MỘT

Trời tháng Chạp giá buốt lạnh lùng. Joseph Sherman cùng ba mươi ký giả, phóng viên và nhiếp ảnh gia các quốc gia trên thế giới đang chờ đợi Tiến Sĩ Kissinger tại đại lộ De Général Lelerc tại khu Gif Sur Yvette, một vùng ngoại ô thành phố Paris. Joseph đưa tay kéo cao cổ áo choàng, hai chân giậm tại chỗ, cổ rút xuống thấp để chống lại cơn gió lạnh cuối năm. Đầu óc Joseph đang miên man nghĩ tới việc Hoa Kỳ và kẻ thù sau cùng đã thỏa thuận ngồi chung lại với nhau để giải quyết sự xung đột giữa đôi bên, một việc làm đã khiến ai nấy đều ngạc nhiên, khó hiểu trong khi hai quốc gia này đã liên tục từ nhiều năm nay là thù địch và chém giết lẫn nhau, suốt cả một thập niên dài ròng rã.

Căn nhà nghỉ mát với tường vôi trắng, mái ngói màu cam và cửa sổ sơn xanh của một nhà danh họa Pháp nằm cách trung tâm thành phố Paris hơn hai mươi cây số trên đại lộ Général Lelerc, nơi mà đoàn phóng viên báo chí và truyền thanh, truyền hình đang chờ bên ngoài tường vôi bao chung quanh, là một nơi hoàn toàn vô danh đối với báo chí, truyền thông, nhưng nơi này đã được chọn làm nơi mở đường cho cuộc hội đàm, vào cuối năm 1969 khi tiến sĩ Kissinger và trưởng phái đoàn của Hà Nội là Lê Đức Thọ đã cố tình tránh né hết mọi theo dõi của báo chí và dân chúng để bí mật gặp nhau, thay vì gặp tại một phòng họp to lớn của chính phủ Pháp dành cho họ trên đường Kléber như trước đây. Căn nhà được chọn để Lê Đức Thọ và Kissinger gặp nhau hôm nay, trước kia do một nghệ sĩ thuộc phe cánh tả của Pháp là ông Fernand Leger làm chủ. Sau này chủ nhân qua đời, ngôi nhà được chuyển lại cho đảng Cộng Sản Pháp, một đảng phái mà Hồ Chí Minh từng tham dự khi mới thành lập vào những năm 1920 tại đây. Hầu hết các đảng viên Cộng Sản nổi tiếng Việt Nam thuộc thế hệ trước đây, người nào cũng bắt đầu sự nghiệp cách mạng của họ tại Pháp thời 1920-1930 và đều có liên hệ mật thiết với đảng Cộng Sản Pháp. Sự liên hệ này kéo dài cho đến 1970, vì lẽ đó nên đảng Cộng sản Pháp đã đồng ý cho Hà Nội mượn căn nhà của nhà họa sĩ này để làm một trụ sở ngoại giao bí mật và cho đến cuối năm 1972 đảng Cộng Sản Pháp vẫn còn để cho Bắc Việt sử dụng ba căn nhà khác tại Paris cũng như tại các khu vực chung quanh đây để hội họp bí mật như thế này.

Theo sự dò hỏi của Joseph qua Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ, anh được biết trong căn nhà ngay trước mặt mình hiện tại, trên các bức tường trong nhà vẫn còn treo nhiều bức họa do họa sĩ Fernand Leger vẽ lấy tại phòng khách chính. Tại đây, người ta cũng cho đặt một chiếc bàn bằng gỗ sồi màu xanh, và cứ mỗi lần phái đoàn Hoa Kỳ đến đây thì người ta cho dọn sẵn lên bàn nhiều chai nước suối trong vắt với ly tách được chưng bày chung quanh mười hai chỗ ngồi.

