Hà Nội, lạnh, thu 2011
Cơn mưa xác xơ và nỗi buồn thành thị
Cơn mưa xác xơ…
Đôi khi, có rất nhiều cơn mưa đến và đi quá vội trong cuộc đời tôi. Một vài dư ảnh yếu ớt không sao vực nổi kí ức nghèo nàn và những cơn mưa rất vội vã ấy. Mưa mà cũng có nhiều kiểu. Mưa rào mùa hạ ào ạt như tuổi trẻ, nông nổi và mê say. Mưa mùa đông lạnh lẽo và buồn thảm. Mưa xuân thì dai dẳng, nhưng thấm thía. Chẳng đủ ướt ngay đâu nhưng cũng kịp nhận ra khi đã về đến nhà, từng mảng ướt loang lổ nơi áo khoác. Hà Nội mấy ngày liền mưa rồi. Kiểu mưa thừa thãi độ ẩm, làm tăng độ ngán ngẩm và cứ mỗi lần đi mưa về là một lần lẩm bẩm... Và có lẽ, kiểu mưa này chẳng hợp với Hà Nội. Hợp với Huế hơn. Huế chả mưa cũng buồn, mà có mưa vào thì buồn thê thảm.
Trong một vài câu chuyện, tôi nhận ra không phải ai cũng thích mưa. Mưa nhiều khi mang lại sự khó chịu vô cớ. Có lẽ bởi lâu nay, chúng ta đã tự ngầm định, sự khô ráo, ấm áp mang lại cảm giác an toàn. Và ở cái thế giới nhiều bất trắc cũng như rủi ro này, sự an toàn luôn là cái gì đó quý giá và được đặt lên hàng đầu. Vì thế mà chúng ta có mũ bảo hiểm, có dây an toàn... Chúng ta được dạy dỗ về một xã hội đầy tai họa, hãy tránh xa những đám đông phức tạp, đừng dính vào những kẻ nhâng nháo và có vẻ đầu gấu... Cũng đừng nghĩa hiệp dở hơi nếu không muốn ăn một dao oan khuất. Những câu chuyện giật tít đầy tò mò trên báo chí tô đậm cảm giác về một xã hội hiểm nguy. Để rồi sẽ có rất nhiều cụ già qua đường mà chả cần ai giúp cả, bởi rất có thể trong số các tấm lòng hào hiệp kia có không ít những đứa ăn cắp vặt. Chao ôi, sao mà vui...
Lạc đề quá, đúng kiểu lan man như mưa gió. Tôi thuộc về loại người chẳng thích mưa mà cũng không ưa nắng. Mọi hiện tượng bên ngoài chỉ là cái cớ nếu nội tâm bên trong không ổn. Duy chỉ có những cơn mưa nửa đêm làm tôi day dứt. Có lẽ bởi đó là những cơn mưa cô đơn, khi mọi người đã yên giấc cả. Để có thể, sáng hôm sau, câu chuyện nhạt nhẽo bắt đầu bằng: “Đêm qua mư đấy! Thế à? Bảo sao ngủ ngon thế...” Là nhữg cơn mưa bị bỏ quên, mấy ai mà muốn thức cùng những cơn mưa nửa đêm?
Và nỗi buồn thành thị…
Thành phố càng ngày càng chật hẹp, bởi những mối quan hệ chồng chéo và những khoảng cách địa lý lặp đi lặp lại nhàm chán. Câu hỏi quen thuộc của mỗi lần gặp nhau chỉ đơn thuần là tìm kiếm hình thức giải trí cuối tuần nào để mọi người cùng vui. Và những trò giải trí cũng lặp lại. Thành thị vừa như miền đất hứa hẹn của những việc làm, những tòa cao ốc lấp lánh ánh đèn, sáng trưng và bóng bẩy hào nhoáng. Nhưng thành thị cũng là nhà tù của những bon chen, va đập, xô bồ, những giấc mơ dang dở và cả những thực tế cay chát. Trong cái môi trường ấy, chúng ta hoặc là thợ săn, hoặc là con mồi, hoặc là cả hai. Cuộc sống thủ thế và rình rập. Cả lúc chờ đợi đèn đỏ, tắc đường, cũng cố len lỏi để tìm một chỗ tốt, một vị thế có lợi chỉ để hít ít khói xe hơn từ người khác.
Tôi biết, dù chủ quan thôi, có rất nhiều người trẻ tuổi, hoặc chết chìm, hoặc cô đơn trong nỗi buồn thành thị mà chẳng đến khi nào mới thoát nổi ra.
