NHỮNG MẶT HÀNG LEIPZIG
CUỐI cùng giờ mong đợi đã đến, tôi có thể được thích thú nghe câu chuyện của vị quan viên loniỊă đáng kính. Nhưng trong sương chiều chợt vang lên tiếng kêu từ phía đường đi Suceava. Đang ngồi quanh bếp than đỏ rực, tất cả chúng tôi đều nhất loạt quay đầu về hướng ấy. Người
đầu tiên đứng lên, vừa đặt chiếc cốc xuống đất, chính
là vị quan viên loniỊă.
- Gì thế nhỉ? - Ông bối rối hỏi.
Chẳng ai biết, nên không ai trả lời. Vị quan viên bước hai bước ra phía đường cái. Ngay lúc đó cô AncuỊa cũng xuất hiện, tay xách một chiếc đèn lồng.
Cô giơ đèn ngang ngực, ánh sáng làm ửng đỏ đôi má cô, làm mắt cô sáng lên, vì thế có vẻ sâu thẳm và đen hơn. Cô bước xuống hai bậc thềm, vội vã đi ra ngoài đường cái.
- Chắc là một chiếc xe chở hàng nào đó, bạn loniỊă ạ.- Viên đại úy Isac có ý kiến.
- Chắc là những người chở hàng. - Vị chức sắc đồng tình.
Các ông đoán quả không sai. Những tiếng gào to: “Họọ, họọ” gọi bò dừng lại. Ánh đèn xuyên thủng bóng đêm cho chúng tôi thấy những chiếc xe lớn phủ vải bạt như vừa trồi lên từ mặt đất. Nhiều người mặc đồ trắng đang chuyển động, khi ẩn khi hiện.
Một người nào đó vui vẻ reo lên:
- Xin chào cô chủ quán AncuỊa.
- Hoan nghênh các ông đã đến.- Cô chủ quán trả lời.
Giọng nói như hát của cô, chúng ta cũng từng biết, nghe thật êm dịu. Hai tay nâng chiếc đèn lồng lên trên đầu, cô nghiêng trán để phân biệt được rõ khuôn mặt những người vừa đến. Trong vùng sáng chiếc đèn, một người đàn ông râu rậm được chải chuốt và cắt xén cẩn thận, mặc áo choàng đang tiến về phía cô chủ quán. Ông cười làm rạng rỡ khuôn mặt đầy đặn, vui tươi của một người được ăn uống đầy đủ.
- Hẳn là một nhà buôn.- Viên đại úy Neculai xác định.
Cô chủ quán nhận ra ông khách quen, giọng liền chuyển thành những cung bậc ngọt ngào:
- Đúng là ngài đấy ư, ngài Damian? Vậy xin lần thứ hai được chúc mừng sự có mặt hôm nay của ngài. Hãy cho tôi niềm vui được có ngài dưới mái quán trọ của tôi. Hãy truyền lệnh cho các xe của ngài vượt qua chiếc cầu nhỏ, cẩn thận kẻo nhào xe đấy. Bảo họ đưa xe vào nhà xe, ngài đã biết rồi đó; cửa nẻo ở đây chẳng khác gì của một thành trì. Một khi đã cài chặt, ngài có thể ngủ yên, ngay cả khi ngài có mang theo vàng trong bao tải.
- Tôi chẳng bao giờ chở vàng, cô chủ quán thân mến ạ.- Người lái buôn vừa cười vừa tự bào chữa.
-Tôi biết, thưa ngài Damian. Hẳn ngài phải có trong đó nhiều thứ còn quý giá hơn, nhưng ngài đừng sợ. Không kể những cửa nẻo ngài đã biết, chúng tôi còn có ở đằng kia, quanh bếp lửa, cả một phường hội đáng yêu, toàn là khách trọ, đang nhắm rượu mới cất. Hôm nay tôi vừa thịt những con gà giò thật béo. Còn bánh mì thì vừa mới ra lò. Tôi hy vọng tất cả sẽ vừa ý ngài, vì lẽ tôi không quên ngài quý mến những con người lương thiện, lịch sự.
Vị quan viên liền cao giọng:
- Nếu ngài đây là con người như cô nói, chúng tôi vui lòng xếp chỗ và mời ngài ngồi gần bên bếp lửa chúng tôi.
