❖ 3 ❖

Thầy Hanade rất được lòng học sinh. Trong lớp không có ai nói xấu thầy. Thầy ngầu nên học sinh lớp khác rất ghen tị với chúng tôi, thế là mọi người trong lớp ai cũng lấy làm tự hào. Xem ra, bản thân thầy cũng hài lòng khi việc dẫn dắt lớp được suôn sẻ. Có lần, tôi thấy thầy và thầy hiệu phó đứng ở hành lang trước phòng giáo viên nói chuyện.

“Thầy Haneda được bọn trẻ yêu thích quá!”

Thầy hiệu phó cười nói. Thầy Haneda nghe vậy liền vui vẻ gật đầu.

“Mới có một tháng thôi ạ. Đường còn dài mà thầy.”

Cả lớp vui mừng vì được thầy Haneda làm giáo viên chủ nhiệm. Thầy rất thú vị, lại còn biết chơi bóng đá, chẳng khác gì một thuyền trưởng đáng tin cậy. Chỉ cần là phương hướng thầy đề ra, chúng tôi đều có thể an tâm làm theo. Trước đây, trong lớp tôi có một đứa tính cách ngang ngược, chẳng bao giờ nghe lời giáo viên. Nó chuyên ngáng chân mấy đứa nhỏ hơn làm các em khóc. Bây giờ, đến cả đứa này cũng ngoan ngoãn nghe lời thầy Haneda. Nó cởi mở với thầy, ánh mắt nhìn thầy như nhìn một người anh lớn vậy.

Nhưng qua một thời gian, bất mãn giữa thầy giáo và học sinh bắt đầu thành hình. Từ khi kết thúc tuần lễ vàng [6] , tôi bắt đầu nghe được những ý kiến bất bình trong lớp. Đó là vào một giờ học toán, thầy viết số, vẽ biểu đồ lên bảng đen và giảng bài rất hăng say. Nhưng cả lớp không muốn học. Mãi đến khi chuông reo, báo hiệu tiết học kết thúc, nét mặt mọi người liền bừng sáng. Nhưng thầy không kết thúc tiết.

“Do các em không nghe nên thầy sẽ tiếp tục dạy. Những gì thầy vừa giảng rất quan trọng.”

Điều này đã khiến mọi người rất khó chịu. Thấy học sinh của mình lên tiếng đầy bất mãn, thầy Haneda kinh ngạc lắm.

Vào một ngày khác, thầy cho lớp đọc bài trong sách Ngữ văn. Nhưng không phải cả lớp đồng thanh đọc mà mỗi người sẽ lần lượt đứng lên theo vị trí ngồi, đọc to một đoạn trong sách. Gần đến lượt mình, tôi bắt đầu thấy lo lắng, lòng chỉ mong đến đúng đoạn ngắn mà mình có thể đọc được.

Trong lúc đọc tác phẩm do Miyazawa Kenji [7] sáng tác, một bạn nữ đã quay ra phía sau nói chuyện. Thầy phát hiện và lập tức quát:

“Tập trung nghe!”

Giọng thầy to như bom giội. Đứa đang đọc cũng giật mình im bặt. Lúc này, cả lớp im lặng như tờ. Một lúc sau, bạn nữ bị mắng khóc toáng lên, sau giờ học còn nói nhỏ với mọi người rằng thầy thật quá đáng.

Có lần, thầy yêu cầu lớp làm bài kiểm tra đột xuất. Không chỉ thế, những ai điểm kém đều bị thầy gọi điện về nhà. Chuyện này đã trở thành chủ đề bàn tán của cả lớp.

“Thầy mà không làm vậy thì các em có chịu học đâu. Thầy cũng vì nghĩ cho các em mà thôi.”

Thầy đã nói thế trong giờ học, dáng vẻ như than oán tại sao mọi người không hiểu cho mình.

Vậy là dần dần, danh tiếng của thầy Haneda ngày một đi xuống.

Sau chuyện chọn cán sự, tôi bắt đầu thấy ghét việc đến trường hơn bao giờ hết. Buổi sáng khi đi học, chân tôi nặng nề đến mức bước đi mà như đang kéo lê. Dù tôi đến trường cũng không ai chịu nói chuyện cùng. À không, có đấy, nhưng họ vẫn đối xử với tôi như kẻ ngoài cuộc.