Thành phố của chúng ta
Là mênh mông những ánh đèn ngày đêm không tắt
Và chơi vơi những giọt nước mắt
Về đêm…
Nửa đêm
Dạo này, nhiều người chia sẻ tình yêu Hà Nội, yêu mùa thu trên facebook quá. Lướt đâu cũng thấy hoa sữa thơm nồng nàn, thấy những chị, những em đêm không ngủ được vì hương hoa len vào tận cửa sổ. Rồi khi những cơn gió lạnh bất ngờ trở về, ai cũng thấy lòng mình se sẽ, cũng thèm một cái ôm, một hơi ấm, một bàn tay...
Ở một khía cạnh nào đó, tôi là người yêu mảnh đất này theo một cách ích kỉ nhất có thể.
Rất nhiều lần, tôi ngập ngừng, định viết điều gì đó về nơi tôi đang sống, khí trời tôi đang thở, về cái quán phở Nam Định gần nhà, cứ mỗi khi năm giờ sáng là mùi thơm của nước dùng, vị ngậy của xương bò, mùi thơm của gừng làm nức mũi những người đi tập thể dục sớm. Cũng có khi, tôi định nhắc đôi điều về căn nhà nhỏ trên phố Trần Hưng Đạo, nơi ấy có một cô gái biết chơi piano và chơi khá hay. Tất cả những gì tôi nhớ về cô ấy, đều nhường chỗ cho sự dịu dàng đáng kinh ngạc. Dịu dàng và nhạy cảm tới độ, chỉ một ý nghĩ cũng có thể làm cô ấy đau. Thế mà rất mau chóng, tôi lại dẹp suy nghĩ ấy sang một bên, để mỉm cười nghĩ về những tối lang thang trên những con đường Hà Nội, mua một bịch hạt dẻ nóng thơm lừng, vừa ăn vừa bốc phét với cậu bạn thân, trong cái gió đã mang hơi hướm của mùa đông trở về...
Như một người tham lam đến tột bậc, lúc nào tôi cũng chỉ muốn giữ những cảm xúc ấy còn vẹn nguyên, cả đến khi tôi đã lìa đời. Bởi có ai mang theo bên mình mãi được thứ gì, ngoại trừ cảm xúc?
Hà Nội trong tôi là những mảnh kí ức lộn xộn như thế, là những buổi chiều ngồi bia Tạ Hiện và nhớ về vài người bạn cũ. Những người đã ở những khung trời rất khác, vẫn mê đắm cái không khí rất đỗi thân quen và dễ chịu của mùa thu. Trong số vài buổi chiều như thế, tôi bắt gặp lại mình của những năm bảy, tám tuổi; về lần đầu tiên biết thế nào là phố cổ... Về chiếc xe ba bánh sơn đen mẹ tôi mua cho trong lần đi chơi đầu tiên ấy, về đĩa nộm thịt bò ở phố Hồ Hoàn Kiếm...
Đôi khi, tôi tự nghi ngờ tình yêu của mình. Rằng có thể, tôi thích cái không khí bảng lảng mùi hoa sữa thật đấy nhưng lại khó chịu khi đi qua một con phố “nồng nàn” bởi loài hoa có hương rất đậm này. Tôi yêu Hà Nội của những sớm mùng Một Tết, của những đêm trở về nhà sau một ngày làm việc bận rộn, của những con phố dài “xao xác hơi may”, nhưng lại ghét ngay được Hà Nội của ánh đèn quá chói và tiếng ồn quá đỗi, của đám đông huyên náo đổ về trung tâm thành phố. Tôi mê mẩn những dòng người đổ vào thành phố cho kịp phiên chợ sớm nhưng lại cay đắng nghĩ về mình khốn khổ thế nào mỗi khi tắc đường. Và có thể, một cơn mưa nửa đêm thì hay và thi vị đấy nhưng một cơn mưa kéo dài ướt át của những ngày cuối thu đầu đông có thể khiến một ngày của bạn trở nên tồi tệ biết bao...
Tôi đã yêu rất nhiều...
Và cũng “ghét” không ít...
Để rồi, sau những vấp váp, sau những ngọt ngào và cả đắng chát, tôi nhận ra, có những thứ cảm xúc trái ngược không triệt tiêu nhau, mà nuôi sống nhau. Như thể, càng cay đắng thì càng si mê... Như thể, người mà bạn nghĩ là căm ghét nhất, lại có thể chính là người yêu thương nhiều nhất... Để rồi, có những lần tôi nghĩ phải rời xa Hà Nội thì mới sống được. Thế mà, dù đặt chân lên không ít mảnh đất khác, tôi lại nhớ về Hà Nội, nhớ quay quắt Hà Nội, dù có thể, đấy là một cô nhân tình hơi đỏng đảnh và khó chiều.
