- 8 - Tây Môn Lừa bị lừa mất dái,-Bàng anh hùng hạ cố giáng lâm.

Ngày hai tư tháng một năm một nghìn chín trăm năm lăm, tức ngày mồng một tháng giêng năm Ất Mùi, được Mạc Ngôn lấy làm ngày sinh nhật của mình. Những năm tám mươi của thế kỷ hai mươi, những người làm quan nhỏ lẫn quan to đều thay đổi ngày sinh tháng đẻ của mình sao cho nhỏ hơn, nhưng lại tìm cách khai làm sao cho trình độ học vấn của mình cao hơn. Không ngờ rằng những chuyện ấy lại bị Mạc Ngôn làm cho rùm beng lên.

Đó là một ngày thời tiết rất đẹp. Mới tờ mờ sáng mà bồ câu đã bay rợp trời, tiếng chim hót du dương vẳng đi vẳng lại. Chủ nhân tôi dừng công việc, ngẩng đầu nhìn bầy chim đang bay, nửa bên mặt xanh trông có vẻ ngây ngây dại dại thật dễ thương.

Năm ngoái, tám mẫu ruộng của nhà họ Lam thu được hai nghìn tám trăm cân lương thực, bình quân ba trăm năm mươi cân một mẫu. Ngoài ra còn thu được hai mươi tám quả dưa Đại Nam, hai mươi cân sợi gai cao cấp. Cho dù hợp tác xã tuyên truyền rằng sản lượng mỗi mẫu của họ là bốn trăm cân, nhưng Mặt Xanh không tin. Nhiều lần tôi nghe ông ta nói chuyện với Nghinh Xuân:

- Với kiểu làm ăn như thế thì làm sao thu được nổi bốn trăm cân, làm cái trò quỷ!

Bà chủ cười, nhưng nụ cười đượm nỗi buồn phiền, khuyên:

- Ông à, đừng gây gổ với người ta. Người ta kết đoàn kết đội, mình là cá thể, một hổ sao địch nổi bầy sói nào?

- Sợ gì chứ? Mặt Xanh trừng mắt nói: Đã có lời của khu trưởng Trần rồi mà!

Ngày đó, ông chủ đội mũ nhung màu lá cọ, mặc áo bông, đeo thắt lưng màu xanh, tay cầm cái lược gỗ chải lông cho tôi. Tôi cảm thấy rất khoan khoái, ông ta vừa chải vừa tán dương làm tôi càng thêm thích thú. Đây là lời của ông ta:

- Tiểu Hắc, bạn tốt của ta! Năm ngoái mày cũng đã rất nỗ lực. Có thể làm ra nhiều lương thực đến như thế, một nửa công lao là của mày. Năm nay cũng phải thế, tao và mày phải tận lực để đánh bại cái hợp tác xã kia!

Mặt trời càng rực rỡ, thân thể tôi dần dần ấm lên. Bồ câu vẫn còn bay liệng trên không trung, dưới đất xác pháo đỏ hồng. Đêm qua, ánh chớp nhoáng nhoàng trong làng, tiếng đùng đoàng vang lên không ngớt, hễ chỗ này dứt thì chỗ kia vang lên, khói bay đầy trời giống như người ta đánh nhau trong chiến tranh. Mùi thơm của sủi cảo chen lẫn mùi thịt dê nướng, mùi bánh ngọt lan tỏa khắp vườn. Bà chủ mang ra một tô sủi cảo trộn với cỏ, với bột cao lương, xoa xoa đầu tôi, nói:

- Tiểu Hắc! Năm mới đến rồi, ăn sủi cảo đi nhé!

Tôi thừa nhận, là một con lừa mà được nhâm nhi bánh sủi cảo mừng năm mới của chủ là một sự đãi ngộ quá lớn, chứng tỏ bà chủ xem tôi như một con người, hơn thế nữa là một thành viên trong gia đình. Sau cuộc đại chiến với hai con sói, tôi càng được chủ yêu quí, đồng thời cũng là con lừa chiếm được sự nể phục của mọi người khắp mười tám thôn một trăm dặm ở vùng Đông Bắc Cao Mật. Cho dù ba tay thợ săn kia cướp đi xác chết của hai con sói nhưng mọi người đều hiểu ai là người giết sói đích thực. Không ai phủ nhận con lừa nhà họ Hàn cũng đã tham dự trận chiến song mọi người đều biết công tôi là chính, Hoa Hoa chỉ là phụ, không những thế tôi còn là kẻ cứu mạng ả. Cho dù tôi đã đến lúc phải thiến, ông chủ đã từng nói đến chuyện này, nhưng kể từ khi tôi giết chết hai con sói, ông ta dường như không hề nhắc lại. Mùa thu năm ngoái, tôi theo sau ông chủ ra đồng, tay y sỹ thú y Hứa Bảo mang một cái hầu bao sau lưng, tay lắc chuông đồng, lẽo đẽo đi sau, đôi mắt liêng liêng láo láo nhìn vào mông tôi. Tôi ngửi thấy mùi tanh tưởi toát lên từ người hắn. Hắn là đồ bại hoại, chuyên rình cắt dái gia súc làm mồi nhắm rượu. Tôi cảnh giác, tôi sẵn sàng, chỉ cần hắn tiến đến một cự ly thích hợp, hai chân sau của tôi sẽ bay lên nhắm vào cái đũng quần của hắn. Tôi muốn hòn dái của kẻ tội ác tày trời này nát bét. Còn như hắn đến trước đầu tôi, tôi sẽ cắn nát đầu hắn. Cắn người đã là sở trường của tôi. Nhưng cái thằng này ranh ma quỷ quyệt lắm, hình như hắn biết ý đồ của tôi nên cứ tránh tránh núp núp, giữ một khoảng cách an toàn, không cho tôi cơ hội nào cả. Hai bên đường, những người nhiều chuyện nhìn thấy Mặt Xanh quật cường đang dắt con lừa hiển hách đi trước, đi sau là thằng chuyên hoạn súc vật đều cho là sẽ có một màn kịch hay sắp diễn ra, nên năm mồm bảy miệng kêu lên:

- Ông Lam! Ông muốn thiến con lừa à?

- Hứa Bảo! Sắp có đồ nhắm rượu rồi à?

- Ông Lam, đừng thiến! Con lừa này đã từng đá sói chết tươi, vậy thân nó toàn gan. Con lừa này nhiều gan lắm!...

Một đám học sinh tiểu học nhìn thấy Hứa Bảo lẽo đẽo theo sau tôi thì hát lên một bài đồng dao, tôi nhớ và chép lại như sau:

Hứa Bảo Hứa Bảo/Thấy trứng là chộp.

Chộp không trúng trứng/ Răng va lộp cộp.

Thấy dái ngựa lừa/ Há miệng ra đớp.

Không chọn đường ngay/ Lêu têu lộp bộp.

Hứa Bảo đứng khựng lại, rút từ trong hầu bao ra một con dao sáng loáng, huơ lên huơ xuống nói:

- Bọn tạp chủng nhóc con câm mồm! Đứa nào còn dám chọc giận ông mày, ông mày cắt dái!

Bọn trẻ tụ lại một nhóm, nhe răng cười khiêu khích. Hứa Bảo bước một bước, bọn chúng lùi một bước. Hứa Bảo xông lên, bọn chúng vừa kêu vừa ù té chạy. Khi Hứa Bảo đuổi kịp tôi, nhìn chăm chăm vào dái tôi thì bọn trẻ tụ tập lại, lò dò đi sau, vừa đi vừa hát:

Hứa Bảo Hứa Bảo/ Thấy trứng muốn chộp...

Không thèm đếm xỉa gì đến bọn trẻ tinh quái nữa, Hứa Bảo nhảy vọt lên, vòng ra trước mặt ông chủ tôi nói:

- Ông Lam! Tôi biết con lừa này đã cắn rất nhiều người. Lừa mà cắn người, vừa phải bồi thường thuốc thang, vừa phải xin lỗi. Chi bằng thiến quách, một dao là xong, ba ngày bình phục như cũ. Tôi bảo đảm thiến xong nó sẽ trở thành một con lừa thuần phục, hiền lành.

Ông chủ chẳng thèm để ý đến lời hắn, còn tôi thì tức đến nghẹt thở. Có lẽ đã quá hiểu tính tình của tôi nên ông chủ nắm chặt lấy dây cương, tôi hết đường xông về phía Hứa Bảo. Cái mặt thằng cha trông thật đáng ghét, hai con mắt hình tam giác, mí mắt hum húp với hai tảng thịt rung rung, răng cửa mất mấy cái để lộ cái mõm xấu xí đen ngòm, khi nói thì nước bọt văng ra tứ tung. Nhưng hắn vẫn cứ đi bên cạnh ông chủ, lẳng nhẳng:

- Ông Lam! Tôi khuyên ông, thiến đi. Thiến xong ông đỡ lo rất nhiều. Thiến cho người khác, tôi lấy năm đồng, nhưng thiến cho ông, tôi chẳng lấy xu nào!

Ông chủ dừng chân, lạnh lùng nói:

- Mày về mà thiến cho bố mày ấy!

- Thằng này, mày nói gì thế? Hứa Bảo kêu lên.

- Nếu lời tao nói khó nghe quá thì để con lừa của tao nói cho mày nghe nhé! Ông chủ cười lớn, thả lỏng dây cương, nói với tôi:

- Tiểu Hắc, tiến!

