TỪ LU NƯỚC ĐẾN BÌNH NƯỚC MIỄN PHÍ- &-ƯỚC MƠ CỦA CẬU BÉ NGHÈO-
Sài Gòn đã vào mùa nóng. Đi trong thành phố giữa trưa hè thật là một cực hình, nhất là trong túi không có đủ tiền cho một ly trà đá. Và cũng thật là hạnh phúc khí bắt gặp một bình trà đá miễn phí trên đường. Uống ca trà đá giữa cái nắng thiêu đốt, qua bao con đường cháy da, cổ đang khô khốc…mới biết thế nào là sự tri ân người mang đến cho mình một hạnh phúc thật nhỏ nhoi trên đời.
Không phải lần đầu tiên tôi biết thế nào là nước miễn phí. Ngày trước (năm 1980), công tác tại nông trường. Từ đường ngoài vào nông trường trên 10 cây số. Cây dầu từ xa chỉ có chấm đen, đi lầm lũi đến khi nhìn thấy cái cây cao to, phủ bóng mát: đó là tới nông trường rồi. Trên đường đi, khát nước, tôi thường vào những ngôi nhà kinh tế mới xin nước uống. Lâu dần, người ta đặt một chiếc lu nhỏ, với cái gáo dừa có tay cầm là thanh cây nhỏ. Thanh cây vừa dễ cho người khát múc nước một cách vệ sinh, vừa dễ giắt lên hàng rào tre bên cạnh. Tôi uống nước, không nhìn thấy chủ nhà, nhưng cũng nhìn vào nhà thầm cám ơn người có lòng nhân ái khi nghĩ đến cơn khát của người đi bộ trên đường.
Chị tôi mua đất trên Đồng Nai. Từ ngoài đường lộ vào rẫy của chị cũng trên 10 cây số. Chúng tôi lên thăm chị và cũng phải lội bộ (cũng năm 1980) và cũng rất sung sướng khi được giải khát bằng những chiếc gáo dừa sạch sẽ, giắt bên cạnh hàng rào, nơi để chiếc lu nước mát lạnh, giải ngay cơn khát trưa hè.
Tại thành phố này, một lần ghé người bạn trên đường Calmette (quận 1), khi về chỉ cón năm mươi xu, mà ly hột é đá đến một đồng, tôi nhớ mình năn nỉ người bán cho tôi nửa ly cũng được, chỉ cần một ngụm giải khát thôi. Thế mà ông ấy lắc đầu. Trên chiếc xe bán thức uống giải khát chỉ hột é là rẻ nhứt. Thế mà tôi đã không có đủ tiền để mua! Tôi đành ôm cái miệng khô khốc đó về. Nhờ vậy, tôi mới biết giá trị của những bình trà đá miễn phí hôm nay.
Sài Gòn, một thành phố cưu mang không ít phận đời phải bươn chãi kiếm sống cho mình và gia đình: mua bán ve chai, bán vé số, bán trái cây…Và những bình trà đá ven đường là vị cứu tinh trong cái nắng gay gắt của Sài Gòn. Theo lời một trong những chủ nhân đặt những bình trà đá trên đường:
- Ngày trước tôi buôn bán ở Cầu Muối, khát nước và một người đã cho tôi ly trà đá miễn phí…
Vâng, có khát nước giữa trưa hè mà túi không tiền mới cảm nhận được sự cần thiết của ly trà đá. Và họ, những người rất bình thường, với việc làm bình thường đã tạo một nét chấm phá đáng yêu cho cuộc sống vốn tất bật và xô bồ này thêm đánh yêu và nhẹ nhõm hơn.
ƯỚC MƠ CỦA CẬU BÉ NGHÈO
Tạm tránh tiếng ồn trong bữa tiệc sinh nhật của người bạn, tôi ra cửa hông nhà hàng khá nhỏ nhưng rất đông khách thuộc quận Bình Thạnh hít thở chút không khí trong lành nhờ hàng cây hoa sứ đang tỏa hương ngào ngạt buổi tối cuối tuần. Chợt người phục vụ mang ra hai bao lớn vỏ lon bia nước ngọt tạo âm thanh lụp cụp trao cho hai người, một già một trẻ đứng e dè bên cánh cửa sắt nhỏ, rồi nhanh chóng trở vào nhà hàng. Hai người nhận hai bao vỏ lon liền đến góc đường, người già moi từng chiếc lon, người trẻ đạp chiếc lon dẹp. Cứ thế như một nốt nhạc thật vui tai. Tò mò, tôi đến hỏi một câu khá vô duyên:
- Lấy lon về bán hả em?