-Đây là ngài quan viên loniỊă vùng Drăgăne§ti. - Cô AncuỊa giới thiệu, giọng tỉ tê như chim gáy.
Người lái buôn liền cúi chào vị quan viên và những người khác ngồi quanh bếp lửa.
- Bao nhiêu là vinh hạnh các ngài dành cho tôi. - Người lái buôn đáp lời. - Xin các vị khách đáng kính xem tôi như một kẻ tôi tớ hèn kém. Bây giờ thì xin phép các vị, tôi cần lo thu xếp hàng hóa, xe cộ. Xong việc sẽ không ai sung sướng như tôi lúc được nhấm nháp bên các vị một cốc rượu vang mới sau khi ăn, bởi vì như một nhà hiền triết đã nói, rượu làm sảng khoái tâm hồn và khỏe mạnh cơ thể.
Vị quan viên quay trở lại bên bếp lửa, giọng quả quyết:
-Tôi nhớ ra người lái buôn này rồi.
-Ngài nói đúng, ngài quan viên đáng kính ạ. - Bố già Leonte công nhận. - Người nào mới lần đầu gặp gỡ đã nói cười thì trong tim họ không có xảo quyệt, hiểm độc. Hơn nữa, nếu lại được Chúa cho sinh ra dưới sự bảo hộ của chòm Sư Tử và dưới ảnh hưởng của mặt trời, người đó sẽ không gặp trở ngại trong xây dựng cơ đồ và được hưởng ân huệ của những người quyền quý. Họ làm ăn lương thiện và thịnh vượng, họ bước đi kiêu hãnh, giẫm mạnh gót giày mà vẫn hiền lành, nhã nhặn.
-Nếu thế thì bố già Leonte ơi, bác thử hỏi xem ông ta sinh dưới sự bảo hộ của chòm sao gì.- Vị quan viên vui vẻ kết luận.
-Nếu điều đó khiến ngài vui thích thì ngài hãy hỏi ông ta. Tôi thấy chẳng khó đâu.- Nhà chiêm tinh xác nhận.
Những chiếc xe và người đánh xe vượt qua chiếc cầu nhỏ dưới ánh đèn lồng của cô AncuỊa. Tôi đếm có ba chiếc xe lớn chở thật nặng. Trục xe cứ rít từng tiếng nặng nhọc. Những người đánh xe thúc bò tiến lên. Những chiếc roi quất khẽ. Những chiếc xe bốn bánh vượt qua và khuất vào nhà xe. Chúng tôi còn nghe nhiều giọng nói đối đáp nhau, tiếng những chiếc ách được tháo, rơi xuống hết cái này đến cái khác, xen lẫn giọng nói tươi tắn, trong sáng của cô chủ quán. Sau đó, người lái buôn đi về phía chúng tôi, vóc người cao to, núng nính trong chiếc áo choàng, nện mạnh gót giày.
-Xin chúc sức khỏe mọi người. Tôi thật vui sướng được gặp các ngài.- Ông ta nói.
-Cảm ơn ngài, - vị quan viên nói - thưa ngài Damian đáng kính...
-Tên tôi là Damian Cristisor.- Người lái buôn nói thêm.- Tôi có cửa hiệu ở Ia§i, tại một phố lớn.
-Tốt lắm. Xin mời ngài Damian đáng kính vào chỗ ngồi gần bên tôi, trên khúc gỗ này. Như thế dưới ánh sáng bếp lửa, chúng tôi có thể thoải mái nhìn ngài, còn về phía ngài, ngài cũng có thể nhìn chúng tôi, và mọi người sẽ làm quen với nhau. Này, ông bạn già thông thái của tôi, bố già Leonte đây là một nhà chiêm tinh, khẳng định ngài Damian đáng kính sinh ra dưới chòm Sư Tử [1]. Có phải đúng như thế không, thưa ngài?
Người lái buôn hấp háy mắt, tưởng như ánh sáng bếp lửa làm ông bị thương ở mắt. Ông ngờ vực nhìn khắp lượt:
- Quả vậy, - ông thú nhận - theo ý Chúa, tôi sinh vào ngày 28 tháng Bảy.
