MƯỜI CHÍN

Bên ngoài Tòa Bạch Ốc, hàng đoàn xe buýt đậu san sát vào nhau, vây chung quanh một khu vực, không khác gì cảnh đoàn người Viễn Tây bị quân da đỏ bao vây ngày xưa, nhưng tại trung tâm Washington DC lúc bây giờ không có các người da đỏ hò hét tấn công, nhưng dưới cơn mưa đá và tuyết lạnh băng giá của đêm thứ sáu 14 tháng 11 năm 1969, có hàng ngàn người Hoa Kỳ đang cầm những chiếc ly bằng nhựa, bên trong có đốt một ngọn nến leo lét trước cơn giá lạnh, đang diễu hành để tang cho những người thân yêu của mình đã bỏ mình tại Việt Nam.

Họ lặng lẽ chầm chậm bước theo nhịp trống tang lễ. Đoàn người biểu tình khoảng bốn chục ngàn người, đang tham dự cuộc tuần hành kéo dài suốt bốn mươi tiếng đồng hồ chống lại sự chết chóc, đang trải qua những giờ cuối cùng của một cuộc biểu tình. Mọi người tham dự đều mang trước ngực của mình một tấm bảng nhỏ có viết tên thân nhân của họ đã bỏ mình tại chiến trường Việt Nam, hoặc tên của một ngôi làng tại đó đã bị thiêu hủy. Mark Sherman lặng lẽ đi giữa đoàn người diễn hành như một người máy, miệng há hốc, gương mặt không tỏ ra một thái độ nào nhất định, có thể diễn tả bằng một sự tổng hợp của một thoáng mỉm cười và một nét dằn vặt đau đớn. Một trong số những người tổ chức đoàn biểu tình để ý tới thái độ này của Mark, ông ta chau vội mày khi thấy một chuyên viên thu hình từ đàng trước, người đàn ông vội vã bước đến bên cạnh mẹ của Mark đang đi bên cạnh đó, thì thầm vào tai bà điều gì thật khẩn trương. Một lúc sau khi người tổ chức đoàn biểu tình bỏ đi thì Tempe đặt tay lên vai con và nói điều gì đó với Mark như một người mẹ đang dỗ dành một đứa bé. Vừa bước đi, vừa nghe mẹ nói, thái độ của Mark trở nên thư thái hơn trước. Đôi mắt vẫn hững hờ nhìn vào lớp mưa tuyết đang rơi rơi trước mặt.

Trên tấm bảng bằng giấy bồi đeo trước ngực của Mark, nét chữ viết tên của Gary bị hoen ố và ướt đẫm. Tấm bảng trước ngực của Tempe, hai chữ Quảng Tơ được viết thật lớn, đây là tên ngôi làng mà Gary bị giết tại đó, nét chữ cũng bị nhòa nhạt, sũng nước trong khi đó Joseph thản nhiên bước đi bên cạnh con mình, trên ngực anh cũng mang một tấm bảng viết tên của Guy Sherman với ngày tháng của cuộc tấn công vào Tòa Đại Sứ ở Sài Gòn của Việt Cộng. Không mang một sắc thái nào của những người chống đối chính trị, Joseph đã đồng ý bay từ Luân Đôn về đây để tham dự cuộc tuần hành này chỉ vì Tempe đã báo cho anh biết là tình hình đã biến cuộc biểu tình lần này thành một cuộc biểu tình mang một khía cạnh chính trị đặc biệt chưa từng xảy ra tại Hoa Kỳ lần nào, và Mark đã nhất quyết đòi tham dự cho bằng được. Tempe có cho biết là nàng đã vô cùng lo lắng cho tình trạng thần kinh của Mark vào những lúc sau này trở nên trầm trọng khác thường, kể từ khi được thả tự do cách đây một năm, thêm vào đó Mark lại là cháu nội của Thượng Nghị Sĩ Nathaniel Sherman và là con trai của tác giả cuốn sách chống đối cuộc chiến tranh tại Việt Nam nổi tiếng đang thời, cho nên Mark được nhiều người cầm đầu trong phong trào đòi hòa bình khuyến dụ bằng mọi cách.

