Noel ... Noel... Lê Phương Thảo

Ngày đó tôi không gọi dịp lễ này là Giáng sinh, hay Chirstmas, mà chỉ đơn giản là Noel..

Ngày tôi còn bé, lễ Giáng sinh không chỉ vỏn vẹn trong đêm 24/12, mà kéo dài từ hai tuần trước đó cho đến sau ngày 25/12..

Khoảng đầu thập niên 70, những ngày đó, Sài Gòn qua ánh mắt nhìn thơ ấu của tôi, to lớn, nhộn nhịp, luôn dập dìu, có chút huyền bí khêu gợi, tò mò quyến rũ, mà cũng có chút hối hả vội vàng của cái thành phố đang bị ảnh hưởng bởi chủ nghĩa hiện sinh, sống cho hôm nay... Ngày mai có những con người sẽ phải chia tay nhau, rời trường, rời lớp, rời nhà, người vào quân đội, kẻ đi du học xa tít mù? Một số người thì cưới vợ lấy chồng vội vội vàng vàng, cũng là để sống, để biết, để hưởng, để khổ... Tất cả những cái thất tình lục dục, cái gọi là đời đó, nó hối thúc hằng ngày, nóng bỏng, sống nhanh lên, sống hết mình, sống đầy lửa! Như những con đường nối tiếp, liền lạc, quấn quít lấy nhau, những con người lúc nào cũng muốn ôm xiết lấy nhau, và tan biến trong nhau. Thời đó, họ sống như thế. Nhìn sao thấy là vội, nhưng cảm nhận là khoan thai, đôi chút rã rời.

Tôi có nhiều anh chị họ, ngày đó đang là sinh viên, người học văn khoa, kẻ thì trường luật. Trông họ lớn làm sao, trưởng thành làm sao! Không phải “50 còn ngơ ngác, theo dòng đời tới lui...” như thời nay.

Tôi ao ước được lớn nhanh như họ, để được sống trong cái thế giới mê say hừng hực đó.

Khoảng hai tuần trước Noel, là các con đường trước các nhà thờ lớn đã được bầy bán đầy hang đá, tượng, đèn ngôi sao và cây Noel. Dạo đó, phần lớn họ bán cây thật từ Đà Lạt chuyển về, chứ không có cây giả nhiều như bây giờ. Mang cây về nhà chưng, mùi nhựa thông, mùi lá thông thoang thoảng thơm cả căn nhà. Các con đường này thật rộn ràng, đèn đuốc chỗ sáng rực, chỗ mờ mờ, người đi mua sắm hàng hàng lớp lớp. Noel Sài Gòn không chỉ dành cho người Công giáo, mà nó đã trở thành một thói quen, một tập tục, một dịp để... ăn và chơi.

Tiệc tùng, party khắp nơi, và không chỉ ở những nhà hàng hay quán bar, mà thật ra, các “ball” được tổ chức riêng rẽ ở những nhà riêng. Tôi nghe các anh chị và bạn bè của họ sôi nổi bàn tán xem nên đi đến “ball” của nhân vật nào, tại đâu, và đi cái nào trước, cái nào sau. Họ dự khoảng ba đến bốn cái “ball” suốt đêm đó.

Tôi có một ông anh họ, thời gian đó từ Huế vào ở trọ học nhà tôi. Anh cao lớn, đẹp trai (hình như lúc mười tuổi, tôi cũng có bị... yêu anh tí xíu. Yêu là vì cứ nghe anh triết lý vớ vẩn với mọi người mà thấy mình chẳng hiểu, cái chẳng hiểu đó nó có một cái gì quyến rũ lạ lùng lắm). Anh học triết, nên nói chuyện hấp dẫn và lôi cuốn. Bạn bè anh cứ tập trung ở nhà tôi suốt. Các chị thật đẹp, thật mốt, quần áo ăn diện y như lấy từ trong Paris Match ra. Người ngồi, kẻ nằm dài trên ghế salon, thuốc lá phì phèo, nói chuyện Bonjour Tristesse của Francoice Sagan và Sigmund Freud với các học thuyết phân tâm, tính dục... Nhìn các anh các chị, tuy hay đi thành đôi, tôi chẳng thể biết được ai đang cặp bồ với ai cả. Ai cũng có thể ôm và hôn nhau bất cứ lúc nào họ thích. Có lần tôi thắc mắc hỏi anh: “Em thấy anh Tuấn hôn chị Long ngày hôm qua, sao hôm nay em thấy anh lại hôn chị ấy?” Anh nhìn tôi, trong đầu chắc đang suy nghĩ con bé này không biết đem ba cái lý thuyết triết học lẩm cẩm nhưng cao siêu này ra nói, nó có hiểu gì không nữa...Và anh xoa đầu tôi độ lượng: “lớn chút nữa em sẽ hiểu.”