Tôi ngước đầu kêu lên mấy tiếng, rồi giống như tư thế đã từng ôm Hoa Hoa, tôi dựng cao hai chân trước, nhắm đầu Hứa Bảo chụp xuống. Người hai bên đường chờ xem chuyện vui hoảng hốt kêu ré lên, đám trẻ con cũng không còn gây huyên náo nữa. Tôi chờ cái cảm giác được thấy đôi chân của mình nện xuống đầu hắn... Nhưng không có cảm giác ấy, cũng không thấy cái vẻ kinh hoàng, cũng không nghe thấy tiếng tru như chó của hắn. Trong hoảng hốt tôi vẫn kịp nhận ra một cái bóng luồn xuống bụng tôi rồi một cảm giác bất thường hiện lên trong đầu tôi khiến tôi muốn tránh. Song không kịp nữa rồi. Tôi cảm thấy một luồng điện xẹt qua, rồi một cảm giác tê buốt đau đớn nổi lên. Tôi biết mình đã gặp nạn, vội vàng chuyển thân, nhìn thấy một bên chân sau máu đang chảy ròng ròng, thấy Hứa Bảo đang đứng bên đường cầm một vật máu me bê bết giống như quả trứng, gương mặt tươi cười. Còn những người đang đứng xem hai bên đường thì rộ lên những tiếng thán phục.

- Thằng chó chết kia, mày giết con lừa của tao rồi...! Chủ nhân tôi kêu lên thê thảm. Dường như ông ta muốn nhảy ra phía sau liều chết với Hứa Bảo. Nhưng hắn đã rất nhanh chóng bỏ cái vật - tôi biết đó là hòn dái của tôi - vào túi rồi rút con dao sáng loáng ra. Ông chủ tôi dừng lại.

- Ông Lam! Chớ có oán trách tôi! Hắn chỉ tay vào những người đứng lố nhố chung quanh: Mọi người đều nhìn thấy, bọn nhỏ này cũng thấy ông thả lừa định hại tôi trước, tôi phòng vệ chính đáng thôi. Nếu không phải tôi nhanh nhẹn thì cái đầu của tôi đã bị lừa của ông xéo mất rồi. Ông Lam! Ông chớ có oán tôi!

- Nhưng, mày đã làm hại con lừa của tao...

- Lão đây đã có ý xin hòn dái con lừa nhà ông, lão có đủ bản lĩnh để làm chuyện ấy một cách dễ dàng, nhưng lão đây niệm tình hàng xóm láng giềng nên chưa muốn ra tay... Dừng lại một chút, hắn nói tiếp: Nói thật, con lừa nhà ông có tới ba hòn dái, tôi chỉ lấy của nó có một hòn, như thế tính tình hoang dã của nó có giảm chút ít nhưng vẫn không mất đi cái tinh lực của một con lừa đực đâu. Mẹ kiếp! Ông không cám ơn tôi thì chờ cho đến bao giờ?

Mặt Xanh cúi xuống, nghiêng đầu quan sát giây lâu chỗ giữa hai chân tôi, biết là Hứa Bảo chẳng nói ngoa, cho nên bình tĩnh trở lại. Nhưng cảm ơn thì không thể. Đã thương lượng gì đâu mà cái thằng ma quỷ này đã cắt mất một hòn dái của Tiểu Hắc. Nghĩ thế, Mặt Xanh ngẩng đầu lên nói:

- Hứa Bảo! Lời nói tuy khó nghe song cũng phải nói cho rõ ràng. Nếu con lừa nhà tao có mệnh hệ gì thì chuyện này chưa xong đâu!

- Trừ phi ông dùng thạch tín trộn với thức ăn của nó, còn tôi bảo đảm con lừa này sống đến trăm tuổi. Hôm nay tốt nhất là ông đừng bắt nó ra đồng, dắt nó về nhà đi, cho nó một ít thức ăn nhuyễn, uống ít nước muối, hai ngày là khỏe.

Có lẽ ông chủ trong lòng chưa chịu phục song đành phải nghe theo lời khuyên của Hứa Bảo, kéo tôi về nhà. Tôi đau đớn không thể tả xiết nhưng vẫn còn khỏe lắm, chăm chắm nhìn cái thằng chó chết muốn ăn dái tôi một cách thù hận, tính toán cách báo thù. Nhưng thực tình mà nói, sau biến cố vừa rồi, lòng tôi đối với cái thằng có đôi chân hình vòng cung, mặt mày xấu xí chuyên lấy việc đi cắt dái động vật làm nghề sinh sống kia cũng có một chút nể sợ. Trong thế giới loài người té ra cũng có kẻ cao tay đến thế. Hắn xuất thủ sao mà nhanh, chuẩn xác và gọn gàng, nếu không trực tiếp trải nghiệm thì khó mà tin nổi... Ôi, hòn dái của tôi, tối nay mi sẽ thành món nhậu hấp dẫn của Hứa Bảo, sẽ theo rượu chui tọt vào cái dạ dày thối hoắc của hắn, ngày mai sẽ hóa thành phân...

Đi được vài chục bước lại nghe tiếng Hứa Bảo léo nhéo đằng sau:

- Ông Lam, ông có biết chiêu vừa rồi được gọi là gì không?