-Phải chăng năm sinh của ngài đặt dưới ảnh hưởng mặt trời?
-Tôi không phủ nhận. - Ông lái buôn ấp úng nói, càng thêm ngạc nhiên- Tôi sinh năm 1814. Nhưng từ đâu và do ai mà ngài nắm được những điều đó?
-Ngài ngạc nhiên là đúng thôi.- Vị quan viên vừa nói vừa mỉm cười. - Ngay chúng tôi đây cũng sửng sốt nữa là ngài. Bởi không hề quen biết và chỉ nhìn bóng dáng ngài đi qua trong bóng tối mà bố già Leonte đã biết rõ ngài. Bố già còn cho chúng tôi biết nhiều hơn thế kia: rằng ngài bước về phía chúng tôi nện mạnh gót giày, quả thật việc đó vừa xảy ra.
Thấy tất cả chúng tôi đều tròn xoe mắt, lông mày nhướng cao, bố già Leonte liền đứng lên, tay cầm chiếc cốc.
- Thưa ngài quan viên và ngài Damian đáng kính, - Ông cụ nói giọng dứt khoát- khi tôi thú nhận với các ngài rằng chính Chúa và cuốn sách tôi mang trong cái túi này đã truyền cho tôi tất cả những điều tôi khẳng định, thì sự ngạc nhiên của các ngài có lẽ sẽ giảm. Quả thật, đối với Đấng Toàn Năng cũng như đối với cuốn sách thông thái này, chẳng có gì là bí ẩn. Tôi, một con người bình thường, có thể nhầm lẫn, nhưng cuốn sách của tôi thì không. Khi trong sách của tôi có nói đến tướng mạo một con người sinh dưới một chòm sao khác và dưới ảnh hưởng của một hành tinh này hay một hành tinh khác, qua tướng mạo mỗi người, tôi biết được người đó sinh ra dưới chòm sao nào, dưới ảnh hưởng hành tinh nào. Tôi có thể đoán thêm, nhưng phải tra cứu. Ví dụ: tôi có thể đoán ra nhân duyên, tiền tài, danh vọng, sức khỏe, hay tuổi thọ. Nhưng môn khoa học của tôi không bao quát hết được, thưa ngài Damian. Nếu giả dụ ngài bảo tôi hãy đoán xem rượu vang ờ đây có ngon thật không, và nhóm bạn bè ở đây có hợp với sở thích của ngài không thì tôi chịu, chẳng biết trả lời ra sao cả. Có phải ngài từ Lviv [2], từ Leipzig đến với hàng hóa Đức không?
-Quả thật hàng hóa của tôi là từ Leipzig. - Vị khách hiền lành thú nhận.
-Thế thì thật hoàn hảo. Cầu Chúa ban cho ngài sức khỏe và buôn bán phát đạt. Bây giờ xin mời ngài uống cạn với chúng tôi cốc rượu này.
Dẹp sang một bên nỗi ngạc nhiên, ngài Damian Cristisor liền uống cạn rượu, tỏ vẻ vui mừng rất thân mật với chúng tôi. Cô AncuỊa mang đến cho ông một con gà giò quay kèm một ổ bánh mì mới ra lò trên chiếc đĩa đất nung. Chẳng mấy chốc, chúng tôi đã nhận ra người lái buôn này là một ông bạn tốt, một vị khách lịch sự.
Khi tất cả đều im ắng trong nhà xe và những người chở hàng, quấn mình trong tấm da cừu, đã nằm nghỉ giữa các bánh xe thì người lái buôn tuồng như đã chôn chặt mọi lo âu trong túi sâu của chiếc áo choàng. Ông rạng rỡ, vui vẻ và uống một cốc rượu nữa mừng sức khỏe viên đại úy Neculai. Ông hình như có cảm tình hơn với người kỵ sĩ vùng Bălăbăn§ti.
