Chương 11 Thứ Sáu mồng 8 tháng Năm

Sáng hôm mồng 5 Simei có vẻ phấn kích lắm: "Tôi có một nhiệm vụ dành cho các anh chị đây, giao cho Palatino nhé, đang rảnh mà. Hẳn ai cũng đã đọc thấy rằng trong mấy tháng gần đây (cho nên tin tức ra tháng Hai còn tươi rói) một vị quan tòa ở Rimini đã cho tiến hành điều tra thực trạng của vài khu nhà dưỡng lão. Quả là một món vớ bở, nhất là sau vụ om sòm ở viện Pio Albergo Trivulzio. Không khu nhà nào trong số này thuộc quyền sở hữu của Vimercate. Song ai cũng biết là ông ta sở hữu vài khu nhà dưỡng lão cũng nằm dọc bờ biển Adriatic. Sớm hay muộn gì thì vị quan tòa này cũng nhúng mũi vào công việc làm ăn của ông ta. Cho nên hẳn ông chủ của chúng ta sẽ lấy làm hài lòng nếu có thể phủ bóng nghi ngờ lên tay kỳ đà cản mũi này. Xin các anh chị nhớ cho là ngày nay để chống lại một lời cáo buộc không cần phải chứng minh điều ngược lại mà chỉ cần giảm uy quyền của kẻ buộc tội mà thôi. Thế cho nên tên tuổi hắn ta đây, Palatino sẽ xuống dưới Rimini, đem theo máy ghi âm và máy ảnh. Xin hãy theo sát kẻ phục vụ nhà nước trung thực và chính trực này. Chẳng có ai là chính trực một trăm phần trăm hết.

Cho dù không phải là kẻ ái nhi, tên giết người, hay nhận tiền đút lót đi chăng nữa, thì hẳn hắn cũng phải có điều gì đó khác thường chứ. Cho nên xin thứ lỗi được nói thẳng, cần phải đào bới xem hằng ngày hắn làm gì. Palatino, xin anh hãy dùng trí tưởng tượng của mình. Được chứ?"

Ba ngày sau Palatino quay trở lại với những tin tức béo bở. Hắn đã chụp hình vị quan tòa đang ngồi trên ghế đá công viên, bồn chồn hút hết điếu này tới điếu khác, dưới chân phải có tới cả chục đầu mẩu thuốc. Palatino cũng chẳng rõ có đáng quan tâm không, song Simei thì nói có, rằng một người mà chúng ta trông đợi có những phán xét cẩn trọng và khách quan lại đang cho thấy nhiều biểu hiện của một kẻ bồn chồn, và nhất là thay vì đổ mồ hôi trên các tập tài liệu bàn giấy, lại lười biếng rảnh rỗi mà đi dạo công viên. Palatino còn chụp hình vị này qua cửa kính một quán Tàu khi ông ta đang ăn bằng đũa.

Simei thốt lên: "Hay lắm. Độc giả của chúng ta không đi ăn ở tiệm Tàu, có lẽ nơi họ sống còn chẳng có tiệm Tàu nào, và họ chẳng bao giờ nghĩ tới việc ăn bằng đũa như lũ mọi thế kia. Cho nên độc giả của chúng ta sẽ hỏi: tại sao ông ta qua lại các tiệm ăn Tàu? Nếu là một vị quan tòa đáng kính, lẽ ra phải ăn mì Ý như tất cả mọi người chứ."

Palatino nói thêm: "Không chỉ có thế, gã này còn đi tất màu mè, kiểu như xanh cổ vịt, xanh lục bảo hay xanh nõn chuối, lại còn đi giày thể thao nữa chứ."

