- 5 - Đánh đàn bà để tìm tài sản,-Náo công đường, lừa đực vượt tường.

Do được đeo móng sắt, tôi nhận được nhiều lời tán thưởng, trong lòng vô cùng vui vẻ, ông chủ nghe được những lời vàng ngọc từ miệng khu trưởng nên cũng rất phấn khởi. Chủ và lừa - Mặt Xanh và tôi chạy tung tăng trên cánh đồng mùa thu rực rỡ màu vàng. Đây là ngày đầu tiên sau khi làm lừa, tôi cảm thấy hạnh phúc. Đúng thế! Làm một con người khiếp nhược sao bằng một con lừa được người ta yêu quý. Đúng như người anh em Mạc Ngôn trong vở kịch “Ghi chép về con lừa đen” đã viết:

“Mới đeo móng sắt bốn vó tung bay trên đường nhanh như gió. Quên hết chuyện buồn của kiếp trước, Tây Môn Lừa vừa vui vừa thoải mái. Ngẩng cao đầu kêu to vang trời. Ah... Ah.... Ah”.

Về đến đầu thôn, Mặt Xanh hái một ít cỏ mềm và hoa cúc dại bện thành một vòng hoa quàng lên đầu tôi. Chúng tôi gặp con gái của người thợ đá Hàn Sơn là Hàn Hoa Hoa đang dắt một con lừa cái mang trên lưng hai cái sọt, bên trong có một đứa con gái đội mũ lông thỏ, cái bên kia là một con lợn nhỏ trắng muốt. Hoa Hoa chào Mặt Xanh, còn tôi và con lừa cái nhìn nhau. Người có ngôn ngữ của người, chúng tôi là lừa cũng có cách nói của lừa. Ngôn ngữ của chúng tôi là sự kết hợp giữa mùi vị, cái nhìn và trực giác thời nguyên thủy mà thành. Qua mấy lời trao đổi giữa họ, tôi biết Hoa Hoa đã đi lấy chồng xa và lần này là lần về mừng thọ mẹ sáu mươi tuổi. Té ra đứa trẻ nằm trong sọt là con của cô ta, còn con lợn là quà tặng mẹ. Những năm ấy, quà tặng nhau thường là con lợn con, dê con, gà con... Chính quyền phát thưởng nhiều khi là ngựa con, trâu nghé, thỏ... Thấy chủ nhân và Hoa Hoa nói chuyện rất thân mật, tôi mới nhớ ra rằng, lúc tôi còn là Tây Môn Náo thì Mặt Xanh chăn trâu, Hoa Hoa chăn dê, hai đứa đã từng làm chuyện bậy bạ trên bãi cỏ. Bây giờ quả là tôi không còn lòng dạ nào để quan tâm đến chuyện vui vẻ giữa hai người. Là một con lừa đực khỏe mạnh, cái mà tôi quan tâm là con lừa cái đang cõng đứa bé và con lợn con kia. Tuổi của ả có lẽ lớn hơn tôi, ít ra cũng đã năm sáu tuổi. Từ đôi mắt thâm thâm và ẩn chứa nhiều nhẫn nhục ấy cũng có thể đoán ra tuổi tác, tất nhiên ả cũng dễ dàng đoán ra tuổi của tôi. Ông đừng vội vã cho rằng Tây Môn Náo tôi đã được hóa kiếp thành một con lừa thông minh nhất thiên hạ - đã có một thời tôi cũng đã lầm tưởng như vậy... Có lẽ ả lừa này là do một vị đại nhân nào đó đầu thai thành chăng? Lúc mới sinh ra tôi có lông màu xám, càng lớn càng đen, nếu không đen thì bốn chân trắng như tuyết của tôi đâu có gì đáng nói. Ả có lông màu xám, thân thể còn có thể xem là thon thả, mặt mũi khá thanh tú, răng trắng lấp lóa. Khi ả ngước mồm lên ngửi ngửi hít hít người tôi, tôi ngửi thấy từ mồm ả mùi đậu rang và mùi cao lương phả ra, còn ngửi thấy cả mùi hương đặc biệt của một ả lừa cái đang thời kỳ động tình. Tôi biết ả đang thèm khát, đang chờ đợi tôi. Từ bản năng, một sự ham muốn điên cuồng được chiếm đoạt, được thỏa mãn dâng lên trong người tôi. Tôi nghe ông chủ hỏi:

- Ở bên chỗ cô, người ta cũng thành lập hợp tác xã rồi chứ?

- Đâu cũng có một ông huyện trưởng lãnh đạo, đâu mà chẳng có hợp tác xã?

