CÔ-RÔ-XTƯ-LÉP KỂ CHUYỆN CỦA ANH:BƯỚC ĐẦU TIÊN VÀO THẾ GIỚI ĐÃ THAY ĐỔI

TRƯỚC TIÊN PHẢI NÓI ĐỂ CÁC BẠN BIẾT nghề nghiệp của tôi là kỹ sư ngành kỹ thuật nhiệt. Tôi đã học xong và bảo vệ luận án phó tiến sĩ tại Trường đại học bách khoa Mát-xcơ-va, nhưng dầu sao tôi vẫn là nhà thực hành hơn là nhà lý thuyết. Vì thế đối với tôi, những việc xảy ra vừa qua đặc biệt rất khó giải thích.

Chuyên môn hẹp của tôi là thiết bị tuyếc-bin cho những nhà máy điện dùng năng lượng mặt trời. Tôi sống cùng với gia đình trên bờ vịnh Phần Lan, trong một khu rừng. Tôi công tác ở Viện nghiên cứu khoa học dựa trên hoạt động của một nhà máy điện mặt trời thuần túy có giá trị thể nghiệm. Ở đây cũng có một cái làng. Gia đình tôi sống trong một biệt thự với mảnh vườn nhỏ ở tận cuối phố, nơi có con đường chạy qua đường ô-tô lớn ven biển với nhà máy điện. Con đường đó là đường phố duy nhất của làng này.

Trước nhà tôi là biệt thự của phó giáo sư Mô-khốp bạn tôi. Anh ấy cũng là cán bộ của Viện. Cạnh biệt thự là cửa hàng thực phẩm hoặc đúng hơn, một quầy hàng nơi chúng tôi vẫn mua thực phẩm.

Giữa những cửa sổ phía sau nhà tôi và khu đất nhà máy điện chưa có ngôi nhà nào khác. Ở đây là cánh rừng nhỏ, cây mới trồng còn thấp mà trong thời gian xây dựng còn được giữ nguyên, không bị ai đụng tới.

Hôm ấy là ngày chủ nhật hai mươi nhăm tháng sáu. Chiều hôm trước, vợ và hai con tôi đi Lê-nin-grát xem một phim mới của Ấn Độ. Tôi không đi, mà ở lại định làm việc tại nhà.

Qua điện thoại, tôi thỏa thuận với A-nhi-a là cô ấy để con lại nhà bà cụ trong ngày chủ nhật, còn cô ấy sẽ trở về bằng chuyến tàu mười giờ sáng.

Tôi đưa vợ con đến ga xe điện, cất xe vào ga-ra rồi vào bàn làm việc.

Ngồi làm việc khá lâu, tôi nghe chuông điện thoại reo. Một người bạn mời tôi đến nghe những đĩa hát mới thu, nhưng tôi muốn làm xong một bản báo cáo nên không ra khỏi nhà.

Khoảng mười hai giờ đêm bắt đầu có sấm. Tôi có thói thích nhìn chớp nhấp nhoáng trên trời, vì vậy tôi đã đứng lên, rời bàn đi tới bên cửa sổ và kéo màn che cửa. Một tiếng sấm rất to. Mưa rào quất mạnh xuống các cành cây, vít cong chúng xuống. Những giọt mưa trên mái nhà gây cảm giác như pháo đạn nổ ở xa. Cửa sổ phòng làm việc của tôi nhìn thẳng ra nhà máy điện, và tôi đã mấy lần nhìn thấy ngọn những cây dẻ phía ngoài hàng rào và mái nhà đặt lò phản ứng bừng lên, lấp lánh một vệt ánh sáng xanh lơ.

Sau đó xuất hiện trước tầm mắt tôi một quả cầu màu lơ nhạt rung rung, to bằng quả dưa hấu, gần như trong suốt và sáng quắc ánh lân tinh. Nó bay vào bụi cây ở đâu đó bên trái ngôi nhà, trông hao hao như con sứa đang bơi từ dưới biển sâu lên.

Lần đầu tiên trong đời, tôi thấy hiện tượng này.