-Nếu ngài thích, thưa ngài đại úy Neculai, - ông bắt đầu nói - tôi sẽ kể ngài nghe việc kinh doanh của tôi ở nước ngoài như thế nào dưới sự che chở của Đấng Toàn Năng, và của phường hội đáng quý mà tôi được vinh hạnh là thành viên. Vài năm gần đây, việc làm ăn của tôi khấm khá, tôi tích lũy được một ít vốn liếng. Tôi nghĩ rằng đã đến lúc nên mở rộng công việc làm ăn. Noi gương những nhà buôn trước đây, tôi quyết định đi một chuyến sang Leipzig. Từ trước đến giờ tôi chỉ biết đến các hội chợ, chợ phiên để mua lại hàng hóa của những lái buôn Đức và Do Thái. Nhưng một hôm tôi tự nhủ: số tiền lời họ có khi bán hàng cho tôi cũng có thể chạy vào túi tôi được. Thế là cách đây hai năm, tôi thử đi một chuyến đầu tiên sang Lviv. Chuyến ấy thuận lợi, tôi lại có ý đồ đi xa hơn, sang Leipzig. Vì lẽ ấy, vào ngày lễ Thánh Maria, tôi rời cửa hiệu, đi đến nhà thờ Ba Ngôi, đốt bốn cây nến bằng sáp nguyên chất trước bàn thờ Thánh Paraschiva. Tôi nhờ Cha Mardare tổ chức cầu kinh cho những người ra đi mong tránh mọi tai họa, bệnh tật. Tôi quỳ bên hòm đựng thánh tích cầu xin Thánh nữ che chở cho tôi. Sau khi ôm hôn chú em út GrigoriỊa và giao cửa hiệu lại cho chú, tôi lên đường đi Husi. Qua Husi, tôi lại vượt Prutul và trình giấy tờ cho các nhà chức trách Nga. Ngay tại Bender, trên con sông Dnister tôi gặp một nhà buôn người Armenia gốc Moskva mà tôi cũng có lần giao thiệp. Sau khi bàn tính và thỏa thuận với nhau, chúng tôi quyết mua tại Bender năm trăm con cừu, loại cừu nuôi ở đồng cỏ mặn. Một món hàng thật hời! Chúng tôi trả mỗi con cừu một rup. Không để mất thời gian, cùng với bốn người giúp việc, chúng tôi đưa đàn cừu lên vùng thượng lưu sông Dnister. Chúng tôi vượt qua biên giới Áo không trở ngại gì và đến Chernivtsi. Từ đó chúng tôi đến Lviv, rồi lên tàu hỏa và chỉ vài ngày sau chúng tôi đã đến Stratburg. Tại đây chúng tôi bán cừu, mỗi con một lu-i.[3]
Những người lái buôn mua số cừu này để đưa đi bán tại Paris.
- Đi bộ hay đi tàu hỏa? - Đại úy Isac hỏi.
Tàu hỏa, thưa ngài đại úy. Ở mấy cái nước Đức và Pháp ấy, ngày nay mọi người đều đi lại bằng tàu hỏa, hôm nay thì họ ở đây, ngày mai có trời biết họ sẽ ở đâu.
- Đi tàu hỏa là đi kiểu gì? - Có tiếng hỏi to, giọng càu nhàu.
Tôi quay lại và thấy anh chăn cừu vùng Rarău đang liếc nhìn mình. Thật lòng thì chính tôi cũng như nhiều người khác đang rất muốn biết tàu hỏa mà người lái buôn kia nói là thứ máy móc gì. Chỉ có vị quan viên và viên đại úy Isac có vẻ biết. Tuy thế họ chắc cũng muốn nghe lời giải thích chúng tôi đang mong đợi.
-Các bạn không biết tàu hỏa là cái gì ư? - Damian vừa cười vừa hỏi.
- Có. - Vị quan viên trả lời nhưng không quả quyết lắm.
- Ấy, tôi thì không. - Anh chàng chăn cừu ngoan cố càu nhàu. - Ai mà biết cái thứ ghê tởm và mới mẻ nào đó của bọn Đức.
-Quả thật, đó là một điều ghê tởm và một thứ ma thuật. - Người lái buôn vừa trả lời vừa cười vui vẻ. - Đấy là một loại nhà nhỏ đặt trên những bánh xe, mà những bánh xe của các ngôi nhà nhỏ ấy được đặt rất khớp trên các đường rầy bằng sắt. Rồi thì trên những đường rầy đó, các ngôi nhà nhỏ ấy được kéo đi dễ dàng nhờ một đầu máy cứ rú lên và thở phì phò như quỷ sứ. Nó tự chạy nhờ đốt lửa.