Tôi đi vòng ra phía sau con lừa cái, cũng có thể là ả chủ động đưa cái mông đít cho tôi, mùi tình càng thêm nồng. Tôi hít hít một hồi lâu, cảm giác như rượu mạnh đang chảy trong cổ họng, tôi ngẩng cao đầu, nhe răng, ngưng thở không cho mùi hương đặc biệt ấy bay ra ngoài. Cái tư thế này của tôi đẹp vô cùng làm ả lừa cái say như điếu đổ. Cái của quý của tôi cũng cương cứng lên, bắt đầu vươn ra khỏi da bụng. Đây là cơ hội ngàn năm có một. Đang lúc chồm lên, tôi bỗng thấy đứa bé đang ngủ ngon lành trong sọt, tất nhiên phía bên kia con heo cũng đang kêu eng éc. Nếu tôi tiếp tục chồm lên thì hai chân trước vừa mới đóng móng của tôi có thể đạp chết hai sinh mệnh đáng yêu ấy, và như thế, Tây Môn Lừa tôi sẽ vĩnh viễn ở dưới địa ngục, muốn đầu thai làm súc vật cũng khó. Trong lúc tôi đang do dự, ông chủ vội vàng kéo sợi dây thừng, hai chân trước của tôi rơi xuống sau mông của ả lừa cái. Hoa Hoa cũng sợ hãi kêu lên, lập bập dắt ả lừa cái đi về phía trước, nói:

- À quên, bố tôi đã dặn tôi rằng, con lừa cái này đang lúc động đực, phải dè chừng con lừa của nhà Tây Môn Náo. Ô! Tây Môn Náo chết đã mấy năm mà bố tôi vẫn cứ nghĩ anh là người làm công của nhà ông ấy, xem con lừa của anh là lừa của Tây Môn Náo.

- Thế bố cô không nói con lừa này là do Tây Môn Náo đầu thai chuyển kiếp mà thành à? Ông chủ tôi hỏi.

Lời ông chủ khiến tôi hoảng kinh. Lẽ nào ông ta đã điều tra ra điều bí mật của tôi? Nếu ông ta biết rằng con lừa này là do ông chủ của ông ta đầu thai mà thành thì đó là điều may hay điều rủi?

Mặt trời đã lặn ở phía Tây, Hoa Hoa và chủ nhân của tôi từ biệt nhau. Cô ta nói:

- Anh Lam, ngày nào đó gặp lại sẽ nói, tôi phải đi đây, còn cách nhà đến mấy cây số nữa!

- Con lừa này đêm nay cũng không quay lại được đâu. Ông chủ có vẻ quan tâm nói.

Hoa Hoa mỉm cười, hạ giọng nói một cách úp mở:

- Con lừa cái nhà tôi tinh lắm. Ăn no cỏ, uống đủ nước, nó sẽ bứt đứt dây cương quay trở về. Lần nào cũng thế!

- Sao lại phải xích dây cương cho nó? Ông chủ hỏi.

- Sợ kẻ xấu dắt trộm ấy mà! Có xích dây cương, nó không thể đi nhanh được. Nhưng nếu gặp phải chó sói thì dây cương cũng trở ngại lắm. Hoa Hoa nói.

- À, ông chủ rờ rờ cằm hỏi: Cần tôi tiễn một đoạn không?

- Không cần đâu! Tối nay trong thôn có diễn kịch, anh mau mau về còn kịp xem.

Nói xong cô ta dắt lừa đi thẳng, nhưng được mấy bước, ngoái đầu lại nói: Anh Lam, bố tôi nói, anh đừng có ương bướng như lừa thế, nên đi tìm họ để nói cho xong chuyện đi.

Ông chủ lắc đầu, không nói gì cả, chỉ nhìn tôi nói nhỏ:

- Đi nào, con! Ngay cả mày cũng còn biết chuyện tốt. Tí chút nữa là mày đem đại họa đến cho tao. Hay là tao bảo tay y sỹ thú y thiến quách mày đi, liệu có tốt hơn không?

Tôi thất kinh hồn vía khi nghe ông chủ nói như thế. Ông chủ ơi! Đừng thiến tôi nhé! Tôi muốn kêu lên, nhưng lời bật ra khỏi cuống họng lại biến thành một tràng “ngoe...ngoe...ngoe” tội nghiệp.

Đi trên con đường lớn rải đá trong thôn, đôi chân mới lắp móng của tôi dẫm lên đá kêu lạo xạo. Cho dù lòng tôi vẫn còn vương vấn cái mùi vị rất đặc biệt của con lừa cái, vẫn tơ tưởng cái vẻ yêu kiều đầy dục tính của nó đến phát cuồng, nhưng để kiếp sau hy vọng lại trở thành người đã khiến tôi không giống những con lừa phàm tục khác.

Rất đông người vội vội vàng vàng chạy vụt qua mặt tôi, nghe những lời bàn tán của họ, tôi mới biết trong vườn nhà Tây Môn, cũng là trụ sở ủy ban thôn, cũng là trụ sở hợp tác xã, cũng là nhà Mặt Xanh và Hoàng Đồng, đang tổ chức triển lãm một cái chum gốm sứ, trong chum toàn là vàng bạc châu báu. Cái chum này được phát hiện trên mảnh đất công khi người ta đang đào lấy đất để tu sửa cái đài. Ngay lập tức tôi nghĩ đến những gương mặt thất thần, ngây độn của những người đứng xem khi thấy bạc vàng lấp lánh được lấy ra từ chiếc chum. Ký ức của Tây Môn Náo ùa về, xua đi sự hoài nhớ của Tây Môn Lừa đối với ả lừa cái. Tôi quên mất nơi tôi đã từng chôn bao nhiêu là đồ tế nhuyễn, vàng bạc. Có lẽ tôi đã chôn dưới chuồng gia súc một nghìn đồng Đại dương và hình như giấu trong tường nhà cơ man nào là vàng bạc. Trong cải cách ruộng đất, tất cả đều đã bị những người cố nông lấy sạch, do vậy mà bà Bạch mới đau khổ đến phát cuồng...

