Chương 27 PARIS BỊ PHONG TỎA

Từ khi chế độ quân chủ sụp đổ, Stephanie sống trong tâm trạng nơm nớp. Paris và nước Pháp cộng hòa bị cuốn vào những ảo tưởng phi lý. Stephanie tuy tỉnh táo và Aimé thậm chí còn sáng suốt hơn nàng cũng như hầu hết mọi người dân khác đều hy vọng sẽ xảy ra một sự việc gì cứu nguy cho nước Pháp. Người ta đoán Anh và Nga sẽ can thiệp vào nội bộ nước Pháp bên cạnh Phổ. Mọi người ôm những ảo tưởng điên rồ và họ ngừng mọi công việc tổ chức phòng thủ.

Stephanie bảo Aimé:

- Tôi không thích kiểu này. Đây là một sai lầm. Một quốc gia bị xâm chiếm không đời nào ngừng việc vũ trang các thành lũy, đào các chiến hào, củng cố cá tuyến phòng thủ, trong khi hiệp định đình chiến chưa được ký kết. Tôi có linh cảm tình hình đang rất xấu. Aime, tôi ngửi thấy có mùi gì đó.

- Bà chủ ân hận là đã không rời khỏi Paris? Nhưng nếu bà chủ rời đi, bà chủ sẽ có cảm tưởng là bà chủ bỏ trốn.

Stephanie nhếch mép cười cay đắng. Aimé nói đúng. Nếu thành phố Paris bị quân thù phong tỏa, nàng muốn cùng chịu chung với mọi người số phận đó. Nàng tự nhủ rằng nàng ở lại Paris vì Agnès không chịu đi, nhưng trong thâm tâm, nàng biết rằng bản thân mình không muốn đi.

- Tình hình đó không thể tồi tệ hơn hồi sau trận thất bại ở Waterloo. Hồi đó quân kozak Nga đóng trại ngay trên đại lộ Champ - Élyseés! Tôi sẽ trông nom biệt thự Dytteville, phố Vivienne và bọn Phổ khốn kiếp kia sẽ thấy tôi vẫn đứng vững.

Chỉ ba ngày sau, mọi ảo tưởng đã tan biến. Không người dân Paris nào còn hồ nghi là quân địch tiến vào đây sẽ không gặp trở ngại nào. Báo chí kêu gọi toàn dân cầm vũ khí để chống trả và người ta đắp lại các công sự.

Stephanie khoác tay Aimé đi thăm phố xá đang tấp nập chuẩn bị bảo vệ Paris. Nàng nói:

- Tôi chẳng cần đi đâu. Mấy đứa con tôi hiện đang sống an toàn với bà Francoise. Tôi dám đương đầu với Bismark và vua Phổ.

Trong lúc đi đường nàng ít nghĩ đến Agnès và ít nghĩ hơn đến René. Victor Hugo đã rời Bruxelles để trở về Paris cùng với bà nhân tình già Juliette Drouet. Stephanie ngạc nhiên khi nghe tin đó, nàng không hề xúc động. Tình yêu điên dại ngày đó giờ chỉ còn là kỷ niệm, mờ nhạt và nhiều lúc nàng tưởng đó là câu chuyện ai bịa ra, không có thật. Stephanie không có ý định gặp ông, nhưng ngày nào tên ông cũng xuất hiện trên báo chí.

Thái độ chính trị của Victor Hugo làm Stephanie sửng sốt. Ông kiên quyết đứng ngoài lề. Ông tuyên bố "Tôi về Pháp không phải để đánh đổ chính phủ lâm thời mà để ủng hộ nó".

Victor Hugo tiếp rất nhiều người nhưng không hề cam kết điều gì. Đối với nước Pháp cũng như đối với toàn thế giới, ông chỉ muốn là nhà văn, nhà thơ của nền cộng hòa, người ca ngợi tự do.

- Ông ta đang chờ! - Agnès vừa nói vừa gấp tờ báo.

- Chờ gì?

- Chờ chiến tranh kết thúc, một hiệp định đình chiến, chờ thành lập một chính phủ khác không còn... là chính phủ lâm thời nữa.

Và Stephanie nghĩ Hugo tính rất cẩn thận.

Ngày 11 tháng 9 người ta đồn đội tiên phong của quân địch đã đến lâu đài Chateau Thierry.

Bố chồng nàng, ông Georges Dytteville lập tức chuyển ra cảng Le Havre, để lại văn phòng công ty ở Vivienne cho con dâu hoàn toàn trông coi. Thật ra tại đây cũng chẳng còn việc gì để nàng làm.

Ngày 12, quân tiên phong của quân Phổ đến Provins.

Nhưng ngày 13, từ sáng sớm, cả thành phố Paris đã mừng quýnh. Toàn dân và toàn thể quân nhân xuống đường diễu hành qua các đại lộ. Nóemie từ hôm nghe được tin đó đã nóng lòng muốn ra đường để xem binh lính, tự vệ diễu hành và tướng Trochu, chủ tịch "Chính phủ Vệ quốc". 300,000 người đến xin nhận vũ khí để chiến đấu chống lại quân Phổ. Lần này có Nóemie đi cùng, Stephanie đành phải nhường cánh tay Aimé cho chị ta khoác.