- Không có ngựa sao?' Bố già Leonte hỏi.
- Hoàn toàn không.
- Ngay bây giờ ông sẽ không thể làm cho tôi tin điều ấy được. - Anh chăn cừu càu nhàu. Còn bố già Leonte thì đang làm dấu thánh.
-Tại sao lại không tin? - Vị quan viên cất tiếng, giọng có vẻ hòa giải.- Tôi có nghe nói rồi, cần phải tin chứ. Nhưng nhìn thấy tận mắt thì tôi chưa.
-Đúng, nhưng tôi đã thấy rồi, như tôi vừa nói. - Người lái buôn vui vẻ nhắc lại. - Cái đầu máy tự nó đi nhờ được đốt lửa và kéo theo sau tất cả những ngôi nhà nhỏ ấy. Và trong đó có người và hàng hóa. Đàn cừu chúng tôi mua ở Bender cũng được chở trong ấy. Nó lướt đi rất tiện, không khó khăn trở ngại gì, không gây chấn động. Nhưng ở đó ồn lắm, nên khi nói với nhau chúng ta phải thét thật to như nói chuyện với người điếc vậy.
- Hừ! - Người chăn cừu cằn nhằn. - Và ông đã ngồi trên ấy, trên những chiếc xe chạy bằng lửa đó?
-Vâng. Thế có gì là lạ nào? Tôi còn thấy nhiều điều kỳ khôi hơn nữa kia.
-Những điều gì còn kỳ khôi hơn?
- Xem nào, tại các thành phố nước Đức đều có những ngôi nhà bốn hoặc năm tầng gác.
- Ông muốn nói là những ngôi nhà xếp chồng lên nhau? Tôi cũng nghe nói đến rồi, nhưng không muốn tin.
- Tại sao lại không tin khi tại đấy có những điều như thế? Nhưng với tôi, điều làm tôi ngạc nhiên hơn cả, lại là cái khác kìa. Tôi thấy những đường phố được xây dựng chỉ bằng một khối đá thôi.
Trước những lời đó, chúng tôi nhìn nhau im lặng.
- Vâng đúng thế đấy. Những ông lớn và bà lớn người Đức khi ra đường đều chưng diện. Các bà lớn đội mũ còn các ông lớn đeo đồng hồ. Mà không chỉ các ông lớn thôi đâu nhé, ngay cả đám thợ thủ công kém giàu có hơn cũng đeo thứ ấy.
- Về những chiếc đồng hồ thì tôi không lấy làm lạ. - Bố già Leonte lên tiếng. - Nhưng nghe các bà đội mũ, nói thật tôi không thích.
-Ấy, biết làm thế nào được. - Vị quan viên chen vào. - Đó là tập quán của họ. Chúng ta chẳng thể làm gì. Ngài còn thấy gì khác nữa không, ngài Damian?
- Quả thật tôi chẳng thấy gì khác ngoài hội chợ lớn tại Leipzig. Một hội chợ lớn như cả một thế giới, với những diễn viên và đội nhạc, và tất cả những người Đức thuộc giới sáng tác đang uống bia. Các bạn của tôi ơi, nếu ai chưa nếm thức uống ấy thì cũng đừng lấy làm tiếc. Đúng là một dung dịch xà phòng đắng ngắt.
- Ngài bảo gì cơ? Họ không uống rượu vang sao?- Vị quan viên vui vẻ hỏi.
- Có thể họ có uống đấy, nhưng tôi chẳng tìm thấy loại rượu vang như của chúng ta, cho nên thèm ghê gớm.
-Thật ư? Còn về thức ăn, ngài ăn những gì? Tôi hy vọng không phải là thịt mèo, thịt nhái hay thịt chuột. - Anh chăn cừu phun nhổ ầm ĩ và lấy tay quẹt miệng.
-Thật ra tôi chả phải lo, vì người ta chẳng bao giờ mang cho tôi những thức ăn ghê tởm ấy. Có rất nhiều khoai tây, thịt lợn và thịt bò luộc.
