BA

Đêm thứ Hai 18 tháng 12 năm 1972, trên bầu trời Hà Nội, ánh trăng lặng lẽ tỏa ánh sáng ma quái xuyên qua các cuộn mây lờ đờ trôi khắp đó đây, đang phủ xuống Thủ Đô về đêm. Tại các ngả đường trong thành phố, hàng hàng, lớp lớp xe đạp cũng như kẻ bộ hành qua lại dập dìu như thường lệ.

Kể từ cuối tháng mười vừa qua, khi Hoa Kỳ tuyên bố ngưng oanh tạc từng phần thì tại Hà Nội và các khu vực chung quanh sáu mươi dặm về phía Nam không còn bị phi cơ quấy phá nữa. Đường phố không còn phải tắt đèn về ban đêm như trước và dân chúng ai nấy đều nghe được dễ chịu đi lại, mà không phải nơm nớp lo sợ như những ngày trước.

Tại một khu kỹ nghệ ở Khâm Thiên, Tuyết cùng hai đứa con của nàng đang từ chợ về nhà. Trên tay có mang theo rau cải và khẩu phần gạo của mình. Từ khi đến đây vào mùa Xuân 1968, Tuyết được cấp cho một căn nhà một phòng ngủ tại một chung cư cũ, được dùng làm nhà ở, cấp cho công nhân viên khi Tuyết làm việc cho một xưởng đúc đạn dược gần nơi này. Kể từ đó, Tuyết mỗi ngày phải làm việc ở hãng mười hai tiếng đồng hồ với công việc gắn các ngòi nổ vào đầu đạn pháo binh. Tuyết bây giờ đã ba mươi lăm tuổi. Gương mặt nàng đầy vẻ khắc khổ, già trước tuổi với các lằn nhăn cơ cực, hai vai nàng chùng xuống trong bộ quần áo cũ kỹ, vá víu nhiều chỗ.

Đi bên cạnh nàng, Trinh lúc này đã mười bốn tuổi, cao lớn, và đứa em trai của Trinh mười một. Cả hai đứa trẻ cùng vui cười đuổi bắt nhau, chạy lên, chạy xuống dọc theo vệ đường, tung tăng bên mẹ. Tuyết thỉnh thoảng phải lên tiếng la rầy con với giọng đầy mệt mỏi, nhưng hai đứa bé chỉ im lặng được một lúc, rồi lại bắt đầu nghịch ngợm trò chơi khác. Vừa lúc này bỗng tiếng còi báo động phi cơ oanh tạc lại vụt rú lên, khiến hai đứa nhỏ phải dừng chân lại tại chỗ. Bây giờ mới tám giờ tối, tiếng còi hụ vừa dứt thì tất cả đèn đường cũng như đèn đuốc tại các cao ốc, nhà cửa chung quanh đây đều vụt tắt ngấm, đưa toàn thể thành phố vào một vùng bóng tối mù mịt. Những người bộ hành hối hả rảo bước, những người đi xe đạp cố đạp nhanh xe về nhà trong lúc Tuyết gọi hai đứa con cùng chạy nhanh về hầm trú ẩn bên dưới dãy chung cư bốn tầng của mình ở gần đó. Vừa chạy, ba mẹ con vừa ngẩng đầu nhìn lên trời tìm kiếm và chờ đợi. Đêm trăng sáng vằng vặc, nhưng mẹ con Tuyết đều không thấy được gì ngoài vành trăng tròn lơ lửng. Họ cũng không nghe được tiếng động của phi cơ như dự tính, bởi vì ngay lúc này đây, một đoàn phi cơ oanh tạc đông đảo nhứt lịch sử chiến tranh bằng không quân đang tập trung hướng về Hà Nội, và đang bay trên một cao độ mà bằng mắt thường người ở dưới đất không thể nào nhìn thấy được sự xuất hiện của chúng.

