- 42 - BỆNH NHIỄM TRÙNG SINH DỤC

HỎI:

Tôi mới đi về Việt Nam thăm gia đình. Trở về Hoa Kỳ tôi thấy bị đi tiểu buốt và bị lở ở chỗ kín. Xin bác sĩ cho biết có thể bị những bệnh gì? có thể bị AIDS không?

Trần V. T.

ĐÁP:

Những bệnh về nhiễm trùng sinh dục gồm nhiều loại do sự truyền nhiễm gây ra bởi giao tiếp sinh dục. Trước kia, y khoa chỉ để ý đến những loại bệnh chính như giang mai, lậu, nổi hạch háng..., nhưng hiện nay những loại bệnh nhiễm trùng về sinh dục được biết ngày một nhiều hơn. Quan trọng nhất là bệnh AIDS, ngoài ra còn nhiều loại nhiễm trùng do cực vi trùng khác gây ra. Trái với các bệnh nhiễm trùng thường do vi trùng gây ra, các loại nhiễm trùng sinh dục do cực vi trùng không chữa hết được, hoặc có thể gây chết như trường hợp cực vi trùng HIV gây ra AIDS.

Những bệnh nhiễm trùng sinh dục như thế càng ngày càng quan trọng hơn và hiểu biết về những bệnh này cũng sẽ giúp ích nhiều trong việc phòng ngừa và chữa trị.

Trước hết, để trả lời câu hỏi của ông, các triệu chứng ông kể trong thư hỏi là triệu chứng của nhiễm trùng sinh dục, có thể không phải một loại mà do cũng bị nhiều loại nhiễm trùng một lúc. Khám nghiệm, thử máu và chữa trị là điều phải làm ngay.

Ở người đàn ông, tiểu buốt sau khi giao tiếp sinh dục thường do hai loại vi trùng chính gây ra là vi trùng lậu Neisseria gonorrheae và vi trùng Chlamydia trachomatis. Có thể bị một trong hai thứ vi trùng này hay có thể bị cả hai thứ một lúc. Hiếm hơn là một vài loại vi trùng khác như Ureaplasma hay Mycoplasma. Triệu chứng thường thấy nhất của bệnh do vi trùng lậu Neisseria là đi tiểu có mủ. Nhiều trường hợp chỉ thấy tiểu buốt mà thôi. Vi trùng Chlamydia thường ít gây mủ, chỉ có chất nhờn hay tiểu buốt

Không chữa các vi trùng này có thể làm biến chứng, ở đàn ông làm sưng dịch hoàn, sưng tuyến đường tiểu...; ở người đàn bà làm sưng cổ tử cung, làm nhiễm trùng bụng dưới gọi là pelvic inflammatory disease rất nguy hiểm, có thể làm vi trùng chạy vào máu... Ngoài ra có thể làm sưng khớp xương do vi trùng lậu, vi trùng chạy đi khắp nơi... Biến chứng xa là làm không có con vì đường dẫn tinh bị hỏng hoặc ở người đàn bà, làm nghẹt ống dẫn trứng gây ra có thai ngoài tử cung, làm không thể có con được v.v...

Cách chữa tương đối giản dị, tuy nhiên phải dùng đúng thuốc vì hiện nay vi trùng lậu kháng thuốc nhiều. Bệnh lậu do mắc phải từ Việt Nam có thể nói kháng thuốc hoàn toàn với Penicillin nên phải trị bằng những loại thuốc mới. Thực sự tại Hoa Kỳ, phần lớn cũng kháng Penicillin. Thường khi chữa phải chữa cả hai thứ vi trùng Neisseria và Chlamydia đi kèm. Cách chữa hiện nay là chích thuốc Ceftriaxone 250mg chích mông để chữa vi trùng lậu, sau đó uống thuốc Tetracycline hay Doxycycline trong 7 ngày để chữa vi trùng Chlamydia. Một vài thứ thuốc mới như Floxin, Cipro, có thể dùng để chữa cả hai loại vi trùng và chỉ cần uống, không chích. Một thứ thuốc khác nữa để chữa vi trùng Chlamydia là Zithromax chỉ cần uống một lần 4 viên, tuy nhiên thuốc này chỉ dùng để trị loại Chlamydia không thôi.

