Chương 18 LÁ THƯ CỦA AMÉLIE

Đoàn tàu chở Stephanie trở lại Crimée ra đến Biển Đen thì gặp đoàn tàu chở thương binh sau mấy trận đánh đầu tiên của mùa xuân. Để đẩy nhanh tác dụng của cuộc bao vây, quân đồng minh tổ chức liền vài cuộc công kích. Sau 6 ngày nã pháo dữ dội, bên quân Pháp bị thiệt hại khá nặng và tương quan giữa quân Nga và quân đồng minh vẫn không hề thay đổi.

- Ôi, Phanie! - Pompette hoảng hốt thấy Stephanie đang bước nhanh về phía bà trong hốc đá. Dáng chân nàng có vẻ như lảo đảo.

Trông Stephanie giống như bóng ma. Bộ áo quần trở nên rộng thùng thình và bay phần phật, sau những bữa ăn thảm hại trên tàu biển cũng như ở bệnh viện Constantinople. Con chó Caesar bị buộc đang nhảy chồm lên và sủa vang mừng rỡ.

- Yên nào, Caesar! - Stephanie nói. Nàng bước đến bên con chó, cúi xuống vuốt ve lưng nó, nắm mõm nó rồi hôn vào đó.

- Ôi, trông cô khá nhỉ! - Pompette nhăn nhó. Bà thương xót Phanie dường như muốn khóc.

- Bà đừng lo. Vài hôm tôi sẽ mập lên ngay thôi - Stephanie nói và cởi dây buộc cho con chó Caesar.

Trong giọng nói mệt mỏi, rã rời của Stephanie, Pompette cảm thấy một vẻ sắt đá. Cái vẻ Phanie thường có mỗi khi quyết định một điều gì đó mà không ai có thể ngăn cản được. Nàng nói:

- Mai bà gỡ một viên kim cương nữa trong sợi dây chuyền đem xuống chợ và mua tất cả những gì cần thiết để tôi tẩm bổ lại. Chuyến đi vừa rồi đạt kết quả tốt. Tôi sẽ phải viết thư.

- Vậy thì tôi vui rồi - Pompette nói.

- Nhờ bà đấy, Pompette. Sau đó là nhờ một người nữa cũng tuyệt vời. Rồi tôi sẽ kể cho bà nghe. Nhưng có một điều chắc chắn: René còn sống.

- Sao cô biết, Phanie?

- Bà kia đã nói - Nàng vừa nói vừa ngó vào trong hốc đá xem có thứ gì ăn được không. Tên bà ấy là seour Blanche - Seour Blanche à? - Pompette vừa nói vừa làm dấu thánh giá - Bà ấy là người nhà Trời đấy. Hôm bà ấy vào thăm nguyên soái Saint Arnaud, bà ấy bảo: "Ông ta sẽ gặp hạn lớn!" và sau đấy ngài nguyên soái đã chết.

Stephanie đột nhiên cảm thấy một niềm vui lớn lao, một niềm hạnh phúc vô bờ. Nàng tưởng sắp phát điên và cố ghìm niềm cảm xúc dâng trào:

- Chà! Chẳng có gì để ăn hết!

- Đúng vậy, Phanie! Nào tôi có ngờ cô về hôm nay, cho ên tôi chẳng chuẩn bị thứ gì cho cô ăn.

- Bà cho tôi một chút rượu mạnh cho ấm người lên rồi ta sang bên canteen, ông Tuboisquoi chắc chắn sẽ đãi tôi thịt, thứ thịt hẳn hoi chừ không phải loại vớ vẩn.

Hôm sau, trời mới rạng sáng, Pompette đã lên đường ra cảng Kamiesch. Stephanie ngồi nhà, con chó Caesar nằm phủ phục dưới chân. Nàng lấy giấy bút viết thư cho Amélie. Lá thư viết rất khó khăn, bởi nàng không muốn để cho Amélie thương hại nàng. Stephanie không hề nhắc đến những gian khổ ở đây, không để lộ cho bạn thấy một chút nào nỗi dằn vặt đau khổ của nàng. Nàng viết bằng thứ ngôn ngữ bình thản, giấu biệt cả niềm khao khát điên cuồng được gặp René.

Tuy Stephanie tin ở lời tiên đoán của seour Blanche, nàng vẫn còn ám ảnh một nỗi nghi hoặc. Surel nói rằng seour Blanche không bao giờ đoán sai, Pompette cũng khăng định thêm với nàng như vậy, nhưng nàng vẫn lo lắng. Bởi rất có thể seour Blanch chưa bao giờ đoán sai, nhưng trong ngàn vạn lần cũng phải có một lần không trúng chứ? Nếu như lần này seour đoán sai thì sao?

Suy đi tính lại, cuối cùng Stephanie chỉ viết một lá thư ngắn, trong đó nàng kể mình đã bị quân Nga bắt làm tù binh và giam giữ ở Sebastopol suốt bốn tháng. Bây giờ nàng thoát ra được và nàng ngạc nhiên không nhận được tin tức gì của René và Achille. Bởi sau khi Stephanie bị mất tích thì hai người kia vẫn có thể viết thư cho Pompette, bà đầu bếp mà Amélie có nghe nói đến.

Sau đấy Stephanie đề nghị Amélie cho nàng biết tin tức về hai đứa con sinh đôi của nàng, về mẹ chồng và ông cậu nàng, cùng những tin tức về gia đình riêng của nàng. Đồng thời Stephanie đề nghị nếu tiện bạn viết thư cả cho chị quản gia Suzane ở trang ấp nàng tại Vendée hỏi tin tức về Aimé, một tá điền của nàng đã bị thương ngoài chiến trường Crimée.

Cuối thư, Stephanie còn nói rõ rằng những lá thư nàng mong nhất là thư của Amélie và của René. Nàng dặn thêm bạn đừng cho ai biết hiện nàng ở đâu và còn sống. Những lá thư tiếp sau nàng cũng sẽ viết theo tinh thần như lá thư này, nghĩa là chỉ tạo liên lạc kín đáo giữa nàng và Amélie thôi.

Stephanie đưa lá thư cho Pompette đọc khiến bà đầu bếp nổi cơn phẫn nộ ghê gớm:

- Đây không phải là cô viết!

- Sao bà nói thế, Pompette?

- Bởi cô quá nghiệt ngã với gia đình cô. Tôi đọc mà không chịu nổi giọng điệu lạnh lùng, tàn nhẫn của cô đối với người thân trong gia đình. Ôi, sao có những lúc cô ác nghiệt như vậy? Chẳng khác nào một con dê trên núi, hoàn toàn vô cảm, hoàn toàn không có trái tim! Tôi không sao chịu nổi thứ giọng này.

- Thôi đi! Bà mặc tôi!

- Cô cũng bỏ cái giọng ấy đi! - Pompette hét lên giận dữ - Cô định làm cái trò gì vậy? Cô cố tình làm ra vẻ như cô là người không tim. Thế nghĩa là sao? Cô đâu phải người như thế? Và cô đừng hòng giấu mụ già này điều gì. Tôi đi guốc trong bụng cô, tôi không tiếc gì công sức để giúp cô. Và tôi cũng hiểu cô từng chân tơ kẻ tóc. Thôi đi! Cô hãy viết đúng như đầu cô nghĩ, tim cô cảm. Và cô đừng có cưỡng lại lời tôi!