Tất cả các pháo đài bay B52 tám động cơ, trong đợt đầu tiên này, mỗi chiếc mang theo bốn mươi quả bom 750 cân Anh, chất như nén trong lòng phi cơ. Hai bên cánh dài của mỗi chiếc còn mang thêm hai mươi bốn quả 500 cân nữa. Tất cả đang bay theo đội hình từng ba chiếc một với vận tốc sáu trăm dặm một giờ để tiến về mục tiêu tại Hà Nội và Hải Phòng, cất cánh từ đảo Guam, ngoài khơi biển Thái Bình Dương, cách vùng đất này đến hai ngàn dặm và một nơi khác nằm ở một góc Đông Dương gọi là Thái Lan. Phi cơ được điều khiển bởi một phi hành đoàn làm việc bên trong một phòng nhỏ kín mít sát bên dưới lòng phi cơ, cho nên không ai có thể nhìn thấy được gì ở bên dưới, nơi mà họ sắp sửa thả những quả bom tàn phá xuống dưới đó. Tất cả công việc bắn phá đều được hướng dẫn và trình bày trên bản đồ với các dụng cụ phụ trợ, và ngay lúc này đây, tất cả phi hành đoàn trên các phi cơ đang chuẩn bị cuộc tấn công của họ bằng cách theo dõi mục tiêu bằng ra đa và đồng hồ. Ai nấy đều rất hãnh diện với khả năng trút các quả bom tàn phá kinh khủng này xuống mục tiêu một cách vô cùng chính xác, và với mỗi đội hình ba chiếc một, thì khả năng tàn phá của cuộc không tập này sẽ tiêu hủy mọi thứ trên một khu vực dài hai dặm và ngang một dặm.

Vì các đại diện Hoa Kỳ đã không đạt được các đòi hỏi của họ tại bàn hội nghị, nơi căn nhà của một danh họa người Pháp ở Gif Sur Yvette như ý muốn cách đây năm ngày, nên Hoa Kỳ ra lệnh cho các pháo đài B52 này lần đầu tiên đi oanh tạc các vị trí trọng yếu giữa Thủ Đô Hà Nội và Hải Phòng trên các mục tiêu gồm hải cảng, bến tàu, đường sá, cầu cống, các vị trí đặt hỏa tiễn, phi trường, các kho hàng tiếp liệu, các xưởng chế tạo đạn dược cũng như các trại đóng quân của Bắc Việt. Trong quá khứ, các mục tiêu này chỉ bị oanh tạc ở những vùng bên ngoài thành phố mà thôi, nhưng hôm nay, ngày 18 tháng 12 năm 1972, lần đầu tiên cuộc không tập vĩ đại này được Hoa Kỳ cho thực hiện ngay giữa trung tâm các thành phố lớn của Cộng Sản Bắc Việt.

Vì phi cơ đang bay trên một cao độ khá cao, nên không một ai có thể nghe thấy được sự hiện diện của chúng, và khi những quả bom đầu tiên phát nổ, các tiếng nổ đã làm Tuyết cùng các con của nàng vô cùng bàng hoàng, kinh sợ, khi đang chạy vội về hầm trú ẩn. Bầu trời thoạt tiên lóe sáng, làm nhạt hẳn đi ánh trăng đêm, và sau đó mặt đất rung chuyển, nhà cửa lay động, lắc lư. Một tràng tiếng nổ mạnh liên tục bao chung quanh mọi người, tiếp theo đó là ánh lửa vùng lóe lên, mặt đất lại rung chuyển và cuộc tàn phá bắt đầu.

Ba mẹ con Tuyết ngưng chạy, ôm chầm lấy nhau sợ hãi. Thoạt tiên, mẹ con Tuyết không tin là bom đang nổ chung quanh họ. So với các cuộc dội bom tại các vùng ngoại ô trước đây của Hoa Kỳ để trả đũa cuộc công kích hồi mùa hè vừa qua của Tướng Giáp, thì trận dội bom này tưởng chừng như cơn chấn động của trái đất sắp nổ tan, đưa tinh thể này vào ngày tận thế. Trời long, đất lở, các tiếng nổ bao quanh ba mẹ con Tuyết với từng cuộn lửa bốc cao ngút ngàn, cộng thêm sức ép của chất nổ, tạo cho con người cảm giác được một hấp lực chấn động kinh hoàng. Mọi người đều bàng hoàng chết đứng. Phải đợi khi các loạt đạn phòng không cũng như các trái hỏa tiễn chống phi cơ do Nga Xô chế tạo vùn vụt bay lên, chen giữa các đụn lửa của bom nổ, thì mẹ con Tuyết mới biết là từ tận trên trời cao kia, quả thật có phi cơ địch đang bay trên đầu mình, bấy giờ ba mẹ con mới thu hết can đảm chạy vội về hầm trú ẩn.