Tôi vẫn chưa giải thích được hiểu lầm hôm trước. Tuy có kể với Michio chuyện đó nhưng tôi không thể nói lại với từng người trong lớp được. Hơn nữa, mọi người vẫn làm ngơ tôi, không chịu nghe tôi. Dù có mở lời đi nữa, tôi vẫn cảm thấy họ muốn nhanh chóng kết thúc cuộc nói chuyện với tôi. Không phải họ thể hiện rõ ra mà chỉ là tôi cảm nhận được điều đó qua ánh mắt và cử chỉ của họ.

Tôi vừa nói, các bạn trong lớp liền nhìn sang hướng khác hoặc lập tức nói lảng đi. Thấy vậy, tôi buồn lắm, họng cứng ngắc, chẳng nói thêm được gì. Mọi thứ đều làm tôi bất an, làm tôi muốn trốn chạy khỏi chính lớp học của mình. Nhưng như thế thì chắc chắn sự việc sẽ bị thổi phồng lên nên tôi càng sợ. Chuyện lần này không nghiêm trọng như bắt nạt mà chỉ như thời tiết xấu đi một chút thôi. Nếu tôi làm lớn chuyện, khiến thầy phải hỏi ý kiến cả lớp trong giờ sinh hoạt thì tôi sẽ xấu hổ vô cùng và trông chẳng khác nào một đứa bị bắt nạt. Vậy nên, tôi phải giả vờ như mình không nghĩ gì hết và vẫn hòa đồng với các bạn. Michio nhận ra tôi đang ở trong tình cảnh như thế nhưng nó vẫn cư xử với tôi như thường.

Tôi cảm thấy hình như thầy Haneda ghét mình. Mỗi lần nhìn tôi, nét mặt thầy hơi khó chịu. Khi nói chuyện, thầy vẫn cười nhưng vừa kết thúc, mặt thầy liền trở nên vô cảm. Có lẽ nó chỉ thoáng qua nên ban đầu tôi nghĩ mình nhầm. Nhưng qua một thời gian, cả khi đã ở nhà, cuộn người trong chăn và chìm vào giấc ngủ, vẻ mặt đó của thầy vẫn hiện lên trong đầu khiến cả người tôi túa đầy mồ hôi. Rõ ràng biểu cảm của thầy khi nhìn tôi khác hẳn với nụ cười thầy luôn trưng ra trước mặt bạn khác. Trong giờ học và lúc dọn vệ sinh, tôi luôn cảm nhận được ánh mắt của thầy. Nhưng khi tôi nhìn lại, thầy liền dời mắt và cười nói với bạn khác.

Hiểu lầm tôi đã chơi xấu trong lúc phân công làm cán sự nghiễm nhiên vẫn còn đó nên thầy Haneda mới xem tôi là đứa có vấn đề. Tôi không hoạt bát như các bạn, không giỏi vận động và cũng chưa lần nào nói chuyện thân thiết với thầy. Vậy nên, thầy không biết tôi thật sự ra sao.

Vụ cán sự chỉ là sai sót, tôi không hề có ý xấu. Tôi không làm gì sai. Tôi đã muốn nói như thế. Tôi muốn thầy tin tôi. Nhưng cứ ở trước mặt thầy là tôi lại căng thẳng đến mức chẳng nói năng gì được.

Lúc đầu, quả thực chỉ là những việc nhỏ nhặt.

Vào giờ sinh hoạt, thầy Haneda phát báo lớp nhưng thiếu mất một bản. Thế là thầy lấy tờ báo mà tôi đang cầm đưa cho bạn bị thiếu.

“Masao mượn bạn khác chép lại đi.”

Thầy đã nói vậy. Xung quanh trở nên ồn ào song chẳng ai để ý đến hành động đó của thầy. Cả tôi cũng vậy. Lúc đầu tôi không hề nghĩ việc đó có gì lạ. Tôi không hiểu vì sao thầy lại cố tình lấy báo của tôi. Lúc đó, tôi đã nghĩ đằng sau việc này ắt hẳn có lý do.

Còn có những lần khác tương tự.

Lớp tôi thường được chia thành sáu nhóm theo chỗ ngồi. Các nhóm sẽ chia nhau dọn bữa trưa, đến giờ vệ sinh thì tự dọn chỗ của mình. Tôi cảm thấy thầy Haneda luôn canh chừng tôi vào mỗi giờ dọn dẹp. Dù mọi người trốn việc chơi đùa cũng không bị thầy nhắc nhở. Vậy mà không hiểu sao tôi lại bị nhắc.