Câu bé gật đầu nhìn tôi cười, dường như cậu quá quen với những câu hỏi như vậy. Nhìn kỹ tôi đoán có lẽ hai bà cháu, tôi lại hỏi tiếp:
- Sao không mang lon về đạp cho tiện?
Chú bé vui vẻ:
- Đạp dẹp ở đây mang về gọn hơn cô ơi.
Cảm thấy gần gủi, tôi gợi chuyện:
- Giờ này hai bà cháu còn vất vả quá.
Người bà cười đôn hậu:
- Có việc làm còn hơn không có việc cô à. Buổi sáng tôi và mẹ nó phụ bán cơm ở bến xe Miền Đông, ba nó bốc xếp ở cái kho hàng gần cầu Bình Triệu, tối tụi tôi thu gom vỏ lon để bán kiếm thêm. May mà bà chủ nhà hàng thương nên ưu tiên cho chúng tôi đống vỏ, mỗi tháng cũng kiếm được chút ít lo cho nó ăn học.
Vừa nói bà vừa chỉ đứa bé. Qua câu chuyện tôi được biết thằng bé tên Tiến, thường gọi là cu Đen. Đầu tiên, Đen học lớp học tình thương, chỉ để biết chữ mà thôi. Những cơn lũ ở miền Tây khiến bà ngoại và ba mẹ em dắt díu nhau lên thành phố tìm cuộc sống. Đen học giỏi nên được Hội khuyến học phường giúp đỡ cho “ra” buổi sáng học trường công lập, chẳng những thế Đen còn được quỹ khuyến học hỗ trợ 600 ngàn/ học kỳ như phụ giúp việc học. Năm nay Đen học lớp 10. Theo lời bà ngoại, Đen đủ điểm lên lớp hàng năm dù phải học chung với các bạn buổi sáng, có đầy đủ điều kiện tiền bạc và cuộc sống hẳn hơn Đen rất nhiều.
Tôi chợt muốn viết về em, một bài giới thiệu hẳn hoi để em có thể nhận sự cảm thông từ bạn đọc, Đen lắc đầu cười:
_ Thôi cô ạ, con cũng được nhiều người giúp lắm rồi, các anh phục vụ, bà chủ nhà hàng này, các cô chú trong hội khuyến học…Cô viết về các bạn khác khó khăn hơn con đó. Con cám ơn cô.
Nhìn những động tác của Đen thật mạnh mẽ. Thằng bé khá rắn chắc dù so với học sinh cấp 3 thành phố, cậu bé có phần thấp và ốm hơn. Hai bà cháu im lặng làm việc, khác hẳn với số ít người tôi thường gặp trước đây. Khi biết tôi cũng có viết báo, thể nào họ cũng muốn mình được là nhân vật trên một tờ báo nào đó, để nhận được sự giúp đỡ từ độc giả. Hai bà cháu này ngược lại…
Hai bao vỏ lon đã được đạp gọn lại. Đến lúc phải chia tay hai bà cháu Bà ngoại em nhìn tôi ánh mắt long lanh, nhắc lại đề nghị của tôi rồi cười:
- Cám ơn cô…Chúng tôi cũng tạm đủ sống.
Bà chợt nắm tay tôi lắc nhẹ từ giã:
- Bà cháu tôi về nha cô.
Tôi hỏi thêm về ước mơ khi hai người bước về phía chiếc xe đạp cũ kỹ gần đó. Đen cười tươi:
- Con muốn là y tá. Con hy vọng xong lớp 12, con thi vào trung học y tế để trở thành y tá hoặc điều dưỡng
Em tiếp lời khi tôi hỏi sao em lại có ước mơ này:
- Để chích thuốc và chữa bệnh cho ngoại. Mỗi lần ngoại bệnh, phải đưa ngoại đến y tá chích nên con muốn sau này được chăm sóc ngoại
Tôi mỉm cười nhìn người bà cở tuổi tôi nhẹ nhàng ngồi lên yên sau chiếc xe đạp. Thằng cháu đặt hai bao vỏ lon gọn gàng trước yên xe phía trước. Chiếc xe nhẹ nhàng lướt đi. Ngước nhìn lên cao, hàng triệu ngôi sáng lấp lánh, bầu trời thật đẹp, trong tôi thật lòng muốn ước mơ của cậu bé tên Đen sẽ thành sự thật trong vài năm nữa.