Từ khi được thả ra cho tới nay, Mark vẫn sống chung với mẹ và người chồng sau này của bà. Tempe đã cho Joseph biết là tình hình sức khỏe của Mark thay đổi rất nhiều giữa những phiền muộn riêng tư của mình đổi sang thành như người loạn trí vì giận dữ. Mỗi lần đề cập đến cuộc chiến tranh, Mark đã kết án cuộc chiến tranh này như trạng thái lần thú tội tại Hà Nội của anh mà người ta đã cho phát thanh lời thú tội đó trên khắp thế giới Cộng Sản. Có điều là Mark cương quyết không tiết lộ bất cứ điều gì liên quan đến thời gian anh bị cầm tù, ngay cả đối với các chuyên viên giải đoán tình hình của Không Quân và đối với các nhà phân tâm học mà Joseph và Tempe đã nhờ trị liệu cho con sau khi Mark được giải ngũ, họ cũng không làm cho Mark tiết lộ được điều gì. Mark đã chấp nhận tất cả mọi lời kêu gọi mời anh tham dự các cuộc biểu tình chống chiến tranh, và nếu như có ai có ý ngăn cản anh thì Mark lên cơn nổi giận không kiểm soát được, cũng vì vậy nên Mark bỗng trở nên một khuôn mặt tiêu biểu cho sự khó hiểu và thê thảm trước công chúng, và các nhóm biểu tình đã cực lực khai thác tình trạng của Mark cho các nhóm của họ.

Lúc này, đi bên cạnh con, Joseph thỉnh thoảng nhìn sang con mỉm cười thân thiện, nhưng Mark vẫn không tỏ thái độ nào với cha mình hết cả và vẫn giữ một thái độ y như từ khi vừa được thả về. Mark quay đầu nhìn thẳng tới trước. Ngay như một đôi lúc Joseph cố tình gợi chuyện với con hay đề cập tới một vài điểm đặc biệt về những nơi mà Mark đang đi qua để mong con nói chuyện với mình, nhưng Mark vẫn tiếp tục làm ngơ.

Mark, Tempe và Joseph đi chung với một nhóm người có thân nhân bỏ mình tại Việt Nam. Họ cùng đi chung quanh một người đàn ông ốm, tóc bạc trắng. Đó là bác sĩ Benjamin Spock, một chuyên khoa nổi tiếng về trẻ con. Bác sĩ Spock được nổi tiếng khi ông cho xuất bản cuốn sách lừng danh nói về cách nuôi dưỡng trẻ con, từng giúp cho một thế hệ bậc làm cha mẹ nuôi dưỡng con cái thành công một cách hoàn mỹ. Bác sĩ Spock đã đương nhiên trở thành một khuôn mặt đặc biệt, tiếng tăm trong việc chỉ trích chiến tranh đã giết đi hàng ngàn người trai trẻ mà chính tay ông đã dẫn giúp họ trải qua thời kỳ sơ sinh đầy hiểm nguy vì bệnh tật. Bây giờ là mùa Thu 1969, ông nghiễm nhiên trở thành một khuôn mặt điển hình của phong trào đòi hòa bình và thu hút được nhiều thanh thiếu niên trẻ trung lưu da trắng.

Ngay từ tảng sáng hôm nay, ông đã dẫn đầu đoàn biểu tình mệnh danh là cuộc tuần hành chống lại thần chết, liên tục từ sáng sớm cho đến giờ này chung quanh thủ đô Hoa Thịnh Đốn. Hơn nửa triệu người biểu tình khác từ các nơi xa đổ xô về đây bằng phi cơ, xe buýt, xe hơi, tàu hỏa để nâng cao số người tham dự cuộc biểu tình này thành một cuộc biểu tình vĩ đại nhứt từ trước đến nay, dự định sẽ tựu tập chung quanh đài kỷ niệm Washington vào ngày hôm sau và Joseph đã đồng ý sẽ đọc một bài diễn văn trong cuộc biểu tình này với một chương trình gồm có cả các tiết mục trình diễn ca nhạc, nghệ thuật và chính trị, dự trù là những tiết mục xen kẽ giữa các cuộc tuần hành, kéo dài trong hai ngày liên tục và đã hơn ba mươi giờ qua, đoàn người càng lúc càng đến đây đông đảo hơn, họ tụ tập rải rác từ nghĩa trang Arlington ở bờ Nam sông Patomac, nối tiếp dài qua cầu Memorial, tạo thành một cuộc tuần hành với các ngọn nến leo lét trước gió, chập chờn theo từng bước đi của họ. Cuộc tuần hành dài bốn dặm, bắt đầu từ đại lộ Constitution, đổ dọc theo hàng rào chung quanh Tòa Bạch Ốc, và khi đi ngang một nơi mà Tổng Thống Richard Nixon từ bên trong Tòa Bạch Ốc có thể nghe được tiếng nói từ bên ngoài, đoàn tuần hành dừng lại tại nơi đó, đọc to các danh sách những người đã bỏ mình trên những tấm bản treo trước ngực. Cung cách tang lễ khác thường này dành cho người chết trước mặt một số đông người tham dự hôm nay đã làm cho thiên hạ mủi lòng rơi lệ, những dòng lệ chan hòa với nước mưa đang đổ dài trên má của nhiều người, và khi đoàn người tiến dọc theo đại lộ Pennsylvania, ai nấy cũng đều bị xúc động trước khi tới mục tiêu thứ hai của mình trước cửa điện Capitol mập mờ dưới ánh đèn bên sau làn mưa tuyết nhạt nhòa giữa đêm trường giá lạnh.

