NÓI VỚI NHỮNG CÔ GÁI NHỎ Câu chuyện lá cờ

Chắc anh sẽ kể cho em nghe một chút về chuyến đi công tác mới nhất của mình. Bỏ qua tất cả những thứ thuộc về công việc. Có vài điều khiến anh suy nghĩ.

Đầu tiên là lúc xe qua Diễn Châu, đấy là quê nội anh. Không nhiều người tin quê anh ở Nghệ An. Thực ra gốc gác và quê quán với anh là một thứ khá mơ hồ. Anh cũng không về quê quá nhiều. Qua câu chuyện của người lớn, anh biết với gia đình anh, quê hương vừa là điều gì đó thân thương nhưng cũng thật chua xót. Có nhiều nỗi đau ở đó hơn là niềm vui. Mặc dù người dân ở quê, họ hàng thì bao giờ cũng niềm nở. Nhưng anh biết, có những thứ đã mất mát đi nhiều từ đời ông đời cụ, từ quá khứ chẳng lành, từ cái cách con người ta đối xử với nhau bớt nhân hậu đi. Vậy mà em biết không? Lúc xe đỗ gần đó để ăn trưa, một cảm giác gì đó như là thôi thúc. Ừ thì với miệt đất cát quanh năm trồng vừng với dừa ấy, đón một đứa con tha hương trở về chẳng có gì quá lớn lao. Nhưng anh đã thực sự muốn bỏ tất cả để về quê một lần, để được vào nhà thờ họ, thắp nhang thơm, để được nghe kể đi kể lại đã bao lần sự tích cụ tổ vì giữ thanh danh mà tuẫn tiết. Hình như điều đó cũng gọi là tình yêu.

Ngày hôm sau trên đường về, trời mưa dày hạt, anh được ghé thăm Ngã ba Đồng Lộc. Nếu em không biết về địa danh này (mà có thể lắm), em nên search Google. Đây là nơi nằm lại của mười nữ thanh niên xung phong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ. Tất cả đều còn rất trẻ. Anh nghĩ khá nhiều về những vòng hoa trắng. Anh đi quanh hố bom nơi các chị hy sinh. Thực ra anh nghĩ ngày trước có thể nó còn rộng hơn. Và anh nghĩ nhiều về sự hy sinh. Chúng ta lớn lên, dù trong thời đại nào, cũng mang trong mình nhiều món nợ. Món nợ sinh thành với cha mẹ, món nợ tri ân với tiền nhân...

Và hôm nay, cũng trên đường về, qua radio, anh nghe thấy mấy anh ngư dân ở Quảng Ngãi được tặng thưởng huy chương Tuổi trẻ dũng cảm, vì đã quấn quanh mình bảo vệ cờ Tổ quốc trước tàu hải quân Trung Quốc. Xâu chuỗi lại hàng loạt sự kiện, anh nghĩ để có thể hy sinh bản thân mình cho một điều gì, hẳn chỉ có thể do tình yêu với điều đó thật ghê gớm.

Dĩ nhiên anh không hề nói tới tình yêu đôi lứa. Khi người ta có thể hứa hẹn nhiều về sự hy sinh nhưng lại có thể nuốt lời ngay vì sợ làm đau chính bản thân mình. Có thể đoạn này sẽ không liên quan lắm, nhưng anh nhận ra có những tình yêu khác còn lớn hơn nhiều. Như tình yêu của ông nội anh với quê nhà, của các chị thanh niên xung phong với đất nước và các anh ngư dân ở Quảng Ngãi với lá cờ...

Anh nghĩ vẩn vơ về câu chuyện lá cờ. Rồi những người trẻ như mình còn phải nghĩ ngợi rất nhiều về trách nhiệm đối với đất nước này.

(Mượn cảm hứng từ clip “Xin lỗi… anh chỉ là một thằng bán bánh giò!!!”)

Xin lỗi, anh chỉ là một thằng “bán chữ”!!! Có thể em nghe tên nghề này nó có vẻ hay hay lạ lạ, kiêu kiêu bạc bạc. Nhưng xét cho cùng nó cũng chẳng khác gì những anh bán sức lao động, những cô bán hàng rong, những mẹ thương con đi bán máu... Hoặc như mấy cô vì cùng đường mạt lộ mà đi bán hương hoa... như cả anh và em cùng biết. Hôm nay, anh xem một cái clip khá hay ho về một anh bán bánh giò yêu một em bán bánh tráng. Đợt rồi vào Sài Gòn anh đã được các chị các bạn dẫn đi ăn bánh tráng, khá ngon. Lại lan man rồi... Tự nhiên anh thấy đau lòng khi nhìn anh nhân vật chính ghê gớm. Cũng đau lòng không kém khi anh thấy cái nghề anh đang làm cũng không cao quý gì hơn những anh bán bánh giò. Các anh ý lang thang phố phường nắng Sài Gòn rát mặt mà chả biết có bán hết thúng bánh không. Cũng như anh lang thang khắp các nẻo đường văn chương chữ nghĩa hòng bắt con ý tưởng săn con tìm tòi để bán kiếm tiền. Các anh bán bánh giò hôm nào không bán được còn có một chị bán bánh tráng yêu thương mà chia cho túi bánh. Chứ tuyệt nhiên những anh “bán chữ” thì không vác chữ ra mà ăn được em ạ. Dù béo phây phây nhưng anh phải thừa nhận với em là nếu không bán được chữ thì chỉ có nước chết đói. Vì xem ra bây giờ so sánh giữa một tờ báo và một gói xôi, xét về khía cạnh sinh tồn, người ta sẽ mua xôi có gói bằng giấy báo. Vẹn cả đôi đường, em ạ!