... Đầu tiên, Hoàng Đồng và Dương Thất đem ba bà vợ của tôi nhốt vào một gian nhà để tra hỏi, chỉ huy là Hồng Thái Nhạc, còn tôi bị giam vào một gian nhà khác, tuy nhìn không thấy cảnh tra xét nhưng văng vẳng vẫn nghe được tiếng nói:

- Nói mau, Tây Môn Náo đem của cải giấu ở đâu?

Tôi còn nghe tiếng vun vút của roi da và tiếng lộp cộp của gậy gộc. Tiếng Thu Hương thét lên:

- Thôn trưởng, đội trưởng, các chú các anh! Tôi vốn sinh ra từ nghèo đói, ở với nhà Tây Môn tôi ăn canh loãng cháo thừa. Bọn họ vốn chẳng coi tôi là người, tôi bị Tây Môn Náo cưỡng hiếp. Lúc hắn hiếp tôi, bà Bạch giữ chân, Nghinh Xuân nắm eo không cho tôi vùng vẫy!

- Mày đang đánh rắm thối hoắc ra đấy! Tiếng Nghinh Xuân hét.

- Nó toàn phịa đấy! Tiếng bà Bạch nhỏ nhẹ giãi bày.

Lại tiếng kêu của Thu Hương:

- Tôi không bằng con chó con lợn nhà Tây Môn, các anh ơi, tôi khổ lắm. Tôi là người cùng giai cấp với các anh, các anh hãy cứu tôi thoát khỏi bể khổ. Vì đại ân đại đức của các anh, tôi có thể moi óc Tây Môn Náo ra cho các anh xơi, lôi tim gan phèo phổi của hắn ra tất tần tật để các anh nhắm rượu... Nghĩ mà xem, bọn chúng chôn giấu bạc vàng sao lại để cho tôi biết được... Những anh em cùng giai cấp của tôi, các anh có thấu tình lý này không?

Nghinh Xuân không hề kêu khóc, chỉ nói đi nói lại mấy câu:

- Ngày nào cũng thế, tôi chỉ chăm lo việc đồng áng, nuôi con, việc khác không biết tí gì.

Điều này đúng, hai người bọn họ chẳng hề biết tôi và bà Bạch chôn giấu của cải ở chỗ nào. Thân thiết nhất vẫn là vợ cả, tin tưởng nhất vẫn là vợ cả. Bà Bạch cũng chỉ nói:

- Cứ tưởng cái nhà này vàng bạc đầy rương, kỳ thực thu không đủ chi, chỉ có một ít tiền ra vào, ông ấy cũng chẳng hề đưa cho tôi.

Tôi nghĩ rằng nói đến đây, bà Bạch sẽ ngước đôi mắt đầy oán hận lên nhìn Nghinh Xuân và Thu Hương, cho dù Nghinh Xuân là a hoàn do bà ta tự tay mang từ nhà cha mẹ đẻ sang nhà tôi, cũng chính bà ta đẩy Nghinh Xuân vào giường tôi nhằm tìm người nối dõi cho họ Tây Môn. Còn việc thu nạp Thu Hương là do sự cuồng si của chính tôi. Chó đực ngứa nghề đuôi vểnh ngược, đàn ông đắc ý của quý dựng đứng. Ả Thu Hương cũng thật đáng ghét, cứ liếc mắt đưa tình, cứ dùng vú cạ cạ vào người tôi. Tây Môn Náo đâu phải là thánh nhân, chịu sao nổi kiểu gạ gẫm ấy. Bà Bạch cứ chửi tôi:

- Đồ dâm tặc! Sớm muộn gì ông cũng khuynh gia bại sản dưới tay con yêu tinh này.

Thu Hương tố cáo rằng bà Bạch giữ chân nó cho tôi cưỡng hiếp là nói láo. Bà Bạch đánh nó là điều có thật, nhưng bà Bạch cũng đã từng đánh Nghinh Xuân đấy thôi!

Cuối cùng, Nghinh Xuân và Thu Hương cũng được thả ra. Tôi bị nhốt ở phòng phía Tây, qua khe cửa sổ, tôi nhìn thấy rõ dáng vẻ của hai người khi họ rời khỏi gian nhà chính. Tuy tóc tai có phần bẩn thỉu song nét mặt của Thu Hương đầy vẻ hoan hỉ, đôi mắt láo liên, còn Nghinh Xuân trông có vẻ rất lo lắng, vội vã đi về gian nhà phía đông, từ đó vang lên tiếng khóc oa oa của Kim Long và Bảo Phượng. Các con ơi! Lòng bố đau lắm. Bố chẳng biết mình sai ở chỗ nào, có làm gì động đến trời cao đâu mà phải chịu khổ thế này, không chỉ khổ mình bố mà còn liên lụy đến vợ con. Nghĩ lại, những địa chủ bị đấu tố, bị thanh trừng, bị lấy hết đất đai thôn nào cũng có, dưới gầm trời này hàng nghìn hàng vạn, có lẽ nào họ đều là những người gây ra chuyện ác cả sao? Đó là do số kiếp vậy. Trời đất đắp đổi, ngày tháng thoi đưa, kiếp nạn khó thoát, nhưng đầu tôi bây giờ vẫn còn, âu là nhờ phúc trạch của ông bà. Đường đời tạp loạn, giữ được mạng sống đã là một đại phúc, nào dám đèo bòng gì hơn. Nhưng tôi rất lo cho bà Bạch, nhỡ chịu không nổi đòn roi khai ra hết chỗ cất giấu của cải, chẳng những tôi không giảm được tội mà còn sớm về chầu Diêm Vương. Bà Bạch vốn là người tính toán thiệt hơn, có nhiều nghị lực; trong thời điểm quan trọng này, tuyệt đối không được hồ đồ...