Simei hoan hỉ: "Giày thể thao và tất xanh nõn chuối à, gã này đúng là kẻ diêm dúa, híp pi rồi. Chẳng khó hình dung ra hắn còn hút cần sa nữa. Nhưng cái này thì không được viết ra, phải để độc giả tự suy lấy. Palatino, anh hãy xử lý những chi tiết này, làm thế nào để tạo ra chân dung một kẻ đầy ám muội, chỉ thế là đủ. Từ không có gì, chúng ta đã tạo ra tin. Mà lại chẳng bịa đặt điều gì. Tôi tin là ông chủ sẽ rất lấy làm hài lòng về anh, e hèm, về tất cả chúng ta."

Lucidi nói: "Một tờ báo nghiêm túc phải làm các tập hồ sơ nữa."

"Là sao?" Simei hỏi.

"Giống như chuẩn bị sẵn các tin báo tử vậy. Một tờ báo không thể ở trong tình trạng thiếu chuẩn bị, ví nhu tin về một cái chết quan trọng tới vào lúc mười giờ sáng mà trong vòng nửa tiếng không ai có thể cho ra một bài cáo phó cho ra hồn. Thế cho nên mới phải chuẩn bị sẵn hàng chục tin báo tử, để nếu ai đó đột ngột qua đời, ta đã có sẵn bài rồi, chỉ phải thay đổi ngày giờ thôi."

Tôi nói: "Nhưng chúng ta không phải cho ra bản Số Không hằng ngày. Nếu ta quyết định cho nó ra ngày nào, thì chỉ cần lật lại đống báo cũ xem ngày đó có ai chết không, thế là xong."

Simei nhếch mép: "Đương nhiên ta cũng chỉ cho đăng cáo phó nếu người chết là một vị bộ trưởng, hay nhà tư bản công nghiệp tầm cỡ nào đó, chứ không phải một nhà thơ xoàng mà độc giả của chúng ta chẳng nghe đến tên bao giờ. Chỉ có những trang văn hóa ở mấy tờ báo lớn ra hằng ngày mới phải cần lấp đầy chỗ trống bằng những thông tin và bài bình loàng xoàng nào đó thôi."

Lucidi nói: "Làm sẵn mẫu báo tử chỉ là ví dụ thế thôi. Ý của tôi là cần tạo lập sẵn các hồ sơ, đó mới là việc quan trọng, để có các thông tin đủ loại về một số người nào đó, có thể dùng cho mọi dạng bài báo. Như thế sẽ tránh được việc phải đi điều tra vào phút cuối."

Simei đáp: "Biết thế. Nhưng đó là thứ xa xỉ, chỉ những tờ báo lớn mới kham nổi thôi. Lập hồ sơ như thế nghĩa là phải tốn công tốn của nghiên cứu điều tra đủ kiểu. Tôi đâu thể để ai ngồi cả ngày trời mà làm việc đó được."

Lucidi mỉm cười: "Không đâu. Ta chỉ cần trả vài xu cho một sinh viên nào đó để nó đi lùng sục trong các thư viện báo chí là được. Các bộ hồ sơ đâu cần phải có gì mới cũng không cần thông tin chưa bao giờ được công bố. Mà tôi không chỉ nói tới hồ sơ lưu trữ của các tòa soạn đâu đấy nhé, ngay cả trong các sở mật thám cũng thế cả thôi. Cả họ cũng chẳng đủ lực mà phung phí thời gian như vậy. Một bộ hồ sơ chỉ cần lưu mấy mẩu tin, vài bài báo chứa những điều ai cũng biết rồi. Phải, ai cũng biết, chỉ có vị bộ trưởng hay lãnh tụ phe đối lập mà nó nhắm tới là không biết mà thôi. Họ vốn chẳng có thời gian đọc báo, nên sẽ coi nó như thể bí mật quốc gia vậy. Các tập hồ sơ cần có nhiều thông tin khác nhau, khi cần có thể đem ra nhào nặn làm sao để tạo ra các ám chỉ bóng gió, nghi ngờ. Ví như một mẩu tin nói gã nào đó vài năm trước đã từng bị phạt vì đi quá tốc độ, rồi một mẩu tin lại nói tháng trước hắn tới thăm một trại hè trẻ em, rồi thì đêm hôm trước lại được trông thấy ở vũ trường. Chỉ thế thôi, ta có thể gây cảm tưởng rằng đó là một kẻ bất cẩn, vi phạm luật lệ giao thông để tới những nơi bù khú, có lẽ biết đâu đấy lại còn là kẻ ái nhi nữa chứ. Thế là đủ để khiến hắn ta trở nên đáng nghi trong mắt người đọc rồi. Mà ta chỉ hoàn toàn nói ra sự thật mà thôi. Thêm vào đó, cái lợi ở những tập hồ sơ này là chẳng cần phải phơi bày chúng ra: chỉ cần truyền tai nhau là nó tồn tại, rằng nó chứa những thông tin rất đáng chú ý. Gã kia biết anh có thông tin về mình, hắn chẳng rõ đó là những thông tin nào nữa, nhưng ai mà chẳng có bí mật giấu dưới gầm giường. Thế nên hắn chẳng khác gì đã nằm trong bẫy: ngay khi bị sờ gáy, hắn phải chịu nhún thôi."