- Chiêu “Cắt dái tổ tông”! Mặt Xanh chửi. Mọi người cười ồ lên, lẫn trong tiếng cười là tiếng Hứa Bảo dương dương tự đắc hét to:

- Ông Lam, nhớ lấy, con lừa ngu ngốc kia cũng nhớ lấy! Đó là chiêu “Dưới lá trộm đào”!

Dưới lá trộm đào/ Dưới lá trộm đào.

Mặt Xanh Mặt Xanh/ Mất mặt xiết bao...

Bọn trẻ con tinh ranh lại xuất khẩu hát đồng dao, theo sau chúng tôi về đến tận làng Tây Môn…

... Trong sân đang rất náo nhiệt. Năm đứa trẻ con của hai nhà phía Đông và phía Tây mặc áo quần rất đẹp đang chạy nhảy rất vui vẻ. Mặc dù đã quá tuổi nhưng Kim Long và Bảo Phượng vẫn chưa được đi học. Tính tình của Kim Long hơi trầm uất, còn Bảo Phượng thì vô tư, chất phác. Chúng là do Tây Môn Náo đẻ ra, với Tây Môn Lừa tôi chẳng có quan hệ trực tiếp nào. Tôi chỉ có hai đứa con do Hoa Hoa Lừa đẻ ra, chỉ đau một nỗi, chưa đầy hai tháng tuổi thì mẹ chết. Cô ta chết vì ăn phải cỏ độc, hai đứa con tôi bú phải sữa độc cũng chung một số phận với mẹ. Lừa sinh đôi là việc vui lớn của cả làng, cả ba cùng chết, cả làng thương tâm. Lão thợ đá khóc hết nước mắt, nhưng tôi khẳng định có kẻ đang cười trong bóng tối, kẻ cười ấy chính là kẻ hạ độc. Việc này đã làm kinh động cả đến chính quyền khu, đầu tiên họ phái Liễu Trường Phát, một nhân viên công an đến điều tra phá án. Cái gã này thật đần độn, chỉ biết gọi người trong thôn đến trụ sở, hỏi hỏi tra tra, cuối cùng chẳng có kết quả gì. Sau này, trong truyện “Ghi chép về con lừa đen”, Mạc Ngôn đã đem cái chuyện hạ độc ấy kể ra vanh vách, thủ phạm chính là Hoàng Đồng. Tuy anh ta kể một cách nghiêm túc và hợp lý, song đó chẳng qua là lời của người viết tiểu thuyết, không nên tin.

Tôi sẽ kể về người sinh cùng ngày cùng tháng cùng năm với Tây Môn Lừa tôi. Đó là Lam Giải Phóng, cũng chính là ông. Ông cũng đã hơn năm tuổi. Cái bớt xanh trên mặt ông cũng theo tuổi mà lớn dần lên. Mặt mày ông tuy xấu xí nhưng tính tình rất phóng khoáng, hoạt bát và hiếu động, tay chân không lúc nào chịu để yên, đặc biệt là cái mồm, lúc nào cũng liếng thoắng. Ông mặc quần áo của người anh cùng cha khác mẹ Lam Kim Long rộng thùng thình bởi ông nhỏ con hơn Kim Long, tay áo và ống quần phải xăn lên mấy vòng, trông rất bụi đời. Nhưng tôi biết ông là một con người rất lương thiện, mặc dù chẳng ai ưa ông cả. Tôi nghĩ, chuyện này là do cái bớt trên mặt một phần, phần còn lại là do ông nói quá nhiều.

Nói xong về Lam Giải Phóng, sau đây tôi sẽ kể về hai cô tiểu thư của nhà họ Hoàng là Hỗ Trợ và Hợp Tác. Hai cô này cũng trắng trẻo như nhau, đôi mắt cũng nhỏ và dài như nhau, mặc quần áo giống nhau. Hai nhà Lam - Hoàng nói là thân thì cũng không thân, nói là sơ thì cũng không sơ, nói chung là quan hệ giữa họ rất phức tạp. Người lớn mà ngồi với nhau một tí, tất có chuyện để đôi co. Nghinh Xuân và Thu Hương đã từng là vợ của Tây Môn Náo, từng là chị em song cũng từng là oan gia của nhau, bây giờ được gả cho người khác, không biết quỷ thần sai khiến thế nào mà lại ở chung trong một cái nhà mà họ đã từng ở, nhưng chủ nhân và thời đại đã đổi. So với quan hệ phức tạp của người lớn, quan hệ của lũ trẻ đơn giản hơn nhiều. Lam Kim Long vì tính nết thâm trầm nên khó gần, còn Lam Giải Phóng và hai kiều nữ họ Hoàng thì tỏ ra vô cùng thân mật. Hai cô bé này hễ mở miệng ra là anh Giải Phóng, còn Giải Phóng thì rất hào phóng, sẵn sàng lấy kẹo ra cho chúng bất cứ lúc nào.

