MƯỜI TÁM

Người xướng ngôn viên điều khiển chương trình Panorama, một chương trình thời sự có uy tín nhất của đài truyền hình Anh quốc, cầm một cuốn sách vừa mới xuất bản nghiêng trên đùi của mình để các chuyên viên thu hình có thể thu hình cận chiếu bức hình in trên bìa cuốn sách. Ngay lúc này thì tất cả máy truyền hình tại khắp hang cùng, ngõ hẹp, trên toàn thể nước Anh đang chiếu cảnh một binh sĩ Thủy Quân Lục Chiến Hoa Kỳ đang oằn oại vì vết thương trên người trong một trận đánh ở Huế. Người xướng ngôn viên điều khiển chương trình đang chăm chú đọc bản văn trích ra từ lời tựa của cuốn sách được viết lại trên một chiếc máy quay đặt bên dưới ống kính thu hình trước mặt mình.

— Tại buổi khai mạc cuộc hội thảo về Hiến Pháp Hoa Kỳ năm 1787, George Washington đã nói là chúng ta hãy đưa ra một tiêu chuẩn để làm sao sự khôn ngoan và danh dự của chúng ta có thể cùng bổ túc cho nhau được. Kể từ đó hầu hết các nhà lãnh đạo Hoa Kỳ ai cũng mong mỏi được điều hành xứ sở của mình cho phù hợp với các phương thức đơn giản đó. Nhưng những phương thức mà chúng ta đang áp dụng để chiến đấu tại Việt Nam ngày nay được đưa ra và được nhiều vị Tổng Thống Hoa Kỳ liên tục áp dụng trong vòng một thập niên vừa qua, phần lớn chỉ theo các lý do liên quan đến sự kiêu ngạo của riêng mình và lòng tự kiêu đó đã được đặt sai lệch đi. Tiêu chuẩn đó hiện đang đổ lên đầu hơn nửa triệu binh sĩ Hoa Kỳ tại chiến trường Việt Nam, và sự thận trọng cũng như sự khôn ngoan càng ngày càng cho thấy rõ ràng hai sự kiện này chỉ được áp dụng rất ít, hay có thể nói là không có một chút nào dính líu đến việc đưa ra cái quyết định đẩy đưa đến cuộc chiến tranh mà dân chúng Hoa Kỳ phải gánh lên vai mình tại nơi đó, mặc dù các viễn ảnh cho thấy ngay lúc này, hay ngay cả trong tương lai, vẫn không có chiều hướng nào cho thấy chúng ta sẽ thắng được tại Việt Nam hết cả. Thay vì phải thận trọng và giữ gìn uy tín của mình, thì sự nhục nhã và chán ghét đang lan rộng tại Hoa Kỳ cũng như tại bất cứ nơi nào trên toàn thể thế giới Tây Phương vì những điều mà chúng ta đang thực hiện tại Đông Nam Á. Tôi tin rằng, bây giờ đã đến lúc mà những người biết thận trọng và biết giữ tín nhiệm trong cũng như ở ngoài guồng máy chính quyền phải ngưng lại ngay tức khắc sự can thiệp bằng quân sự vào Việt Nam và chấm dứt sự hy sinh phi lý mạng sống của dân chúng Hoa Kỳ để giữ cho uy tín của Hoa Kỳ tại Tây Phương.

Khuôn mặt của người điều khiển chương trình xuất hiện trên màn ảnh, gương mặt hơi xương, nghiêm nghị, dưới một lớp phấn son được thoa lên để phù hợp dưới ánh đèn của phòng thu hình. Ông ta ngừng nói để lời nói của mình có thể có âm hưởng vào nhận định của khán thính giả, sau đó ông đọc tiếp.