Trận dội bom đầu tiên kéo dài khoảng hai mươi phút và sau đó toàn thể thành phố trở về yên tĩnh. Tuyết và hai đứa con của nàng cũng như hàng ngàn người dân thị tứ Hà Nội chờ thêm dưới căn hầm của họ ở khắp vùng Khâm Thiên để biết chắc cuộc không tập đã thực sự chấm dứt rồi mới rời khỏi nơi trú ẩn, đưa mắt kinh hoàng nhìn lên trời cao. Ánh lửa tàn phá bên dưới phản chiếu lên nền trời, làm đỏ rực cả một vùng, các cột khói đen ngùn ngụt bốc lên cao, che phủ cả vành trăng vằng vặc. Từ các vùng xa xa, một vài tiếng nổ thỉnh thoảng bùng lên từ các kho xăng, kho đạn bị trúng bom. Mỗi lần có tiếng nổ thì bầu trời lại nhòa lên ánh lửa bập bùng. Chung quanh đây nơi nào cũng bốc cháy. Chỉ trong một thời gian ngắn, Hà Nội bị cháy đen trên mặt địa cầu.

Trước khi cơn bàng hoàng của cuộc không tập chìm xuống thì khoảng chín giờ, tiếng còi báo động lại rú vang lên. Tuyết và hai con vội chạy nhanh xuống hầm trú ẩn, không bao lâu sau, toàn thể thành phố lại chìm vào cơn chấn động, chuyển mình, và cũng như lần trước, cuộc dội bom kế tiếp này cũng kéo dài độ hai mươi phút trước khi yên cuộc và lại tái diễn vào lúc mười giờ, rồi mười một giờ và đến nửa đêm thì còi báo động lại vang lên. Các đoàn B52 khác lại tiếp tục đến dội bom vào các mục tiêu khác nhau. Các pháo đài bay này đã thay phiên nhau trải từng thảm bom, và cứ mỗi đầu giờ lại đến đây oanh tạc suốt đêm và tiếp tục như vậy hàng đêm cho đến mười một ngày sau, chỉ ngừng vào ngày lễ Giáng Sinh mà thôi. Cũng cùng trong lúc này, để cho các pháo đài bay B52 nghỉ ngơi vì phải dội bom vào ban đêm, thì ban ngày các chiến đấu cơ chiến lược hạng nhỏ hơn như F4 Fantom, F111 và các chiến đấu cơ của Hải Quân Hoa Kỳ từ các chiến hạm đậu ngoài khơi vịnh Bắc Việt tiếp tục kéo đến bắn phá như để cho các khẩu phòng không của Bắc Việt không được dịp nghỉ ngơi. Ngày lại qua ngày, các phi cơ Hoa Kỳ lần lượt nghiền nát và san bằng các mục tiêu đã chọn sẵn.

Cùng với nhịp độ oanh tạc càng lúc càng mãnh liệt của Hoa Kỳ trên phần đất này, thì ngược lại sự tàn phá cũng tạo nên một phản ứng trái ngược đối với người dân Hà Nội. Cuộc dội bom này làm tan nát một phần đất đai của dân chúng, nhưng nó cũng làm cho dân chúng nơi này cùng chung họp sức lại với nhau và tinh thần của mọi người càng lúc càng lên cao theo chiều hướng thuận của các cuộc không tập. Suốt bảy năm trước đây, cuộc không tập tại Đông Dương, không lực Hoa Kỳ chỉ bị thiệt hại có mỗi một chiếc B52 mà thôi, nhưng qua cuộc không tập lần này các pháo đài bay chiến lược này đã phải bay thành từng đoàn nhiều chiếc, cho nên có tới mười lăm chiếc đã làm mồi cho hỏa tiễn SAM 2. Các phi cơ khổng lồ này được trang bị các dụng cụ điện tử thật tinh vi, có thể làm lạc hướng các hỏa tiễn của Nga Xô dễ dàng, nhưng trong lần này vì bay mỗi lần thành nhiều chiếc, bay từng đoàn nên Bắc Việt không cần phải sử dụng bộ phận hướng dẫn hỏa tiễn phòng không nữa, mà chỉ bắn bừa vào đoàn phi cơ với đầu đạn nổ tiếp cận. Hơn sáu mươi phi hành đoàn đã phải nhảy dù ra khỏi phi cơ khi phi cơ của họ bị trúng đạn. Phân nửa số người này đã sống sót khi đáp xuống đất và đã nâng tổng số tù binh Hoa Kỳ tại Bắc Việt nhiều thêm hơn. Họ được đưa đi, nhập chung với các đồng đội của họ tại khám đường Hỏa Lò.