Vào những ngày đầu tiên, khi hai phái đoàn còn phải đến đây một cách bí mật, Tiến Sĩ Kissinger thường bước vào căn nhà này với một tâm trạng thở không ra hơi, vì phải trải qua những cuộc hành trình trên một chiếc xe chạy với vận tốc một trăm dặm một giờ qua khắp vùng ngoại ô để tránh né những người săn tin, nhưng bây giờ địa điểm này đã được người ta biết đến, nên mỗi lần đến đây, viên Cố Vấn An Ninh Quốc Gia Hoa Kỳ đều đi bằng một chiếc Mecedes màu trắng thật to, thuê của một hãng cho thuê xe tại Paris, có một đoàn mô tô của chính phủ Pháp kèm hai bên.

Tại chiếc bàn màu xanh trong căn nhà này, vào ngày 8 tháng 10 vừa qua, Tiến Sĩ Kissinger đã phải ngồi nghe không được thoải mái cho lắm, khi Lê Đức Thọ sau bốn năm ngoan cố, phá bĩnh, không chịu đi đến một giải pháp tốt đẹp mà hai bên cùng mong mỏi, nhưng mới đây, Lê Đức Thọ vừa thông báo cho biết là Hà Nội đã chịu nhân nhượng. Bắc Việt sẽ cho thả các tù binh Hoa Kỳ và ngược lại, Hà Nội đòi hỏi Tổng Thống Nixon phải cho rút toàn bộ Binh sĩ Hoa Kỳ ra khỏi Việt Nam, đồng thời để cho miền Nam tự định đoạt lấy tương lai chính trị của họ. Vấn đề này phù hợp với các đề nghị trước đây của Hoa Kỳ, và việc Cộng Sản Bắc Việt không còn đòi hỏi phải để cho Mặt Trận Giải Phóng Miền Nam được dự phần vào chính phủ Trung Lập tại Sài Gòn, đă làm cho Hoa Kỳ ngạc nhiên không ít. Ai cũng thấy rõ là Bắc Việt đã đặt chú tâm vào ngày bầu cử Tổng Thống tới đây của Hoa Kỳ, và khi chỉ còn một tháng nữa tới ngày bầu cử, thì mọi người đều biết rõ rằng, Hà Nội chỉ lợi dụng cơ hội khi Tổng Thống Nixon cần phải giải quyết cấp bách một vài vấn đề để chiếm được phiếu cho kỳ bầu cử sắp tới đây để làm áp lực, vì vậy trên thực tế, không một ai mong mỏi gì vào thiện chí của Hà Nội hết cả.

Hai tháng trôi qua với đầy âm mưu toan tính, Tổng Thống Nixon tái đắc cử. Tổng Thống Việt Nam Cộng Hòa Nguyễn Văn Thiệu lại từ chối không chấp thuận đề nghị của cả Hoa Kỳ và Bắc Việt, và khi cuộc hòa đàm lại nhóm vào giữa tháng mười một thì theo sự dò hỏi riêng của Joseph, Hoa Kỳ đã khám phá ra là Cộng Sản Hà Nội lại bắt đầu trở lại thái độ ù lỳ, ngoan cố, phá bĩnh, không chịu hợp tác như trước đây nữa. Hoa Kỳ kỳ kèo bắt buộc Hà Nội phải chấp thuận một vài điều kiện của Tống Thống Nguyễn Văn Thiệu, nhưng việc này không mang đến kết quả nào, và Joseph biết rõ cuộc hòa đàm này sẽ không còn cách nào hơn là phải đi vào bế tắc và cuộc nói chuyện giữa đôi bên không còn lối thoát.

Vào đầu tháng mười hai vừa qua hai phái đoàn lại gặp nhau, và cuộc nói chuyện giữa đôi bên đã kéo dài được mười ngày qua rồi. Phái đoàn Hoa Kỳ vừa thông báo cho báo chí biết họ phải thú nhận là càng ngày họ càng hết hy vọng trước thái độ ù lỳ, phá bĩnh, làm phí thì giờ của Cộng Sản.