- Thịt luộc à? - Viên đại úy Isac ngạc nhiên hỏi.
- Vâng, thịt luộc và thứ bia tôi đã kể với các bạn.
Nói một cách khác, - viên đại úy nói tiếp - là không thấy bóng dáng món gà giò quay?
- Không nhiều lắm.
-Thế ngài cũng không nếm món cừu tơ rô-ti rưới nước tỏi sao?
- Ồ, không!
- Cả món thịt nướng nữa?
- Chẳng có thịt nướng, xúp rau chua, hay cá chép rán.
- Cầu Chúa phù hộ chúng ta! -Bố già Leonte làm dấu thánh.
- Không thể thế được. - Viên đại úy Isac tiếp tục. - Nếu họ không có tất cả những thứ đó, tôi bất cần họ. Họ cứ việc sống với tàu hỏa của họ, còn chúng ta sống với đất nước Moldavia tươi đẹp của mình.
Vô cùng vui vẻ trước những lời trao đổi ấy, tất cả chúng tôi đều nâng cốc về phía chiếc áo dài lót lông, chòm râu và khuôn mặt phúc hậu của vị thương gia Damian Cristisor, mạnh ai nấy la to đủ giọng điệu.
- Nói thế chứ người Đức cũng có mặt tốt của họ.
- Vị thương gia tiếp tục giải thích. - Trước tiên họ có sự nghiệp giáo dục rất được coi trọng.
-Cái đó không đến nỗi tồi. - Vị quan viên Ioni|ă xác nhận.
-Thưa ngài quan viên, ở mỗi thành phố, mỗi làng mạc đều có trường học và giáo viên. Mọi người đều được học đọc, học viết.
-Thế đàn cừu để ai chăn? - Người chăn cừu hỏi.
Tất cả chúng tôi bật cười.
-Mọi người đều đến lớp học, cả con trai lẫn con gái.
Vị quan viên nhíu mày:
-Sao, cả con gái cũng đi học à? Đó lại là một tập quán họ cứ việc giữ riêng cho mình.
Theo lẽ thường tình, chúng tôi đều đồng ý với vị quan viên. Chúng tôi hét lên những tiếng kêu tưởng như ở bên Đức cũng nghe thấy.
Lời nhận xét của người lái buôn xem ra có phần sáng suốt hơn chúng tôi. Ông mỉm cười, chờ chúng tôi hết ồn, mới nói tiếp:
-Những người Đức ấy, thưa ngài đại úy đáng kính, cũng có những mặt tốt khác, ví như tính trật tự và lẽ công bằng. Tại đấy tôi có quen một ông chủ cối xay. Vì một mảnh đất, ông ta đã phát đơn kiện chính hoàng đế. Lẽ phải thuộc về ông ta nên các quan tòa đã xử cho ông thắng kiện.
-Riêng tôi, người ta không thể bắt tôi nuốt thứ ấy, hay câu chuyện về chiếc xe lửa. - Anh chăn cừu Constandin la to.
- Còn tôi thì lại tin và tán thưởng. - Vị quan viên cãi lại.
- Thưa ngài quan viên đáng kính, sau khi ở lại đấy được ba tuần và đã thấy nhiều chuyện, tôi lấy làm tiếc khi biết rằng những con người đó theo dị giáo. Tuy thế, họ cũng tin như tất cả chúng ta vào Đức Chúa Jesus.
-Thế làm sao họ lại là tín đồ dị giáo?
- Ấy thế mà họ là tín đồ dị giáo mới tài! Tôi biết điều đó qua Cha Mardare ở nhà thờ Ba Ngôi.
-Ồ, thế thì rõ rồi, dù sao đó cũng là những người theo dị giáo và ta chẳng thể làm gì được. - Vị quan viên kết luận.
Dù hết sức bực mình về tật xấu này của người Đức nhưng chúng tôi để cho người thương nhân kể nốt câu chuyện về chuyến đi buôn ra nước ngoài của mình.