- Bà im đi! Mặc tôi. Tôi làm gì và làm thế nào không dính gì đến bà! Stephanie lạnh lùng nói - Tôi là một đầu bếp cũng như bà. Và tôi tự hào về điều đó. Amélie hiểu tôi và chị ấy sẽ biết tôi viết thư như thế này có nghĩa là rất mong nhận được thư chị ấy. Mà tại sao bà lại muốn tôi hải kể lể về những nỗi vất vả của chúng ta ở đây? Chúng ta tự hào, tôi với bà, nhưng ở Paris người ta nghĩ khác. Người ta thương hại chúng ta. Tôi không muốn và tôi khinh bỉ cái thứ thương hại đó! Tôi viết cho Amélie vì tôi biết chỉ riêng chị ấy hiểu chúng ta và thực lòng khâm phục chúng ta...

- Ôi, Phanie! Lòng tự ái rởm đã hành hạ cô.

- Không, tôi tỉnh táo và tôi phải trả giá đắt cho sự tỉnh táo ấy. Nhưng con người tôi là thế. Tôi yêu René. René là người duy nhất trên đời của tôi. Mặc dù tôi yêu cả Boris và lấy làm sung sướng đã yêu anh ấy, nhưng René vẫn là người duy nhất, bà hiểu chưa? Tôi yêu René và tôi muốn lấy anh ấy. Tôi muốn sống với anh ấy suốt đời. Tôi muốn là vợ René. Tôi muốn là phu nhân de Guinchamp!

Pompette vẫy tay, dáng điệu "thây mặc". Rõ ràng là không tán thành kiểu suy nghĩ của Stephanie nhưng bà đã chán, không buồn tham gia ý kiến gì với nàng nữa. Trước mắt bà, Stephanie là người phụ nữ quá bướng bỉnh.

- Pompette! Tôi đồng ý với bà về tất cả mọi thứ - Stephanie nói, cố một lần nữa giảng hoà với Pompette - Nhưng tôi yêu René! Mọi điều tôi làm chỉ nhằm trở thành vợ anh ấy. Và tôi biết tôi phải làm gì, đi những bước nào để đạt được như thế. Tôi rất cần anh ấy. Không có anh ấy tôi không thể nào sống nổi.

- Thì co cứ viết thẳng ra là như thế!

- Tôi viết đi viết lại lá thư này suốt 8 ngày rồi. Chỉ một lá thư mà tôi suy tính trong 8 ngày liền mới viết ra nổi. Tôi đã hiểu ra là phải viết bằng giọng như thế này cho đến khi nào Amélie trả lời. Cho đến lúc nào nhận được thư phúc đáp của chị ấy.

- Ít ra cũng phải đến 6 tuần lễ.

- Và trong thời gian ấy mỗi tuần tôi sẽ viết một lá, cũng vẫn giọng điệu y hệt thư này. Tức là 6 đến 8 lá. Trong quãng thời gian ấy, tôi không muốn sống trong cái hốc đá nữa. Trong này mốc meo, ẩm thấp và tôi thấy buồn nôn. Pompette, bà nghĩ sao, hy ta kiếm một cỗ xe như trước?

- Kiếm đâu ra bây giờ?

- Mua! Ta đem sợi dây chuyền xuống bến cảng Kamiesch và đổi lấy một cỗ xe.

Thời tiết đã bớt lạnh. Tuyết trên mặt đất đã tan ra thành nước, biến cả khu đóng quân thành một bãi bùn nhão, với những vũng nước đọng không thoát đi đâu được. Mọi người giẫm ộp oạp lên nước bẩn, lên bùn nhão và áo quần thì lúc nào cũng lấm lem.

Trên nền đất đã lác đác nhú lên những mầm cỏ xanh. Sự sống đã trở lại sau một mùa đông chết chóc. Đồng thời với sự sống là chiến tranh. Tướng Canrobert đã ngán ngẩm với số công văn, chỉ thị, mệnh lệnh của Hoàng đế Napoléon III gửi đến bèn từ chức tổng tư lệnh, giao quyền cho tướng Pelissier để xuống nắm trực tiếp một sư đoàn, dưới quyền của Pelissier.

- Phanie này, sắp sửa bắt đầu rồi đây - Pompette một hôm bảo Stephanie - Tướng Pelissier này tính nóng như lửa. Ông ta chuyên đánh theo cái kiểu ào ạt và quyết liệt. Nghe bảo một hôm ông ta tâu với Vua rằng: Trên bàn đồ có thể đây là một kế hoạch tác chiến tuyệt đẹp, nhưng ngoài bãi chiến trường lại là một chuyện hoàn toàn khác!" Tôi nghe một cậu chở lương thực thực phẩm lên đây kể và cậu ta nói: kiểu này sắp dữ dội đây.

- Người ta định kết thúc chiến tranh hay sao?

- Tôi không biết. Nhưng chắc không thể cứ kéo dài kiểu bao vây thế này mãi.

Đúng vậy, chỉ vài hôm sau, không khí trong khu đóng quân đã thay đổi hẳn, các đơn vị kéo đến đông như kiến. Nghe đâu quân số đã lên đến 120.000. Binh lính làm việc cật lực, đào thêm giao thông hào, mở rộng thêm những ngách ngang, chất vào đấy đạn dược, vũ khí, những bao cát. Bây giờ thì binh lính đã thấy có một sự chỉ huy thật sự từ trên xuống.

Tướng Canrobert đã trao lại cho tướng Pelissier tất cả những tin tức bên địch do Stephanie cung cấp. Tướng Pelissier bènsai người đến mời nàng lên gặp. Lại một lần nữa nàng vẽ ra giấy và kể bằng miệng cách bố trí các công sự phòng ngự của quân Nga ở pháo đài Sebastopol. Nhưng lần này tướng Pelissier hỏi nàng rất cặn kẽ. Bởi mỗi thông tin nàng cung cấp đều gợi lên trong óc vị tướng này những dự kiến tấn công. Ông hỏi thêm và như thể cùng bàn bạc với nàng về những chi tiết đáng quan tâm.

Lại một lần nữa, Stephanie nhấn mạnh tầm quan trọng của pháo đài Malakof. Nàng cho rằng đấy chính là chìa khoá để mở thành Sebastopol. Nàng cho rằng nếu chiếm được pháo đài Malakof, tình hình sẽ đảo ngược và trở nên hoàn toàn thuận lợi cho quân đồng minh.

Tướng Pelissier trỏ vị trí tháp pháo đài Malakof trên bản sơ đồ nàng vừa vẽ. Ông nói:

- Ta sẽ tấn công lên đấy, cô gái xinh đẹp ạ. Và cô sẽ bước lên pháo đài ấy cùng với đơn vị Bắc Phi của cô. Tổ quốc sẽ không quên ơn cô và cô sẽ được khen thưởng.

Tháng 5, tướng Pelissier hạ lệnh tấn công mấy đồn tiền tiêu của quân Nga và đều chiến thắng.

Ngày mồng 6 tháng 6, khi não pháo vào những công sự khu vực Karabelnaya, mọi người đều nhận thấy đó là đòn quyết định.