Tôi mong được lớn từng ngày...

Anh vui lắm, nghệ sĩ vô cùng, anh vẽ nguyên bức họa ban nhạc Beatles to bằng bức tường ở phòng khách. Anh dạy mấy anh em tôi nhảy đầm, đàn guitar hát hò.

Tuần lễ trước Noel, anh một mình trang hoàng cả cái phòng khách, đầy đủ hang đá, đèn ngôi sao và cây Noel. Anh vẽ chúa Giêsu ôm cây đàn, mặt giống y... như anh vậy!

Vài ngày trước lễ, mẹ dắt tôi đi đặt bánh buche de noel ở Thanh Thế. Ngày đó Thanh Thế và Brodard là nổi tiếng về bánh ngọt, thiên hạ đặt bánh đông khủng khiếp. Thời đó mỗi khi ra phố, dù để làm chỉ một việc cỏn con là đặt một ổ bánh, mọi người cũng chịu khó chưng diện, ăn mặc thật đẹp... Mẹ tôi cũng vậy.

Đặt bánh xong, mẹ đặt tiếp ngỗng quay, và gà tây quay, hai món này chẳng bao giờ thiếu trong cái danh sách thực đơn ăn réveilon của gia đình tôi. Mùa này, các dòng họ ngỗng, gà tây, gà ta, dân số giảm nhanh cực kỳ. Vậy đó, mà đến năm sau, chẳng biết ở đâu ra, sinh sôi, nẩy, nở thế nào mà chúng lại cứ nằm ra đấy, vàng óng ánh, béo tròn trên bàn tiệc của nhiều nhà...

Dạo đó Sài Gòn ít xe cộ, nên cái từ “dạo phố” mới có thể nói lên hết ý nghĩa của nó. Nguyên con đường Công Lý, góc Lê Lợi, ôi thôi tấp nập, nhất là Crystal Palace (nay là Intershop), các tiệm bán vải nhỏ xíu san sát nhau trong ngõ nhỏ, thông từ Tạ Thu Thâu qua Công Lý là nơi mua sắm của các tay sành điệu, vì họ luôn có những hàng vải lạ và đẹp.

Trước mặt Crystal Palace, phía bên mặt đường Công Lý là những quầy bán nhạc, những bản nhạc thời đó in ra trên giấy lớn, to bằng tờ A3 gấp đôi, trong đó kẻ nguyên bài nhạc. Trong các tiệm, nhạc Giáng sinh vang vọng, chập chùng, vui nhộn chen lẫn với tiếng người xôn xao, và hình như có thêm cả một thứ tiếng vô hình, nhưng lại mạnh mẽ, làm ai cũng thấy nao nức đón Noel.

Trời se se lạnh, có lẽ là vì ít xe cộ và số lượng con người sinh sống ở Sài Gòn thời đó cũng quá ít ỏi so với bây giờ, nên cái gọi là “không khí” nó nhiều hơn, tràn trề hơn, mát lạnh hơn...