— Trên đây là quan điểm của ông Joseph Sherman, tác giả của một quyển sách mới, nói về cuộc chiến tranh tại Việt Nam, mang tựa đề là “The American betrayal”. Cuốn sách này bỗng dưng trở thành một cuốn sách gối đầu giường của các phong trào chống chiến tranh hiện đang làm rúng động Hoa Kỳ. Ông Sherman, một ký giả chiến trường tại Á Châu vào những năm 1950, sau này là giáọ sư nghiên cứu về Á Châu tại Đại học đường Cornell. Cách đây hơn một năm, ông Sherman đã từ chức khi đang giữ một vai trò Cố Vấn Đặc Biệt cho một cơ quan của chính phủ tại Sài Gòn để viết cuốn sách này. Khi quyển sách được phát hành tại Hoa Kỳ thì sách đã tạo nên một số dư luận, bàn cãi sôi nổi về nội dung của cuốn sách giữa các nhóm ủng hộ và bài kích vai trò của người Hoa Kỳ tại Việt Nam. Nhóm ủng hộ lập trường của tác giả đối với các chính sách hiện tại của chính quyền đã chỉ trích chua chát quyển sách này trong khi đó những nhóm chống đối thì hết lời ca ngợi sự can đảm của tác giả.

Ống kính thu hình chạy dần về phía sau để màn ảnh lúc này có thể nhìn thấy được Joseph đang ngồi bên cạnh người xướng ngôn viên trên một chiếc ghế dành cho cuộc phỏng vấn của đài truyền hình, vết thương trên vai mà Joseph bị đạn cách đây mười bốn tháng tại Huế đã làm cho anh không ngồi được ngay ngắn trên ghế. Khi phần giới thiệu được tiếp tục thì viên Giám Đốc điều khiển chương trình ngồi trước một dàn máy điều khiển cuộc thu hình trong phòng riêng, đưa tay vặn nút chiếu hình riêng một mình Joseph và vẫn giữ khoảng cách để nghe được rõ tiếng nói của người xướng ngôn viên. Máy thu hình lại quay cận chiếu, thu rõ khuôn mặt còn hằn nét đau khổ và chán nản của Joseph do vết thương gây ra. Joseph khẽ nhếch miệng cười trước ống kính thu hình.

— Ông Sherman gần đây kết hôn với nữ phóng viên đài truyền hình Anh quốc nổi tiếng là cô Naomi Boyce Lewis và hiện định cư tại Anh quốc này, nhưng ông Sherman vẫn không bỏ hẳn công việc phê bình cuộc chiến tranh của Hoa Kỳ tại Việt Nam. Trong cuộc tấn công của Việt Cộng hồi Tết Mậu Thân tại Huế, ông Sherman bị thương nơi vai, và sự thật thì thảm cảnh gia đình của ông liên quan đến cuộc chiến tranh tại đó không khác gì các thảm cảnh của nhiều gia đình khác tại Hoa Kỳ.

Người xướng ngôn viên ngừng nói vì biết rõ là những điều mình sắp nói ra đây sẽ làm cho người ngồi bên cạnh mình phiền muộn.

— Con trai lớn của ông Sherman, một Đại úy Bộ Binh đã bị tử thương trong một cuộc phục kích cách đây một năm. Người con trai kế là một phi công thuộc Không Lực Hoa Kỳ mới được thả tự do gần đây sau ba năm bị cầm tù tại Hà Nội. Ngoài ra một người em của tác giả làm việc do Bộ Ngoại Giao cũng bị Việt Cộng giết chết trong cuộc tấn công vào Tòa Đại Sứ Hoa Kỳ ở Việt Nam trong cuộc Tổng công kích hồi Tết Mậu Thân của Việt Cộng, cho nên có thể nói ông Sherman có đủ điều kiện để bình phẩm về cái ung nhọt hiện đang làm đau nhức Hoa Kỳ.

Máy quay phim được đưa sát đến gần mặt của Joseph, cho thấy xương quai hàm của anh đang cử động và hai mắt nheo nhỏ lại.

Thực tế thì lúc bấy giờ hàng triệu khán thính giả đang thấy Joseph lúng túng trước ánh đèn chiếu của sàn thu hình. Một lúc sau Joseph mới lấy lại bình tĩnh, trong khi đó người xướng ngôn viên tiếp tục.