Trong đêm mồng 7 tháng 6, một đêm mùa hè ngắn ngủi, quân Nga không đủ thời gian sửa chữa những chỗ trúng đạn pháo và sáng ngày mồng 7 cuộc nã pháo dữ dội lại tiếp tục, mỗi lúc một mở rộng thêm. 6 giờ rưỡi chiều, một phát pháo hiệu được bắn lên làm hiệu lệnh tấn công. Binh lính sau một ngày nóng lòng chờ đợi trong làn khói của đạn đại bác, bây giờ nhất tề ào ào xông lên phía ngọn đồi Xanh và chiếm lĩnh những công sự trắng bảo vệ xung quanh.

Pompette và Stephanie nấp sau một mô đất, không chớp mắt theo dõi trận đánh.

- Ta lên đó chứ, cô em?

- Lên!

Và hai "dì cháu" lao về phía những thương binh đầu tiên. Các đơn vị đang tấn công ngọn đồi Xanh, nối tiếp nhau trèo lên lũy chiếm những công sự trên đó. Stephanie không nhìn theo trận đánh. Nàng bận cấp cứu hết thương binh này đến thương binh khác. Đột nhiên Pompette bò nhanh đến bên nàng, ép người xuống đất.

- Cô có nghe tiếng liên thanh nổ ròn rã đấy không? - Pompette hổn hển hỏi nàng.

- Cũng như mọi khi thôi, có gì lạ đâu?

- Bọn Nga phản công. Tôi với cô phải rút lui thôi.

Pompette nắm cổ tay Stephanie định kéo đi thì đột nhiên hét lên:

- Nằm xuống! Chậm mất rồi!

Cả hai nằm ẹp xuống giữa những xác tử sĩ.

- Luồn xuống dưới đi, mau lên - Pompette hét.

Tiếng bọn Nga khàn khàn đã ở ngay bên cạnh, khiến Pompette và Stephanie hốt hoảng. Hai "dì cháu" vội nằm ẹp xuống dưới xác các tử sĩ, dùng họ làm lá chắn che cho mình, cốt khỏi bị vó ngựa giẫm lên. Lúc này chúng chỉ cách họ có vài bước chân.

Những vó ngựa, đế ủng giẫm lên mặt đất, băng qua họ. Stephanie chỉ nhìn thấy những chiếc ủng rào rào bên trên người nàng. Nàng cố nằm bất động. Đạn rú khắp xung quanh và cày đất lên, găm vào những xác tử sĩ bên trên nàng. Rồi đột nhiên mọi thứ lắng xuống. Tiếng đạn réo gần như không còn và nàng chỉ nhìn thấy những đôi ủng đang chạy xa dần.

Lát sao, những cẳng chân mặc quần đỏ ào ào xông lên như nước thủy triều truy kích quân Nga. Ôi, quân ta! Những chiến sĩ Bắc Phi dũng mãnh!

- Nằm yên đấy, Phanie! Đừng nhúc nhích! Chờ họ đi hết đã!

Các đợt quân Pháp ào ào, ào ào lướt qua... rồi lại những đơn vị khác... toàn là lính Bắc Phi. Khi hai phụ nữ nhỏm dậy thì ra trận chiến đấu đã chuyển về phía trước và các đoàn quân đang lao về phía tháp pháo đài Malakof.

- Ngọn đồi Xanh chiếm được rồi! - Pompette hét lên - Phaie, ta chạy lên phía đó đi!

Trời đã sẫm tối, Pompette và Stephanie chạy lên và suốt đêm hôm đó, cùng với công binh, họ nổ mìn các công sự và sáng ngày hôm sau, quân Pháp đã chiếm xong đồi xanh đằng trước tháp pháo đài Malakof.

- Vậy là Ngài tư lệnh muốn kết thúc chiến dịch! - Pompette nói.

- Ngài muốn chiến thắng thật nhanh! - một người lính Bắc Phi nói.

- Ngài muốn vào thành Sebastopol! - một người nào đó nữa nói.

Tất cả mọi người, tất cả các binh chủng đều lặp lại câu nói đó. Trong khi ấy Stephanie cùng với các binh sĩ công binh đào, đắp, củng cố công sự, khiêng những ấm ván, mở rộng các giao thông hào. Nàng vừa làm hùng hục vừa tự nhủ: "Phải kết thúc càng sớm càng tốt. Và kỳ này nhận được thư trả lời của Amélie, mình cũng có những "chiến hào" và những cuộc "tấn công" của riêng mình!".

Stephanie ôm hai niềm hy vọng, chúng động viên nàng làm việc không biết mệt, củng cố cho nàng lòng dũng cảm và sức chịu đựng, đồng thời cũng tạo ra cho nàng niềm vui: nhận được thư của Amélie và của René.

Khi pháo binh tiếp tục tập trung nã pháo vào tháp pháo đài Malakof ngày 17 thì Stephanie cảm thấy không thể nhịn được nữa. Nàng muốn lao lên đó, cùng tham gia với các đơn vị tấn công tháp pháo đài. Nàng muốn chứng kiến tận mắt sự sụp đổ của các pháo đài kiên cố kia, cái pháo đài mà nàng biết rất rõ, thuộc lòng từng ngóc ngách, từ ụ súng, từng lỗ châu mai.

Khốn nhưng Pompette vẫn quản nàng chặt chẽ như con chó chăn cừu quản con cừu và Stephanie không dám trái lệnh bà. Pompette cho phép nàng tiến lên đó, nhưng với điều kiện là chỉ sau khi pháo đài đã hoàn toàn vào tay quân ta.

Ngày 18 một tiểu đoàn quân Pháp lên được tháp canh đầu tiên của pháo đài Malakof. Nhưng quân Nga kháng cự dũng mãnh và đơn vị quân Pháp buộc phải lui xuống. Pompette nói như một triết gia với Stephanie:

- Thấy chưa, cô em? Tôi đã biết mà! Đâu phải quân chúng nó chịu nhả cái pháo đài ấy ra một cách dễ dàng? Cứ yên chí, hễ quân ta chiếm xong là tôi thả cho cô chạy lên đó ngay.

- Nhưng còn lâu nữa không? - Stephanie sốt ruột hỏi.

- Sắp rồi! Nhưng phải bao giờ trận nã pháo cuối cùng kết thúc kia. Còn bây giờ, cô thấy đấy, cả hai bên đều thương vong khủng khiếp.

Mà đúng là hai bên thương vong ghê gớm thật, đến nỗi ngày 19 hai bên phải ký bản tạm ngưng chiến để thu thập người bị thương, đồng thời mỗi bên cũng có thời gian kiểm lại những thiệt hại của mình.

Tin đó khiến Stephanie nằm vật ra đất, rã rời. Nàng đau đớn nói:

- Vậy là vẫn tiếp tục tình trạng như cũ. Vẫn chỉ là cuộc bao vây!

Đúng là như thế. Ngày 28, huân tước Raglan, Tổng Tư lệnh quân Anh bị chết vì dịch tả, cũng đúng như nguyên soái Saint Arnaud năm ngoái. Cuộc tấn công Sebastopol bị ngưng. Stephanie vẫn tiếp tục viết những lá thư đầy kiềm chế cho Amélie. Trong những lá thư đó nàng vẫn phải nén lòng dùng một thứ lời văn lạnh lùng mặc dù trong lòng nàng đầy lo âu và chỉ muốn viết lên giấy tất cả niềm tâm sự.