Chúng tôi đi dạo phố trong cái không khí Noel này, thỉnh thoảng ngừng lại, ngắm nghía, mua mua sắm sắm, mua nhiều những món quà bé bé, rồi về gói thật đẹp, thắt nơ xinh xắn, bỏ đầy và treo toòng teng khắp cây Noel. Anh em tôi sẽ làm nhiều số, gắn lên những gói quà này, và đến tận đêm, sau khi ăn uống vui chơi xong, mỗi người sẽ rút số và được tặng một món quà trước khi ra về. Thói quen này, gia đình tôi vẫn giữ cho đến ngày nay.

Đêm Noel thực sự là đêm lạ lùng nhất, từ buổi chiều, tự nhiên không khí trầm hẳn xuống, phố xá cũng không còn người qua lại, chỉ có vài chiếc xe phóng vội vàng để đến lấy những món ăn, những ổ bánh hơi trễ tràng. Các anh các chị đang xum xuê thử quần, diện áo, trang điểm phấn son thơm nhẹ. Các gia đình đang bày biện bàn tiệc, các cây Noel lên đèn, ánh đèn lấp lánh qua các khung cửa sổ. Các hộp đêm đang chuẩn bị đón chào một buổi tối vang lừng, sôi động.

Ở nhà tôi, 8 giờ tối là bạn bè đã đến rồi, ai cũng thật đẹp, thật... thơm. Nhạc đã vang lên rộn ràng. Thôi là cười, thôi là nói, những điệu nhảy quay cuồng, thỉnh thoảng ngừng lại để ăn chút, uống chút, họ ôm nhau, hôn nhau dịu dàng lắm. Ba mẹ tôi cũng thế...

Đúng 12 giờ, chuông nhà thờ vang vang, tiệc vẫn tiếp tục, nhưng riêng gia đình tôi thì dắt nhau đến nhà thờ dự lễ. Lễ xong, về nhà là vào bàn tiệc ăn réveilon, bao nhiêu cái chờ đợi, mong mong muốn muốn của cả hai tuần lễ trước đó, được từ từ thoát ra, qua những nụ cười, cái nắm tay, cái vuốt ve của ba của mẹ, của anh của chị.

Dạo đó, đón Noel tuy háo hức, cũng thấy rộn ràng, cũng mong chờ, nhưng nhẹ nhàng, dịu dàng lắm, chứ không sôi nổi, phơi bày như bây giờ. Giống như đón người tình với nhạc êm, không gian tĩnh lặng, cái náo nức mong chờ được biểu lộ qua ánh mắt đắm, nụ hôn nóng, bên trong là đã cho cả hồn cả xác mất rồi, nhưng bên ngoài vẫn còn khoác bộ quần áo xúng xính, nửa hở nửa kín, chứ không như kiểu cao bồi Texas, thấy là muốn, muốn là nhắm, và bắn là phải trúng như mừng Giáng sinh ngày nay, rần rần rộ rộ, mặc cả bộ quần áo Santa Claus, đội nón đỏ vào khắp phố phường, bên trên bộ quần áo đó, đã lồ lộ tên tuổi, thói quen của mọi người...

Nhìn lại, thấy nhớ quá.

Thấy thèm một Noel không cần phải có màu đỏ, màu xanh lá cây, màu trắng... mới được nhận diện là Noel.

Thèm một cái sành điệu thật tự nhiên, không cần phải biến thành ông già Noel mới biết Noel đã về.

Nhớ những con người ăn diện thật đẹp khi bước ra đường đi dạo phố, chưng diện cho mình chứ không phải cho người, vì cái vui, cái nóng, cái mong, cái chờ trong hồn cứ đầy lên, tràn trề ra đấy...

Thèm cái không khí nhẹ mà đầy lửa đó. Thèm cái nóng mà lại ấm chứ không đốt cháy trụi. Thèm mùi nhựa thông. Thèm ăn ngỗng quay béo ngậy, mà chẳng ai phải lo âu đến chuyện tăng cân. Thèm cái nắm tay, chứ không xiết đau những ngón tay. Thèm cái nụ hôn chỉ cần chạm môi mềm là đã thấy muốn đuối, chứ không cần những đầu lưỡi tìm tìm kiếm kiếm hối hả?

Thèm Noel...

Thực sự

của Sài Gòn...