“Masao, em đi đổ rác đi.”

Thầy nói.

“Masao, ở đó còn rác kìa. Em dọn dẹp cho tử tế đi chứ.”

Thầy cũng nói vậy.

Thầy mắng tôi nhiều hơn. Tôi chẳng hiểu vì sao. Tôi muốn nghĩ là mình nhầm lẫn nhưng ngày qua ngày, tôi bắt đầu tin chắc vào điều đó. Tôi vô cùng lo sợ. Thầy không lớn tiếng nổi nóng với tôi nhưng tôi vẫn sợ. Thầy luôn thủ thế chờ tôi thất bại, đợi tôi phạm lỗi nhỏ là lập tức lên tiếng chỉ trích.

Mỗi khi bị thầy nhắc nhở, tôi thấy bạn bè như đang cười nhạo mình. Tôi cúi gằm mặt vì xấu hổ. Thầy đã mang những lỗi sai của tôi ra làm chuyện cười trước lớp. Trong giờ học hay giờ sinh hoạt, thầy kể những chuyện ấy mà như đang kể chuyện cười, thậm chí còn thổi phồng lên. Chuyện tôi ngã vì vấp phải cái xô hay làm mặt kì quặc vì bị bóng đánh trúng trong giờ thể dục đều được thầy kể lại sau khi thêm thắt chút hài hước. Lớp học được bao trùm trong tiếng cười, bầu không khí trở nên vui vẻ hơn hẳn. Tôi chỉ có thể ngồi im tại chỗ, cố chịu đựng cảm giác tủi hổ.

Lạ một điều là nhờ chuyện này mà bất mãn của cả lớp với thầy đều tan biến đi đâu hết. Vì ngày nào thầy cũng kể đi kể lại những lỗi lầm của tôi nên dù có bị thầy mắng đi nữa, các bạn vẫn nghĩ còn đứa tệ hại hơn mình là tôi.

Có lần, tôi phải chịu mắng thay khi bạn cùng lớp làm chuyện xấu. Tôi không hiểu sao chuyện lại thành ra như vậy. Nhưng thầy không sai. Thầy ở đây không chỉ riêng thầy Haneda mà tất cả những người lớn được gọi là “giáo viên”. Thầy luôn đúng, có sai cũng là trò. Đám trẻ con chúng tôi luôn tin tưởng tuyệt đối vào điều này. Có người sai và người chỉ ra điểm sai. Chắc chắn hai từ “trò” và “thầy” là cái tên đặt cho hai loại người này. Vậy nên, “thầy” không thể nào ở phía người sai được.

“Masao, lát nữa lên phòng giáo viên gặp thầy. Thầy có chuyện muốn hỏi.”

Một ngày nọ, sau giờ học, thầy nói với tôi vậy.

Trong lớp tôi có một bạn nam hay ném đá vào học sinh lớp dưới. Đó là một đứa to con, tên Akinaga. Cậu ta rất bạo lực nên tôi không thích. Hôm trước, học sinh bị Akinaga ném đá đã báo chuyện đó cho chủ nhiệm lớp mình.

Khi tôi đến phòng giáo viên, thầy hỏi tôi:

“Chuyện bạn Akinaga ném đá vào học sinh lớp dưới có thật không?”

Tôi sợ thầy Haneda nên khi bị hỏi, cả người tôi căng cứng vì lo lắng. Nhưng tôi vẫn cố trả lời câu hỏi của thầy một cách thành thật.

“Thật ạ...”

Tôi vừa đáp, thầy đã nhíu mày.

“Thấy bạn làm vậy mà Masao vẫn im lặng nhìn thôi à?”

Thế là tôi bị thầy kể tội vì đã bàng quan, không nhắc nhở Akinaga. Thầy nói chứng kiến trò bắt nạt mà không làm gì là hành động bỉ ổi chẳng khác nào bắt nạt và rằng tôi đã làm chuyện đó. Tôi cảm thấy có lỗi, tưởng như mình sắp khóc. Thầy bắt tôi phải nghiêm túc trước mặt giáo viên. Suốt thời gian đó, tôi không được phép lau mồ hôi đang đọng trên mặt mình. Thầy không la mắng gay gắt mà chỉ dừng lại ở những lời nhắc nhở rất nhẹ nhàng. Nhưng ánh mắt thầy nhìn tôi lạnh lùng, trông như đang quan sát một con vật làm tôi sợ vô cùng.