Trong vòng mười ngày qua, đám ký giả đứng chờ bên ngoài, trên một bục gỗ mà họ thiết lập để có thể nhìn vào bên trong bức tường rào thấp vây chung quanh căn biệt thự, nhưng không ai thấy được gì ngoài một đôi lúc họ thấy Kissinger và Lê Đức Thọ, trong giờ giải lao, hai người tản bộ ngoài sân cỏ, trò chuyện với nhau trong khi các phụ tá lặng lẽ đi theo sau mà thôi. Đám ký giả bên ngoài dùng ống kính đặc biệt để thu và chụp hình hai người, ngoài ra các cánh cửa chung quanh ngôi nhà này lúc nào cũng được phủ kín màn che, nên những người săn tin không thể ghé mắt vào bên trong được. Phải đi săn tin trong một hoàn cảnh như thế này quả thật là một công việc không được ưng ý một chút nào, nhưng mọi người cùng tựu đến nơi này với hy vọng rồi đây thế nào hai bên, trước sau gì cũng phải đi đến một giải pháp ổn thỏa, nên Joseph cũng như nhiều người khác phải chịu bỏ công chờ suốt nhiều ngày qua.

Trời buổi chiều ngày mười ba tháng mười hai, tuyết vẫn mưa lất phất trước cơn gió lạnh. Cuối cùng, đoàn tùy tùng của Kissinger cũng đến. Bước xuống xe, viên cố vấn An Ninh Quốc Gia của Hoa Kỳ vội vàng đi thẳng vào bên trong, cánh cửa sắt trước cổng rào vụt đóng ngay lại. Thu người trong chiếc áo choàng trắng, vóc dáng bề thế của Kissinger vội vã bước đi, không màng đến các tay nhiếp ảnh và chuyên viên thu hình đang chụp và quay phim mình. Joseph cùng các ký giả đang có mặt tại đây, ai nấy đều trông chờ thấy Lê Đức Thọ với mái tóc bạc trắng sẽ từ bên trong căn nhà ra đón Kissinger trước cửa. Vì mãi chăm chú sự kiện này, nên Joseph đã không để ý lúc bấy giờ một trong các cửa sổ bên trong căn nhà vụt lay động. Khi mọi người bên ngoài thất vọng vì không thấy Lê Đức Thọ ra đón Kissinger như dự tính, họ quay vào nhau bàn tán, trao đổi những điều ước đoán của mình đáng lẽ phải phù hợp với cái thông cáo ngưng bắn mà họ được biết từ trước.

Bên trong ngôi biệt thự của nhà danh họa Pháp, Trần Văn Kim đứng đàng sau một khung cửa sổ, hé bức màn che, đưa mắt nhìn ra đám phóng viên, ký giả bên ngoài đang lao xao trên bục gỗ bên kia lề đường, bỗng Trần Văn Kim búng hai ngón tay vào nhau, ra lệnh cho người phụ tá đứng gần đó mang đến cho anh một chiếc ống dòm. Cũng như Lê Đức Thọ, Trần Văn Kim mặc trên người bộ quần áo màu đen, cổ cao. Thái độ của Trần Văn Kim so với các người phụ tá trong phái đoàn Bắc Việt tham dự cuộc hòa đàm này vẫn xa cách, theo thông lệ mà thôi.

Người phụ tá mang đến cho Trần Văn Kim chiếc ống dòm. Kim từ tốn cầm lấy đưa lên mắt điều chỉnh ống kính, nhìn vào các khuôn mặt của đám ký giả bên ngoài. Giữa đám người lố nhố bên kia lề đường, ống kính trên tay Kim bỗng dừng lại trên khuôn mặt của một người đàn ông một thoáng. Trần Văn Kim cất tiếng ra lệnh cho người phụ tá, mắt vẫn không rời ống kính.

— Đồng chí tìm cho tôi danh sách các phóng viên, ký giả đang theo dõi cuộc hòa đàm này. Đặc biệt đế ý xem trong danh sách có người Hoa Kỳ nào tên là Joseph Sherman không, nhanh lên.

Người phụ tá quày quả bước ra khỏi phòng một lúc rồi trở lại với một xấp giấy cầm trên tay, y hào hển lên tiếng.

— Thưa đồng chí Kim, có. Trong số các ký giả người Hoa Kỳ, có một người tên là Joseph Sherman.