Năm nay, tôi hai mươi mốt tuổi. Rất nhiều khởi thảo được dựng nên, không ít kết thúc để chuẩn bị cho những bắt đầu khác. Đôi khi, những ý nghĩ vụn vặt ùa đến một lúc, rồi tan đi rất nhanh, như cơn mưa đêm nay. Giữa cái ranh giới mơ hồ của được-mất, sống-còn, tôi được khích lệ rất nhiều bởi những niềm tin đã ăn sâu bám rễ...
Về quãng thời gian của tuổi trẻ không thể nào quên này...
Về tình yêu với thành phố, đã nới rộng và đa dạng về không gian, nhưng vẫn trầm mặc cùng những bước đi của thời gian này...
Và vì ở nơi ấy, có rất nhiều người mà tôi mến yêu...
Ở nơi đó Hà Nội nhớ thương mờ xa
Tôi biết là kiểu tâm trạng buồn buồn tiếc tiếc chẳng hợp lắm với những ngày Tết đến xuân về này. Vài lần định viết gì đó về Hà Nội, xong lại ngần ngừ. Cứ nghĩ đầu mình không tĩnh thì viết gì cũng khó mà hay cho được. Chiều nay, trong lúc mọi người tất bật cho những ngày trước Tết cuối cùng, tôi chọn cho mình một quán café ở con phố nổi tiếng về hàng hoa sữa của Hà Nội. Dĩ nhiên là mùa này thì đếch có hoa sữa. Nhưng Tết nhất thích cực kỳ là lúc được ngửi nước lá mùi. Hồi còn nhỏ, cứ đến gần Tết mẹ lại mua lá mùi về đun nước cho cả nhà cùng tắm. Đôi khi Tết sẽ về với một số thứ dấu hiệu nào đó của riêng mỗi người.
Tôi thì không thích Tết. Tôi náo nức chờ đón cơn gió mùa về còn hơn là chờ đợi Tết. Chắc vì vài lý do, hoặc vì tôi đang lớn dần lên. Hoặc vì Tết đã đi rất xa mang theo cả những ký ức của một thời con trẻ. Cái thời chạy chân sáo ra vườn hoa Lý Tự Trọng, cùng mấy bà chị họ chụp ảnh bóng bay miệng cười toe toét. Hoặc xúng xính bu giông tím tranh nhau phong bì mừng tuổi với con em gái. Giờ các bà chị họ đã xúng xính chồng con và xa rời ước mơ bong bóng. Giờ thì con em gái sắp lấy chồng và nhìn đã nhuốm màu phụ nữ có tuổi. Trời ạ, bơ vơ như thế, thì tôi còn thích Tết làm sao?
Tôi không thích Tết. Nhưng lại thích Hà Nội những ngày Tết. Không chỉ vì cái lý do sáng mồng Một vắng lặng như các bạn hay nói đâu. Mà vì tôi đã quen với một thành phố ít ồn ào, một thành phố trầm thiêng trong khói hương và nhỏ bé những lối đi. Một thành phố vừa đủ để đi lạc quanh những con phố như bàn cờ rồi lại quay về điểm xuất phát. Nên tôi yêu thương Hà Nội, từ những ngày mưa phùn gió bấc trơn trượt đường đi, từ vẻ ồn ào chanh chua đanh đá cá cầy, từ tiếng chửi bậy thị dân đến vô vàn những điều xấu xí khác. Trót yêu rồi, còn kể gì đến tật xấu của nhau.
Nhắc về Hà Nội, lại nhớ về nhạc của bác Trần Tiến. Đỉnh cao là Ngẫu hứng phố và Phố nghèo. Nghe như đâu đây câu hát xa xa. “Ở nơi đó Hà Nội nhớ thương mờ xa, là câu hát là bài ca nghẹn ngào, nói gì đâu có nói được đâu...“
Ừ thì Hà Nội sẽ vẫn như thế, tôi rồi cũng chẳng đổi thay, chỉ chợt buồn không biết vài năm nữa, lấy ai là người sẽ ngồi cạnh bên mình, nhìn mùa lặng lẽ trôi qua, và tự nhủ lòng rằng có những tình yêu tưởng gần gụi mà xa thật là xa... Tiếc phết...
Hà Nội là nhà
Dành cho Mymy
Giờ này chắc cậu đã yên vị ở nhà. Thế là sau bao tháng rồi cũng quay về nhà. Tiếc là cậu về thì cũng là lúc tớ đi khỏi. Như những cơn gió miệt mài, bọn mình cứ đi, đi mãi, nhưng vẫn cần tìm một nơi để dừng chân.