“Thầy lại mắng cậu nữa sao?”

Thấy tôi trở về lớp học, Michio hỏi. Sau đó, tôi mới biết sự thật. Người biết chuyện Akinaga làm không chỉ có tôi và đương sự Akinaga chỉ bị thầy nhắc nhở nhẹ nhàng.

Tiết học bị kéo dài, thầy cũng đổ lỗi cho tôi.

“Masao vừa ngáp nên thầy giảng thêm mười phút nữa nhé.”

Khi giao bài tập, thầy cũng “mượn danh nghĩa” của tôi.

“Lần trước, Masao không làm bài tập này nên bài tập hôm nay tiếp tục là luyện phép tính nhé.”

Mọi người không còn bất mãn với thầy nữa. Họ bắt đầu nghĩ việc này đều là lỗi của tôi. Nếu tôi làm bài tập hay không ngáp thì họ đã không phải học thế này. Tuy không nói thẳng nhưng tôi biết họ nghĩ vậy. Mỗi lần như thế, tôi lại bối rối. Tôi cảm thấy có lỗi vì khiến mọi người vất vả hơn và sợ bị họ ghét. Tôi bắt chuyện, họ cũng đáp lại, nhưng biết đâu đó chỉ là ngoài mặt. Mọi người còn thấy phiền khi bị một đứa như tôi bắt chuyện. Thế nên, số lần tôi nói chuyện với bạn bè ngày càng ít. Tôi hoàn toàn tách biệt khỏi lớp mình, tựa như nước và bùn trong ruộng. Một tôi ngồi im lặng trong lớp học ngập tràn tiếng cười sao có thể gọi là hòa nhập với các bạn được. Lúc đó, những ánh nhìn xung quanh như kim châm xuyên khắp người tôi. Cảm giác tệ hại khủng khiếp khiến tôi bắt đầu có suy nghĩ mình không được phép ở trong lớp này.

Tôi cố gắng hết sức làm bài tập để thầy không nói gì mình nữa. Tôi ngăn mình không ngáp. Trước mặt thầy, tôi lặng im, cố giữ tư thế nghiêm chỉnh. Tôi căng thẳng và luôn sợ hãi. Song, tôi vẫn nghĩ mình không làm gì sai thì thầy sẽ không mắng. Mọi người sẽ không ghét mình. Nhưng không. Kể cả có làm bài tập, thầy vẫn chỉ trích và mắng mỏ tôi vì những chuyện khác, chẳng hạn như chữ viết xấu hay đáp án sai.

Có lần làm bài tập toán, thầy nhìn bài tôi làm rồi nhăn mặt. Tan học về nhà, tôi đã làm bài tập đó ngay, dành tận mấy tiếng đồng hồ vắt óc suy nghĩ, kiểm tra lại mấy lần để chắc chắn không có sai sót nên tôi tự tin lắm. Ấy vậy mà thấy nét mặt đó của thầy, tôi liền trở nên bất an.

“Masao, bài tập này là em nhờ người giải thay đúng không? Hay nhìn đáp án rồi chép vào?”

Không phải, là em tự làm mà. Tôi đã giải thích như vậy nhưng thầy Haneda không tin. Cuối cùng, thầy đã giao cho cả lớp rất nhiều bài tập với lý do tôi nói dối.

“Lại nữa. Tại Masao mà chúng mình bị cho thêm bài tập.”

Mọi người nói. Có người tức giận thật, cũng có người cười nói vì nghĩ thầy chỉ đùa cho vui. Tôi cảm thấy mình có lỗi và muốn biến mất khỏi đây vô cùng.

Tôi bắt đầu nhìn thấy cậu ấy ngay sau khi kết thúc tiết thể dục.

Vì đã trở thành cán sự thể dục nên tôi phải đứng trước mặt cả lớp thực hiện bài khởi động. Không hiểu sao, chỉ cần đứng trước mọi người là mặt tôi lại đỏ lên. Tôi biết điều đó không phải vì tôi thấy được dáng vẻ của mình trong gương mà do cảm nhận được máu dồn lên mặt. Nói ra thì hơi nhục nhã nhưng tôi chắc chắn mình là một đứa nhút nhát. Tôi không muốn ai nhìn thấy mình đỏ mặt nên rất ghét phải đứng trước mọi người trong giờ thể dụng.