Tại khúc rẽ phía Tây của điện Capitol người ta đặt mười hai chiếc áo quan sơ sài trước các ngọn đèn bão của tòa nhà Quốc Hội này. Đoàn tuần hành dừng bước, tháo chiếc bảng treo trước ngực của mỗi người, có viết tên thân nhân của mình đã hy sinh tại Việt Nam, đặt vào trong các chiếc áo quan đó, coi như đây là một hành động để tưởng niệm người quá cố. Cùng lúc đó họ tắt hết các ngọn nến trên tay để truy điệu bốn mươi lăm ngàn sinh mạng đã nằm xuống tại một vùng xa xôi ở Á Châu. Hành động này của đoàn biểu tình đã làm cho một số lớn đàn ông, đàn bà cùng thanh niên nam nữ bật khóc nức nở.

Khi nhóm người của bác sĩ Spock tới các chiếc xe buýt bao chung quanh Tòa Bạch Ốc thì trời đã quá nửa đêm. Tempe đưa mắt lo ngại nhìn Joseph rồi bước vội đến bên cạnh Mark cầm lấy tay con. Joseph cũng bước đến dìu lấy khuỷu tay Mark. Trước đó, Tempe đã có báo cho Joseph biết là nàng sợ khi đọc tên của Gary lên, tinh thần của Mark sẽ bị chấn động, vì vậy Tempe và Joseph đã cùng đồng ý là họ sẽ làm việc gì đó để lo cho Mark. Khi bước đến gần khu vực đối diện vói các khung cửa sổ ở tầng hai bên trong Tòa Bạch Ốc, nơi mà đoàn biểu tình sẽ tuần tự dừng lại, quay mặt vào trong đọc lớn tên những thân nhân của mình đã bỏ mình tại chiến trường Việt Nam vọng vào bên trong. Những giọng đàn ông khàn khàn và giận dữ, giọng hòa dịu nhưng đầy nức nở của đàn bà và thiếu nữ vang lên, tất cả đều buồn thảm, hòa đồng với nhịp trống tang càng lúc càng rõ dần trước mặt thì Joseph cùng kịp nghe trong lòng tay mình, Mark càng lúc càng đầy căng thẳng.

Thoạt tiên Mark cũng đáp ứng đúng với những điều luật mà những người trong ban tổ chức đưa ra. Anh bước đến địa điểm định sẵn theo hàng một. Mark đứng lại, quay mặt vào bên trong Tòa Bạch Ốc và cất giọng đọc thật to đầy xúc động “Gary Sherman, Charles County, Virginia”. Sau đó đến lượt Joseph đọc tên Guy và Tempe đọc tên làng Quảng Tơ, nhưng khi người hướng dẫn đoàn biểu tình ra hiệu cho Mark bước tới thì anh tỏ vẻ như không buồn nghe thấy. Người hướng dẫn phải cất tiếng to hơn và bước tới bên cạnh Mark, nhưng Mark vẫn đứng yên, không quay người lại để bước đi. Sợ sự từ chối của Mark sẽ làm ngưng động diễn tiến của đoàn người phía sau và cuộc diễn hành sẽ bị ngưng động, cả Joseph cùng Tempe đều vô cùng bối rối trước phản ứng bất ngờ của con, hai người cùng cúi đầu xuống khuyến dụ Mark bằng những lời thật nhỏ nhẹ.