Quả cầu bay là là cạnh hiên nhà, gần sát đến mức hình như nó không tránh khỏi sẽ đụng vào hiên, rồi bay về phía các công trình nhà máy điện. Tôi theo dõi đường bay của nó thấy rất rõ, bởi vì màu sắc quả cầu đã thay đổi từ xanh lơ thành vàng chói như thép chảy trong lò đúc. Quả cầu lửa va mạnh vào mái nhà của lò phản ứng, bật nảy lên, lại va lần nữa và dường như không vỡ không nứt ra mà chui tọt vào mái nhà.

Tôi hoảng quá, sợ hỏa hoạn nên chạy ra thềm và đi vòng quanh nhà để xem có nguy hiểm nào đe dọa nhà máy điện không. Nhưng đứng ở vườn nhìn kỹ lên mái ngôi nhà chính, tôi không nhận thấy bất kỳ dấu hiệu nào của lửa cháy. Khắp chung quanh đều yên tĩnh. Những giọt mưa rơi chênh chếch tiếp tục quất xuống cỏ cây. Sau khi đứng tới nửa phút cạnh tường, người ướt đẫm như tắm, tôi trở vào phòng làm việc.

Đêm đã khuya. Tôi đi ngủ. Đến sáng, sự việc bắt đầu mà tôi kể cho bạn nghe sau đây.

Tôi dậy lúc gần tám giờ và ngạc nhiên thấy mình đã ngủ quá lâu. Thường thường ở nhà chúng tôi, mọi người thức dậy lúc sáu giờ.

Sấm chớp đã tắt từ đêm. Đứng ở cửa sổ nhìn một mảng trời xanh lơ và một cành cây dẻ mọc trong vườn, sát ngay cạnh nhà, lòng tôi đầy phấn chấn. Trời lặng gió, cỏ cây im phăng phắc.

Chẳng mấy chốc, tôi cảm thấy có cái gì đó không bình thường trong căn phòng. Trước hết là những âm thanh hơi lạ văng vẳng bên tai tôi. Dường như ở gần đây có ai đang xếp những tờ giấy lớn từ chỗ này sang chỗ khác. Tiếng sột soạt rời rạc, thỉnh thoảng nhỏ đi, rồi sau lại mạnh lên.

Tôi phát hiện ra mình không nghe thấy tiếng tích tắc quen thuộc của cái đồng hồ quả lắc lâu đời do ông tôi để lại. Tôi nhớ không lầm là chiếc đồng hồ này chưa một lần nào chết. Tôi thật khó chịu khi thấy nó ngừng hoạt động.

Từ trên giường nhảy xuống và cứ thế, trong bộ quần áo ngủ, tôi đến bên cửa sổ, nhìn ra vịnh.

Cuốn màn che lên, tôi nhìn thoáng ra bờ biển và con đường ô-tô trải nhựa, rồi quay lại chỗ cái đồng hồ. Những gì vừa thấy để lại cho tôi ấn tượng lo âu thế nào đó. Sóng biển xô lên bãi cát, hai người bộ hành ở vệ đường, chiếc xe mô-tô phóng như bay trên đường, tất cả đều như bình thường, nhưng tôi vẫn cảm thấy có cái gì kỳ lạ không sao diễn tả được.

Từ chỗ cái đồng hồ – đây là bộ máy Thụy Sĩ đã cổ, đặt trong tủ nhỏ bằng gỗ sồi có chạm trổ – tôi mở cánh tủ để xem chuyện gì đã xảy ra với nó. Cánh tủ mở... và tôi lặng đi...

Anh có hiểu điều gì xảy ra không? Quả lắc ở đầu cái cần dài và mập bằng đồng thau không treo thẳng đứng. Nó lệch sang trái, tức là ở tư thế trái với luật cân bằng.