Cuối cùng, sau khi gửi đi 6 lá thư liền, nàng mới nhận được thư của Amélie. Cầm chiếc phong bì bên ngoài có nét chữ quen thuộc, Stephanie run lẩy bẩy. Tim nàng đập thình thịch. Nàng bỗng nhiên hoảng sợ. Và không hiểu còn thứ tình cảm nào nữa đã khiến nước mắt nàng trào ra. Phải chăng đó là nỗi vui mừng? Vậy là thư Amélie đã tới!

Chưa mở lá thư vội, nàng cầm thư, chạy như bay đến chỗ cỗ xe, hấp tấp trèo lên, chui vào và thả những tấm bạt chung quanh xuống. Nàng muốn hoàn toàn chỉ có một mình. Một mình đọc những hàng chữ nói lên tin tức về chàng... Chắc chắn René sẽ gửi thư cho nàng. Chỉ ngày mai, ngày kia là cùng thư chàng sẽ đến. Nhưng lúc này đây, đã có thư của Amélie! Nàng không đòi hỏi gì hơn.

Pompette nồi trên càng xe, lo lắng chờ kết quả đọc thư của Phanie. Bà sung sướng thay cho nàng. Vậy là Phanie yêu quý của bà cuối cùng đã nhận tin tức gia đình... cô ta chắc sẽ vọi vã tìm về với người tình René của cô ta... cô ta cũng còn muốn nhìn thấy hai đứa con sinh đôi của cô ta... khéo cô ta sẽ không ở lại đây cho đến hết cuộc chiến tranh...

Pompette buồn rầu nghĩ đến lúc Phanie thân yêu của bà sẽ không ở lại đây nữa. Đột nhiên một góc vải bạt bị lật lên và Stephanie hiện ra! Hai mắt ráo hoảnh! Tay cầm lá thư và người đờ đẫn hệt như hoá đá.

- Bà đọc đi!

Pompette run rẩy đỡ lá thư. Tập thư dày, rất nhiều trang và viết bằng thứ chữ nhỏ kín mít làm bà hoảng sợ. Bà nói khẽ như đứa trẻ phạm lỗi:

- Tôi đọc kém lắm, Phanie! Cô phải đọc cho tôi nghe thôi.

- Tôi không thể đọc được - Stephanie nói bằng cái giọng khủng khiếp làm cho Pompette lạnh gáy.

Stephanie chậm chạp bước ra, ngồi trên càng xe. Mắt nàng đờ đẫn hướng về nơi vô định. Nàng đang chờ. Pompette cố gắng đọc. Thoạt đầu bà đọc thành tiếng, nhưng giọng cứ khẽ dần. Và bây giờ bà chỉ còn mấp máy môi.

Cuối cùng bà gấp lá thư lại, cho vào phong bì và hỏi rất khẽ, giọng đầy lo âu. Dường như bà phải cố gắng lắm mới thốt nên được câu hỏi đó:

- Bây giờ cô định thế nào, Phanie?

- Không định thế nào hết. Anh ấy đã đính hôn từ tháng 5 rồi, tháng Chạp này họ cưới nhau.

Mỗi tiếng từ miệng Stephanie thốt ra nghe uất ức như một cái tát.

- Nhưng cô vẫn có thể...

- Bây giờ anh ấy đã biết tôi còn sống. Phần quyết định là ở phía anh ấy. Anh ấy có thể viết thư cho tôi và hủy việc đính hôn. Bà biết không, anh ấy có bà mẹ! Chắc chắn bà ta đã ngăn cản thư từ giữa anh ấy và tôi. Bà ấy đã đạt được mục đích!

- Phanie thân mến...

- Bà đừng nói gì hết. Tôi xin bà đừng nói gì với tôi nữa.

- Ông René sẽ viết thư cho cô! - Pompette quả quyết nhưng giọng nói không được tự tin lắm.

- Không đâu! René là người không dám tự quyết đoán chuyện gì. Anh ấy bao giờ cũng nghe người khác. Không phải chỉ tôi nhận xét như vậy đâu. Chỉ có một người đàn bà tác động đến René mạnh nhất, đó là mẹ anh ấy. Bà ta rất ghét tôi. Và tôi không tin bà ta sẽ để yên cho tôi lấy René. Đây là một đòn khủng khiếp giáng lên đầu tôi, Pompette, đúng là khủng khiếp! Tôi mong cuộc bao vây này sẽ kéo thật dài... tôi sẽ có cơ may!

- Ôi, Phanie! - Pompette xúc động nói khẽ, rồi bước đến định ôm nàng.

Stephanie đẩy bà ra rồi lùi lại:

- Để tôi yên. Tôi đâu muốn buồn về anh ấy cũng như về tôi. Chỉ có điều lẽ ra tôi phải nhìn thấy trước chuyện này. Tôi đã lường hết mọi khó khăn, nhưng sao quên bẵng, không nghĩ đến khả năng này? Anh ấy đã hủy hoại tất cả! René là một giẻ ướt, hoàn toàn không có ý chí gì hết! Anh ấy không có chút gì của một người đàn ông. Là đàn ông phải dám quyết đoán. Tôi yêu René bao nhiêu thì cũng căm ghét anh ta bấy nhiêu.

- Phanie thân mến...

- Một là tôi chết hai là tôi trả thù... Chỉ có hai con đường ấy thôi. Và tôi yêu cầu đừng bao giờ bà nhắc đến con người ấy với tôi nữa.

Lá thư tiếp theo của Amélie cũng chỉ lặp lại những điều đã nói trong thư trước: René đã đính hôn với tiểu thư Lomanais ngay sau khi thời gian dưỡng bệnh ở lâu đài của dòng họ chàng. Ông Faverolle, cậu nàng không muốn ai nhắc đến cái tên Stephanie trước mặt ông. Mẹ chồng nàng, phu nhân Francoise de Dytteville thì vẫn quý con dâu như xưa. Hai đứa con sinh đôi của nàng vẫn hoàn toàn khỏe mạnh. Cô Alida, em chồng của nàng sắp thành hôn. Tình hình lâu đài và trang ấp của Stephanie ở Vendée vẫn yên ổn. Aimé Becave hiện đang sống với bố mẹ trong trang ấp của nàng.

Lá thư thứ hai này Stephanie đọc kỹ. Nhưng đến lá thư thứ ba thì nàng cầm lên nhìn một lúc lâu rồi không bóc phong bì, cứ thế xé vụn và thảo cho gió bay. Lúc xé, mặt nàng đanh lại, hai mắt nhắm nghiền.

Pompette nhìn nàng mà không dám chen vào một lời.

Những lá thư tiếp theo của Amélie cũng chịu chung số phận như lá thư thứ ba.

Lại một lần nữa, Stephanie cắt đứt với quá khứ của nàng.

Điều làm Pompette ngạc nhiên nhất là bà không hề thấy Phanie của bà nhỏ một giọt nước mắt. Bề ngoài nàng vẫn như mọi khi nhưng bên trong, dường như nàng đã khép lại nỗi lòng. Không ai có thể moi được tâm sự của nàng. Không ai có thể làm được nàng nói lên điều gì về cuộc sống riêng tư, quá khứ cũng như hiện tại. Stephanie như một căn phòng đã bị xây bít kín cửa.

Nàng dường như chỉ còn nghĩ đến chiến tranh, đến chiến hào. Cùng với con chó Caesar, nàng luôn có mặt ngoài trận địa và lúc nào cũng sẵn sàng giúp đỡ người khác.