— Nhưng có thể nói, không có một biểu thị nào rõ ràng cho thấy rõ hơn, là Việt Nam đang làm chia rẽ quốc gia Hoa Kỳ hơn là các dữ kiện mà chính cha của tác giả là tiền đề cho hầu hết các quan điểm mà tác giả đưa ra trong cuốn sách này. Sự chống đối ở đây dẫn chúng ta đi xa hơn các điều thường thấy, bởi vì cha của tác giả không khác ai hơn là Thượng Nghị Sĩ Nathaniel Sherman, hiện là người thuộc đảng dân chủ, đại diện cho dân chúng Tiểu bang Virginia suốt bốn mươi năm qua. Ông hiện là một người thâm niên nhất tại Thượng Viện Hoa Kỳ và cũng là một khuôn mặt nổi bật nhất trong số các chính trị gia hiện tại. Thượng Nghị Sĩ Nathaniel Sherman hôm nay có mặt tại phòng thu hình của chúng tôi ở Washington D.C. để chuẩn bị góp phần vào cuộc phát hình bàn luận này của chúng tôi qua trạm viễn liên không gian.

Trong lúc người xướng ngôn viên đang tường trình thì khung ảnh trắng bên sau lưng người điều khiển chương trình vụt lên hình của Thượng Nghị Sĩ Nathaniel Sherman đang ngồi chăm chú nghe lời giới thiệu tại phòng thu hình của đài BBC ở Washington DC. Mặc dù đã ngoài tám mươi, Nghị Sĩ Sherman vẫn còn rất tráng kiện, khuôn mặt ông thật tươi, thoáng một chút e dè. Mái tóc đã bạc trắng và đôi mày thật rậm tạo cho ông có một vẻ trang nghiêm của một người có tuổi. Bộ âu phục được cắt may hợp thời trang màu trắng đang mặc trên người, càng làm tăng thêm vẻ uy nghi đáng kính nể của một bậc trưởng thượng, và sự kiện Thượng Nghị Sĩ Sherman bị mất một cánh tay không còn ai để ý tới vì lúc này ông đang mang một cánh tay giả chỉnh hình. Người điều khiển chương trình đưa mắt nhìn lên màn ảnh viễn liên.

— Xin kính chào Thượng nghị sĩ. Chúng tôi chân thành cám ơn nghị sị đã dành thì giờ và chấp nhận cuộc nói chuyện này của chúng tôi hôm nay.

— Phải thành thật nói, là tôi rất hân hạnh được hầu chuyện cùng ông và khán thính giả của quý đài truyền hình mới phải.

Thượng Nghị Sĩ Sherman mỉm cười và ngẩng đầu lên cao thêm một chút trong dáng điệu của một nhà quý tộc. Joseph nhìn lên khung hình phóng đại của cha trên màn ảnh và nhận ra rằng cha mình vẫn còn thích phô trương như ngày nào và ngay trong thái độ và giọng nói của ông, với giọng điệu kéo dài đặc thù của người miền Nam Hoa Kỳ, rõ ràng ông sẽ làm trò cười cho khán thính giả Anh quốc. Người xướng ngôn viên cất tiếng đầy kính nể.

— Chúng tôi xin Thượng Nghị Sĩ cho biết ý kiến của ông trong chốc lát nữa đây, bây giờ chúng tôi xin được đưa ra một câu hỏi với con trai của Nghị Sĩ, hiện đang có mặt tại Luân Đôn này.

Người điều khiển chương trình quay qua Joseph, đoạn cúi đầu xuống tập bản thảo ghi sẵn các câu hỏi mà ông dự tính sẽ đưa ra.

— Trước tiên, chúng tôi xin được phép hỏi, ông Sherman có thể cho khán thính giả đài chúng tôi biết rõ chi tiết vì sao ông lại tin tưởng mãnh liệt rằng Hoa Kỳ phải rút quân khỏi Việt Nam? Và nếu có thể, xin ông Sherman vui lòng cho chúng tôi biết là kết luận này được dựa vào sự phân tích tỉ mỉ về hiện tình của Việt Nam hiện tại, hay là chỉ vì ảnh hưởng của sự đau khổ cá nhân mà ông chịu thiệt thòi tại Việt Nam mà ra.

Joseph không đáp lời ngay cho người điều khiển chương trình, điều này khiến người xướng ngôn viên sợ câu hỏi đầu tiên của mình có hơi quá đáng nên ông ta đưa mắt nhìn người khách Hoa Kỳ đầy vẻ ái ngại, nhưng ông ta đã vô cùng ngạc nhiên khi thấy Joseph vẫn đưa mắt nhìn lên hình ảnh của cha mình trên khung ảnh được chuyển bằng vệ tinh viễn thông. Mãi một lúc lâu sau, Joseph như đã lấy lại được bình tĩnh, anh quay lại người xướng ngôn viên.