Mặc dù các phi hành đoàn B52 rất hãnh diện với khả năng đánh bom đúng mục tiêu của phi cơ, nhưng mọi người cũng đều biết rằng, nếu chỉ cần bấm nút cho bom rơi sớm hơn hoặc trễ hơn một vài vi ly giây thôi, thì bom cũng sẽ rơi chệch mục tiêu đến cả trăm thước. Các sĩ quan cao cấp sau này có cho biết là, Bắc Việt đã tố cáo các phi cơ B52 đã sát hại gần hai ngàn thường dân vô tội tại cái thành phố với dân số trên một triệu người của Hà Nội. Cuộc phong tập này cũng được mô tả là một cuộc oanh tạc chính xác nhứt của lịch sử không quân. Tại mặt trận Dresden, Không Lực Hoàng Gia Anh đã làm chết đến sáu chục ngàn thường dân. Đức quốc xã oanh tạc Luân Đôn ngày trước đã làm cho ba chục ngàn thường dân thiệt mạng, cho nên đem so với lời tố cáo của Hà Nội thì người ta đã thấy Hoa Kỳ đã vô cùng thận trọng trong các cuộc không tập này để tránh gây thương vong cho dân chúng ở mức tối thiểu. Tuy có so sánh như vậy đi nữa thì cũng có ít nhứt một quả bom đã rơi vào một bệnh viện tại Hà Nội, một vài quả khác rơi vào nhà của dân chúng, và mỗi buổi sáng có nhiều đám người lang thang giữa đống đổ vỡ của nhà để tìm kiếm xác của thân nhân mình.

Đi giữa đám người thất thểu, đau khổ mong tìm kiếm người thân của mình buổi sáng hôm nay có bóng dáng bé nhỏ của Đặng Thị Trinh. Trinh đứng một mình tại khu chung cư gần vùng Khâm Thiên, bên ngoài mà trước đây là lối vào một hầm trú bom, bên dưới chung cư nơi Trinh cư ngụ. Nước mắt ràn rụa, mắt dính đầy bụi bậm, đứa con gái lom khom, thất thần trước một dãy nhà còn trơ lại một vại tường duy nhứt. Chung quanh đây, nhiều người cũng đang lom khom bươi móc trong đống gạch đổ nát để mong tìm được người còn sống sót bên dưới. Một số người khác đứng thẫn thờ nhìn cảnh tàn phá chung quanh, mà không biết mình đang mơ hay đang đứng trước sự thật của cơn tàn phá độc hại này. Trinh thẫn thờ nhìn toán cứu cấp của thành phố đang sử dụng đủ thứ vật dụng kể cả một lưỡi khoan bằng hơi ép đang hì hục chĩa mũi thẳng vào một căn hầm đang bị vùi lấp bên dưới.

Từ tảng sáng sớm, Trinh có nghe những tiếng rên khe khẽ từ bên dưới đống gạch vụn này vang lên, nhưng những tiếng kêu đó đã nín bặt từ lâu, và cho đến giờ phút này, tính ra Trinh đã đứng đây năm sáu giờ qua rồi. Đứa con gái đứng đó thút thít khóc với nỗi sầu khổ riêng tư của mình.