Tay dân quân đang tựa lưng vào cửa sổ canh gác chính là Mặt Xanh, chắn mất tầm nhìn của tôi. Tôi chỉ có thể nghe thấy từ gian nhà chính tiếp tục vang lên những tiếng tra hỏi, lần này có vẻ dữ tợn hơn. Tiếng quát nạt điếc tai, tiếng roi da, tiếng đập bàn đập ghế rầm rầm, rồi lại có tiếng bà Bạch kêu la thảm thiết. Đau đớn quá, lòng tôi như đang bị dao cắt.

- Nói, của cải giấu ở chỗ nào?

- Không có của cải gì cả...

Ôi bà Bạch, bà đúng là người kiên trinh...

- Xem ra không cho nếm chút lợi hại, e nó không chịu mở miệng đâu. Hình như đó là giọng nói của Hồng Thái Nhạc. Ngay sau đó là một khoảng im lặng như tờ, rồi có tiếng kêu rú của bà Bạch. Máu trong ngực tôi như đông cứng lại, không thể nghĩ ra họ đang dùng loại hình phạt thảm khốc nào mà làm cho một người đàn bà lại có thể rú lên như thế.

- Nói đi, không nói thì tra tiếp!

- Tôi nói, tôi nói...

Tôi choáng váng như bị một tảng đá nặng rơi vào đầu. Được, bà cứ nói, thế nào tôi cũng chết thôi! Để cho bà vì tôi mà chịu cực hình, thà là tôi chết đi cho rảnh nợ.

- Nói, giấu ở đâu?

- Giấu ở... ở mảnh đất ở thôn Đông, trong miếu Quan Đế ở thôn Bắc, trong bụng con trâu nái... Tôi thật không biết, thực ra không có của cải gì hết, trong cải cách ruộng đất lần thứ nhất, chồng tôi đã đem nộp hết cả rồi.

- Con mụ to gan! Mày dám đùa với bọn tao à?

- Các ông tha cho tôi, thật tình tôi không biết gì cả.

- Lôi mụ ta ra ngoài!

Tôi nghe rõ ràng cái mệnh lệnh uy nghiêm ấy phát ra từ gian nhà chính. Người phát ra lệnh ấy chắc chắn đang ngồi trên cái ghế gỗ màu đỏ mà tôi vẫn ngồi, bên cạnh ghế là cái bàn bát tiên, trên bàn có bút, mực, nghiên... Bức tường sau bàn có treo một bức họa “Ngũ tử chúc thọ”, đằng sau bức họa, trong tường giấu bốn mươi thỏi bạc ròng, mỗi thỏi nặng năm mươi lạng; hai mươi lạng vàng cùng rất nhiều trang sức của bà Bạch... Tôi thấy hai tay dân quân lôi bà Bạch đầu tóc xổ tung, áo quần rách bươm, toàn thân ướt đầm - không biết là máu hay mồ hôi - đi ra. Vừa nhìn thấy bộ dạng thê thảm của vợ, mọi ước muốn của tôi thành tro bụi. Ôi bà Bạch, bà đối với tôi sao mà trung thành son sắt! Có được người vợ như bà, Tây Môn Náo tôi chẳng tiếc là mình đã từng gây chuyện đối với thế gian này.

Sau lưng bà Bạch là hai tay dân binh mang súng dài. Tôi bỗng hiểu ra rằng họ đưa bà Bạch đi bắn. Hai tay bị trói quặt đằng sau, tôi đành phải dùng đầu húc vào cửa sổ, la lớn:

- Đừng bắn vợ tao!

Rồi nói với Hồng Thái Nhạc:

- Đồ gõ trống múa xương kiếm ăn hạng ba kia! Đối với tao, mày không bằng con c. trong quần tao. Nhưng tao không gặp thời, rơi vào tay bọn cùng khổ chúng mày, ý trời khó tránh, tao chịu thua rồi, tao là con là cháu của chúng mày vậy.

Hồng Thái Nhạc cười lớn:

- Nhận ra điều này là tốt rồi, Hồng Thái Nhạc tao, đích xác là loại người hạng ba. Nếu không có Đảng Cộng sản, e rằng tao đã phải múa xương kiếm ăn đến chết. Bây giờ, vận khí của mày đã hết, đã chuyển sang bọn nghèo khổ chúng tao rồi. Chúng tao thanh trừng mày, chẳng qua là chúng tao lấy lại tài sản của chính mình thôi. Không phải Tây Môn Náo nuôi sống người làm công và tá điền mà chính người làm công và tá điền làm giàu cho Tây Môn Náo và cả nhà hắn. Đạo lý này tao đã nói với mày bao nhiêu lần rồi mà! Mày cất giấu tài sản, tội không thể tha, nhưng nếu mày mang ra nộp hết, bọn tao sẽ có cách khoan hồng cho mày.