Đoàn quân "Vệ quốc" mặc đủ thứ trang phục khác nhau. Họ hát vang bài Quốc ca Marseilles. Stephanie quay sang Aimé và thấy anh trào nước mắt. Anh buồn bã nói:

- Họ không nhận tôi.

Aimé chỉ còn một tay nên tuy anh năn nỉ, người ta cũng không chịu giao vũ khí cho anh.

Đoàn quân tiên phong của quân Phổ vẫn đang tiến gần tới Paris. Người ta thấy rõ chúng chuẩn bị phong tỏa thành phố. Và Stephanie nhớ lại quang cảnh thành Sebastopol bị quân Đồng minh bao vây như ngày nào. Paris cũng sẽ như vậy. Nạn đói sẽ hoành hành. Nhưng cho đến hôm nay dân chúng Paris vẫn tấp nập, sôi động. Các đoàn biểu tình, diễu hành đã chuyển sang hô khẩu hiệu:

- Công xã muôn năm!

Tại sao lại "công xã" trong khi nền cộng hòa đã được thiết lập? - Stephanie tự hỏi. Lúc nàng cùng Aimé trở về sau cuộc đi bộ xem xét vào buổi sáng, họ nhìn thấy Nóemie thò tay ra ngoài cửa sổ vẫy vẫy. Tay chị cầm chiếc phong bì. Aimé cùng Stephanie vội vã chạy vào nhà:

- Thưa bà chủ, có thư gửi cho phu nhân Guinchamp!

- Nhưng tôi và chồng chị đều đói lắm rồi. Có gì cho chúng tôi ăn thì mang đến đây.

Stephanie mở phong bì. Những tấm ảnh phóng to một lá thư. Đó là thư của René. Vì là thư được viết chữ li ti để buộc vào chân chim bồ câu nên người ta phải chụp phóng to lên. Tuy vậy Aimé vẫn phải dùng kính lúp để đọc.

- Ông Guinchamp ra sao? - Stephanie hỏi. Thì ra nàng nóng lòng đợi tin René hơn là nàng tưởng.

Nóemie vui vẻ nói:

- Ông Guinchamp nói về bà rất nhiều, thưa bà chủ. Agnès có mặt ở đó nói luôn.

- Để tôi đọc cho chị nghe. Stephanie "Em nói với chị Stephanie rằng anh rất biết ơn chị ấy đã chăm nom cho em" Chồng tôi không bị xây xát chút nào và may mắn thay, thoát khỏi cuộc bao vây ở Sedan, chạy đến được binh đoàn 15 của tướng La Motte tại thành phố Orleans. René còn nói thêm "Gửi Stephanie hộ anh lời chào yêu mến và biết ơn".

Stephanie xúc động không dám nhìn Aimé. Nàng khẽ nói:

- Chị có viết thư cho anh ấy, nói tôi xin cảm ơn lời chào quý hóa đó.

- Phu nhân Guinchamp và bà chủ viết đi, tôi sẽ chịu vất vả đem đến cho ông Guinchamp tại thành phố Saint Lazerre.

Agnès cầm bút viết rồi đưa bút cho Stephanie:

- Chị viết đi, Stephanie.

Tôi rất sung sướng được tin ông thoát nạn. Ngày nào tôi cũng trò chuyện với Agnès về ông. Chị ấy khỏe và chúng tôi luôn nhớ đến ông.

Thân mến.

Phanie.

- Tại sao chị ký tên "Phanie"? - Agnès hỏi.

- Bởi hồi tôi ở mặt trận, người ta gọi tôi bằng cái tên đó. Hiện chúng ta cũng trong thời chiến. Tôi nghĩ dùng cái tên đó mới thích hợp.

Stephanie thấy Agnès thoáng nhăn mặt.

Lương thực thực phẩm khan hiếm rất nhanh. Khí đốt cũng phải hết sức dè sẻn. Những đàn bò, đàn cừu, đàn dê trữ sẵn trong rừng Boulogne thưa thớt dần. Người ta bắt đầu nói đến "tích kê" bánh mì và thức ăn.

Dân chúng đã bắt đầu giết chết chó mèo để ăn thịt.

Họ giết cả ngựa. Cuộc sống của dân chúng Paris bây giờ tập trung trước cửa hàng lương thực thực phẩm. Họ gõ xoong ầm ĩ trên các đường phố. Trông ai nấy đều gầy còm, xanh lướt và nhiều người đi không vững.

Agnès nhận được lá thư thứ hai của chồng. Trong số thư chị gửi theo những chuyến không khí cầu chuyển thư, chỉ vài lá đến được tay René. Sức khỏe của Agnès ngày càng đuối dần khiến Stephanie rất lo ngại. Đường phố Paris liên tiếp có những đám tang. Số người chết vì đói ngày càng nhiều.

- Lúc nào tôi cũng thấy rét - Agnès lần nào cũng đáp như vậy. Hy vọng ít lâu nữa chúng ta sẽ có củi để sưởi. Cái thai đang hành hạ tôi. Nó ăn tôi và tôi thì không thấy đói.

