên đường. Đàn ông và các cậu bé như Sơn thì đeo gùi còn những cô bé thì gánh những đôi bồ nhỏ đan bằng cật dang.

Lau mọc san sát, giập giờn những bông hoa xám. Các chiếc lá dài và nhọn vặn mình lao xao. Dưới nắng hanh, rừng lau nhộn nhịp tiếng người, Sơn vừa làm vừa hát cùng với lũ bạn. Cậu bé nghển lên, vít những thân lau cao, ngắt hoa áp vào hai bên má cho êm trước khi bỏ gùi. Hoa lau nhiều quá, có lúc Sơn còn nghịch giũ nhưng sợi tơ lăn tăn cho gió cuốn lên trời cao.

Suốt tháng chín sàn nhà nào cũng ngập hoa lau. Hoa phơi đầy cả những bãi cỏ ngoài làng, bồng bềnh như những đám mây. Sơn và lũ bạn coi việc đảo hoa cho khô đều. Chúng cùng ngồi phơi nắng với hoa. Lúc nào thích, chúng lăn mình vào đám hoa êm như bông.

Chỉ sau vài ngày nắng hanh, hoa lau đã khô. Tơ lau mịn ấm, lùa tay vào là chúng nhè nhẹ bay lên và làm đôi bàn tay hết ngay giá buốt.

Sơn đem hoa về.

Mẹ đã sửa soạn một tấm vải và một tấm thổ cẩm. Mẹ lấy vải may và Sơn nhồi hoa lau làm thành một tấm đệm dày. Hai mẹ con khiêng đệm đặt vào chỗ ông nằm, bên trên trải tấm thổ cẩm thêu đầy hoa lá.

Đêm ấy, ông đứng nhìn mãi tấm đệm. Ông muốn nói một điều gì đó với Sơn, với cả nhà.

Có đệm hoa lau, mùa đông không còn đáng sợ. Bếp chẳng cần đỏ lửa thâu đêm. Bữa nào ông cũng đi ngủ sớm. Những lúc Sơn tỉnh dậy, cậu không còn thấy tiếng ông rên. Không thấy ông ngồi bếp, cũng không thấy ông thao thức trở mình.

Giữa mùa đông, gió rừng càng thổi mạnh. Nhưng gió cứ thổi, có sao đâu! Bố đã che kín các kẽ sàn và ông đã có tấm đệm hoa lau căng phồng dưới lưng rồi.