- Mẹ ơi! Giải Phóng cho kẹo Hỗ Trợ và Hợp Tác kìa! Lam Bảo Phượng léo nhéo gọi mẹ.

- Kẹo của nó được chia, nó muốn cho ai thì tùy nó! Nghinh Xuân vỗ vỗ đầu con gái, nhẹ nhàng nói.

Chuyện của bọn trẻ vẫn chưa bắt đầu. Màn kịch giữa chúng mười năm sau mới trở thành cao trào, chưa đến lượt chúng làm nhân vật chính lúc này.

Bây giờ sẽ là lúc một nhân vật chủ yếu xuất hiện. Anh ta mặt như quả táo, ánh mắt sáng rực, đầu đội mũ lính, mặc áo bông, trước ngực có đeo hai tấm huân chương, túi áo lúc nào cũng giắt một cây bút máy, mang bao tay sáng lấp lánh. Anh ta đi trên cặp nạng vì chân phải đã cụt từ đầu gối trở xuống, cái quần màu vàng bị túm lại ở chỗ chân cụt. Tuy chỉ có một chân, song cái chân lành lặn lại mang một chiếc giày da rất mới. Anh ta họ Bàng tên Hổ. Mọi người, kể cả Tây Môn Lừa tôi đối với anh ta đều có chút nể trọng. Trong những năm này, người như anh ta chỉ có thể là một anh hùng quân tình nguyện trong cuộc chiến tranh Triều Tiên trở về.

Người anh hùng này đang đi về phía Mặt Xanh, đôi nạng gỗ lộp cộp trên nền sân lát đá, cái chân lành đi lại trông rất khó khăn, còn nửa cái chân kia đu đưa chiếc ống quần. Đứng trước mặt ông chủ, anh ta hỏi:

- Nếu tôi đoán không nhầm, anh chính là Mặt Xanh?

Những thớ thịt trên mặt ông chủ co co giật giật, im lặng thừa nhận.

- Chào chú tình nguyện quân, chú tình nguyện quân muôn năm! Cái mồm nhanh nhảu của Lam Giải Phóng hét vang, chạy vụt từ nhà ra, nói liếng thoắng nhưng ẩn chứa một sự kính nể: Chú nhất định đã lập được chiến công, là một anh hùng. Chú tìm bố cháu có việc gì thế? Bố cháu rất ít nói, có việc gì chú cứ hỏi cháu, cháu là người phát ngôn của bố cháu!

- Câm miệng đi, Giải Phóng! Mặt Xanh nạt: Người lớn nói chuyện, trẻ con không được chen mồm vào!

- Không hề gì! Anh hùng cười khoan dung: Cháu là con trai của Mặt Xanh, là Lam Giải Phóng có phải không?

- Chú biết bói à? Giải Phóng hỏi một cách kinh ngạc.

- Chú không biết bói, song biết xem tướng. Người anh hùng cười tinh quái, song sau đó nghiêm mặt lại, dùng nách kẹp lấy cái nạng, hoa hoa tay trước mặt Mặt Xanh, nói: Ông anh! Tôi là Bàng Hổ, được khu mới cử về làm chủ nhiệm hợp tác xã tiêu dùng. Vợ tôi là Vương Lạc Vân, làm ở cửa hàng bán nông cụ.

Ngớ người một lúc, Mặt Xanh vội vàng bắt tay Bàng Hổ, nhưng nhìn điệu bộ cũng như ánh mắt của ông ta, Bàng Hổ biết ông ta vẫn chưa hiểu ra chuyện gì. Anh ta hướng về phía cổng, gọi to:

- Nào các người, vào cả đây!

Một người đàn bà béo tròn ôm một đứa bé gái trông rất xinh xắn từ cổng lớn bước vào. Cô ta mặc đồng phục màu xanh, trên sống mũi còn đeo một đôi kính gọng trắng, nhìn qua biết ngay không phải là người xuất thân nông dân. Còn con bé có đôi mắt rất to, hai má phúng phính, hồng hào trông như quả táo mùa thu. Con bé mặt mày hớn hở, rõ ràng là một đứa bé đang sống trong hạnh phúc và được cưng chiều.

- À, thì ra là đồng chí này! Mặt Xanh rất hớn hở nói, đồng thời hướng về chái nhà phía Tây gọi to: Mẹ con mấy đứa nhỏ đâu, ra đây. Có khách quý đến nè!