Tôi nhớ là hồi bé khi còn là đứa trẻ mười hai tuổi, tôi thường mơ ước làm được chuyện kỳ diệu gì đó. Ví dụ, nhảy lên và không rơi ngay xuống đất mà cứ lơ lửng trên không. Và tôi đã nhảy hàng chục lần, nhảy đến kiệt sức, nhưng cứ nhảy lên lập tức lại rơi xuống đất hoàn toàn phù hợp với định luật vạn vật hấp dẫn. Nhưng những thất bại không cản nổi mơ ước của tôi. Tự hình dung nếu không hôm nay thì ngày mai, bỗng nhiên tôi có thể thoát khỏi trọng lực và lúc đó thì... Lúc đó trí tưởng tượng bùng nổ hoàn toàn không gì ngăn nổi. Tôi đã bay liệng trên không vượt qua biên giới, giúp những người cách mạng chiến đấu với bọn hiến binh, giải phóng khỏi trại giam những tù nhân của đế quốc và nói chung đã hoàn toàn cải tạo lại thế giới.

Mỗi người chúng ta ở tuổi thơ đều đã mơ ước về những đôi cánh thần kỳ nào đó, về cái mũ tàng hình hoặc về một cái gì tương tự như thế.

Và chính bây giờ tôi thấy điều “kỳ diệu tuổi thơ” thành hiện thực. Quả lắc đồng hồ của chúng tôi đã được giải thoát khỏi trọng lực. Trái đất không hút nó xuống. Nó lơ lửng trong không.

Không biết ở vào địa vị tôi, người khác sẽ xử sự thế nào, riêng tôi như bị ức chế bởi giấc mơ xưa và vô cùng kinh ngạc, có lẽ đã nhìn cái quả lắc tới nửa phút. Sau đó tôi lắc đầu và giụi mắt.

Đồng hồ không chạy, còn quả lắc nằm nghiêng hẳn sang trái. “Ta tỉnh hay ta mơ?” tôi tự hỏi. Thật khó tin, nhưng đúng là như vậy đấy.

Tôi bối rối lại nhìn ra cửa sổ và giật mình trước những hiện tượng quan sát được. Cảnh vật xung quanh trong thời gian tôi nhìn cái quả lắc đã không mảy may thay đổi. Vẫn làn sóng chạy vào bờ ấy – tôi nhận ra nó qua ngọn sóng sôi réo cuồn cuộn – hai người bộ hành vẫn ở tư thế cũ trên mặt đường, như lúc tôi bất chợt nhận ra họ bằng cái nhìn thoáng qua, và người đi mô-tô vẫn ở nguyên vị trí cũ.

Người đi mô-tô đã làm tôi kinh ngạc nhất. Đó là chiếc “IJ-49” chạy với tốc độ không dưới năm mươi ki-lô-mét một giờ – tôi thấy cái đó qua dải khói phớt xanh tụt lại sau bộ giảm âm một khoảng cách khá xa. Chiếc mô-tô phóng nhanh và đồng thời đứng tại chỗ. Đứng lại mà không đổ nghiêng, lại cũng hoàn toàn không theo qui luật cân bằng.

Lúc đó, tôi cho rằng mình đang ngủ, tất cả chỉ là một giấc nằm mơ. Tôi véo mạnh vào cánh tay trái và kêu lên vì đau. Không, tôi không hề ngủ mê.

“Thú vị thật!” tôi tự an ủi, mặc dù đối với tôi hoàn toàn không thú vị, mà còn đáng sợ...

Một lần nữa tôi nhìn quanh phòng và ngó ra cửa sổ.

– Tôi là kỹ sư Cô-rô-xtư-lép, – tôi nói to. – Tên tôi là Va-xi-li Pê-tơ-rô-vích, tôi ba mươi nhăm tuổi, và hôm nay là chủ nhật, ngày hăm nhăm tháng sáu.

Không, không mất trí, mà hoàn toàn tỉnh táo. Tôi ra khỏi phòng, đầu óc rối bời, sợ hãi... lo âu... Tôi vặn chìa khóa phòng ngoài, đẩy cửa ra vườn. Cửa không mở. Tôi liền đẩy mạnh hơn và ghé vai hích.

Tiếng răng rắc vang lên, cánh cửa bật ra khỏi khung rơi xuống hiên nhà.

Tôi sững sờ nhìn nó. Cả cái cửa cũng không còn như trước nữa.