— Có một đứa con trai chết vì mìn bẫy và một đứa khác là đối tượng cho sự tra tấn và bị hạ phẩm giá trong suốt ba năm trường, điều này chắc chắn phải làm cho đầu óc của một người cha phải đặt lại vấn đề.

Joseph nói với một giọng vững chãi, anh tiếp.

— Nhưng kết luận trong cuốn sách của tôi, đề cập đến việc rút quân chỉ là phần ý thức của riêng mình mà thôi. Các lý do đưa đến vấn đề này đều được căn cứ vào những điều hiểu biết, cũng như sự chứng kiến tận mắt mà tôi từng trải qua từ nhiều năm dài mà chính bản thân tôi có liên hệ đến Việt Nam. Bây giờ, sự thật đau đớn cho thấy rõ ràng là chúng tôi, những công dân Hoa Kỳ đã đưa quốc gia của chúng tôi bềnh bồng vào cơn ác mộng hiện tại. Bởi vì chúng tôi đã không chịu theo dõi cho tường tận, nhận định cho rõ ràng các nhà lãnh đạo chính trị và quân sự của chúng tôi, không một ai trong chúng tôi có đủ cảnh giác — nhưng bởi vì chính tôi đã từng biết Việt Nam một cách thắm thiết, gần như hết cả cuộc đời của tôi đã liên hệ tới quốc gia này. Chính tôi đã có cảm tưởng chính mình đã hững hờ bỏ lỡ đi một cách xấu hổ sau vụ Tết Mậu Thân, và chính tôi là người đã chịu nhiều đau khổ cho riêng bản thân của mình nữa. Cho nên tôi cảm thấy là mình bắt buộc phải cố gắng dồn hết nỗ lực để hàn gắn lại cho quân bình qua cuốn sách của mình.

Bên trên tấm màn truyền hình bằng vệ tinh viễn thông cho thấy gương mặt của Thượng nghị sĩ Sherman sậm lại, rõ ràng là ông hiện đang bất đồng ý kiến với con mình về những điều mà Joseph vừa đề cập đến, cho nên ngay khi Joseph vừa nói dứt câu thì nghị sĩ Sherman đã không đợi người xướng ngôn viên mời, ông chen ngay vào, nói với người điều khiển chương trình với một giọng buồn bã nhưng đầy lễ phép.

— Thưa ông, nếu như tôi được phép đưa ra lời bình luận về vấn đề này, tôi xin được trình bày một cách minh bạch về lập trường của tôi trong việc này ngay từ buổi đầu như sau: Tôi chống đối tất cả mọi hình thức bỏ chạy, cho dù các nhóm gọi là bồ câu tại Quốc Hội Hoa Kỳ ở Washington này có biện bạch như thế nào đi nữa, hay ngay như cả sự biện minh của chính con trai của tôi đang ngồi bên cạnh ông cũng vậy.

Người xướng ngôn viên vội vã chen vào như xin lỗi.

— Tôi hiểu, thưa ngài Nghị Sĩ, tôi biết ngài Nghị Sĩ đang rất nôn nóng được nói lên lập trường của mình và chính chúng tôi ở đây cũng đang nóng lòng muốn nghe được lời của ngài không kém đâu, nhưng chúng tôi phải xin phép ngài Nghị Sĩ cho chúng tôi được đặt một hoặc hai câu hỏi với con trai của Nghị Sĩ trước, sau đó chúng tôi sẽ trở lại với Nghị Sĩ ngay.

Nói xong, người xướng ngôn viên xoay người trên chiếc ghế quay để đối diện với Joseph.

— Ông từng là người rất thẳng thắn, thưa ông Sherman, ông đã dám chấp nhận là ông không thể tách rời vấn đề tình cảm của mình ra khỏi mục tiêu của cuộc thảo luận về vấn đề Việt Nam, nhưng theo lòng tin của ông, thì hiện tại liệu ông có thấy là nhận định của mình lúc này vô cùng nguy hiểm khi đưa ra là cuộc chiến tranh này của Hoa Kỳ sẽ không thể thắng được khi nhận định này thoát thai từ sự đau khổ về cái chết của con trai mình, cũng như vì những đau khổ của chính bản thân mình, thêm vào đó lại còn có nỗi lo sợ mình sẽ phải đứng nhìn trong vô vọng cái cảnh tình của người con trai kế đang dần mòn vì sự hành hạ của quân thù tại Hà Nội nữa hay không?