Đột nhiên tôi nhớ ra cô ta và ký ức về câu chuyện xảy ra vào đầu mùa đông năm ngoái hiện ra mồn một. Ngày ấy, Mặt Xanh dắt tôi đi chợ huyện chở muối, trên đường quay về thì gặp Vương Lạc Vân đang ôm cái bụng chửa thè lè ngồi bên đường rên rỉ. Cô ta đang mặc bộ đồng phục màu lam, nhưng do cái bụng to quá nên mấy hạt cúc áo dưới đứt bung ra, đeo kính gọng trắng, mặt mày trắng trẻo, rõ ràng là công chức nhà nước. Thấy chúng tôi như vớ được cứu tinh, cô ta nói một cách khó khăn: Anh ơi! Làm ơn, cứu tôi với!... Chị ở đâu đến vậy, bị làm sao? - Tôi là Vương Lạc Vân, người của hợp tác xã cung tiêu khu. Tôi đi họp. Tôi nghĩ là chưa đến ngày, sao lại... sao lại... Trông thấy chiếc xe đạp đâm vào gốc cây đang méo mó ở bên vệ đường, tôi biết tình thế đã nguy ngập lắm rồi. Thế tôi giúp chị được cái gì? Đưa tôi đến bệnh viện, mau lên!

Ông chủ vội vàng vứt hai bao muối trên lưng tôi xuống, cởi chiếc áo đang mặc trải lên lưng tôi, dùng dây cột lại, sau đó cúi xuống xốc người đàn bà đặt lên lưng tôi: Đồng chí ngồi yên nhé! Người đàn bà tay nắm lấy lông gáy tôi, miệng kêu la không ngớt. Ông chủ, một tay nắm dây cương, một tay đỡ người đàn bà, hét: Tiểu Hắc, đi nhanh! Tôi cất vó, lòng rất phấn chấn. Bao nhiêu năm rồi, tôi mang nào muối, vải vóc, đồ đạc... song chưa bao giờ có đàn bà ngồi lên người tôi. Tôi vui lắm. Thân hình người đàn bà ngả nghiêng bên vai của ông chủ tôi. Đi đều vào, Tiểu Hắc! Ông chủ nghiêm giọng ra lệnh. Tôi rõ rồi, Tiểu Hắc rõ rồi! Tôi đi rất nhanh song cố giữ cho thân thể mình không bị dao động, mềm mại như nước chảy mây bay. Đó chính là sở trường của lừa mà! Ngựa phi nước đại thân thể mới thăng bằng, còn lừa thì chỉ đi nhanh, lúc chạy thân thể rất lắc. Tôi thấy việc này sao mà nghiêm trang, thiêng liêng quá, nhưng cũng rất kích thích. Đang lúc này, ý thức của tôi lại nhập nhằng giữa người và lừa. Tôi thấy một chất nước âm ấm đang từ từ thấm ướt lưng tôi, cũng thấy những giọt mồ hôi từ đầu tóc, từ mặt của người đàn bà ấy rơi xuống cổ tôi. Chúng tôi mới rời trung tâm huyện chỉ khoảng mười mấy cây số, vả lại ông chủ cũng chọn con đường gần mà đi, hai bên đường cỏ cây rậm rạp, một con thỏ hoang chạy đâm vào chân tôi... Được rồi, tới nơi rồi! Tôi thầm kêu. Năm ấy, các bác sỹ, y tá trong bệnh viện phục vụ rất tốt, ông chủ vừa đến cổng đã kêu to lên: Có ai không? Mau ra cứu người! Tôi cũng nhân cơ hội này kêu mấy tiếng rõ to, ngay lập tức một nhóm người mặc áo trắng từ trong bệnh viện chạy ra, mang người đàn bà vào trong.

Trên đường quay về, hình như Mặt Xanh có vẻ không vui, cuộn tròn cái áo bông bị làm bẩn lại. Tôi biết, ông chủ rất mê tín, cho rằng uế khí từ người đàn bà sắp đẻ rất xui xẻo. Đến chỗ gặp người đàn bà, ông chủ nhăn mày cau mặt hỏi:

- Tiểu Hắc, chuyện này thế nào? Một cái áo bông mới lại biến thành thế này, trở về nhà ăn nói sao với mọi người đây?

À, thì ra thế! Trông vẻ nhếch nhác của ông chủ khiến tôi khoái chí, ngoác miệng kêu mấy tiếng ra chiều vui vẻ lắm. A! Con lừa này! Lại dám cười tao à? Rồi ông ta mở dây, dùng hai ngón tay phải nhón cái áo xuống khỏi người tôi. Ông ta lệch đầu, ngừng thở, gương mặt trông rất khó coi nhìn chiếc áo lúc này đã biến thành một miếng da chó nhàu nát, vung tay ném ra thật xa. Chiếc áo giống như một con chim quái dị bay tận mép đường và nằm trên cỏ. Dây cương cũng thấm đầy máu nhưng còn dùng để buộc bao muối nên ông chủ không thể vứt được, đành phải đặt xuống đường, dùng chân chà đi chà lại. Đất bụi bám vào làm dây cương đổi thành màu vàng. Trên người chỉ còn độc một chiếc áo mỏng nên ông chủ tôi lạnh đến tím ngắt cả mặt, thêm cái mặt xanh làm cho ông càng giống với bọn quỷ sứ mà tôi đã từng gặp ở dưới âm ty. Bốc một vài nắm đất, cùng với một ít cỏ khô rải khắp lưng tôi rồi ông ấy ra sức chà, vừa chà vừa nói:

- Tiểu Hắc, lần này chúng ta đã làm được một việc thiện, đúng không? Tôi ngửa mặt lên kêu mấy tiếng như đồng tình với ông chủ. Đặt bao muối lên mông tôi, nheo nheo mắt nhìn chiếc xe đạp bên vệ đường, ông chủ nói:

- Tiểu Hắc! Chiếc xe này đáng lý thuộc về chúng ta, một là để bồi thường cái áo mới, hai là trả công. Nhưng nếu chúng ta tham một chút tài sản này, e rằng việc tích đức vừa rồi là vô nghĩa, đúng không? Tôi gục gặc đầu biểu thị sự đồng ý. Thế thì, làm một việc tốt phải làm đến cùng, đưa người phải đưa về đến tận nhà!

Ông chủ dắt chiếc xe, đẩy đẩy vào tôi. Kỳ thật tôi chẳng cần ông ta đẩy. Chúng tôi quay lại trung tâm huyện, đến trước cổng bệnh viện, ông chủ gọi to:

- Này, cô gái đang sinh con hãy nghe cho rõ, xe đạp của cô, tôi để ở cổng đây này!

Có mấy người chạy ra, ông chủ quay lại bảo tôi:

- Về thôi, Tiểu Hắc! Lấy tay vỗ vào mông tôi mấy cái, ông ta nói tiếp: Đi nhanh nhé, Tiểu Hắc!...

Hai tay đầy bột trắng, Nghinh Xuân chạy từ nhà ra. Đôi mắt cô ta sáng rực khi nhìn thấy đứa bé bụ bẫm trong tay của Vương Lạc Vân, đưa tay ra miệng nói liếng thoắng:

- Ôi con gái, con gái!... Bụ bẫm quá, trông thích quá đi mất! Cô ta bế con bé từ tay Vương Lạc Vân, ôm vào lòng, hôn hôn hít hít, rồi nói: Thơm quá! Thơm quá!...

Đứa bé hình như không quen với kiểu ve vuốt này, khóc oa oa. Mặt Xanh hạ giọng nói:

- Đưa đứa bé cho nữ đồng chí ấy đi. Xem kiểu nựng của cô giống như chó sói ấy, đứa nào chịu nổi!

- Không sao, không sao đâu! Vương Lạc Vân tiếp lấy đứa bé vỗ về, đứa bé dần dần hết khóc.

Phủi phủi bột trên tay, Nghinh Xuân ra như vẻ có lỗi nói:

- Xin lỗi!... Cô xin, tay cô đã làm bẩn quần áo của bé rồi!

- Chúng ta đều là từ gốc rạ ra cả ấy mà! Bàng Hổ nói: Đừng chú ý đến chuyện ấy. Hôm nay chúng tôi đến là để tạ ơn ông bà. Nếu không có sự giúp đỡ của ông anh, không hiểu là sẽ có chuyện gì xảy ra với vợ tôi.

- Đưa tôi vào bệnh viện là một chuyện, còn quay lại để đưa chiếc xe đạp... Bằng một giọng rất cảm kích, Vương Lạc Vân nói: Y tá, bác sỹ trong bệnh viện đều nói, xách đèn lồng đi khắp nơi cũng khó mà tìm được người tốt như anh.

- Công đầu là của con lừa này, nó đi vừa nhanh vừa êm... Mặt Xanh trông có vẻ lúng túng, nói.

- Đúng, đúng đấy! Con lừa cũng tốt! Con lừa của ông anh cũng là con lừa nổi tiếng, thật là danh lừa!

Tôi ngẩng cao đầu kêu lên mấy tiếng.

- A! Nó nghe hiểu những gì chúng ta nói kìa! Vương Lạc Vân kêu lên.

- Anh Lam! Nếu tôi đem tiền bạc ra tặng cũng có nghĩa là tôi coi thường anh... Rút trong túi áo ra một cái bật lửa, đánh lửa lên, Bàng Hổ nói:

- Cái này tôi lấy được của bọn Mỹ đấy! Tặng cho anh làm kỷ niệm. Rồi thò tay vào áo, anh ta lấy ra một cái chuông bằng đồng sáng rực, nói:

- Cái này tôi mua được ở chợ đồ cũ để tặng cho chú lừa nổi tiếng này!

Người anh hùng Bàng Hổ đến cạnh tôi, quàng cái chuông vào cổ rồi vỗ vỗ lên đầu tôi, nói:

- Mi cũng là một anh hùng, xứng đáng nhận huân chương hạng nhất!

Tôi phấn chấn cao độ, ngửa mặt kêu vang. Cái chuông kêu leng keng dưới cổ tôi nghe rất vui tai.