- Chuyện chôn giấu tài sản, chỉ có một mình tao làm, cánh đàn bà không hề biết, bởi tao nghĩ bọn đàn bà không đáng tin, chỉ cần một cái trừng mắt, vỗ bàn là bao nhiêu bí mật tuôn ra hết. Tao có thể mang tất cả tài sản ra, nhiều lắm, nhiều đến kinh người, đủ để bọn mày tậu một khẩu pháo lớn, nhưng phải thề rằng, thả bà Bạch, không làm khó Nghinh Xuân và Thu Hương. Bọn họ không hề biết một tý gì cả.

- Mày yên tâm, bọn tao làm việc gì cũng đúng chính sách cả.

- Thế thì được rồi, cởi trói cho tao đi.

Mấy tay dân quân nhìn tôi nghi hoặc, rồi quay sang nhìn Hồng Thái Nhạc. Hắn cười lớn nói:

- Bọn chúng sợ mày sổng chuồng, làm một con thú khốn cùng đấy thôi!

Tôi cười nhạt. Hồng Thái Nhạc tự tay giúp tôi cởi trói, đưa cho tôi một điếu thuốc lá. Tôi dùng cánh tay tê dại tiếp lấy điếu thuốc, ngồi trên cái ghế quen thuộc của tôi, trong lòng bi thương vô hạn. Tôi chỉ cho bọn chúng chỗ giấu vàng bạc đằng sau bức họa “Ngũ tử hiến thọ”. Bọn chúng dùng báng súng đập vỡ tường. Vàng bạc từ trong tường đổ ra khiến những kẻ có mặt lúc ấy đứng như ngây như dại, mồm há hốc ra. Tôi biết rõ tâm địa bọn này, đứa nào cũng muốn chộp lấy chúng mà nhai mà nuốt, thậm chí còn biết bọn chúng đang mơ màng nghĩ đến chuyện nếu đem ngôi nhà này mà phân cho chúng, chúng đã phát hiện ra cái kho này từ lâu...

Thừa lúc bọn chúng đang ngây người ra nhìn đống của cải, tôi lặng lẽ lôi ra từ mặt đáy chiếc ghế một khẩu súng ngắn, nhằm xuống nền đá bóp cò. Viên đạn bay ngược lên, găm vào tường. Bọn dân quân hoảng kinh nằm rạp xuống đất, chỉ có Hồng Thái Nhạc vẫn đứng. Đồ tạp chủng này quả nhiên có một chút khí phách. Tôi nói:

- Hồng Thái Nhạc, mày nghe đây! Vừa rồi là đạn thật trăm phần trăm, nếu mà tao nhằm vào đầu mày thì bây giờ mày đã như một con chó chết nằm trên đất. Nhưng tao không bắn mày, cũng chẳng thèm bắn vào người của mày. Tao với từng đứa chúng mày đều không có oán cừu sâu nặng gì cả, nếu bọn chúng mày không làm thì sẽ có kẻ khác đấu tố tao. Đây là thời thế, thời của những người có tiền như tao đã hết, do vậy tao chẳng thèm động đến một sợi lông của chúng mày.

- Mày nói đúng! Hồng Thái Nhạc nói: Mày là thằng thông hiểu đại cục, là thằng thức thời. Với tư cách cá nhân, tao thực sự thán phục mày, thậm chí còn muốn uống vài ly với mày, kết huynh đệ với mày. Nhưng là người của cách mạng, tao với mày có mối thù không đội trời chung, tất phải tiêu diệt mày, đây không phải là oán thù cá nhân mà là oán thù giai cấp. Mày là đại diện cho giai cấp cần phải tiêu diệt triệt để, nếu mày bắn chết tao, tao sẽ thành liệt sĩ của giai cấp cách mạng, sau đó nhân dân sẽ bắn chết mày, mày lại trở thành liệt sĩ của giai cấp địa chủ phản cách mạng...

Tôi cười chảy nước mắt, cười như chưa bao giờ được cười, nói:

- Hồng Thái Nhạc! Mẹ tao là người tin Phật, tao cả đời chưa hề sát sinh, đó là do tao tận hiếu với mẹ đó thôi. Mẹ tao nói, sau khi bà chết đi mà tao ra tay sát sinh thì ở dưới âm ty bà sẽ rất đau khổ. Cho nên, mày muốn thành liệt sĩ thì cứ đi tìm người khác, còn tao, tao sống đã đủ rồi, tao muốn chết. Nhưng cái chết của tao không có quan hệ đến giai cấp như mày nói. Tao chỉ là người dựa vào sự thông minh, sự cần mẫn mà làm nên gia tài, xưa nay chẳng gia nhập vào giai cấp nào cả. Tao có chết cũng chẳng trở thành liệt sĩ liệt siếc gì cả. Tao cảm thấy sống như thế này quả là nhục nhã, quá nhiều việc không rõ ràng nên lòng không thể an, thà chết còn hơn.