Simei nói: "Ý tưởng tạo dựng các bộ hồ sơ thế cũng hay. Hẳn ông chủ cũng muốn có công cụ nắn gân những kẻ mà ông ta không ưa, hay không ưa ông ta. Colonna, xin hãy lập danh sách những người mà ông chủ có liên quan, rồi tìm thuê một tên sinh viên đúp lên đúp xuống nào đó chuẩn bị khoảng chục tập hồ sơ. Giờ thì thế là đủ. Ý tưởng tốt đấy, lại rẻ nữa."

Lucidi chốt: "Trong chính trị cũng thế cả thôi." Hắn nói, ra vẻ biết mọi thứ.

Simei khịt mũi: "Đừng có trông ra vẻ sốc thế chứ, cô Fresia. Chẳng lẽ nghĩ ở mấy tờ báo lá cải của cô người ta không lưu giữ những tập thông tin như thế này sao. Có thể họ đã cử cô đi chụp ảnh hai diễn viên, hay một ả đào với một cầu thủ bóng đá, nhưng biết đâu để thuyết phục họ cầm tay nhau ra vẻ này nọ, ông chủ của cô lại chẳng nói với họ mình có những thông tin còn bí mật hơn nữa, ví như vài năm trước đây ả đào lại chẳng vướng vào một đường dây mại dâm cao cấp nào đó chẳng hạn."

Nhìn nét mặt của Maia, Lucidi quyết định thay đổi đề tài - có lẽ hắn còn có tí lòng trắc ẩn.

"Hôm nay tôi mang tới những thông tin khác, đương nhiên là lấy từ tủ hồ sơ cá nhân của tôi rồi. Ngày mồng 5 tháng Sáu năm 1990, hầu tước Alessandro Gerini đã để lại phần tài sản lớn cho Viện Gerini, một tổ chức giáo hội nằm dưới sự kiểm soát của Hội giáo Salesian. Ấy thế mà tới tận hôm nay vẫn chẳng ai biết điều gì đã xảy ra với số tiền đó. Ai đó nói hội Salesian đã nhận được tiền rồi, nhưng ém đi để trốn thuế. Nhưng có nhiều khả năng họ chưa nhận được tiền, người ta đồn thổi việc chuyển tiền phụ thuộc vào tay trung gian bí ẩn nào đó, có lẽ là một luật sư, hắn ta đã đòi phần hoa hồng mà chẳng khác nào khoản đút lót cả. Nhưng những tin đồn thổi khác lại cho rằng giao dịch này được thực hiện thông qua vài nhánh nào đó trong Hội Salesian, cho nên ta đang đứng trước một vụ phân chia bất hợp pháp khoản tiền ấy. Cho tới giờ thì tất cả chỉ là tin đồn thôi, nhưng tôi có thể tìm cách nói chuyện được với ai đó."