Vương Lạc Vân chia kẹo cho bọn trẻ nhà họ Lam, Hỗ Trợ và Hợp Tác cũng có phần. Đi học chưa? Bàng Hổ hỏi Kim Long. Giải Phóng nhanh mồm đáp:

- Chưa ạ!

- Phải đi học, xã hội mới, lớp trẻ là người tiếp quản, không có văn hóa nhất thiết không được! Bàng Hổ nói.

- Gia đình cháu chưa vào hợp tác xã, là hộ cá thể, bố cháu không cho cháu đi học ạ.

- Cái gì, vẫn còn cá thể à? Người giác ngộ như anh mà vẫn làm ăn cá thể thật ư? Anh Lam, đúng như thế à? Bàng Hổ giật giọng hỏi.

- Đúng thế! Một tiếng nói sắc lạnh vang lên ngoài cổng. Là Hồng Thái Nhạc, thôn trưởng, bí thư chi bộ kiêm chủ nhiệm hợp tác xã. Vẫn mặc bộ quần áo ấy nhưng trông có vẻ tinh tươm hơn, Hồng Thái Nhạc đường bệ đi vào, đưa tay về phía Bàng Hổ nói:

- Chủ nhiệm Bàng, đồng chí Vương! Chúc mừng năm mới!

Chúc mừng năm mới! Chúc mừng năm mới!... Rất nhiều người ồn ào tiến vào sân, nói râm ran những lời chúc tụng, nào là sức khỏe, nào là thời đại biến đổi... nghe váng tai nhức óc.

- Chủ nhiệm Bàng! Chúng tôi tập hợp lại đây để bàn vấn đề xây dựng hợp tác xã cao cấp. Chúng tôi định đem những thôn nhỏ tập hợp thành một xã lớn. Anh là anh hùng, anh nói chuyện cho chúng tôi nghe nhé! Hồng Thái Nhạc nói.

- Tôi chưa chuẩn bị gì cả. Lần này tôi đến để cảm ơn đồng chí Lam thôi. Anh ấy đã cứu hai mạng sống nhà tôi!

- Chả cần chuẩn bị đâu, anh thích gì cứ nói nấy. Hay là đem những việc làm anh hùng của anh kể lại cho mọi người nghe là được rồi. Mọi người hãy vỗ tay hoan nghênh lên nào! Hồng Thái Nhạc vỗ tay, cả đám đông cũng ùa theo vỗ tay rầm rầm.

- Được rồi, tôi nói, nghĩ gì nói nấy nhé!

Bàng Hổ được dẫn đến gốc cây hạnh, có ai đó đặt sau lưng anh ta một chiếc ghế. Anh ta tránh ra, không ngồi, bắt đầu cao giọng:

- Các đồng chí ở làng Tây Môn, chúc mừng năm mới! Tết năm nay đã tốt, tết sang năm càng tốt hơn, bởi vì dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản và của đồng chí Mao Trạch Đông, người nông dân đã đổi đời, đã theo con đường hợp tác hóa. Đây là con đường sáng, càng ngày càng rộng mở...

- Nhưng vẫn có kẻ còn cứng đầu đi theo con đường cá thể, cùng thi đua với hợp tác xã chúng ta, thua mà không nhận thua! Hồng Thái Nhạc ngắt ngay lời diễn thuyết của người anh hùng, hét vang: Mặt Xanh! Tôi nói người đó chính là anh!

Mọi người đều đổ dồn ánh mắt về phía ông chủ tôi. Ông ta cúi đầu, tay mân mê cái bật lửa vừa được người anh hùng tặng. Tách, tách, tách... Bà chủ dường như chịu không nổi cái cảnh ấy, đẩy ông ta một cái rõ mạnh, trừng mắt quát:

- Đi vào nhà, mau!

- Ông Lam là một đồng chí đã giác ngộ. Bàng Hổ cao giọng nói: Ông ấy và con lừa dũng cảm đánh nhau với sói, dắt lừa cứu vợ tôi... Ông ấy chưa vào hợp tác xã có lẽ là nhất thời chưa thông suốt thôi, mọi người đừng cưỡng bức. Tôi tin rằng, ông ta nhất định sẽ vào hợp tác xã, cùng chúng ta sánh bước trên con đường xán lạn hướng đến tương lai.

Hồng Thái Nhạc vẫn chưa chịu thôi hét lớn:

- Mặt Xanh! Lần này thành lập hợp tác xã cao cấp, anh không chịu vào, tôi sẽ bắt anh quỳ đấy!

Ông chủ mở dây cương, dắt tôi đi ra cổng. Cái chuông dưới cổ tôi kêu leng keng leng keng.

- Mặt Xanh! Nói đi, có vào hợp tác xã không? Hồng Thái Nhạc quát.

Đứng phía ngoài cổng, ông chủ tôi quay đầu nhìn khắp lượt mọi người, buông một câu gọn lỏn:

- Ông quỳ lạy trước mặt tôi, tôi cũng không vào!