"Đấy chỉ là cách cô ta chịu đựng đau khổ - Pompette thầm nghĩ - Nhưng giá cô ta khóc thì vơi bớt được nỗi lòng. Ít ra cũng làm nỗi đau trôi ra theo dòng lệ và cô ta sẽ được dễ chịu hơn".

Giống như Stephanie, bây giờ Pompette cũng thấy ghét René. Nhưng bà không dám nói điều đó ra với Stephanie, cũng như không nhắc gì vơi nàng về hai đứa con và gia đình nàng. Bà không hiểu nổi thái độ chịu đựng một cách gan lì kiểu đó. Nó không giống của người bình thường chút nào. Điều đó khiến Pompette thấy sờ sợ.

Kiểu tính cách lúc thì cháy bùng lúc thì nguội tanh của Stephanie khiến Pompette thấy quá dị thường va bà lo lắng theo dõi nàng đồng thời cũng luôn giữ mồm giữ miệng để khỏi buộc ra câu nào khiến Stephanie càng thu mình lại thêm nữa. Với những người khác, từ bác chủ canteen Tuboisquoi đến các binh lính, Stephanie đều tươi cười thoải mái không khác gì mọi khi. Nàng vẫn là "Phanie" vui tính và hóm hỉnh...

Cuộc bao vây thành Sebastopol vẫn tiếp diễn.

Bọn Nga rất uất vì bị quân đồng minh chiếm được ngọn đồi Xanh nên tìm mọi cách để đánh bật họ ra. Nhưng mọi cuộc tập kích dữ dội vào Tchernaya, Balaklava, vào chiếc cầu Tratkir đều bị quân đồng minh chống trả quyết liệt và cuối cùng quân Nga đều phải rút lui, trở về căn cứ.

Trong khi đó pháo binh đồng minh hằng ngày nã vào thành phố Sebastopol, yểm hộ cho bên công binh tiếp tục đào các hào giao thông tiến mỗi lúc một gần thêm về hướng pháo đài Malakof. Quân đồng minh giống như những con chuột chũi, lúc nhúc khoét những ngóc ngách vào sâu dần. Bây giờ không còn chỉ là các đơn vị công binh mà toàn thể các binh chủng đều tham gia vào việc đào giao thông hào.

Những hạt kim cương cứ được gỡ dần ra từ sợi dây chuyền của Stephanie, đem đến trao cho những người A Rập và người Do Thái để đổi lấy rượu vang và các loại thực phẩm mà cơ quan hậu cần không bao giờ cung cấp. Stephanie và Pompette đem phân phát rộng rãi cho những người tham gia đào hào.

Bây giờ xung quanh thành Sebastopol đã hình thành cả một mạng lưới giao thông hào chằng chịt, đặc biệt có những giao thông hào tiến sát tới chân các pháo đài, chỉ còn cách chừng 25m. Ngày mồng 3 tháng 9 tướng Pelissier đánh điện về Paris báo tin: "Mọi thứ đều hoàn chỉnh. Quân ta đang tiến".

Nghe tin đó, Pompette bảo Stephanie:

- Chẳng bao lâu nữa đâu!

Stephanie mặt rạng rỡ, nhìn bà:

- Bà định nói là trận tổng công kích chứ gì?

Pompette không trả lời. Trong cặp mắt long lanh và ướt đẫm của Phanie, bà nhìn thấy niềm khao khát được chết của nàng. Stephanie mong muốn được ngã xuống trên chiến trường như một người lính. Trong hai thứ: cái chết và sự trả thù, nàng quyết định chọn cái thứ nhất và tránh không muốn chọn cái thứ hai. Lúc này niềm ao ước được chết hiện rõ trong mọi thái độ cử chỉ của Stephanie.

- Vậy là cô bé vẫn còn yêu ông ta - Pompette buồn rầu thầm nghĩ.

Ngày mồng 5 tháng 9, 800 khẩu đại bác của đồng minh mở đầu cuộc công kích bằng pháo binh, một cuộc công kích khủng khiếp. Họ tập trung phần lớn vào tháp pháo đài Malakof. Stephanie sửa sang bộ quân phục đầu bếp hết sức chu đáo. Nàng muốn hôm nay bộ áo quần trên người nàng phải sạch sẽ và thật đẹp.

Pompette thấy vậy, nhếch một nụ cười giận dữ:

- Cô làm gì mà trau chuốt áo quần thế, Phanie? Có chuyện gì vậy, cô em?

Stephanie đưa cặp mắt lạnh như băng nhìn bà đầu bếp:

- Mọi người đều tin tưởng sắp chiến thắng.

- Thì tôi cũng tin tưởng và mọi người cũng như tôi thôi, có ai trau chuốt quần áo đâu?

- Nhưng tôi muốn ăn mặc thật đẹp để tiến vào thành phố chúng ta vừa chiếm được. Bà cũng làm như tôi đi. Nếu bà muốn, bà đưa áo, tôi chải cho.

Pompette nhìn Stephanie một lúc lâu rồi không ghìm được, oà lên khóc nức nở. Stephanie bậm môi. Nàng buông kim chỉ, bước đến ôm Pompette:

- Bà làm sao thế, Pompette? - Nàng dịu dàng hỏi, để chuộc lỗi lúc nãy đã nói bằng giọng lạnh lùng.

- Còn làm sao? Cô giả vờ như không biết gì hết! - Bà nghẹn ngào nó, ngẩng cặp mắt ướt đẫm nhìn nàng - Gần đây cô lạnh lùng còn hơn lão chủ nhà băng. Tôi lo lắm, tôi lo cho cô, Phanie! Cô tưởng tôi không biết trong đầu cô đang âm mưu gì ư? Đừng Phanie! Cô không có quyền hủy hoại cuộc đời cô như thế. Cô không có quyền dứt bỏ mọi thứ đi như thế. Làm như vậy là cô có tội với Chúa! Cô lại còn là mẹ! Cô không có quyền bỏ rơi hai đứa con cô...

Pompette nghẹn lại không nói tiếp được nữa. Và bà lại khóc như mưa như gió. Hai vai bà rung lên và lúc này bà không cần nén lại, để mặc cho nước mắt chảy ướt đẫm cả khuôn mặt, mặc cho tiếng khóc của bà thoát ra khỏi cổ họng.

- Bà đừng tự làm khổ mình như vậy, Pompette thân yêu - Stephanie âu yếm nói - Bà nghĩ gì lạ vậy?

- Còn nghĩ gì ư? Pompette gào lê - Cô tưởng tôi là con mụ ngu đần hay sao? Ôi, Phanie! Cô đã làm khổ tôi. Cô đến đây và tôi đã yêu cô, coi cô như con gái tôi đẻ ra. Nếu cô chết thì tôi cũng không sống nổi. Phanie... Phanie... đừng làm thế. Đừng nghĩ quẩn thế... Cô không có quyền làm thế...

Nói đến đây Pompette áp khuôn mặt ướt đẫm vào má Stephanie, ôm chặt nàng và hôn chùn chụt lên khắp mặt nàng.