Ở người đàn bà, ngoài triệu chứng tiểu buốt, tiểu có mủ, những bệnh nhiễm trùng sinh dục do vi trùng lậu Neisseria và vi trùng Chlamydia gây ra còn gồm có sưng cổ tử cung có mủ và nhiễm trùng bụng dưới. Cách chữa cũng như trên, chỉ khác là nếu có thai sẽ không được dùng Tetracycline hay Doxycycline và phải thể bằng thuốc Erythromycin.

Ngoài ra nơi người đàn bà còn có thể bị nhiễm trùng âm đạo, gây ra huyết trắng. Bệnh này cũng do truyền nhiễm do giao tiếp sinh dục gây ra.

Nhiễm trùng âm đạo được chia làm ba loại: thường nhất là nhiễm trùng do vi trùng gọi là bacterial vaginosis gây ra huyết trắng do các vi trùng tên gọi là Gardnerella, Mycoplasma hominis, Ureaplasma, Bacteroides, Peptostreptococcus gây ra. Nhiễm trùng âm đạo còn có thể do nấm gây ra, loại nấm này gọi là Candida albicans và hay gây ra huyết trắng đi kèm với chứng ngứa. Loại sau cùng là nhiễm trùng âm đạo do một loại ký sinh trùng gọi là Trichomonas gây ra, thường hay gây ra màu vàng như có mủ.

Chữa trị các bệnh nhiễm trùng âm đạo này phải tùy thuộc vào bị loại nào. Loại do nấm gây ra phải dùng thuốc trị nấm như Miconazole hay Clotrimazole hay Nystatin. Hai loại kia hiện nay được chữa trị bằng thuốc Metronidazole bán dưới tên Flagyl.

Trong phần câu hỏi đặt ra, ông có hỏi về bị lở ở chỗ kín. Bệnh lở ở bộ phận sinh dục rất thường thấy ở các nước Á châu, nên nếu đi du lịch ở Việt Nam về, bị lở sinh dục là do nhiễm trùng gây ra. Quan trọng nhất là bệnh giang mai, sau đó đến nhiễm trùng do cực vi trùng herpes gây ra và sau chót là lở do vi trùng Hemophilus ducreyi gây ra vừa lở vừa nói hạch ở háng (Việt Nam thường gọi là hột xoài!)

Lở do giang mai gây ra thường không làm đau, tuy nhiên giang mai có thể ở dưới nhiều dạng khác nhau nên phải thử máu để tim bệnh giang mai. Giang mai do vi trùng Treponema pallidum gây ra và là một bệnh nguy hiểm. Không chữa, giang mai có thể ăn vào tim, vào trong óc làm tê liệt, điên khùng… Định bệnh tương đối giản dị, dùng cách thử máu gọi là RPR hay VDRL. Để chính xác hơn nữa, thường phải làm thêm các thử nghiệm đặc biệt gọi là MHA-TP hay FTA- ABS…nếu thử nghiệm tìm bệnh đầu RPR positive.

Chữa trị bệnh giang mai phải dùng Penicillin chích mông hay truyền vào mạch máu tùy theo thòi kỳ. Thời kỳ đầu vừa bị chỉ cần chích một lần là 2 triệu 4 đơn vị. Thời kỳ sau nếu chưa chạy vào óc phải chích mỗi tuần trong ba tuần, nếu giang mai vào óc phải nằm bệnh viện để truyền Penicillin vào máu trong hai tuần.

Bị lở ở bộ phận sinh dục nếu đau thường do cực vi trùng loại herpes gây ra. Herpes một khi đã bị thường không chữa dứt hẳn được và sẽ bị đi bị lại cả đời. Tuy nhiên điều này cũng tùy người. Có người bị cả chục lần một năm, người khác ít hơn hay có người chỉ bị một lần rồi không thấy trở lại. Tuy nhiên cực vi trùng vẫn còn đó và bất cứ lúc nào sau này cũng có thể bị lại. Thông thường herpes làm xót, lở kéo dài năm, bảy ngày rồi sẽ tự khỏi. Những lúc sắp bị lở là lúc dễ truyền bệnh nhất. Một số người dù không lở cùng có thể truyền bệnh cho người khác. Đặc biệt nếu người đàn bà bị bệnh lở herpes và mang thai, bệnh này có thể truyền cho đứa bé sơ sinh nên nếu gần ngày sinh và bị lở herpes thường phải mổ ceasarean để lấy đứa bé ra.