Một lần nữa, Joseph không đáp lời ngay cho người xướng ngôn viên. Lời nói bóng bẩy và giả bộ đầy trắc ẩn của cha anh đã không giấu được sự chống đối của ông đang chực chờ áp đảo quan điểm của mình. Trước khi chấp thuận buổi nói chuyện này vói cha, Joseph đã trông mong thật nhiều, là anh có thể dùng cơ hội này để thấy cha với những phiền muộn riêng tư mà cả hai cha con anh cùng gánh chịu, để cùng đưa ra cho người ngoại quốc thấy rõ sự đau khổ của cuộc chiến tranh tại Việt Nam đã và đang gây ra cho đất nước mình. Cùng lúc này, Joseph lại khám phá ra nỗi hy vọng mà anh đặt vào cuộc hội thảo này để nói về các vấn đề liên quan tới cuộc chiến tranh hiện tại, đã từng gây cho hai cha con anh từ trước đến nay hiểu lầm nhau, bằng cách này hay cách khác, nhân dịp này sẽ hòa dịu lại với nhau, đặc biệt là trong giai đoạn cuối cuộc đời của cha mình hiện tại để hai người sẽ dễ dàng thông cảm nhau hơn, nhưng giọng nói gắt gỏng, chen vào bất thình lình của Thượng Nghị Sĩ Sherman và sự nhấn mạnh của ông về sự có mặt của anh tại Anh Quốc lúc này, đã làm cho Joseph nghi ngờ là cha mình đã trù hoạch sẵn, cũng như đã chuẩn bị rất cẩn thận những yếu tố cần thiết cho cuộc phát hình này, không khác gì ông đã chuẩn bị thật chu đáo các bài tường trình của ông tại diễn đàn Thượng Viện trong nhiều năm qua. Các ý nghĩ này vờn đi, vờn lại trong đầu Joseph khi anh chuẩn bị lời đáp cho người xướng ngôn viên, bây giờ Joseph không còn thiết tha như lúc đầu nữa, anh nói thật nhỏ.

— Không có sự nguy hiểm nào cả, ngoài việc tôi đã bị hoang mang giữa sự đau khổ đến cùng cực trước những cái chết của người thân yêu trong gia đình của chúng tôi và các điều tính toán sai lầm về chính trị đã đẩy đưa họ tới thảm cảnh đó. Chúng tôi đã đưa ra một chính sách nhằm yểm trợ cho một chính phủ tại Sài Gòn với ý niệm dân chủ, nhưng trên thực tế, chính sách này đã quá tàn bạo và bị dân chúng ở đó chán ghét. Những người cầm đầu quốc gia Việt Nam là những người kế vị các quan lại hồi Pháp thuộc, đã từng bị dân chúng Việt Nam oán ghét, và họ không thể ngồi vững ngôi vị của họ quá năm phút, nếu như không có sự yểm trợ về tài chính của Hoa Kỳ. Đem so sánh với các phương pháp khắc khổ và tự hy sinh mà Việt Cộng cho áp dụng tại các vùng mà họ kiểm soát được thì phương sách của Việt Cộng thu hút được nhiều sự ủng hộ của dân quê chất phác Việt Nam, cho nên việc giả vờ bảo vệ một chính quyền dân chủ tại đó là một điều sai lầm. Bây giờ thì đã quá trễ để thay đổi tại đó, và đó là lý do chúng ta không thể thắng được.

Joseph cố tình tránh không nhìn lên khung màn ảnh nhỏ bên cạnh người xướng ngôn viên, để khỏi nhìn cha mình đang dồn nén sự kiên nhẫn, chờ người ta báo hiệu đến phiên mình mà phát biểu ý kiến. Người điều khiển chương trình thỉnh thoảng đưa mắt nhìn qua thái độ của Thượng Nghị Sĩ Sherman để dò xét phản ứng của ông ta và khi biết đã đến lúc kéo ông ta vào cuộc để có một cuộc tranh luận cho đúng lúc, người đàn ông cất giọng hài lòng.