Đưa súng dí vào thái dương, tôi nói tiếp:

- Còn một ngàn đồng Đại dương trong một cái chum chôn dưới chuồng lừa, xin lỗi, bọn mày đầu tiên phải đào hết phân gia súc mới có thể thấy chiếc bình, muốn có tiền thì trước tiên phải ngửi phân thối.

- Không hề gì! Hồng Thái Nhạc nói: Để có một nghìn đồng Đại dương, không chỉ phải đào phân, mà bảo chúng tao nhảy vào bể phân bơi lội cũng được. Nhưng tao khuyên mày đừng chết, cũng có thể tao cho mày con đường sống để mày còn thấy bọn tao đổi đời một cách triệt để như thế nào, để mày còn thấy bọn tao oai phong làm một ông chủ xây dựng một xã hội công bình như thế nào.

- Xin lỗi, tao không muốn sống nữa. Thói quen của tao là muốn thấy người khác quỳ gối khấu đầu trước tao, chứ tao không muốn quỳ gối khấu đầu trước người khác. Kiếp sau có duyên thì gặp lại!

Tôi bóp cò, súng không nổ. Đồ chó chết! Trong lúc tôi đang loay hoay với cây súng thì Hồng Thái Nhạc giống như một con hổ dữ chồm tới, đoạt lấy khẩu súng trong tay tôi, bọn dân binh cũng thừa cơ xông đến, dùng dây thừng trói tôi lại.

- Đồ ngu, mày kém đến thế là cùng. Hồng Thái Nhạc giơ cây súng lên, nói: Mày không cần phải hạ súng xuống. Ưu điểm lớn nhất của súng rulô là chẳng sợ đạn thối. Mày chỉ cần bóp cò thêm một lần nữa, đạn sẽ nổ. Nếu nó không phải là đạn thối, bây giờ mày đã như một con chó ngáp ngáp trên đất rồi!

Hắn đắc ý cười lớn, ra lệnh cho bọn dân quân đi đào chuồng lừa rồi nói với tôi:

- Tây Môn Náo, tao tin mày không lừa bọn tao. Một thằng muốn tự sát chắc không bao giờ nói dối.

... Ông chủ dắt tôi ráng sức chen vào, bởi lúc này bọn dân quân thực hành mệnh lệnh của cán bộ thôn, chặn ở cổng lớn không cho quần chúng tràn vào. Kẻ non gan mà bị súng dí vào hông thì vội vàng chạy khỏi vườn, còn kẻ to gan thì liều mạng cố chen vào để xem sự thể thế nào. Một con lừa to lớn như tôi muốn chen vào cổng như lúc này là chuyện không dễ dàng chút nào. Họ đã từng muốn chuyển hai họ Lam, Hoàng ra khỏi nhà Tây Môn để biến nơi đây thành nơi làm việc độc lập của ủy ban thôn, nhưng do tìm mãi vẫn không thấy nhà hoang trong thôn, hơn nữa ông chủ tôi và Hoàng Đồng không phải là kẻ dễ bị bắt nạt, muốn họ rời khỏi nhà Tây Môn trong một thời gian ngắn so với lên trời e rằng khó hơn. Do vậy, Tây Môn Lừa tôi ngày nào cũng có thể cùng với cán bộ thôn, thậm chí với những cán bộ khu, cán bộ huyện thường xuyên về thị sát tình hình được đi chung một cổng lớn.

Sau một hồi náo loạn, nhiều người vẫn còn đứng chen chúc trong vườn. Bọn dân binh có lẽ đã thấm mệt, lui sang một bên đứng hút thuốc. Tôi đứng trong chuồng ngắm nhìn ánh nắng chiều lấp lóa trên cây hạnh. Dưới gốc cây là hai tay dân binh bảo vệ, trước mặt chúng là một cái chum vàng bạc châu báu. Mọi người đang chen chúc vào trong đều là vì cái chum này. Thề có trời xanh, cái chum này không liên quan gì đến tôi. Chính lúc này, tôi hoảng kinh khi nhìn thấy một tay dân binh và tay chủ nhiệm bảo vệ chính trị áp giải bà Bạch từ cửa lớn tiến vào.

Đầu tóc vợ tôi xổ tung vón lại từng cục, toàn thân bê bết đất vàng, hình như vừa mới được moi lên từ hố chôn người. Bà ấy cố khuỳnh tay để khỏi phải ngã lăn ra đất, bước rất khó khăn. Cả đám người đang huyên náo bỗng im bặt khi nhìn thấy bà, cố gắng ép người để mở một lối đi hướng thẳng về ngôi nhà chính. Cổng vườn nhà tôi nguyên trước kia có treo một chữ “phúc” ngược, trong cải cách ruộng đất có hai tay dân quê, nghĩ rằng chữ “phúc” này nạm vàng, nạm bạc cho nên lợi dụng đêm tối đã kéo xuống, cuối cùng chẳng có vàng có bạc gì cả mà chỉ là một miếng sắt đã hoen rỉ. Đang đi bà Bạch vấp phải một viên đá giữa đường, ngã chúi về phía trước nằm lăn ra đất. Dương Thất chẳng bỏ lỡ cơ hội, đá một cái, chửi:

- Đứng dậy! Giả chết à?