Chữa trị Herpes hiện nay có thuốc Acyclovir bán dưới tên Zovirax. Thuốc ở dưới dạng thoa hay uống. Thuốc thoa chỉ dùng nếu bị nhẹ và là lần đầu tiên. Thường bị nặng hay bị đi bị lại sẽ phải dùng thuốc uống để chữa. Tuy nhiên thuốc này chỉ làm rút ngắn thời gian bị lở hay uống để ngừa không bị lại. Thuốc này vẫn không trị tuyệt loại cực vi trùng này được.

Bị lở làm đau và đi kèm với nổi hạch thường do vi trùng Hemophilus ducreyi gây ra. Hạch ở háng thường nổi lớn và làm đau nhiều. Không chữa có thể sẽ làm hạch chảy mủ. Bệnh này thường thấy ở Việt Nam và các nước Đông Nam Á khác. Ở Hoa Kỳ hiếm hơn tuy nhiên gần đây đã thấy bị nhiều hơn trước, đặc biệt ở các thành phố lớn như New York và Dallas. Chữa trị bệnh này tương đối dễ dàng, dùng thuốc Bactrim hay Erythromycin uống trong một tuần. Hoặc có thể uống thuốc loại mới hơn như Cipro. Thuốc chích Ceftriaxone chữa bệnh lậu cũng trị dứt được bệnh này.

Bệnh nhiễm trùng sinh dục làm cho mọi người lo ngại nhất là bệnh AIDS do cực vi trùng HIV gây ra. Bệnh này sẽ được giải đáp đầy đủ và tường tận hơn trong một bài khác, tuy nhiên một vài điểm chính liên quan đến câu hỏi kỳ này là như sau:

- Bệnh AIDS thường truyền nhiễm do đồng tình luyến ái, ghiền chích thuốc ma túy, truyền máu không được thanh lọc kỹ lưỡng bị nhiễm cực vi trùng HIV gây ra.

- AIDS do giao hợp giữa đàn ông và đàn bà truyền cho nhau cũng xảy ra nhưng ít hơn các cách truyền bệnh trên. Đàn bà dễ bị hơn đàn ông vi cực vi trùng HIV có thể truyền theo tinh dịch. Đàn ông bị AIDS do đàn bà truyền sang tương đối ít hơn nhưng cũng xảy ra, nhất là khi có những vết lở, trầy... sẽ làm cho cực vi trùng HIV truyền dễ dàng hơn.

- Bệnh AIDS hiện đang lan tràn ở vùng Đông Nam Á và sẽ bành trướng nhiều ở vùng này. Một thống kê cho biết gái điếm Thái Lan khoảng 70 - 80% tại một vài nơi có cực vi trùng HIV trong máu. Tại Việt Nam, bệnh AIDS cũng bắt đầu gia tăng.

- Sau khi bị nhiễm cực vi trùng HIV, có thể phải vài tháng sau thử máu mới thấy.

Tóm lại nếu bị những triệu chứng của nhiễm trùng sinh dục, cần phải đi khám bệnh và thử nghiệm ngay. Việc chữa trị sẽ tùy thuộc bị những bệnh nào. Điều nên nhớ là có thể bị nhiều thứ bệnh nhiễm trùng cùng một lúc và phải trị liệu đầy đủ.

Đối với việc phòng ngừa bệnh nhiễm trùng sinh dục, điều quan trọng nhất là dùng bọc cao su condom để ngừa sự truyền nhiễm. Tuy có thể không ngừa hết được 100% nhưng cũng sẽ làm giảm thiểu rất nhiều sự truyền nhiễm. Một điều khác nữa về vấn đề y tế cổng cộng là trị liệu những người có giao tiếp sinh dục với người bị bệnh. Các sở y tế của chính phủ thường chữa miễn phí các bệnh nhiễm trùng sinh dục và sẽ tìm và chữa luôn những người đã giao tiếp sinh dục khác.

Để kết luận, những bệnh nhiễm trùng sinh dục hiện nay bắt đầu gia tăng nhiều ở Hoa Kỳ. Tại Việt Nam, tình trạng này còn tệ hại hơn nữa, và với vệ sinh thiếu thốn, thuốc men và chữa trị không đầy đủ, những bệnh này sẽ còn hoành hành nhiều, đặc biệt là sự bành trướng của bệnh AIDS. Những người Việt ở Hoa Kỳ về thăm nhà cần phải chú trọng về vấn đề này và nếu bị bệnh cần phải khám nghiệm sớm và chữa trị ngay.