— Bây giờ thì ngài Nghị Sĩ có thể cho chúng tôi biết nguyên do nào khiến ngài không đồng quan điểm với con trai của mình trong việc Hoa Kỳ không thể chiến thắng bằng quân sự tại Việt Nam?

— Vâng, tôi đang được muốn nói ra điều đó, thưa ông.

Thượng Nghị Sĩ Sherman chồm người về phía trước trong tư thế chuẩn bị phản công. Ông tằng hắng để lấy giọng, rồi cất tiếng nói với giọng đã có xếp đặt.

— Những sự việc như có người thân trong gia đình bị hy sinh về cuộc chiến này ảnh hưởng tới mỗi người một cách khác nhau. Đối với một số người khi lâm vào hoàn cảnh này, người ta dễ dàng để cho sự đau khổ vì mất mát đánh gục, từ đó đưa tới sự bỏ cuộc một cách dễ dàng. Trong khi đó một số người khác thì sự đau khổ, mất mát như thế này càng làm cho ý chí của họ vững mạnh thêm lên, và đối với thành phần này, hơn bao giờ hết, họ cương quyết sẽ chiến đấu cho tới thắng lợi cuối cùng.

Nghị Sĩ Sherman ngưng nói như đã dự tính trước, đầu ông hất về phía trước.

— Suốt gần năm thập niên vừa qua, tôi đã phục vụ cho quần chúng, và rất hãnh diện được làm việc trong Ủy Ban Quân Lực tại Thượng Viện Hoa Kỳ. Tôi muốn xin nhắc nhở cùng toàn thể quý vị khán thính giả của quý quốc là, hiện nay quốc gia chúng tôi có một quân lực hùng mạnh nhất thế giới về Hải, Lục và Không quân; mặc dù vậy, chúng tôi vẫn bị nhiều trở ngại tại chiến trường Việt Nam. Với hai ngàn thương vong cho mỗi tuần lễ, chỉ vì nỗ lực chiến tranh của chúng tôi bị bóp chặt vào các điều tự giới hạn. Nếu như chúng tôi phá bỏ được những trói buộc, giới hạn này và tận dụng hết tiềm năng của Không quân và Hải quân của chúng tôi, thì Hồ Chí Minh sẽ phải cấp tốc ngưng ngay cuộc chiến tranh xăm lăng này của y. Hai chữ chiến thắng không bao giờ làm tôi sợ sệt như một số người khác. Nhưng muốn đạt được chiến thắng, chúng tôi phải đem sử dụng toàn lực ý chí quốc gia của chúng tôi mới được. Không thể vì lý do gì khi chúng ta chỉ bị mất mát đi chút ít mà chúng ta lại bỏ đi tất cả đồng ruộng và đồi núi Việt Nam, một quốc gia mà ngay từ lập quốc, dân chúng ở đó đã mang lại thật nhiều điều vĩ đại cho vấn đề tự do của họ một cách vô cùng can đảm.

Trong lúc Thượng Nghị Sĩ Sherman đắn đo và cân nhắc đưa ra các quan điểm của mình bằng những câu nói đầy trau chuốt thì Joseph ngồi đây với đầy nỗi bực mình. Anh muốn đứng lên, hủy bỏ cuộc nói chuyện này. Ngay khi rời bệnh viện tại Sài Gòn, Joseph đã đáp phi cơ qua thẳng Luân Đôn để gặp Naomi và ở lại đó cho tới khi hai người lấy nhau, vì vậy anh đã không có dịp gặp lại cha mình trên một năm nay. Bày giờ Joseph ngồi đày, khám phá ra là trên đài truyền hình này, cha mình vẫn đưa ra các quan điểm và các thái độ không có chút gì thay đổi sau cái chết của Guy và Gary, càng làm cho anh bàng hoàng và sầu thảm thêm. Joseph thắc mắc không hiểu vì cha mình thật sự giả điếc trước những dư luận chống đối cuộc chiến tranh này càng lúc càng lan rộng, hay vì cha anh đã không chịu nổi việc công nhận ý kiến trái ngược của con mình mà từ xưa đến nay anh và cha anh không lúc nào thuận hòa với nhau được, cho nên khi nghe cha mình tiếp tục với giọng điệu như ngày nào, Joseph bắt đầu lo sợ cuộc nói chuyện này sẽ đưa đến việc tiết lộ về đời sống riêng tư của hai người hơn là sự biện minh cho vấn đề rút quân ra khỏi Việt Nam, và Joseph thật sự bàng hoàng khi nghe từ Washington, giọng nói của Thượng Nghị Sĩ Sherman bắt đầu đưa vào chuyện riêng tư của hai người.