Một cơn giận bốc lên ngùn ngụt khiến bốn vó tôi đạp liên tục. Mọi người trong sân tự nhiên lặng phắt, hình như ai cũng cảm thấy thương xót cho bà Bạch. Vợ tôi khóc rưng rức, chổng mông lên, hai tay chống xuống đất như muốn bò về phía trước, trông dáng điệu sao mà giống một con ếch bị thương.

Dương Thất cử động đôi chân như muốn đá thêm mấy cái nữa thì nghe tiếng Hồng Thái Nhạc trên khán đài quát to:

- Dương Thất! Mày làm gì thế? Giải phóng lâu rồi mà mày cứ mở miệng là chửi người, đánh người. Mày đang bôi đen thanh danh của Đảng đấy!

Mặt Dương Thất tái xanh, vặn vẹo đôi tay, ú ớ không nói thành lời.

Hồng Thái Nhạc bước xuống đài, khom người đỡ bà Bạch đứng dậy. Dường như hai chân bà Bạch đã mềm nhũn, chực ngã, vừa khóc vừa nói:

- Thôn trưởng, tha cho tôi đi, tôi chẳng biết gì cả, ông khai ân tha cho cái mạng chó này đi!

- Bà Bạch, bà không cần phải như thế! Hồng Thái Nhạc cố gắng lắm mới khiến bà Bạch không ngã lăn ra đất. Mặt hắn biến đổi rất nhanh từ ôn hòa sang nghiêm khắc, quay sang đám người đang lố nhố, quát to:

- Giải tán, đứng đây làm gì! Có gì để xem đâu, giải tán mau!

Mọi người cúi đầu, tản mát dần dần. Hồng Thái Nhạc vẫy vẫy một người phụ nữ to béo, nói:

- Quế Hương, đến đây, đỡ lấy bà ta!

Dương Quế Hương đã từng làm hội trưởng Hội phụ nữ Cứu quốc, hiện là chủ tịch Phụ nữ, là em họ của Dương Thất. Mặt tươi rói, cô ta bước tới đỡ lấy bà Bạch, dìu vào trong nhà.

- Bà Bạch! Bà thử nghĩ lại cho kỹ xem, cái chum này có phải do Tây Môn Náo chôn không? Còn ở chỗ nào nữa? Đừng sợ, bà chẳng có tội gì cả, tất cả tội trạng đều là của Tây Môn Náo.

Cái giọng tra khảo nghiêm khắc ấy vọng từ trong nhà ra. Đôi tai lừa của tôi vểnh lên. Tây Môn Náo và lừa lẫn lộn, tôi là Tây Môn Náo, Tây Môn Náo là lừa, tôi là Tây Môn Lừa.

- Thôn trưởng! Tôi thật sự không biết gì. Chỗ đó không phải của nhà tôi. Nếu chồng tôi có muốn chôn giấu tài sản cũng không thể chôn ở chỗ ấy!

“Chát!”, một tiếng đập tay xuống bàn vang lên:

- Đem treo cổ bà ta lên! Chặt mấy ngón tay của bà ta đi!

Vợ tôi khóc ngất.

- Bà cứ nghĩ kỹ đi! Tây Môn Náo chết rồi, vàng bạc đang chôn dưới đất cũng chẳng có ích gì. Lấy chúng lên, hợp tác xã của chúng ta sẽ có thêm nguồn kinh phí. Đừng sợ, giải phóng rồi, chính sách không đánh người, không cho dùng cực hình với bà. Bà chỉ cần nói ra, tôi sẽ ghi công lớn cho bà. Đây là giọng của Hồng Thái Nhạc.

Lòng tôi như bị kim chích, như bị ai đó dùng dao róc từng miếng thịt. Mặt trời đã lặn hẳn, trăng lên. Một màu nhàn nhạt, lạnh lẽo thê lương bao trùm không gian. Ánh trăng chiếu lên báng súng của người dân binh, chiếu trên cái chum sứ làm nó trở nên lấp lóa. Hình như tôi đã nói rồi, đó không phải là cái chum đựng tài sản của Tây Môn Náo. Tài sản của Tây Môn Náo không thể chôn ở chỗ ấy. Chỗ ấy đã từng có người chết, từng bị bom đạn cày xới, oan hồn gào thét... tôi sao có thể chôn tài sản của mình ở đó được? Nhà giàu trong thôn đâu chỉ có một mình Tây Môn Náo tôi, sao mở miệng ra lại nói là của tôi?

Nghe tiếng kêu khóc của bà Bạch, tôi không thể nào chịu nổi nữa. Tôi ân hận vì khi còn sống đã từng đối xử không được tốt với bà ấy, nhất là từ khi có Nghinh Xuân và Thu Hương, tôi không hề bén mảng đến giường của bà Bạch. Một người đàn bà ba mươi tuổi với căn phòng lạnh lẽo, chỉ biết tụng kinh niệm Phật - Cốc... cốc... cốc, cái mõ của mẹ tôi để lại bây giờ đêm nào cũng vang lên từ phòng của bà ấy... Tôi ngước đầu, cái đầu vướng phải dây cương đang bị cột vào trụ chuồng. Đầu tôi lắc mạnh, hai chân sau đá tứ tung, cảm thấy dây cương hình như đã lỏng... Tôi tự do rồi. Tôi dùng đầu húc mạnh vào cổng chuồng, chạy thẳng một mạch ra sân. Tôi nghe tiếng Kim Long và Bảo Phượng kêu lên:

- Bố, mẹ! Con lừa của nhà ta chạy rồi!