Hôm đó, chúng tôi chạy maraton. Thầy Haneda cầm đồng hồ bấm giờ học sinh chạy. Chúng tôi phải chạy mười lăm vòng quanh sân. Tôi chậm chạp nên chạy cuối. Tôi ghét vận động nói chung và ghét nhất là môn chạy. Khi chạy cùng các bạn, lúc nào tôi cũng tụt lại cuối. Phải một mình chạy tiếp trong khi mọi người đều đã đến đích là một điều xấu hổ đối với tôi. Tôi nghĩ họ không chú ý đến tôi tới vậy nhưng tôi vẫn cảm thấy ánh nhìn như đổ dồn vào đôi chân chậm chạp của mình, cười cợt mình, làm tôi chực òa khóc. Do chạy vòng quanh sân thể dục nên đứa chạy nhanh đã vượt qua tôi tận mấy vòng. Khi ấy, tôi lại sợ một đứa chậm như mình làm phiền mọi người.

Hashimoto, người chạy nhanh nhất lớp, định vượt qua tôi. Ngày hôm đó, cả lớp đã trông chờ cậu ta phá kỉ lục. Trước khi chạy, họ vỗ vai Hashimoto, cổ vũ cậu cố lên. Hashimoto rất được mọi người yêu thích. Xem ra, cậu ta cũng lo lắng không biết bản thân có phá được kỉ lục hay không.

Hashimoto chạy vượt qua tôi và ngã xuống. Thế là chẳng phá được kỉ lục. Kết thúc buổi chạy, mọi người kiệt sức ngồi phịch xuống sàn. Hashimoto đã biện minh cho việc mình bị ngã rằng:

“Tớ vấp chân Masao.”

Sự thật không phải vậy. Cậu ta nói dối. Nhưng tôi không nói lại được. Cả lớp thích Hashimoto hơn tôi. Đến thầy Haneda cũng nói nếu không có tôi thì cậu ta đã đạt được kết quả tốt hơn. Sau đó, không ai chỉ trích tôi. Họ cứ thế im lặng, không nói lời nào. Họ bắt chuyện với Hashimoto và nói rằng: “Tiếc ghê nhỉ!”. Dẫu vậy, tôi vẫn cảm thấy mọi lỗi lầm đều do mình. Tôi không biết phải làm gì. Đầu óc tôi rối như tơ vò, không nói chuyện được với ai, chỉ biết sợ sệt trước ánh mắt của tất cả mọi người. Không hiểu tại sao tôi thấy mình như vừa làm chuyện gì xấu xa lắm.

Sau giờ thể dục, chúng tôi trở về lớp. Mọi người đi theo nhóm, nói chuyện với bạn bè thân thiết của mình rất vui vẻ. Tôi thường hay đi cùng Michio, nói chuyện về truyện tranh hay phim hoạt hình nhưng hôm nay, nó đi cùng bạn khác mất rồi. Tôi không thể chen vào cuộc nói chuyện giữa hai đứa ấy nên đành đi cuối cùng, giữ khoảng cách với tất cả mọi người.

Có thể thấy vài học sinh túa ra sân thể dục rộng rãi của trường vào giờ nghỉ. Học sinh lớp dưới lao đến chỗ cầu trượt và xích đu. Ánh nắng từ bầu trời xanh và cao vời vợi chiếu xuống tôi, đổ bóng trên sân.

Đúng lúc đó, tôi nhìn thấy.

Bên rìa sân thể dục có một đứa con trai màu xanh. Cậu ta nhỏ người, đứng ngây ra đó. Không phải cậu ta mặc đồ xanh mà là khuôn mặt tái xanh. Vì đứng ở xa nên tôi không biết nét mặt cậu bé đó thế nào. Có điều, bóng dáng cậu quả thực không ăn nhập gì với trường tiểu học rực rỡ ánh sáng này, tưởng như khung cảnh bị khoét mất một lỗ vậy. Điều này khiến tôi chú ý và không thể tiếp tục coi đó là cảnh sắc bình thường được. Tôi dừng chân, nheo mắt nhìn cho rõ dáng vẻ của cậu bé kia. Nhưng tôi không thấy cậu ta nữa, chắc là đi đâu rồi chăng?

Biết đâu mình nhìn lầm. Tôi kết luận như vậy rồi trở lại lớp học trong tâm trạng khó chịu. Nhưng sau này, tôi mới xác nhận quả thực mình không lầm cậu bé đó.