— Có lẽ tôi cần nêu rõ ra với quý vị là, con trai tôi, Joseph Sherman, và tôi từ xưa rày, không bao giờ chúng tôi có chung được một quan điểm về bất cứ một vấn đề nào.

Thượng Nghị Sĩ Sherman vẫn mỉm cười tấn công bằng lời nói.

— Việt Nam không phải là vấn đề đầu tiên mà tôi và con tôi bất đồng ý kiến với nhau. Thường thì Joseph lúc nào cũng dễ bị tổn thương hơn tôi, cho nên những điều mà con trai tôi đề cập trong cuốn sách đã không làm cho tôi ngạc nhiên cho lắm, mặc dù tôi rất tiếc khi phải thấy con mình đi bênh vực cái ý kiến cho rằng chúng tôi phải bỏ cuộc trong trận chiến tranh này, theo cách đó thì chỉ làm trò cười cho quốc gia này mà thôi.

Người xướng ngôn viên điều khiển chương trình có cái cảm giác là Joseph đang tức giận trước những lời tuyên bố của cha mình, nên ông quyết định không nêu thêm câu hỏi kế tiếp mà đưa tay ra hiệu cho Joseph biết là anh có quyền nói nếu như anh muốn. Joseph cất giọng khó khăn.

— Tôi chỉ muốn đề cập đến vấn đề liên hệ đến cuộc bàn luận hôm nay mà thôi và tôi nghĩ rằng ý kiến nguy hại nhất là khi có người cho rằng chúng tôi phải dồn thêm nỗ lực quân sự vào cuộc chiến này. Nếu như chúng ta đưa thêm vào miền Nam Việt Nam một triệu quân, thì điều này chỉ gây thêm thiệt hại và tàn phá những gì còn lại tại quốc gia đó mà thôi. Các cuộc không tập của chúng tôi trên lãnh thổ Bắc Việt không giúp được gì cho sự thành công quân sự ở miền Nam Việt Nam hết cả, nó cũng không bảo vệ được Quân Đội của chúng tôi hay làm cho Quân Đội của chúng tôi có hiệu quả gì hơn, mà chỉ làm cho dân chúng miền Bắc có nhiều thêm ý chí quyết đánh bại chúng ta mà thôi.

Trước khi người xướng ngôn viên có dịp chen vào thì tại phòng thu hình ở Washington D.C, Thượng Nghị Sĩ Sherman đã lên tiếng gay gắt.

— Tôi hoàn toàn bất đồng ý kiến đó. Thưa ông, tôi hoàn toàn không tán thành ý kiến đó. Nếu chúng tôi muốn thành công trong việc đối đầu với Cộng Sản, thì chúng tôi cần phải có một cái quyết định tận dụng hết tiềm năng của quốc gia này. Toàn thể dân chúng thuộc Tiểu bang Virginia do tôi đại diện cũng như đại đa số dân chúng Hoa Kỳ là những người yêu nước. Hàng ngàn người như tôi đã cũng có con cháu bỏ mình tại Việt Nam. Cũng như tôi, họ đều là những người tin rằng, những kẻ xâm lăng tại Việt Nam phải bị trừng trị xứng đáng.

Thưựng Nghị Sĩ Sherman ngừng nói, đôi mát của ông sáng rực, phản ảnh với lời nói của mình, ông tiếp tục.

— Họ không phải như con trai của tôi. Đối với họ, lòng tự ái dân tộc không phải là một điều tội lỗi.

Joseph nghe cứng hết thân người của mình trên ghế ngồi, anh đưa mắt nhìn hình ảnh của cha trên màn ảnh và cất giọng cay đắng.

— Tôi không bao giờ kết án những ai tỏ lòng yêu nước và hãnh diện về xứ sở của mình. Tôi cũng không kết án việc chống đối Cộng sản, nhưng việc tự ái rởm và sự ngoan cố để khiến cho một người hay một quốc gia không chịu nhìn sự sai lầm của mình trước những sự kiện hiển nhiên thì đó là một thang thuốc tan vỡ.