Tôi say sưa tận hưởng niềm vui được tự do trong sân, giơ chân lên đá thử vài cái, móng sắt va vào nền đá tóe lửa. Tôi nhìn thấy đôi mông tròn vo của tôi cũng tràn ngập ánh trăng. Mặt Xanh cùng với mấy tay dân quân từ trong nhà chạy ra. Cửa mở toang, ánh sáng từ rất nhiều ngọn nến chiếu sáng cả nửa sân. Chạy thẳng đến gốc cây hạnh, tôi nhắm vào cái chum đang nằm dưới đất đá mạnh mấy cái. Tiếng vỡ loảng xoảng, mấy mảnh vỡ bay lên trời cao hơn cả ngọn cây hạnh, rơi xuống mái ngói kêu rang rảng. Hoàng Đồng, Thu Hương và mấy tay dân quân mang súng đứng bao vây lấy tôi. Tôi không sợ, tôi biết bọn chúng có thể giết người chứ không giết lừa. Lừa là đồ súc sinh, không hiểu chuyện nhân tình, kẻ nào giết lừa, kẻ ấy chính là súc sinh. Hoàng Đồng dùng chân đạp lên dây cương của tôi, tôi chỉ cần ngước cổ hắn đã ngã sõng soài. Dây cương vút lên trông như một sợi roi da, đập trúng mặt Thu Hương. Ả thét lên đau đớn, còn tôi thì sướng rơn trong bụng. Đồ ác phụ, tao muốn dẫm chết mày! Tôi vọt qua đầu ả. Mọi người thắt chặt vòng vây. Tôi xông thẳng vào ngôi nhà chính, Tây Môn Náo tao trở về rồi! Tao muốn ngồi vào cái ghế của tao, muốn hút thuốc trong cái tẩu của tao, muốn uống rượu của tao... Tôi cảm thấy căn phòng trở nên ngột ngạt, ngay cả tiếng gót chân của tôi cũng vang lên chát chúa. Tường gạch vỡ nát, bàn ghế chổng chân lên trời. Thu Hương bị tôi dồn đến góc tường, mặt tái mét, kêu lên oai oái. Nghe tiếng kêu ấy tôi càng bị khích thích. Vợ tôi đang ngồi run rẩy dưới sàn đá. Nhìn thấy bà, trí óc tôi bấn loạn quên phắt mình đang là một con lừa, nhảy tới định ôm ghì lấy bà, lúc này mới phát hiện vợ tôi bị hôn mê. Tôi dùng cái mõm lừa hôn hít khắp người bà và hoảng kinh khi nhìn thấy máu đang thấm ra đầu tóc của bà dưới những cái hôn của tôi. Người và lừa không thể thương nhau, tạm biệt vợ hiền của tôi!

Trong lúc tôi ngang nhiên chạy khỏi gian nhà chính thì từ sau cánh cửa, một sợi dây thừng nhoáng lên quàng vào cổ tôi, rồi một bàn tay cứng ngắt chộp lấy đôi tai của tôi. Đau quá! Không chịu nổi, tôi hụp đầu xuống, phát hiện kẻ đang chộp lấy tai tôi là Hồng Thái Nhạc, oan gia của nhà tôi. Lúc còn là người, Tây Môn Náo tao chưa từng đấu với mày, lẽ nào bây giờ là lừa, tao lại thua mày sao? Nghĩ đến đây, cơn giận của tôi trào lên, nén đau, ngóc đầu dậy xông thẳng ra ngoài. Cái khung cửa như gọt sạch cái ung nhọt bám trên người tôi, để Hồng Thái Nhạc nằm lại bên trong.

Tôi kêu lên một tràng dài, xông thẳng ra vườn. Một vài người chân tay quýnh quáng chạy ra đóng cổng. Lòng tôi phơi phới, lẽ nào tôi chịu sự ước thúc trong vuông sân nhỏ bé này. Tôi chạy lung tung trong sân, tất cả mọi người đều tìm chỗ để ẩn nấp. Tôi nghe thấy tiếng kêu thất thanh của Quế Hương:

- Con lừa cắn vỡ đầu bà Bạch rồi. Cánh tay thôn trưởng cũng gãy rồi!

- Bắn đi, bắn chết nó đi! Tôi nghe có người nào đó hét lên.

Có tiếng lách cách lên cò súng. Tôi nhìn thấy Mặt Xanh và Nghinh Xuân đứng trước mặt tôi. Tôi chạy hết tốc độ có thể có, dùng tất cả sức lực của một con lừa đang lớn nhắm thẳng bức tường trước mắt - chỗ bị một trận bão mùa hè năm ngoái làm cho lở lói - xông đến. Bốn vó tôi tung lên, thân hình tôi như dài ra trong không gian và bay vọt qua tường.

Câu chuyện về con lừa biết bay của Mặt Xanh cho đến ngày nay vẫn còn được các cụ kể lại cho con cháu nghe, tất nhiên trong tiểu thuyết của Mạc Ngôn thì nó được thêm mắm dặm muối nên càng ly kỳ hơn.