- Không, cô không được tìm cách thoát khỏi nỗi đau khổ của cô bằng cái chết. Cô phải thoát ra bằng cách tiếp tục cuộc sống. Không có tình trạng nào lại bế tắc đến mức đó đâu! Bất kể khó khăn nào cũng có cách giải quyết. Nhất là cô không được chết chỉ vì cái thằng đà ông giẻ rách ấy. Thằng đàn ông hèn yếu, nhu nhược, yêu mà không dám lấy người mình yêu. Thứ đàn ông ấy cô tiếc làm gì? Vứt nó đi. Quẳng nó vào sọt rác...

- Đừng nói nữa, Pompette - Stephanie dịu dàng nói.

- Rồi còn hai đứa con đẹp như thiên thần của cô nữa. Chúng có tội gì đâu mà cô nỡ bỏ rơi chúng? Không! Cô là mẹ chúng! Cô không có quyền bỏ rơi chúng côi cút trên cõi đời!

- Thôi, đừng nói nữa, Pompette - Stephanie năn nỉ.

- Rồi còn tôi? Phanie, tôi yêu cô, tôi không thể sống thiếu cô! Cô cũng phải yêu tôi ít nhiều chứ? Cũng phải nghĩ đến tôi chứ?

- Tôi yêu bà chứ, Pompette. Rất yêu là đằng khác - Stephanie cảm động nói, quàng tay ôm hai vai bà, áp môi và má bầu bĩnh, ướt đầm của bà - Tôi yêu bà như yêu mẹ tôi. Tôi coi bà như mẹ thứ hai của tôi. Tôi yêu bà như yêu chị ruột của tôi... Tôi yêu bà, bởi bà là người bạn đáng quý nhất, thân nhất của tôi, y hệt như Amélie.

- Như phu nhân Resmont? - bà đầu bếp hỏi và quay đầu nhìn Stephanie bằng cặp mắt ngờ vực. Bà không thể tin bà, một nông dân khoác áo lính, thất học, thô lỗ lại được coi ngang hàng với một mệnh phụ quý tộc như Amélie de Resmont. Trông Pompette lúc này có dáng ngơ ngác và sung sướng như chàng lính trơn đột nhiên được gắn lon đại uý.

- Chứ còn gì nữa. Tôi quý bà ngang với quý Amélie!

- Nếu điều đó là thật... Nếu cô thật sự quý tôi thì cô càng không được liều lĩnh, càng không được dấn thân vào nơi nguy hiểm.

Stephanie nhìn thấy trên khuôn mặt phì nộn của bà già cục mịch, to béo và phúc hậu kia một vẻ van nài, khiến nàng không thể ghìm được niềm thương yêu. Nàng nói rất trìu mến:

- Pompette thân yêu. Bà đã dạy tôi biết yêu tất cả mọi người. Vậy bà hãy yên tâm, tôi không dấn thân vào nơi nguy hiểm một cách vô ích đâu. Tôi sẽ không cố tình hủy hoại cuộc đời tôi một cách không đâu. Tôi thề với bà, Pompette! Tôi thề trên hình đức Mẹ thiêng liêng bà đeo trên ngực này.

- Phanie! Con gái của ta! - Pompette khóc thổn thức, áp đầu vào bộ ngực đồ sộ của bà, trìu mến vuốt làn tóc mềm mại của nàng, miệng khẽ nói: Ôi, Phanie của ta... Phanie thân yêu của ta...

Stephanie để mặc bà ta ôm mình. Tình cảm dạt dào của bà ta tuyệt vợi như luồng hơi ấm sưởi tan cục băng giá lâu nay vẫn đọng lại trong tim nàng. Stephanie cảm động và nước mắt trào ra. Cảm giác của nàng lúc này là cảm giác vô cùng hạnh phúc của bất kỳ con người nào khi được thật sự yêu thương. Tiếng súng nổ liên hồi từ xa vọng đến. Hai người phụ nữ ôm chặt nhau cùng khóc, sung sướng chờ đến lúc mệnh lệnh yêu cầu họ ra trận. Ra trận và hưởng niềm vinh quang của kẻ chiến thắng.

- Chúng bắn trả! - Đột nhiên Stephanie lắng nghe.

- Đúng rồi! Vậy mà chúng ta cứ ngồi đây, tuôi nước như hai cái vòi rồng ấy. Ta lên đó đi! - Pompette nói và sửa sang lại quần áo.

Stephanie mỉm cười nhìn Pompette. Ôi, người đàn bà cục mịch kia đáng yêu làm sao! Nàng thấy trào lên niềm hạnh phúc được có một người như thế bên cạnh. Pompette... Pompette... em yêu chị biết chừng nào...

Hai người phụ nữ thận trọng khom người tiến đến sát tuyến đầu. Pháo binh Pháp vẫn liên tục nã pháo vào bên địch. Phía xa mặt đất rung chuyển và khói quyện với bụi bốc lên mù mịt như trong trận cuồng phong. Tiếng nổ chát chúa, đinh tai, nhức óc. Những ánh chớp loé lên liên hồi và cùng một lúc trên khắp trận địa, dọc theo bức thành dài. Mỗi ánh chớp lại tạo thành một đám khói nhỏ bốc lên và đọng lại, lơ lửng trên mặt thành. Lúc này quân Nga bắn trả yếu ớt. Họ đang phải sửa chữa những chỗ bị pháo binh Pháp bắn hỏng trên công sự.

Trời bắt đầu tối. Pháo binh đông minh vẫn tiếp tục bắn phá dữ dội. Pháo binh Nga đã ngừng tiếng bởi các pháo thủ phải rời các khẩu đại bác để xây bịt lại những mảnh vỡ trên công sự.

Pompette và Stephanie lo cứu chữa thương binh. Suốt đêm hôm đó, dưới bầu trời liên tiếp loé lên những ánh chớp của trái phá và trong tiếng gầm rú của pháo binh, hai người phụ nữ bò trên trận địa sơ cứu cho từng thương binh một.

Sáng hôm sau, cùng với Pompette, Stephanie trở lại cổ xe cùng họ. Bất chấp tiếng nổ như sấm sét bên tai, họ vẫn ngủ một giấc say sưa.

Mãi đến trưa họ mới thức giấc. Sau khi cho con ngựa Topol và con chó Caesar ăn, họ sang canteen của bác Tuboisquoi. Bác ta đang phấn khởi:

- Chao ơi! Quân ta cho chúng ăn một trận đòn dữ dội. Chưa bao giờ tôi được một phen hởi lòng hởi dạ như hôm nay.

- Thì hai dì cháu tôi cũng có kém gì - Pompette đáp - Nhưng đói quá rồi. Chúng tôi sắp lại lên đó bây giờ và chưa biết bao giờ mới về được. Bác có thứ gì bồi dưỡng cho chúng tôi không, bác Tuboisquoi?

- Và cho thêm thứ gì để chúng tôi mang đi nữa, bởi khéo cả ngày hôm nay chúng tôi sẽ phải ở trên đó.

- Thậm chí cả đêm nay nữa ấy chứ - Tuboisquoi nói.

- Đúng thế, Stephanie đáp - Thì chợp mắt đôi chút trong cỗ xe hay trong một góc giao thông hào nào đó có khác nhau đâu.