Simei đáp: "Cứ thử đi, cứ thử đi. Nhưng đừng có tạo không khí bất hòa với hội Salesian hay Tòa thánh Vatican đấy. Cùng lắm thì có thể đặt nhan đề bài báo 'Hội Salesian - nạn nhân của lừa đảo?', nhớ phải dùng dấu chấm hỏi. Như thế sẽ không gây bất cứ vấn đề gì."

"Thế nếu ta đặt tít: Salesian nằm trong mắt bão?" Cambria hỏi dớ dẩn như mọi khi.

Tôi nghiêm nghị nói: "Tôi tưởng đã nói rõ rồi chứ nhỉ. Với bạn đọc của chúng ta, Trong mắt bão tức là ai đó đang gặp vấn đề, có thể còn có kẻ tự mình gây ra vấn đề nữa."

Simei nói: "Đúng thế. Chỉ nên giới hạn ở việc gây nghi ngờ chung chung thôi. Hẳn ai đó đang tìm cách đục nước béo cò, và cho dù ta chẳng biết hắn là ai đi chăng nữa thì cũng khiến hắn phải lo sợ. Thế là đạt được mục đích rồi. Ta sẽ kiếm lợi, hoặc ông chủ của chúng ta sẽ được lời khi nào tới thời điểm thuận lợi. Tốt lắm Lucidi, cứ tiếp tục thế nhé. Hết sức tôn trọng hội Salesian, nhưng cứ để họ lo lắng chút xíu cũng không hại gì."

Maia rụt rè nói: "Xin phép cho tôi hỏi, ông chủ tòa soạn có ủng hộ cái được gọi là phương thức tập hợp hồ sơ và ám chỉ bóng gió này không? Tôi chỉ hỏi cho biết thế thôi."

Simei khịt mũi: "Chúng ta chẳng phải giải thích bất cứ phương thức báo chí nào với ông chủ hết. Ông ta không bao giờ có ý định gây ảnh hưởng gì lên tôi. Thế nên xin hãy bắt tay vào làm việc ngay cho."

Ngày hôm đó tôi còn có cuộc nói chuyện riêng với Simei. Đương nhiên tôi không quên mục đích chính tại sao mình lại ở đây, nên đã phác thảo những nét chính cho vài chương đầu của cuốn sách Ngày mai: Hôm qua. Nhìn chung tôi miêu tả những gì diễn ra trong các cuộc họp tại tòa soạn, nhưng đảo ngược vai trò: tôi đưa ra bức chân dung một Simei sẵn sàng đứng lên tố cáo mọi thứ, trong khi các cộng tác viên thì khuyên hắn ta cẩn trọng hơn. Thậm chí tôi còn thêm vào phần cuối chương rằng hắn nhận được cú điện thoại từ tổng giám mục của hội Salesian, ngọt ngào khuyên hắn đừng có bận tâm tới vụ việc tệ hại của hầu tước Gerini làm gì cho mệt người. Ấy là còn chưa kể tới những cú điện thoại khác, thân tình cảnh báo hắn đừng có dại gì mà ném bùn thêm vào vụ khu nhà dưỡng lão Pio Albergo Trivulzio. Nhưng Simei đã hiên ngang đáp trả như Humphrey Bogart trong bộ phim Hạn chót: "Báo chí là thế đó, baby, biết làm sao được!"

Simei hào hứng bình luận: "Tuyệt vời lắm. Anh quả là người dành cho công việc này, Colonna ạ. Cứ tiếp tục đi theo hướng này nhé."

Đương nhiên là tôi cảm thấy bị sỉ nhục còn hơn cả Maia với đống lá số tử vi của cô. Nhưng giờ thì tôi cứ phải theo dòng. Và đương nhiên là hướng về phía biển miền Nam rồi. Hoặc thậm chí tới vùng biển phía Tây Bắc cũng được: với một kẻ thất bại thì như thế cũng là quá đủ.