Xong anh nghĩ rằng trên chặng đường đi bán bánh giò, hẳn anh nhân vật chính cũng thỉnh thoảng hoặc rất nhiều lần gặp phải các loại khách hàng thượng đế giời ơi đất hỡi. Có người thấy bánh của mình ngon bỏ mẹ ra nhưng chê ỏng chê eo để dìm giá. Có người ăn quịt không trả tiền. Cũng có người ăn rồi muốn ăn nữa xong thủ thỉ kiểu tao mua hai cái mày chỉ được tính tiền một cái rưỡi thôi nhá. Câu chữ cũng như thế em ạ. Thực ra nó còn nặng nề hơn. Nó như con cái mình sinh ra, rồi mình chăm bẵm vậy. Cha mẹ nào nỡ để con cái ra đời mà bị người ta ghẻ lạnh, dè bỉu hoặc làm hại đâu. Ai cũng mong cho chúng điều tốt nhất. Nhưng sự thực thì hơi khác. Người ta có quyền vùi dập câu chữ, thậm chí còn tàn tệ hơn chuyện người ta bỉ bai cái bánh giò. Thậm chí câu chữ còn đứng trước đúng kiểu ngã ba diệt vong. Trở thành món fastfood ngon bổ rẻ ai ăn cũng được thì người viết đau lòng. Còn kén chọn người dùng thì lại thường xuyên gặp phải các trường hợp ăn cháo cho tương ớt, hoặc tệ hơn là cứ cam đoan ăn thịt gà thì phải xơi cùng lá mơ lông, trong khi tổ tiên mình tự ngàn đời đã biết lá mơ lông chỉ nên ăn với thịt chó.

Nên em ạ, như các cụ bảo rồi, “lập thân tối kỵ hạ văn chương”. Em đừng mơ mộng gì ở những người viết. Đôi khi họ cứ phải tự nhấn chìm mình trong rượu và những nỗi buồn, để ru ngủ cùng cái gọi là nguồn cảm hứng sáng tác. Đôi khi họ huyễn hoặc khôn cùng về bản thân để bảo vệ cái thế giới nhạy cảm và tinh tế mong manh. Song, điều quan trọng nhất, vẫn là họ không giàu. Trừ những trường hợp hiếm hoi như có bà cô ở nước Anh viết ra cuốn sách về chú bé có cái thẹo trông nghệ nghệ trên trán xong được nhuận bút kếch xù đủ làm tỉ phú. Chứ người viết nào cũng thế. Cơ bản là nghèo. Được tiếng là giàu có về cảm xúc và tâm hồn. Song những thứ ấy sẽ mai một dần vì những nỗi lo cơm áo ghì sát đất.

Nên anh nghĩ, thực ra nó là một cái nghề rất bạc và rất buồn. Vì anh đã lỡ theo nó thì anh cứ cắm cúi mê mải vậy thôi. Chứ em đừng yêu người viết làm gì, mệt mỏi lắm. Và nó là cái nghề bạc bẽo nhất anh từng biết. Bạc bẽo tới mức mà chỉ riêng việc viết ra những câu chữ đắng chát thế này đã đủ khiến anh thấy một điều gì đó đã chết đi trong lòng mình rồi. Như khi anh viết một cái dòng vu vơ ngẩn ngơ kiểu “Tôi chẳng còn gì để nói về em”. Thì đó là lúc anh biết, em vĩnh viễn không bao giờ nên thuộc về thế giới của anh. Không bao giờ. Hãy cứ sống cuộc sống đủ đầy, nhìn đời màu hồng, nhìn thành phố qua cửa kính xe hơi và nhìn anh qua gọng kính hàng hiệu hay tương tự thế. Có khi lúc đấy em mới thấy đời đẹp hơn. Rồi lúc đấy hẵng buồn. Mấy cô tiểu thư con quan, cô nào cũng có kiểu buồn man mác như thế...