Tại Washington, Thượng Nghị Sĩ Sherman hít một hơi thuốc dài vào điếu xì gà của mình mà ông mới vừa châm trong lúc người điều khiển chương trình mời ông cho ý kiến chung cuộc. Nghị sĩ Sherman ngước mắt nhìn lên và nụ cười buồn thảm mà ông giữ trên vẻ mặt của mình suốt thời gian của cuộc đàm luận này lại thoáng lên.

— Thưa ông, đối với những người đã đọc cuốn The American Betrayal không phải ai cũng dễ dàng bị lung lạc khi đọc những điều mà tác giả đưa ra về các nhà lãnh đạo như Hồ Chí Minh và Tướng Giáp với những lời lẽ khâm phục của tác giả đâu. Cuốn sách còn cho thấy tác giả từng hợp tác bên cạnh những nhân vật đó như thế nào khi còn là nhân viên OSS tại Đông Dương vào năm 1945. Một vài nhà bình luận tại Hoa Kỳ đã đi tới kết luận là các ảnh hưởng này vẫn còn khuynh đảo đầu óc tác giả mãnh liệt hơn các diễn biến đã xảy ra gần đây. Một vài người khác đã đưa ra lập luận cho rằng cuốn sách được xuất bản trong khi tác giả đã rời khỏi Hoa Kỳ và định cư tại Anh Quốc. Tôi được biết ít nhất có một người đã đề nghị nên đổi tựa đề cuốn sách đó để phù hợp với quyết định ngoảnh mặt của tác giả trước uy tín của Hoa Kỳ hơn là những điều mà Hoa Kỳ đang thực hiện tại Việt Nam trong việc ngăn chặn sự bành trướng của chủ nghĩa Cộng Sản trên toàn thể thế giới này.

Thượng Nghị Sĩ Sherman kéo thêm một hơi thuốc nữa rồi lại mỉm cười trước ống kính thu hình.

— Vì tác giả cuốn sách này là con trai của tôi, cho nên tôi muốn bác bỏ các luận điệu chỉ trích này, nhưng điều mà tôi muốn thành thật thưa cùng quý vị là sự thật nằm trong các điều chỉ trích này tôi cũng phải công nhận một hoặc hai ý kiến của tác giả.

Joseph lúc này đang bừng bừng vì cơn giận, vì vậy anh không muốn nhìn lên gương mặt của cha đang mỉm cười tự đắc trên màn ảnh. Anh cũng biết ngay lúc này, máy thu hình đang chiếu gần đến nơi mình đang ngồi. Để che giấu nỗi cảm xúc của mình, Joseph cố giữ vẻ tự nhiên, nhưng gương mặt anh vẫn nhợt nhạt, hai tay đang nắm chặt lấy thành ghế.

— Thưa ông Sherman, ông có muốn trả lời thêm gì về vấn đề này không?

Người xướng ngôn viên vội vàng cất tiếng hỏi khi nhìn thấy người Giám Đốc ra hiệu bảo cho biết sắp hết giờ phát hình của chương trình. Joseph lắc đầu.

— Tôi không có gì để nói thêm hết cả.

Trước khi người điều khiển chương trình kịp có phản ứng gì thì Joseph đã vụt đứng lên khỏi ghế ngồi, bước nhanh ngang qua sàn thu hình và tiến ra cửa. Thấy Joseph bỏ đi, Naomi lúc này đang đứng theo dõi cuộc nói chuyện tại cửa ra vào phòng thu hình, nàng bước vội ra đón Joseph, nhưng anh đã gạt nàng qua một bên và đi thẳng.

Viên Giám Đốc điều khiển cuộc thu hình bối rối trước cảnh Joseph bỏ đi đột ngột, nhưng ông ta cũng nhanh trí ra lệnh cho chuyên viên thu hình quay ống kính vào chiếc ghế bỏ trống của Joseph, đàng sau là phóng ảnh của Thượng Nghị Sĩ Sherman vẫn đang ngồi trên ghế thu hình tại Washington DC, bình thản bập điếu xì gà, miệng mỉm cười tự tin trước ống kính cho đến khi chương trình thực sự chấm dứt.