Ăn xong, Pompette và Stephanie lại lao ra hoả tuyến. Pháo binh đồng minh vẫn nả liên tục, nếu có ngưng đôi chút chỉ là để chuẩn bị sau đó tiếp tục dữ dội hơn. Nhưng quân Nga lại tưởng quân đồng minh ngừng dùng pháo binh để cho bộ binh tiến lên chiếm pháo đài. Thế là họ rời khỏi công sự, ra đứng trên mặt thành chuẩn bị đón đánh. Đến khi pháo binh Pháp tiếp tục nổ súng thì họ không chạy kịp. Tiếng đạn trái phá nổ vang rền làm tai hai người phải liên tục bị ù. Họ nhất định không chịu rời khỏi hoả tuyến. Bác Tuboisquoi sai một chú lính trẻ mang lên cho Pompette và Stephanie hai ổ bánh mì, hai miếng thịt rán và thỏi mỡ hun khói, ba lít rượu vang và một lít rượu trắng.

- Bá hãy lấy bác ta đi - Stephanie cười bảo Pompette - Bác ta to béo như vậy, nằm bên cạnh bác ta, bà sẽ chỉ như con gà mái gầy còm mà thôi.

Từ "lấy" ở miệng Stephanie thốt ra, bay đến tai Pompette làm bà thoáng buồn. Đột nhiên mặt bà xịu xuống và hai mắt đờ đẫn, như nhìn tận đâu xa lắc. Bà bẻ mẩu bánh mì và cắn một miếng mỡ hun, trầm ngâm nói:

- Đừng nói đến chuyện ấy, Phanie! Đừng nói đến chuyện ấy với tôi... Và cô cũng vậy hãy quên cái ông René ấy đi...

- Tôi có nghĩ đến anh ấy thì cũng không sao. Tôi đã lành vết thương trong tim rồi. Tôi đã dửng dưng với anh ấy, bà yên tâm, Pompette! Đối với tôi, René chỉ còn là người xa lạ... - Đột nhiên nàng nhìn vào mắt Pompette, nói tiếp:

- Từ hôm qua, tôi đã nghĩ đến người đàn ông khác rồi. Tôi nghĩ đến Boris... đúng, tôi nghĩ đến người tình Nga của tôi! Bà đừng vội mắng tôi, Pompette. Bà chưa biết anh ấy chiếm vị trí nào trong trái tim tôi đâu. Boris yêu tôi và tôi yêu anh ấy. Với anh ấy, tôi chỉ có những kỷ niệm diệu kỳ. Người phụ nữ nào giữ trong ký ức toàn những kỷ niệm đẹp, đấy là người phụ nữ hạnh phúc...

Stephanie đưa mắt nhìn về phía thành Sebastopol đang mù mịt khói.

- Cầu Chúa phù họ cho Boris không bị gì. Rất có thể anh ấy sẽ bị quân ta bắt làm tù binh... Pompette, đừng giận là tôi đã yêu một sẽ quan địch. Nhưng tôi tin rằng bao giờ gặp Boris bà cũng sẽ yêu quý anh ấy cho mà xem. Tôi rất muốn bà làm quen với anh ấy...

- Ôi,cô điên rồi, Stephanie! Đầu óc cô còn tỉnh táo không đấy? Cô mơ màng thứ gì vậy?

- Bà nói đúng, nơi đây không phải chỗ để mơ màng!

Stephanie đưa bàn tay lên xoa cặp mắt, như để xua đi hình ảnh Boris đang lẩn quất trước mắt nàng. Và nàng vươn vai như một con thú hoang dại.

- Ta lên đó thôi - Nàng đứng phắt dậy, nói - Chiến tranh thú vị ở chỗ khiến người ta không cho mình nghĩ đến bản thân nữa.

Nàng đưa mắt nhìn xung quanh. Cả một trận địa khói mù mịt. Rồi nàng đưa mắt nhìn lên phía trước. Thành Sebastopol bao phủ trong một làn khói dày đặc. Xung quanh, những tiếng nổ chát chúa vẫn làm nàng đinh tai nhức óc. Nàng mỉm cười nói dường như với bản thân nàng:

- Cuộc chiến này đang lên dây cót tôi! Nói giúp tôi quên đi những tình cảm riêng tư. Thế là hay đấy chứ, phải không, Pompette?

Đêm khuya hôm đó hai "dì cháu"quay về nơi cỗ xe nhà bếp vì con ngựa Topol và con chó Caesar hơn là vì bản thân họ.

Ngày mồng 7, ngày kỷ niệm trận đánh trên sông Moskva, pháo binh đồng minh lại tiếp tục nã vào thành lũy đối phương. Từng dãy phố trong thành bốc cháy, tạo một cái nền đỏ rực càng làm nổi rõ những đường viền của thành lũy bao quanh. Nhìn những bức thành đó, nàng thấy chúng gần và to hơn trước.

Một quả trái phá của quân Pháp bắn trúng một tàu chở dầu của Nga ngoài vùng biển Sebastopol làm nó bốc cháy. Đám cháy lan ra mấy con tàu chở thuốc súng và đạn dược cũng làm chúng nổ tung.

Trong khi đó trên bờ, quân đồng minh hò reo vang động từng đoàn lao vào thành phố đã bị tê liệt và bến cảng đang bốc cháy.

Tối hôm đó mọi người nhận được mệnh lệnh của Bộ Tư lệnh là mai sẽ bắt đầu cuộc tổng công kích vào giữa trưa. Nghe đồn tướng Pelissier, sua khi giao nhiệm vụ cho tướng tá chỉ huy các đơn vị, đã nói với họ lúc sắp chia tay "Thưa các quý ngài, bây giờ các quý ngài đã biết tôi chờ đợi điều gì ở các quý ngài. Xin mời các quý ngài hãy về ăn bữa tối, lên giường và tôi chúc các quý ngài một giấc ngủ ngon lành. Ngày mai sẽ có nhiều người trong chúng ta thương vong, nhưng chúng ta sẽ chiếm được thành Sebastopol!".

- Phanie! Ta ngủ một giấc để lấy sức. Mai sẽ là một ngày căng thẳng đấy.

Ngày mồng 8, ngay từ rạng sáng, hai người phụ nữ đã lên hoả tuyến. Gió Tây Bắc thổi rất mạnh, biển động, sóng to đến nỗi các tàu thuyền chao đảo. Nhưng quân Nga trong thành phố bị khói mù mịt che lấp, đinh ninh quân đồng minh sẽ chỉ bắt đầu cuộc tấn công vào buổi sáng hay buổi tối, nên họ mãi mê di chuyển vị trí.

Đúng 12 giờ trưa, tướng Bosquet cắm lá cờ lệnh lên bờ giao thông hào và thế là các đơn vị đồng minh chồm lên, ào ào lao tới những bậc thang vào thành phố. Trống đổ liên hồi. Kèn thúc quân vang dội. Các sĩ quan chỉ huy kiếm tuốt trần cầm tay, dẫn binh lính tiến lên phía trước.

Trận đánh diễn ra chính xác như đồng hồ và cả một khối quân phục sẫm màu sặc sỡ vừa reo hò vừa chạy vào nếp sau những đám khói mù mịt... Stephanie nhìn thấy những chiến sĩ Bắc Phi của tướng Mac Mahon, đơn vị tiến lên đầu tiên, đang lao chạy về phía tháp pháo đài Malakof. Họ được giao nhiệm vụ đánh chiếm pháo đài quan trọng nhất này trong hệ thống phòng ngự của quân địch.