Tiếng răng rắc này là âm thanh bình thường đầu tiên nghe được buổi sáng hôm ấy. Tôi hiểu rằng khi còn ở trong phòng thì mình luôn luôn bị bao phủ trong một màn im lặng kỳ quặc, chỉ bị ngắt quãng bởi tiếng rì rầm gì đó.

Không tìm được bất kỳ sự giải thích nào cho việc đã xảy ra với cái cửa, tôi đi theo con đường nhỏ dẫn tới hàng rào thấp và thưa ngăn cách khu vườn với con đường lớn. Và đến đây lại bắt đầu có chuyện lạ. Khi tới sát cửa hàng rào tôi cảm thấy lúc này sẽ khó mà đứng lại được, mà như có một lực quán tính đang kéo tôi đi, tương tự khi ta chạy xuống cầu thang dốc đứng.

Tôi phải chật vật lắm mới “phanh” được bên hàng rào, rồi đi ra đường phố.

Những biệt thự trong làng chúng tôi trông thật yên bình. Quần áo trẻ con phơi bên trong hàng rào. Từ cây dương to lớn hùng vĩ dưới tán lá màu xanh sáng bóng loáng, mọc kế bên nhà Mô-khốp, mùi hương ngát tỏa ra. Mặt trời buổi sớm chiếu rực rỡ trên bầu trời trong vắt sau cơn dông.

Căn cứ vào độ nghiêng rạp của cỏ và độ cong xuống của cành dương, có thể đoán gió đang thổi khá mạnh. Và cả sóng trong vịnh cũng nói lên thời tiết mát mẻ. Nhưng tôi không cảm thấy gió. Tôi lại thấy nóng bức.

Đứng một lúc bên cửa hàng rào, rồi tôi đến bên người đi mô-tô. Lúc tới gần anh ta, tôi bắt đầu nghe thấy tiếng động cơ xả khói. Nhưng không phải tiếng xả như bình thường, mà nghe nhỏ hơn nhiều. Đại loại như tiếng sấm rền xa. Nhưng tôi vừa dừng bước, những âm thanh này liền biến thành tiếng xào xạc giống như tiếng xào xạc đã khiến tôi bối rối lúc còn trong phòng.

Người đi mô-tô, một chàng trai da rám nắng, gò má cao, ngồi trên yên hơi nhích lên trước và nhìn đường với vẻ hết sức chăm chú, nói chung như vẫn có ở những người lái xe. Anh ta không nhận thấy tôi.

Ở anh ta mọi cái đều bình thường, chỉ trừ một điều – anh ta không di chuyển.

Không hiểu sao tôi lại sờ vào ống xy-lanh của máy xe và lập tức rụt tay lại vì xy-lanh nóng bỏng.

Sau đó tôi làm thêm một việc thật ngốc nữa: định lật đổ người đi mô-tô. Không rõ vì sao mình lại có ý nghĩ ấy – có lẽ tôi cho rằng một khi anh ta đã không di chuyển, anh ta phải ngã xuống chứ không thể đứng yên bất chấp mọi qui luật vật lý. Tôi đặt cả hai tay vào yên sau và ấn xuống cũng không mạnh lắm. Nhưng may thay, không xảy ra chuyện gì. Có một lực nào đó đã giữ chiếc xe ở nguyên tư thế của nó.

Tôi hết sức bối rối, rầu rĩ và lo âu.

Chắc là vài phút đã trôi qua, trước khi tôi nhận ra qua bánh xe sau là người đi mô-tô không hoàn toàn đứng tại chỗ, mà dầu sao vẫn di động, di động rất chậm.

Một mẩu nhựa bám vào lốp xe, và một que diêm dính vào mẩu nhựa. Trong khi tôi đi vòng quanh chiếc xe, que diêm này chậm chậm chuyển chỗ từ dưới lên trên.

Tôi ngồi xổm và bắt đầu xem xét bánh xe. Lúc này nó ở ngay trước mắt tôi. Vành màu xanh lá cây phủ bụi dày đặc, nan hoa đã rỉ gần hết, lốp cũ đã rạn nứt.