- Chị phải cố gắng ăn chút ít vậy.

- Tôi có linh cảm tôi không sống được, Stephanie. Nhưng tôi rất muốn trước khi chết được nhìn thấy René, được sinh cho anh ấy một thằng con trai. Anh ấy sẽ sung sướng lắm đấy. Chị biết không, Stephanie thân mến, đàn ông họ có những nhu cầu chúng ta không có. Tôi mong giữ cái thai. Mong nó sống, cho dù tôi phải chết.

- Chị không được nghĩ như thế, Agnès! Chị phải cố mà sống, vì anh ấy, vì đứa con, và vì tôi nữa, bởi tôi sẽ phải bàn giao chị cho anh ấy.

Tuyết phủ kín Paris. Mới tháng 11 mà nhiệt độ đã xuống -10o. Đã đói, bây giờ Paris lại chịu thêm rét. Cây cối trên đường phố đều bị đẵn trụi để dùng làm củi đốt sưởi. Ghế vườn hoa từ lâu đã không còn chiếc nào. Hàng ngày Agnès cùng Stephanie đi kiếm củi về đốt. Mỗi ngày họ lại phải đi xa hơn. Agnès đẵn cây còn nàng bó lại.

Bây giờ tiếng đại bác nổ suốt ngày đêm. Suốt buổi sáng ngày 5 tháng Giêng, súng đại bác nổ không lúc nào ngớt. Agnès mỗi lúc một yếu sức. Ba người, Stephanie, Aimé và Nóemie luôn thay nhau túc trực bên cạnh chị. Hai đứa con gái chị sợ hãi nép trên chiếc đi - văng ở góc phòng.

Aimé đi tìm thầy thuốc và bà hộ sinh mấy tiếng đồng hồ rồi chưa thấy về. Nhìn nét mặt Nóemie, Stephanie biết tình trạng Agnès vô cùng trầm trọng. Nàng nháy chị hầu phòng ra ngoài.

- Thế nào, Nóemie? - Stephanie khẽ hỏi.

- Thưa bà chủ, phu nhân Guinchamp không còn chút sức lực nào nữa.

- Sao vẫn chưa thấy Aimé về?

Stephanie quay vào nói với Agnès. Hai tiếng đồng hồ sau Aimé mới về. Vẻ mặt và giọng nói của anh chỉ trấn an được Agnès. Anh bảo hai bác sĩ sẽ đến, khi nào họ ngơi tay ở bệnh viện.

- Mơ hồ quá - Stephanie uất giận khẽ nói.

Aimé quay lại nhìn bà chủ và nàng thấy dường như anh muốn nói "Thì bà chủ đi mà tìm họ!"

Cả ba người đành xúm quanh Agnès, tự đỡ đẻ vậy. Agnès bấu chặt bàn tay Aimé trong lúc Stephanie lau mồ hôi cho chị và Nóemie thoa vaseline lên bụng Agnès.

- Cho thêm củi vào lò sưởi. Phu nhân Guinchamp đổ mồ hôi nhưng người rất lạnh.

Aimé lại quay đầu lại.

- Chỉ còn vài thanh nhỏ để dành lúc nào thật cần thiết.

- Anh phá cỗ xe ngựa ra, hay chặt thứ gỗ nào đó, bàn ghế chẳng hạn. Lúc này phu nhân Guinchamp đang cần.

Lát sau Aimé đem mấy cái chân bàn vào và ngọn lửa khẽ bùng lên. Agnès quằn quại kêu thét. Chị cố rặn nhưng đứa trẻ không chui ra được. Lát sau Agnès thôi không gào nữa, nằm rên rỉ như người hấp hối. Stephanie và Nóemie chỉ còn nắm trong tay những mảnh thịt nhầy nhụa. Họ không biết đứa trẻ làm người mẹ ngạt thở hay người mẹ làm ngạt thở đứa con.

- Nóemie! Nóemie! - Stephanie hoảng hốt gọi. Nàng thấy Agnès hình như không còn hơi thở nữa.

Stephanie áp miệng vào miệng bạn, thổi vào. Nàng hì hục thở giúp cho Agnès, cho đứa trẻ, quyết cứu cho bằng được người phụ nữ bất hạnh đang hấp hối.

Mỗi khi Agnès lắp bắp gì đó, Nóemie cúi sát xuống cố nghe. Trong khi Stephanie reo lên:

- René... René... - Đó là câu cuối cùng Agnès thốt lên trước khi lịm đi bất tỉnh.

Chị định gọi chồng hay gọi con trai? Stephanie không biết nữa. Nàng tiếp tục hà hơi vào miệng cho Agnès.

Sáng hôm sau một bác sĩ đến, khám cho sản phụ, cho biết đứa trẻ có thể sống được.

- Phải cho nó ăn khá một chút.

- Tôi cũng vẫn nói thế. Cám ơn bác sĩ, ông lấy bao nhiêu? - Stephanie hỏi.

- Không cần. Tôi chỉ định nói với phu nhân là đứa bé cần được chăm sóc chu đáo, nhất là phải cho ăn sữa.