Bỗng dưng Mark vùng bỏ chạy nhanh đến bên hàng rào song sắt vây chung quanh Tòa Bạch Ốc, anh đưa hai tay nắm lên hai thanh sắt hàng rào. Mark dừng lại tại đó, miệng không ngớt gào thét tên của anh mình một lúc thật lâu. Tay vẫn vịn vào hai thanh sắt, bỗng dưng Mark xoay người nhìn lại đoàn người biểu tình. Một vài người trong đoàn vội vã chạy đến, cố kéo Mark, lúc này đang đứng bên trên bậc tường bên dưới các song sắt, đưa chân đá loạn đả vào những người cố kéo anh rời khỏi nơi này. Dưới các ánh đèn bên trong Tòa Bạch Ốc, thân hình ốm yếu in rõ thân thể gầy còm của Mark đang đong đưa trên bờ tường thấp của vòng rào. Một toán người với máy ảnh, máy quay phim từ đàng xa chạy vụt đến chụp và thu vội cảnh tượng này trong khi những người cố kéo Mark rời khỏi đây đành bỏ cuộc để Mark vắt vẻo một mình trên các chấn song của hàng rào. Joseph bước đến từ tốn khuyên giải con, nhưng Mark không hề quan tâm đến, Tempe cũng bước tới khuyên con, nhưng bà cũng đành bỏ cuộc. Sau cùng ba cảnh sát viên chạy đến dùng ma trắc đập túi bụi vào hai tay đang bám chặt trên các chấn song của Mark. Một lúc sau Mark bỏ thõng tay, té sấp xuống mặt đất và khóc nức nở. Một người có uy tín nhất trong ban tổ chức bước đến giải thích với cảnh sát bằng cách cho họ biết Mark là ai để người ta không bắt giữ anh.

Đứng bên cạnh đó, Joseph và Tempe nhìn con mà không biết phải làm gì. Một lúc sau Tempe đến vỗ về con và khuyên Mark từ bỏ cuộc biểu tình, nhưng kịp lúc đó Mark đã lấy lại được bình tĩnh và anh nhất quyết tiếp tục bước dọc theo đại lộ Pennsylvania để tiến về phía điện Capitol. Vừa đi, thỉnh thoảng Mark đưa hai bàn tay rướm máu của mình lên mút dưới cơn mưa giá lạnh. Tại các cỗ áo quan, Mark lúng túng không gỡ được tấm bảng mang tên của Gary trên ngực hiện đang nhạt nhòa nước mưa lẫn máu tươm ra từ hai bàn tay của mình. Tempe sụt sùi khóc, bà lặng lẽ cúi xuống giúp con gỡ tấm bảng trên người xuống, đặt vào cỗ áo quan, trong lúc Mark đứng chôn chân tại chỗ, trân trối nhìn váo các cỗ quan tài. Mãi cho đến khi Tempe đặt nhẹ tay mình lên vai con thì Mark lúc đó như chợt tỉnh cơn mê, anh đưa bàn tay rướm máu bóp tắt ngọn nến. Tempe cố kéo con bước đi, nhưng Mark vẫn đứng lỳ ra tại chỗ, và khi những người bên sau bước tới để đặt những bảng tên của thân nhân mình vào các cỗ quan tài thì từ vị trí đang đứng, Mark đưa bàn tay trần, lần lượt bóp tắt các ngọn lửa trên những cây đèn sáp của những người từ bên sau bước tới. Càng lúc Mark càng để hai ngón tay của mình càng lâu trên các ngọn lửa trước khi bóp tắt. Chừng Tempe khuyên được Mark bước đi thì nàng thấy hai ngón tay của con đã cháy đen.

Joseph buồn bã nhìn xuống khuôn mặt của Mark đang ngủ yên trên giường rồi nhìn qua Tempe nói nhỏ.

— Tempe, thật là đau đớn quá đỗi, anh phải xin em tha lỗi cho anh, nếu như anh được phép nói với em điều gì. Nếu như anh đã không hành động quá ngu muội thì chuyện như thế này đã không xảy ra.

— Anh nói như vậy nghĩa là làm sao?

Tempe cất tiếng hỏi, giọng nàng gần như thì thầm.

— Nếu như anh không bỏ bê mẹ con em, anh nghĩ là hai đứa con của chúng ta không đến nông nỗi này. Gary có lẽ đã không phải chết, và Mark sẽ không…

Giọng nói của Joseph tắt nghẽn, cả hai người cùng cúi đầu nhìn xuống gương mặt nhăn nheo, xanh mét của Mark. Mọi người cùng trở về căn nhà của Nghị Sĩ Sherman tại Georgetown trước hai giờ sáng một chút. Một bác sĩ thân cận của gia đình được mời tới để chăm sóc vết thương trên tay cho Mark.