Khoảng nửa giờ sau, lá cờ của trung đoàn Bắc Phi số 1 đã bay phấp phới trên đỉnh tháp pháo đài Malakof.

Pompette và Stephanie đi cùng đợt quân thứ ba, chỉ chờ hiệu lệnh trên là hò hét lao lên. Tất cả mọi người đều gào thét. Người ta đã cảm thấy chiến thắng đó diễn ra ngay trong ngày hôm nay.

Sỏi đá lăn dưới chân Pompette và Stephanie. Hai người loạng choạng và rời tay nhau ra. Họ bám vào những điểm tựa khác, tiếp tục trèo lên. Stephanie khao khát leo lên tháp pháo đài Malakof cùng với quân Pháp. Đầu óc nàng như mê đi. Nàng đã đến đó cùng các sĩ quan Nga và bây giờ nàng đến cùng binh lính Pháp! Niềm khao khát bao lâu nay đã thành sự thật.

Công binh mang thang đến. Stephanie có cảm tưởng nàng bay lên và đuổi kịp những người leo lên trước.

- Pompette! Bà lên chưa?

- Tôi đây rồi, Phanie!

Stephanie đã đặt chân lên con đường trên mặt lũy pháo đài, con đường mà nàng đã từng đi cùng với Viên Đại Công tước và đám tùy tùng của Boris... Nàng không có thời gian nghĩ tiếp đến họ. Nàng chỉ có cảm giác kinh ngạc, là sao điều mình tưởng chỉ trong mơ bây giờ lại thành sự thật. Nàng nhìn vào thành phố thấy lửa cháy khắp mọi nơi... thành phố mà nàng đã nhìn ngắm bao nhiều lần, cũng đứng ở chỗ này. Nàng quay sang nói với Pompette lúc này cũng vừa chạy tới.

- Bà nhìn kìa... Chính chỗ cổng kia, tôi đã đi qua hôm trốn về đơn vị - nàng phải gào lên để át tiếng ầm ầm vang động xung quanh.

Đột nhiên một tiếng réo và tiếng một vật gì đó đập vào một thứ gì mềm. Nàng hoảng hốt đưa mắt nhìn quanh. Pompette đã nằm úp mặt xuống, chỉ cách nàng vài bước. Bà ngã xuống, không kêu được một tiếng, không ú ớ được một lời!

Stephanie nhảy bổ tới, nhấc Pompette lên để ngồi tựa vào đầu gối nàng, nhưng máu của bà tuôn ra, trào lên tấm áo quân nhân của bà. Máu cũng ộc từ miệng Pompette ra tay nàng. Stephanie ngẩng mặt nhìn xung quanh tìm sự cứu giúp.

Cách đó 20 mét, tướng Mac Mahon đang hoan hỉ trước chiến thăng, đứng hiên ngang trên bờ thành pháo đài. Ông theo dõi cuộc chiến đấu đang tiếp diễn. Binh sĩ vẫn tiếp tục leo lên rồi băng xuống thành phố bên dưới. Họ hét lên:

- Pháo đài Malakof đã bị gài mìn...

- Ta ở đây. Ta sẽ ở lại đây! - Tướng Mac Mahon thét lên, dáng điệu người chiến thắng, tay chĩa thẳng, ngực ưỡn ra, hai bắp đùi chắc nịch...

Đột nhiên ông nhìn thấy Stephanie đang đỡ Pompette trên gối nàng. Còn Pompette thì mặt tái nhợt, máu tuôn ra như suối. Mac Mahon bước nhanh tới, nhìn "bà đầu bếp đồ sộ" rồi buồn bã nói:

- Vậy là bà ấy đã xong xuôi.

- Vâng, thưa tướng quân - Stephaie nói khẽ, giọng nàng nghẹn lại - Bà ấy đã chết.

- Một cái chết đẹp, cô Phanie ạ! Cô cầm lấy thứ này - ông ta giật trong số huân chương đeo trên ngực, chìa ra cho Stephanie - Cô hãy gắn vào ngực bà ấy và chôn theo thi hài bà ấy. Trung đoàn Bắc Phi và cuộc chiến tranh này chịu ơn bà ấy rất nhiều.

Stephanie thổn thức khóc bên cạnh Pompette. Nàng chăm chú nhìn bà và thấy nét mặt bà dần dần thanh thản lại rồi cứng ngắt. Pompette đã đi vào nơi an nghỉ vĩnh viễn. Stephanie bỗng nhiên ghen với bà: Tại sao lại là bà chứ không phải là nàng? Cuộc đời Pompette lúc nào cũng tươi vui, tại sao bà không được tiếp tục cuộc sống?

Tại sao bom đạn không cướp nàng đi? Nàng đã mất René... mất Boris... Cái chết này mới dễ dàng, đơn giản làm sao: hy sinh trên chiến trường! Kiểu chết như thế này là hay nhất, vậy mà nàng lại không được hưởng.

Trời đã tối. Stephanie vẫn ngồi bất động, nàng không cảm giác gì hết, không thấy không khí lạnh dang toả xung quanh. Suốt đêm hôm đó nàng ngồi y nguyên như thế. Mãi đến rạng sáng, nàng nhìn xuống cửa biển và thấy tàu thuyền đang chở những binh lính Nga sống sót cập bờ Bắc của vùng biển để trốn chạy.

Trong đó chắc chắn có viên thị trưởng Osten Sacken! Nàng nhớ đến lúc ông ta bước vào nhà thờ cùng với đám quan chức của thành phố và nàng bị đẩy áp sát vào tường... Chính nhờ lúc lộn xộn đó mà nàng đã trốn thoát, lúc đầu ra khỏi nhà thờ và sau đấy ra khỏi thành phó... Ôi, hôm đó nàng đã phải rời Boris để trở lại với René...

- Phanie! Phanie!

Nàng nhận ra giọng nói ồm ồm của bác chủ canteen Tuboisquoi. Nhưng giọng ông ta hôm nay không chỉ ồm ồm mà còn nghẹn ngào và uất hận. Ông ta đặt cáng tải thương xuống rồi quỳ bên cạnh Pompette.

- Cô Phanie! Tôi đến để khiêng bà ấy đi! Cô đừng khóc, Phanie! Đừng khóc. Pompette ra đi trong thanh thản. Bà ấy vẫn thường nói với tôi là mong được chết kiểu như thế này. Chết giữa chiến trường và chết ngay, nhất là chết trong chiến thắng. Bà ấy mong được chết giữa những binh lính Bắc Phi, bên cạnh cô, người Pompette đặc biệt yêu quý. Vậy là bà ấy đã toại nguyện. Chỉ có cô và tôi. Hai chúng ta đều cô đơn, thiếu một tấm lòng nồng nhiệt, phúc hậu bên cạnh. Nhưng biết làm sao được? Cuộc đời là thế! Không thể làm gì khác được! Phanie thân mến ạ...

- Bác nói đúng, bác Tuboisquoi! Dòng đời không đảo ngược được. Số phận run rủi chúng ta đến đâu nào ta có được biết trước? Ôi, Tuboisquoi, tất cả chúng ta đều có số kiếp định sẵn. Và Pompette bỏ chúng ta, chúng ta cũng không thể níu bà ấy lại...

Stephanie cúi xuống vuốt má Pompette, thì thầm với bà:

- Với bà, chiến tranh thế là đã chấm dứt... - rồi nàng nói thêm - Bà đã gặp may!