- Tôi đã đi khắp nước Đức qua các nẻo đường, các thị trấn, nhưng không bị một ai gây sự, dù là người dân thường hay công chức nhà nước. Và với cái xe chạy bằng lửa, như lời anh bạn ngây ngô này nói, tôi đã chuyển hàng hóa của mình đến tận Lviv. Từ đó tôi chất hàng lên những chiếc xe có ghế dài theo kiểu Đức. Đến Succeava, tôi lại chuyển hàng sang những xe ba gác sẵn có ở biên giới. Đến Cornu-Luncii, tôi cảm thấy thật vui sướng vì đã được trở về xứ sở Moldavia.
Khi tôi đang trả tiền khuân vác thì có hai nhân viên hải quan hỏi xem tình cờ tôi có mang cho họ một vật kỷ niệm nho nhỏ nào chăng. Thế là tôi thọc tay vào túi bên phải chiếc áo khoác, và tặng mỗi người một chiếc khăn len màu đỏ. Tôi đã có ý chuẩn bị sẵn cho trường hợp này để khỏi bị bắt mở tung các bó hàng. Họ vừa ý, để cho tôi đi qua và tôi đến Boroaia không trở ngại gì. Nhưng tại đây, giữa những hàng cây mọc trên bờ sông Moldova, bỗng xuất hiện một kỵ sĩ đẹp trai và khỏe mạnh. Anh chàng đưa tay ra hiệu bảo tôi dừng lại. Qua nét mặt, tôi hiểu rằng nếu mình không dừng lại thì hắn sẽ dùng đến súng lục. Trong khi tôi dừng lại và chờ đợi, hắn đến gần các xe chở hàng, hỏi tôi là ai, từ đâu đến, chở loại hàng gì. Tôi thú thật tất cả, như đang khai với một quan tòa vậy. Đến lượt tôi cũng hỏi hắn là ai. Hắn trả lời: “Hãy nhìn ta cho rõ, ta là tên cướp chuyên ngang dọc trên con đường lớn này. Hãy đưa toàn bộ tiền có trên người ngươi đây.”
“Này anh bạn dũng cảm, tôi chỉ có thể cho anh hàng hóa thôi, vì tôi chẳng có gì khác, số ít tiền còn lại tôi phải trả cho đám người chở hàng, thế mà từ đây về đến nhà còn những hai ngày đường cơ.”
“Thật thế à? Thế hãy nói xem ngươi chở những hàng hóa gì vậy?”
“Còn có thể là gì nữa? Hàng Leipzig của Đức. Tất cả các loại đăng ten, vòng xuyến, bông tai, vải hoa, các loại hàng dệt, nói gọn lại là các mặt hàng cho phái nữ.”
“Ngươi muốn ta làm gì với những thứ vô giá trị ấy? Ngươi không tìm thấy ở bọn Đức cùng khổ đó vật gì thích hợp cho một kẻ can trường như ta sao?”
“Có đấy anh bạn ạ, nếu quả thật đấy là ý thích của anh.” Tôi trả lời. “Quả thật tôi có nghĩ đến điều đó. Đây là chiếc khăn đỏ dệt bằng len Ấn Độ, trong cả nước không có đến hai chiếc như thế đâu, nó đặc biệt thích hợp với một kỵ sĩ.”
“Đưa xem nào.” Anh bạn kẻ cướp nói như ra lệnh.
Lúc bấy giờ tôi rút bên kia áo choàng chiếc khăn thứ ba và đưa cho hắn. Vừa nhìn thấy, anh chàng “can trường” kia tỏ vẻ thích lắm. Hắn cầm và đi mất, không quên cảm ơn tôi.
Sung sướng được thoát nạn, tôi về đến làng Drăgu§eni ngay đầu nguồn sông Moldova.
Tôi dừng lại, ra lệnh cho những người chở hàng đốt một đống lửa to gần các cỗ xe, và nhanh tay nấu đầy một nồi bánh bột ngô. Vừa đúng lúc chúng tôi chuẩn bị ăn, người làm đang bóc khuôn lấy bánh ngô ra thì viên thanh tra xuất hiện, nhân danh pháp luật hỏi tôi giấy thông hành.