Đêm hôm trước, vào khoảng ba giờ sáng, Trinh đã quen dần với nhịp độ tàn phá của bom đạn tại nơi này, lúc nghe tiếng bom nổ nghe khá xa thành phố, Trinh cùng với em và mẹ chui khỏi hầm trú ẩn, bước ra ngoài nhìn những ánh lửa tàn phá từ mạn Hải Phòng. Chương đã vô cùng thích thú khi thấy hàng loạt hỏa tiễn từ dưới đất bắn lên, tạo thành những vòng lửa vun vút bay lên cao cũng như bóng dáng của các phi cơ trúng đạn rơi thật lâu mới tới đất, ba mẹ con cùng đứng nhìn cho đến khi nghe mặt đất chung quanh đây khẽ rung chuyển và một cuộn lửa từ đàng xa bốc lên cao mới thôi.

Một lúc sau đó, cả ba mẹ con Tuyết bỗng kinh hoàng khi một loạt bom khác bắt đầu rơi xuống bên kia xưởng đúc đạn, cách nơi họ đang đứng chừng nửa dặm. Mọi người chung quanh đây vùng la hét hốt hoảng và đổ xô chạy vội vào hầm trú ẩn. Trong lúc vội vàng đầy kinh hoàng này Trinh bị vấp chân ngã xuống đất và bị bỏ lại phía sau, trong khi Tuyết và Chương bị đám đông đẩy ùa vào bên trong hầm. Còn lại một mình ở ngoài, Trinh được đoàn cán bộ gần đó giúp đưa vào một hầm trú ẩn khác. Đám người bên dưới hầm lúc này không một ai biết rằng ngay trên đầu họ, ở một cao độ bốn ngàn bộ, một trái hỏa tiễn SAM đang đuổi theo một đoàn phi cơ ba chiếc B52 đang sử dụng vô tuyến điều khiển để đánh bom xuống xưởng đúc đạn gần đó. Chiếc B52 dẫn đầu thả các quả bom ba trăm cân trúng ngay vào mục tiêu rồi đổi hướng, quay đầu trở lại, nhưng chiếc SAM 2 lại phát nổ ngay bên trên chiếc phi cơ kế đó hai trăm bộ. Sức nổ của chiếc hỏa tiễn phòng không này làm cho toàn thân chiếc B52 rung lên dữ dội ngay lúc người chuyên viên vũ khí bấm ngón tay của mình lên nút bấm trút bom. Chiếc phi cơ bị sức chấn động của hỏa tiễn nổ, làm đám phi hành đoàn ngã ngào trong phòng điều hành. Trước khi mọi người lấy lại được thăng bằng thì phi cơ đã bay quá mục tiêu khởi thủy hơn năm giây và ngọn đèn màu vàng báo hiệu của phòng bom đang liên tục chớp, người chuyên viên vũ khí bấm nhanh nút trút bom, loạt bom 750 và 500 cân lần lượt rời khỏi thân tàu. Bốn mươi giây sau, ngọn đèn báo bom đã trút hết trong phòng bật cháy lên và viên phi công thở dài nhẹ nhõm, anh bắt đầu cho phi cơ nghiêng mình, trở đầu thẳng hướng về Guam.

Các trái bom đáng lẽ phải rơi xuống xưởng chế tạo đạn dược ở Khâm Thiên nhưng vì trễ năm giây nên sau cùng đã rơi xuống một khu vực đông dân cư ở phía Nam khu vực đó. Một trái rơi vào nơi Tuyết đang cư ngụ, làm tan nát hết ba bờ vách tường. Trái bom với đầu đạn nổ chậm sau khi ghim đầu xuống sàn nhà lại phát nổ lần nữa làm vỡ toang một hầm trú ẩn, nơi mà hàng trăm người đang ẩn náu bên dưới.

Vào giữa chiều hôm sau, Trinh lặng lẽ đứng nhìn người ta kéo xác mẹ và em của mình ra từ bên dưới đống gạch vụn. Hai mẹ con Tuyết ôm chặt lấy nhau khi quả bom phát nổ, nên lúc chết Tuyết và con trai của nàng vẫn còn dính chung với nhau. Các cán bộ cứu cấp phải tìm hết lời giải thích và an ủi đứa bé một lúc lật lâu mới đưa được Trinh rời khỏi nơi này.