Tôi nhìn mãi cái bánh xe, cứ như nó chứa đựng lời giải đáp cho mọi chuyện xảy ra.

Sau đó tôi đứng lên và ngắm người lái. Tôi đi vượt lên chiếc xe và đứng đằng trước nó, ở khoảng cách nửa mét với bánh trước. Chàng trai vẫn không thấy tôi. Tôi cúi xuống và hét vào tai anh ta:

- Ê, này!

Anh ta không nghe thấy tôi nói.

Tôi vung tay lên ngay trước mắt anh ta. Việc đó cũng chẳng gây cho anh ta một ấn tượng gì. Có lẽ là đối với anh ta tôi không tồn tại?

Bánh xe trước đã tới sát tôi – nó chuyển động với tốc độ khoảng một xăng-ti-mét một giây – và đụng vào đầu gối tôi. Nó đè vào tôi trước còn yếu, sau lúc một mạnh hơn, và tôi đành phải lùi lại.

Với tâm trạng nặng nề vì lo sợ, tôi lê bước tới chỗ hai người đi bộ.

Một điều lạ là tôi vừa cất bước thì gió khá mạnh nổi lên lập tức, và khi đứng lại, gió cũng lặng ngay. Rất có thể trước đó cũng như thế nhưng tôi đã không chú ý.

Những người đi bộ – một phụ nữ trẻ tóc đen và một người đàn ông có tuổi đeo túi trên vai – đứng cách chiếc xe mô-tô khoảng năm chục mét. Vả lại, họ cũng không hoàn toàn đứng yên, mà đang đi, nhưng đi một cách chậm chạp đáng sợ.

Để bước được một bước, họ cần đến hai hoặc ba phút. Chân sau nhấc lên khỏi mặt đường và bắt đầu di chuyển lên trước một cách vô cùng chậm chạp. Thân người cũng chuyển lên và trọng tâm chuyển sang chân kia một cách chậm chạp kỳ lạ. Trong thời gian họ bước được một bước như thế, tôi đã đi vòng quanh họ được tám hoặc mười lần.

Theo tôi đoán, đây là ông bố với cô con gái lớn. Hình như tôi biết họ. Họ sống ở cách làng tôi khoảng năm ki-lô-mét, trong một biệt thự ở tách biệt, và hay đến làng tôi mua thực phẩm.

Nhìn họ không có vẻ gì lo lắng cả. Người phụ nữ quay đầu lại nhìn sang phía bên cạnh người đàn ông.

Tôi đã đi vòng quanh họ vài lần, đã thử nói với họ cái gì đó, và thậm chí đã đụng cả vào tay người đàn ông.

Một lần tôi ngồi ở vệ đường rất gần người phụ nữ và cứ ngồi yên như thế tới dăm mười phút. Hình như, cuối cùng chị ta đã nhận thấy tôi. Dù sao chị ta cũng bắt đầu chầm chậm, chầm chậm quay đầu về hướng tôi ngồi. Khi tôi đã đứng dậy đi khỏi, đầu chị vẫn còn quay về hướng đó một lúc lâu. Nét mặt chị hầu như nghi hoặc. Lông mày hơi rướn lên và mắt hơi tròn lại.

Chị ta khá xinh và rất giống người hình mẫu trong cửa hàng quần áo may sẵn. Đặc biệt cái vẻ kinh ngạc ấy.

Tôi từ từ đi trên bãi biển, hai tay ôm đầu.

“Thế này nghĩa là thế nào?” tôi tự hỏi, “Có lẽ một loại bom mới nào đó đã nổ lên trên vùng an dưỡng này? Có lẽ hành tinh của chúng ta bị một khối đồng kết nào đó của vật chất vũ trụ bay qua làm cho mọi thứ trên trái đất dừng lại hoặc chậm đi? Nhưng thế thì tại sao riêng tôi vẫn không thay đổi? Có lẽ mình mê sảng hay chỉ là đang ngủ?”