Người phụ tá đưa một bức ảnh chụp bằng viễn vọng kính đặc biệt do một nhân viên tình báo của phái đoàn chụp lén cho Trần Văn Kim. Kim đưa tay cầm vội tấm hình, nhìn vào đó, trong khi người phụ tá cúi đầu đọc tiếp.

— Giáo sư nghiên cứu về Á Châu tại đại học đường Cornell từ 1954 đến 1962. Cố vấn Cao cấp của JUSPAO tại Sài Gòn ba tháng, từ tháng giêng đến tháng ba năm 1968, sau đó từ chức và viết một cuốn sách nhan đề là The American Betrayal, phê bình chính sách của Hoa Kỳ tại Việt Nam.

Trần Văn Kim vội vã chen vào.

— Tôi biết, tôi biết, cuốn sách đó rất nổi tiếng, nhưng bây giờ y làm gì?

Người phụ tá tiếp tục đọc trong hồ sơ.

— Joseph Sherman hiện đang sống với người vợ là một nữ phóng viên truyền hình Anh quốc tại Luân Đôn và đang làm việc cho tờ báo Times tại Luân Đôn. Ông ta đang viết, một loạt bài của ông ấy đã được phát hành.

Người phụ tá trao cho Trần Văn Kim bài báo được cắt ra kẹp vào một tờ giấy.

— Hiện tại, ông ta đang tạm trú tại khách sạn Intercontinental, ở góc đường De Rivoli và đường Castiglione dọc theo vườn Tuileries. Phòng của ông ta số 4567.

Trần Văn Kim vẫn đứng bên cửa sổ, cúi đầu đọc bài báo của Joseph, được cắt ra kẹp trền một chiếc kẹp, một lúc sau anh bước đến ngồi xuống bàn, kéo ra một tập giấy trắng rồi cầm cây viết trên túi áo, hý hoáy viết.

“Tôi đã nhìn thấy anh giữa đám người bên ngoài đó. Tôi sẽ đến gặp anh vào bảy giờ rưỡi ngày mai bên trong cổng viện Tuileries, cuối đường Castiglione. Có lẽ anh muốn nghe tin tức của con gái anh là Tuyết, cũng như những tin về các âm mưu lừa phỉnh của Kissinger và các chuyên viên hòa đàm Hoa Kỳ đang diễn ra trong căn nhà này.

Trần Văn Kim.”

Sau khi ghi tên mình vào bên dưới, Trần Văn Kim xếp tờ giấy, bỏ vào một phong bì, cẩn thận dán lại, đoạn đưa bức thư cho người phụ tá.

— Anh dùng vô tuyến gọi một phóng viên của chúng ta, bảo y đến đây. Đưa lá thơ này cho anh ta và bảo anh ấy trao cho Joseph Sherman. Nhớ nói với y là tôi sẽ theo dõi từ bên trong này.

Khi một người phóng viện Cộng Sản Pháp trao lá thơ cho Joseph, thì bên trọng căn nhà Trần Văn Kim thấy Joseph khẽ cau mày, bối rối tràn lên mặt. Thật sự thì Joseph chưa hề quen biết với người đồng nghiệp vừa trao thơ cho anh bao giờ. Trần Văn Kim chăm chú theo dõi Joseph xé thơ ra đọc. Joseph ngơ ngác ngẩng đầu lên, nhìn vào căn nhà sau khi đọc vội những dòng chữ trong lá thơ, nhưng Kim đã vội ẩn mình bện sau màn cửa.

Bên dưới tầng trệt của căn nhà này, giọng nói khàn khàn của Kissinger vang lên nghe rõ mồm một với giọng Anh ngữ đặc âm Đức ngữ. Giọng nói trầm trầm thỉnh thoảng lại vút lên cao thật khó nghe vô cùng. Viên cố vấn An Ninh Quốc Gia Hoa Kỳ báo cho Lê Đức Thọ biết, là vì phái đoàn Bắc Việt cố tình làm ngưng trệ cuộc nói chuyện này và đã đưa ra nhiều điều khó hiểu, cho nên Hoa Kỳ không kịp chuẩn bị để tiếp tục thảo luận với họ, và cuộc thảo luận hôm nay phải đình hoãn lại.