Tớ nhớ là bọn mình đã có biết bao buổi ngồi cùng nhau ở ngã tư ấy. Nói chuyện về cuộc đời. Tiếc nuối và ước ao nhiều thứ. Đã có lúc bọn mình từng nghĩ Hà Nội càng ngày càng giống một mảnh đất nghèo về văn hóa và hẹp dần về lối đi.
Nhưng nếu đã lỡ gắn bó rồi yêu thành phố ấy...
Thì đồng nghĩa với việc giữa muôn vàn bon chen phố thị vẫn tìm ra những góc bình yên cho riêng nhau. Giữa ngày thường hối hả vẫn được lấp đầy bởi vài giờ café lãng đãng, hoặc vơi đi bận bịu bằng những tối ồn ào nơi cái góc phố rất quen thuộc kia.
Tớ nghĩ là đã yêu rồi, thì như một mối tình suốt đời suốt kiếp, vẫn gắn bó và lưu luyến mãi không thôi.
Cậu trở về, tớ lại đi. Rồi khi tớ quay lại, cậu sẽ lại vội vàng trở về thành phố cậu đang sống. Dù vẫn buồn một chút vì không có nhiều thời gian cạnh nhau, nhưng bọn mình đều biết, Hà Nội là nơi để trở về.
Vì Hà Nội là nhà. Bọn mình dù cứng cỏi cũng là những đứa chẳng bao giờ nỡ rời xa gia đình của mình quá lâu cả.
*
Phố của em của anh. Những bàn tay còn xanh
Đã nhiều lần định viết gì đó về Sài Gòn, nhưng sợ hiểu biết của mình còn nông, sợ tình yêu của mình chưa đủ lớn. Hồi bé, nghĩ về Sài Gòn là nghĩ về sự xa xôi, là con chim sắt rầm rì mà lần nào lên sân bay đón người thân cũng vừa háo hức tò mò vừa sợ sệt. Lớn lên, nghe lời kể của người khác, đó là miền ấm áp. Là một mảnh đất mà tuổi thơ từng ghi dấu rằng một lần phải đến.
Và sự thật là đã đến Sài Gòn không chỉ một, mà rất nhiều lần. Những chuyến làm việc ngắn ngày, những lần chuyển tiếp chuyến bay, những buổi giao lưu gặp gỡ những người trẻ cùng tuổi... Đã biết cái cảm giác mưa trưa nắng sớm, đã từng hẹn hò với một cô gái Sài Gòn... Đã café và bình thản nhìn những con phố chạy dọc chạy ngang trong nắng miền Nam. Mỗi lần quay lại Sài Gòn, là có cảm giác được quay lại với một niềm vui xanh ngắt. Đã bắt đầu mường tượng ra những con phố, đã định hình được đường đi.
Đã có những lúc, tôi nghĩ Sài Gòn là thành phố của những cơ hội. Khi cuộc sống ồn ào hơn và hối hả hơn, khi chỉ có những mảnh đất riêng mới gieo được những hạt mầm sự nghiệp. Tôi đã từng mơ về Sài Gòn, về những cơ hội lập nghiệp...
Nhưng có vẻ... khi tim mình đã biết yêu mến nhiều hơn, mọi suy nghĩ về chuyện công danh sự nghiệp phiền toái được gác qua một bên. Là khi tôi nhận ra mình bị chính những con người ở mảnh đất này chinh phục. Những nụ cười ấm áp, những cái nhìn nhân hậu hơn... Là bên bàn bia, những người “anh lớn”, đã có tên tuổi trong thành phố, vẫn không hề xa cách mà trái lại gần gũi lạ thường. Chỉ dăm ba câu chuyện, nhưng là những chuyện đời để từ đó mà con người ta có thể lớn khôn... Là những người bạn chỉ mới gặp lần đầu mà như quen biết từ lâu lắc... Là cô gái ngồi sau xe không ngớt lời giới thiệu cho tôi khi đi qua từng con phố.
Thực ra tôi nghĩ mình sẽ không nhớ Sài Gòn nhiều tới mức ấy khi sắp phải trở về Hà Nội đâu. Nhưng tôi chợt nhận ra, để một tình yêu cứ âm ỉ mãi, chi bằng hãy giữ nó trong tâm thức, xa cách mình vừa đủ.
Để lúc nào tim mình cũng có cớ mà nhớ thương.
“Sài Gòn chưa xa đã nhớ
Đường vui đôi chân sớm trưa...”