Suy nghĩ một cách hoàn toàn lô-gich, tôi không hề ngủ. Ngón tay tôi sờ vào xy-lanh bị bỏng rất rát và phồng lên. Mọi vật chung quanh đều là thực, không thể là mộng mị được.

Tình trạng mộng mị hay mê sảng – trong thế giới phù du, tưởng chừng – không phải mọi cái đều đến với con người. Đôi khi ta không thể, ví dụ chạy trốn khỏi người đang đuổi theo mình; đôi khi, ngược lại ta không sao đuổi kịp người mình đuổi theo. Luôn luôn có những giới hạn nào đó. Còn ở đây thì mọi sự đều đơn giản và tự nhiên, ở bờ vịnh, đằng sau là ngôi nhà tôi – nếu quay người lại là nhìn thấy nó. Tôi có thể ngồi, đứng, và có thể chìa tay ra và rụt tay về. Không ai đuổi theo mình, và bản thân tôi cũng không đuổi theo ai.

Nhưng có lẽ tôi là người duy nhất đang di động trong thế giới đã “ngừng lại”, đã đờ ra này. Dường như tôi đã rơi vào màn ảnh của một bộ phim quay chậm?

Tới mép nước tôi co chân đá mạnh vào khối nước bất động. Chân chỉ đi đôi giày dùng trong nhà và tôi cảm thấy như đã đá phải một bức tường đá. Tôi rú lên, nhảy lò cò tay ôm lấy bàn chân đau điếng.

Nước cũng không còn giống như trước.

Tôi không nhớ chính xác mình đã làm gì sau đó, hình như tôi đã chạy thục mạng dọc bờ biển, vừa kêu lên những lời vô nghĩa, vừa đòi “cái đó” phải chấm dứt, để mọi vật trở lại như trước. Có lẽ, đây là lúc hoang mang nhất và trong cơn tuyệt vọng thật sự này tôi đã gần như phát điên.

Tôi kiệt sức, và rã rời đổ vật xuống bờ cát sát mép nước. Con sóng gần nhất đi tới chỗ tôi một cách vô cùng chậm chạp. Tôi đờ đẫn ngồi bất động trên cát ướt nhìn sóng nước chầm chậm – chầm chậm, như thủy tinh nóng chảy lăn tới tôi – thật đáng sợ khi nó tràn lên lấy bàn chân, đầu gối và đùi tôi. Có lẽ độ mươi phút trôi qua khi đùi tôi ngập trong nước, dây thần kinh căng lên và suýt nữa thì tôi hét lên.

Nhưng mọi sự đã kết thúc tốt đẹp. Con sóng rút đi sau khoảng năm phút, tôi lại ngồi trơ trong bộ pi-gia- ma ướt sũng.

Tất cả những điều kỳ lạ ấy đã làm tôi lo sợ. Chuyện xảy ra hoàn toàn không giải thích được, ít nhất trong lúc này.

Tôi đứng dậy quay về nhà, muốn lẩn trốn khỏi những con người bất động kia. Tôi nuôi niềm hy vọng thầm kín là nếu mình ngủ đi được, thì sau một thời gian ngắn tôi lại tỉnh dậy trong cái thế giới có vận động bình thường.

✽

– Nhưng, anh cho phép, – tôi ngắt lời anh kỹ sư, – chuyện đó xảy ra bao giờ?

– Ngày hăm nhăm tháng sáu năm nay.

– Nghĩa là, anh tưởng như có tất cả những cái đó?

– Không, không phải “tưởng như”. Tất cả đều là thật.

– Nhưng tôi cũng nhớ ngày hăm nhăm tháng sáu ấy. – Tôi nhún vai tỏ vẻ không tin. – Tôi nhớ ngày đó. Không chỉ riêng tôi. Có thể, chuyện đó chỉ liên quan đến làng anh? Nhưng nếu vậy thì tình trạng ấy không thể qua mắt mọi người. Người ta sẽ nói ầm lên chứ? Báo chí cũng phải nói đến đôi chút chứ?

Anh kỹ sư lắc đầu:

– Chỉ một mình tôi có thể nhận thấy chuyện đó. Nhưng xin anh nghe tiếp.