Mấy tuần lễ gần đây, Thượng Nghị Sĩ Sherman về lại căn nhà ở Charles County và Joseph đã đề nghị với Tempe để đưa Mark về đây sau khi dự xong cuộc biểu tình để tránh khỏi phải gặp người chồng sau của Tempe. Trước khi ra về, vị bác sĩ gia đình cho Joseph biết là ông đã chận cơn đau trên tay của Mark và anh sẽ ngủ yên trong vòng ít nhất mười hai tiếng đồng hồ. VỊ bác sĩ hẹn trở lại khám cho Mark vào ngày hôm sau. Nằm thiêm thiếp trên giường, vóc dáng gầy ốm không tưởng của Mark, cộng thêm vẻ xanh xao, bệnh hoạn càng làm Mark tiều tụy hơn trước đây rất nhiều. Tempe phải khép mắt lại để khỏi nhìn thấy cảnh thương tâm này, nàng quay người nói nhỏ.

— Anh đừng tự trách mình quá đáng. Anh có lần nào để ý tới tánh nết bất thường của Gary khi nó chọn ngành Bộ Binh làm lý tưởng cho nó không? Và Mark muốn thành phi công ngay từ khi nó mới lớn, bởi vì anh là phi công hay không?

— Nhưng anh chỉ vì bắt buộc mà thôi. Nếu không có cuộc chiến tranh thì đâu anh đã là phi công?

Tempe nói:

— Em biết, nhưng những tấm hình mà con nó thấy anh với đoàn Flying Tigers của anh khắp cùng nhà đã ăn sâu vào trí tưởng tượng của con ngay từ khi nó còn nhỏ. Một bữa nó tìm thấy cái này trong ngăn kéo và nó đã xin em cho bằng được.

Nói tới đây Tempe xoay người lại xòe bàn tay ra trước mặt Joseph để cho anh nhìn thấy cái chân thỏ trên tay mình rồi nói tiếp.

— Con nó đã không rời chiếc chân thỏ này bao giờ, ngay như tối nay nó vẫn cầm theo.

Joseph nhìn Tempe đầy kinh ngạc và khi nàng quay người bước ra khỏi phòng ngủ, Joseph lặng lẽ bước theo sau. Tại phòng khách, Tempe ngồi xuống ghế đầy vẻ mỏi mệt, nàng khẽ khép mắt lại. Với tuổi nửa đời người, mái tóc của Tempe đã ngả màu xám, gương mặt nàng xanh xao vì mệt mỏi, nhưng vẫn còn mang một vẻ đẹp của người đàn bà xuân thì, và rõ ràng là Tempe đang ở vào một trạng huống vô cùng buồn khổ, nhưng anh vẫn còn thấy vẻ bình tĩnh cố hữu đáng khen của nàng ngày xưa, anh cất giọng nhỏ nhẹ.

— Tempe, anh rất mừng khi thấy em được hạnh phúc với người chồng của em hiện tại. Em thật xứng đáng được hưởng hạnh phúc đó.

Tempe vẫn nhắm nghiền đôi mắt của mình và không đáp lời của Joseph. Cùng lúc này thì người giúp việc từ bên ngoài bước vào, mang đến tờ Washington Post mà theo lời yêu cầu của Thượng Nghị Sĩ Sherman, tòa soạn đã cho đem giao tận nhà. Người giúp việc đặt nhẹ tờ báo xuống bàn. Joseph thoáng thấy bức hình đăng ngay trang nhứt của tờ báo, anh vội vàng bước tới cầm ngay lên với chủ tâm không để cho Tempe nhìn thấy.

Bức hình chụp thân hình cứng đờ của Mark với hai tay dang thẳng, nắm chặt hai thanh song sắt hàng rào trước tòa Bạch Ốc không khác gì một người bị đóng đinh trên thập tự giá được in lớn, chạy bốn cột trên trang nhứt của tờ bào, và người viết bài đã không bỏ lỡ cơ hội để khai thác bức hình tiêu biểu cho thảm trạng hiện thời. Joseph quay lưng lại Tempe, chăm chú nhìn vào bức hình, không quan tâm đến hồi chuông điện thoại đang reo vang bên một căn phòng gần đó, mãi cho đến khi người giúp việc chạy vào báo cho Tempe biết là nàng có điện thoại. Joseph vẫn không ngẩng đầu khỏi tờ báo. Một lúc sau, Tempe từ một căn phòng kế bên bước vội trở ra cất giọng run run.

— Đó là điện thoại từ dưới đồn điền gọi lên. Joseph, cha…, ông ấy bị lên cơn ngất xỉu và bác sĩ cho biết cha chỉ còn sống được một vài giờ nữa mà thôi, cha muốn anh về gặp mặt ông.

Joseph nhìn Tempe thẫn thờ, không thốt được nên lời. Tempe cất giọng thật nhỏ.

— Em có xe ở ngoài, nếu cần, em sẽ đưa anh về dưới đó.