Nói gì với các bạn đây? Tôi có giấy tờ vững vàng, nhất là một bức thư của ông bố đỡ đầu tôi, vị Aga Bucsan rất tôn kính. Thế là tôi đưa giấy tờ ra, đặt ngay trước mặt viên thanh tra bức thư ấy: “Thừa lệnh Đức quốc vương các người, kiểm soát viên, nhân viên hải quan, xã trưởng ở làng hay bất cứ các người là ai, không được làm phiền vị thương gia này. Hãy để cho ông ta yên ổn tiếp tục chuyến đi của mình, vì đây chính là ý muốn của quốc vương.”
Viên thanh tra hỏi:
-Thưa ngài thương gia, phải chăng ngài từ Đức đến?
-Vâng, tôi từ Leipzig. -Tôi trả lời.
- Ngài chở loại hàng gì đấy?
- A, loại hàng gì ấy à? Tất cả các loại đăng ten, vòng xuyến, bông tai, hàng dệt, vải hoa, tóm lại là loại hàng phục vụ nữ giới.
- Không có gì khác ư? - Anh ta hỏi gợi. – Ngài muốn một kẻ độc thân như tôi cần gì các thứ trang sức diêm dúa ấy?
-Đúng thế, chẳng đáng gì. - Tôi mỉm cười đáp lại. - Nhưng nếu anh cho phép, nếu anh thích, anh bạn thanh tra đáng kính, tôi cũng nghĩ như anh thôi. Tôi có trong số đồ trang sức vô giá trị này một chiếc khăn đỏ đẹp đẽ dệt bằng len Ấn Độ, không ở đâu khác có.
- Cho tôi xem nào.- Viên thanh tra vội nói.
Bấy giờ tôi đưa ra chiếc khăn quàng thứ tư và tặng anh ta. Anh ta bước đi không một lời cảm ơn.
* *
- Thế đấy, hỡi những người anh em bằng hữu tốt bụng,- Vị thương gia kết thúc vui vẻ. - Tôi đã trả cái cần phải trả như trả thuế quan, như mời uống rượu. Bây giờ thế là ổn rồi, từ đây cho đến lúc về tới Ia§i. Và về đấy tôi phải đến lễ Thánh nữ Paraskeva và kính thăm Đức cha Mardare. Tôi cũng không được phép quên người bố đỡ đầu của tôi, ngài Aga Bucsan. Sau đó tôi có thể yên tâm ở nhà vừa để hưởng thành quả những nỗi lao động vất vả của mình, vừa chờ đợi thời gian mà số mệnh muốn tôi cưới vợ, vì tôi phải thú thật với các bạn là tôi còn độc thân.
Lại một phen ồn ào và tất cả cốc vại của chúng tôi đều hướng về chòm râu của người thương gia lương thiện. Mỗi người đều muốn chạm cốc mừng sức khỏe ông. Giữa những tiếng ồn ào đó, AncuỊa xuất hiện, ra vẻ e sợ nhưng nụ cười vẫn thường trực nơi khóe miệng. Cô mang đến bánh kẹp, phó mát đựng trong một chiếc liễn to. Thấy thế, tất cả đều nổi lên giậm chân reo mừng, thành ra một cơn huyên náo thật sự. Còn vị thương gia Damian vui nhộn lên chẳng khác gì chúng tôi vì chất rượu vang mới. Ông đứng dậy, thọc tay vào túi áo choàng, rút ra một chuỗi ngọc nhỏ xinh xắn gồm nhiều vòng hạt ngọc. Ông tiến lại phía cô chủ quán, đeo chuỗi ngọc cho cô và cài khuy phía sau gáy. Rồi lùi lại một bước, ông nhìn cô vui thích và nói:
- Thưa cô AncuỊa, xin tất cả các vị khách có mặt tại đây làm chứng. Tự các bạn hãy thực thà thú nhận: Có bao giờ một chuỗi hạt trai duyên dáng hơn thế lại trưng diện cho một người phụ nữ đẹp hơn thế?
Rồi ông nắm vai cô và hôn lên hai má. Bấy giờ AncuỊa đặt liễn bánh, thụp người xuống, xoay vòng, trốn thoát khỏi cánh tay ông và chạy vào phía trong quán trọ.
Chú thích:
[1] Những người chịu bảo hộ của cung Sư Tử sinh từ ngày 23 tháng 7 đến 22 tháng 8.
[2] Một thành phố phía tây Ukraine.
[3] Lu-i = Lei tiền romanie